ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމްކޯޓްގް ނަންބަރު 2018/SC-C/09 ޤަޟިއްޔާ
ސަފްޙާ 47 ގެ 1
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު
ދިވެހިރާއްޖެ
ޝަރީޢަތް ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
0
ޤަޟިއްޔާ ނަންބަރު: 09/SC
-
C/2018
ދަޢުވާކުރާ ފަރާތް: އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް، ނޫރާނީއާގެ، ޅ. ހިންނަވަރު
ޢަލީ ޙުސައިން، މުނިޔާގެ، ބ. ކެންދޫ
އަނާރާ ނަޢީމް، ހ. ގުރުސް، މާލެ
ދައުވާ ލިބޭ ފަރާތް:
މައްސަލައިގެ ބާވަތް: ދުސްތޫރީ މައްސަލަ
މައްސަލަ އައިގޮތް: ދުސްތޫރީ މައްސަލަ ހުށަހެޅުމުގެ ހުއްދައަށް އެދި ހުށަހަޅާ ފޯމުން
ހުށަހެޅުނު ތާރީޚް: 13 މާރިޗު 2018
ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވުނު ތާރީޚް: 19 މާރިޗު 2018
ނިމުނު ތާރީޚް: 24 އެޕްރީލް 2018
މައްސަލަ ނިންމި ގަޑި: 15:07
މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލިސްގެ ފަނޑިޔާރު ޑރ. އަޙްމަދު ޢަބްދުﷲ ދީދީ، ފަނޑިޔާރު
ޢަބްދުﷲ ޢަރީފް، ފަނޑިޔާރު އާދަމް މުޙައްމަދު ޢަބްދުﷲ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 2
މައްސަލައިގެ ޚުލާޞާ
މިއީ، 13 މާރިޗު 2018 ވަނަ ދުވަހު ބާއްވާފައިވާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ 2018 ވަނަ
އަހަރުގެ ފުރަތަމަ ދައުރުގެ 8 ވަނަ ޖަލްސާގައި، އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ ބިލް ފާސްކޮށްފައިވާ
ފާސްކުރުމަކީ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މައްޗަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީއާއި
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޤަވާޢިދު ޝަކުލީ ގޮތުންނާއި އިޖުރާއީ ގޮތުން ތަބާވުން ލާޒިމުކޮށްފައިވާ
އުޞޫލުތަކާއި ހަމަތަކާ ޚިލާފު އަދި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 74 ވަނަ މާއްދާއާއި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 59 މާއްދާގެ
(ހ) ގެ ނައް ޞަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ބާޠިލު ނިންމުމެއްކަމަށްވާތީ، ބުނެވިދިޔަ ނިންމުމުގެ ނަތީޖާއަކީ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 75 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ޤައުމީ މަޞްލަޙަތާއި ރައްޔިތުންގެ ލާބައާއި
މަންފާއަށް އިސްކަންދީގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން ޢަމަލުކުރުން ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ
މަޞްލަޙަތުގައި ހުއްޓުވުމާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 74 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ދުސްތޫރީ އުސޫލާ ޚިލާފުވާ ގޮތަށް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުން މެންބަރަކު މަޤާމުން ވަކިކުރަންޖެހިއްޖެތޯ ބަލައި ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމަކާ
ނުލައި، މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ގޮނޑި ގެއްލިއްޖެކަމަށް ކަނޑައެޅޭނެ ޤާނޫނީ އުޞޫލުތަކެއް
ހިނދު، އެކަމަކީ، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 4 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް
ރައްޔިތުންގެ ބާރުވެރިކަން ރައްޔިތުންގެ ކިބައިގައި ދެމިއޮތުމުގެ ޙައްޤާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 26 ވަނަ
މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް އެމީހަކު އަމިއްލައަށް ނުވަތަ އެމީހަކު މިނިވަންކަމާއެކު
އިޚްތިޔާރުކުރާ މަންދޫބުން މެދުވެރިކޮށް ރައްޔިތުންގެ ކަންތައްތައް ހިންގުމުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ޙައްޤާއި،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 30 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތަށް ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ
ޙަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވުމުގެ އަސާސީ ޙައްޤާއި މިނިވަންކަމަށް ޤާނޫނީ ޙިމާޔަތްދީ، އިންތިޚާބީ
ޙައްޤުތަކާއި ސިޔާސީ ޙައްޤުތައް ޙިމާޔަތްކުރުމަށް ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އުޞޫލުތައް
ނިގުޅިގެންދާ ކަމެއްކަމަށްވާތީ ޢާންމު މަޞްލަޙަތަށްޓަކައި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ނިންމުމަކީ
4 އއ 22 ތ ދވތ 4
އއޅނބއނ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 3
ޤާނޫނުއަސާސީއާ ތަޢާރުޟުވާ ބާޠިލު ނިންމުމެއްކަމަށް ކަނޑައަޅައި ދިނުމަށާއި، އަދި އެ ނިންމުމާގުޅޭ
ގޮތުން ދައުލަތުގެ އެއްވެސް އިދާރާއަކުން އަދި އެއިން އިދާރާއެއްގެ މުވައްޒަފަކުވެސް އެއްވެސް ކަމެއް
ނުކުރުމަށާއި އަދި މިހާތަނަށް ކޮށްފައިވާ ކަމެއް ތަންފީޛުކުރުން ވަގުތުން ހުއްޓާލުމަށް ޝަރީޢަތުން
އަމުރުކޮށްދިނުމަށް އެދި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 143 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 144 ވަނަ
މާއްދާގެ (ހ) އާއި ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ ޤާނޫނު) ގެ 11 ވަނަ
މާއްދާގެ (ހ) ގެ (3) ވަނަ ނަންބަރާ ޙަވާލާދީ، ޅ. ހިންނަވަރު، ނޫރާނީއާގޭ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު
ޞާލިޙްއާއި،
ކެންދޫ، މުނިޔާގޭ ޢަލީ ޙުސައިންއާއި، ކ. ގުރުސް، މާލޭ އަނާރާ ނައީމްގެ ފަރާތުން
ބެލިފައިވާ ދުސްތޫރީ މައްސަލައެކެވެ.
2
ހއ 232
4
ހހން
މި މައްސަލަ އަޞްލުގައި ހުށަހެޅިފައިވަނީ ދަޢުވާލިބޭ ޤަޞްމަކާ ނުލައި އެކްސްޕާޓޭ
(Ex
-
parte) ކޮށް ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 16 ވަނަ
މާއްދާގެ (ރ) އަށާއި މައްސަލައިގެ ބާވަތަށް ރިޢާޔަތްކޮށް، ދިވެހި ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނައިބު
މައްސަލައަށް ތަދައްޚުލްކުރެވި، ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން މި މައްސަލައިގައި ޖަވާބުދާރީވެފައި ވެއެވެ.
ދެވުނު ނުކުތާތައް:
މި މައްސަލައިގައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީއަށާއި، ޤާނޫނުތަކަށާއި،
ދަޢުވާކުރާ ފަރާތުންނާއި، ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ޝަރީޢަތުގެ
މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅި ލިޔުންތަކަށާއި، ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކަށާއި، މިބާވަތުގެ
މައްސަލަތަކުގައި ތަޠްބީޤްކުރެވޭ ދުސްތޫރީ އަދި ޤާނޫނީ ޢާންމު މަޞްދައުތަކުގެ މައްޗަށް ޝަރުޢީ އަދި
ޤާނޫނީ ނަޒަރަކުން ބަލައި ވިސްނައިރު، މި މައްސަލަ ބެލި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ
ފަނޑިޔާރުންނަށް އަންނަނިވި ނުކުތާތައް ފާހަގަކުރެވިފައިވެއެވެ.
2 22
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 4
-1
22& 8 2
މި މައްސަލައަކީ 13 މާރިޗު 2018 ވަނަ ދުވަހު ބާއްވާފައިވާ ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާގައި، އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލް ފާސްކޮށްފައިވަނީ ޤާނޫނުއަސާސީއާ ޚިލާފަށްކަމަށް ބުނެ މި
މައްސަލައިގައި ދަޢުވާކުރާ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ މައްސަލައެއްކަމުގައި ވެފައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 143 ވަނަ މާއްދާއަށާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 274 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
ގައި "ދުސްތޫރީ މައްސަލަ" މާނަކޮށްފައި އޮންނަ ގޮތުގެ މައްޗަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން
ފާސްކުރާ ބިލެއް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ތަޞްދީޤުކޮށް ޤާނޫނަކަށް ވުމުގެކުރިން، އެ ބިލުގެ
ދުސްތޫރިއްޔަތުކަން ކަނޑައެޅުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ލިބިގެން ނުވާކަމަށާއި،
އެހެންކަމުން މި ޤަޟިއްޔާގައި ޙަވާލާދެވޭ މައްސަލައަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ހުށަހެޅި، އެ
ކޯޓުގައި މައުޟޫޢީގޮތުން ބެލިދާނެ މައްސަލައެއް ނޫންކަމަށް ބުނެ ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި އުފުލާފައިވާ އިޖްރާއީ ނުކުތާގެ މައްޗަށް ދުސްތޫރީ ނަޒަރަކުން
ބެލިއިރު، ޙަވާލާދެވުނު މައްސަލަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ބަލައިގެންފައިވަނީ 2018 ވަނަ އަހަރު
މާރިޗު މަހުގެ 13 ވީ އަންގާރަ ދުވަހު އޮތް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ފުރަތަމަ ދައުރުގެ 8 ވަނަ
ޖަލްސާއިން ފާސްކޮށްފައިވާ "އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލު" ޤާނޫނުއަސާސީގެ 93 ވަނަ މާއްދާގައިވާ
ގޮތުގެމަތިން، 14 މާރިޗު 2018 ވީ ބުދަ ދުވަހު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ތަސްދީޤުކޮށް އެ ބިލު ޤާނޫނަކަށް
ވުމަށްފަހުގައި ކަމަށްވާއިރު، މި މައްސަލައިގެ ދަޢުވާގެ ޝޯގައި "އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލު" ގައި ހިމެނޭ
މާއްދާތަކެއްގެ ދުސްތޫރިއްޔަތުކަމާމެދު ތަޢުނުކޮށްފައި އޮންނަ އޮތުމަކީ އެއްވެސް ޙާލެއްގައި ދަޢުވާގެ
ޞީޘާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ "އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލް" އަކީ ޤާނޫނު ނަންބަރު
(އެންޓިޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) ކަމަށް ތަކްލީފު (characterize) ކޮށް މި މައްސަލަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް
ކޯޓުން މައުޟޫޢީ ގޮތުން ބެލުމަށް އޮތް އިޖްރާއީ ހުރަހެއް ނޫންކަމާއި، މީގެ އިތުރުން، ޢަދުލު އިންޞާފު
ޤާއިމުކުރުމުގެ އެންމެ އިސްފަރާތުގެ ޙައިޘިއްޔަތުން ޤާނޫނުއަސާސީއާއި ޤާނޫނުތަކުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ
4
2/2018
ދިވެހިރާއް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male'ſ Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 5
(constitutionality review)
ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ލިބިގެންވާ "ރަޤާބާ ދުސްތޫރިއްޔާ"
ގެ ޢާންމު
އިޚްތިޞާޞަކީ އޭގައި "ރަޤާބާ ލާޙިޤާ" (subsequent judicial review) އާއި "ރަޤާބާ ސާބިޤާ"
(previous judicial review) ޝާމިލުވެގެންވާ އިޚްތިޞާޏެއްކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 68 ވަނަ މާއްދާއާއި، 95 ވަނަ މާއްދާއާއި، 141 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އާއި، 145
ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އާއި، 268
268 ވަނަ މާއްދާއާ، އަދި ތަފާތު ދުސްތޫރީ ނިޒާމުތަކުގައި
އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ "ރަޤާބާ ޤަޝާއިއްޔާ" (judicial review އާގުޅޭ މަޞްދަރުތަކާއި އުޞޫލުތަކުން
އިސްތިޚްލާޞް ކުރެވެން އޮތުމުގެ އިތުރުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ނިންމުންތަކުންނާއި "ޤަޟާއީ
ސަވާބިޤު" (judicial precedents) ތަކުންވެސް އެކަން ކަށަވަރުވެފައިވާކަން އެނގެން އޮންނައިރު، މި
އަސާސްތަކުގެ މައްޗަށް ރިޢާޔަތްކޮށް، ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅި ޙަވާލާދެވުނު އިޖްރާއީ ނުކުތާ
ބަލައިނުގަތުމަށް ނިންމުނެވެ.
-2
e OX
4 22
ޤާނޫނީ ދައުލަތެއްގެ އެންމެ މުހިއްމު އެއް އަސާސަކީ "މަބްދައުލް މަޝްރޫޢިއްޔާ"
(Principle of Legality) ގެ އަސާސްކަމާއި، މަބްދަޢުގެ މުރާދަކީ ދައުލަތުގައި ޤާނޫނުގެ ސިޔާދަތު
ކަށަވަރުވެ، ދައުލަތުގެ އެންމެހައި ބާރުތަކާއި، މުއައްސަސާތަކާއި، އިދާރާތަކާ، އަދި އެންމެހައި ރައްޔިތުން
ޤާނޫނަށް ބޯލެބުންކަމާއި، ތަހްޒީބުވެފައިވާ ދައުލަތްތަކުގައި މި މަބްދަކު ގެރެންޓީކޮށްދޭ އެންމެ މުހިއްމު އެއް
ދުސްތޫރީ މައްދައަކީ "ސުމުއްވުއް ދުސްތޫރު" (supremacy of constitution) ގެ މަދައު ކަމާ، އަދި
މި މައްދައަކީ ދުނިޔޭގެ އެންމެހައި ޤާނޫނީ ނިޒާމުތަކުގައި އިސްތިޤްރާރުވެފައިވާ ދުސްތޫރީ މައްދައެއްކަމަށްވާ
"މަބްދައެއް ދުސްތޫރިއްޔާ" (Principle of Constitutionality) އޭގެ މައްޗަށް ބިނާވެގެންވާ އަސާސްވެސް
ކަމާއި، މިމަބްދަޢުގެ މަފްހޫމަކީ ދައުލަތުގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެހައި ޤާނޫނީ ޤާޢިދާ
(Legal Rule) ތަކަކީ - އެއީ ޕާރލަމެންޓުން ފާސްކުރާ ޤާނޫނަކަށްވިއަސް، ދައުލަތުގެ އިދާރާއަކުން ނެރޭ
ޤަވާޢިދަކަށް ވިއަސް ނުވަތަ އިދާރީ ޤަރާރަކަށް ވިއަސް - ދައުލަތުގެ ޤާނޫނީ ހަރުފަތުގެ އެންމެ މަތީގައިވާ
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 6
މ އ ވ x3ތ &2
ކަށަވަރުކޮށްދޭ،
/ ބ 2 ބ
19ފގ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ ނައްޞަކާއި ނުވަތަ ޤާނޫނުއަސާސީން ޤާއިމުކޮށްފައިވާ އެއްވެސް ދުސްތޫރީ މައްދައަކާއި
ތަޢާރުޟުނުވާ ޤާޢިދާތަކަކަށްވުން ކަމާ، ބުނެވިދިޔަ "މަބްދައެއް ދުސްތޫރިއްޔާ" އަކީ ފަރުދުންގެ އަސާސީ
ޙައްޤުތަކާއި ޢާންމު މިނިވަންކަން ޙިމާޔަ
ޙިމާޔަތްނުކުރެވޭ ފަދަ ޤާނޫނުތަކެއް ޤާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރުގެ ފަރާތުން
ނުކުރެވޭނެކަން
އަދި ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހަށް އިސްތިބްދާދުވުމާއި،
ދުމުޚްތާރުވެގަތުމަށް ހުރަސްއަޅާ މައްދައެއްކަން އެނގެން އޮންނަކަމާ، އަދި އިސްވެދިޔަ "މަބްދައުލް
މަޝްރޫޢިއްޔާ" އާއި "މަބްދައެއް ދުސްތޫރިއްޔާ" ދެ މަބްދައު އެއްވެސް އޮޅުމެއް ނާރާފަދަ ގޮތަކަށް
ކަށަވަރުކުރަމުން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 268 ވަނަ މާއްދާގެ ޞަރީޙަ
ނައްޞުގައި، "ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހަދާ އެންމެހައި ޤާނޫނުތައް ހަދާންވާނީ މި ޤާނޫނުއަސާސީގައި
ގޮތުގެމަތިންނެވެ. މި ޤާނޫނުއަސާސީން ލާޒިމުކުރާ އެންމެހައި ކަންކަން ފުރިހަމަ
ކުރާންވާނެއެވެ. ޤާނޫނުއަސާސީއާ ޚިލާފުވާ ގޮތަށް ހަދާ ކޮންމެ ޤާނޫނެއް، ނުވަތަ ޤާނޫނަކުން
ބައެއްވިއަސް ވާނީ ބާޠިލު އެއްޗަކަށެވެ. އަދި އެފަދަ ޤާނޫނެއް، ނުވަތަ ޤާނޫނެއްގެ ބައެއްގެ ބާރެއް
ނުހިނގާނެއެވެ. މި ޤާނޫނުއަސާސީއާ ޚިލާފަށްކުރާ ކޮންމެ ކަމަކީ ބާޠިލު ކަމެކެވެ." މިފަދައިން ކަނޑައަޅައި
ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، އިސްވެ ބަޔާންވެދިޔަ "މަބްދަހުއް ދުސްތޫރިއްޔާ" ގެ މަޞްދައު ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ދުސްތޫރީ ނިޒާމުގައި އިސްތިޤްރާރުވެފައި އޮތުމު ގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ
ކޮންމެ ޤާނޫނަކީ ނަސްލީގޮތުންނާއި މައުޟޫޢީގޮތުން ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
ދުސްތޫރީ ޤާޢިދާތަކާ ޚިލާފު ޤާނޫނަކަށް ނުވުމަކީ ދުސްތޫރީ ގޮތުން ލާޒިމުވެގެންވާ ކަމެއްކަމާއި،
ޝަކްލީގޮތުން ޚިލާފުނުވުމުގެ މާނައަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ޤާނޫނުތައް ފާސްކުރުމުގައި
ޤާނޫނުއަސާސީން ކަނޑައަޅާފައިވާ ވަކި ޚާއްޞަ ޤާނޫނީ ޢަދަދެއް ނުވަތަ އަޣުލަބިއްޔަތެއް ލާޒިމުވުން
ފަދަ އެންމެހައި އިޖްރާއާތުތަކަށް ތަބާވުންކަމާއި، މައުޟޫޢީގޮތުން ޚިލާފުނުވުމުގެ މާނައަކީ ރައްޔިތުންގެ
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 7
މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ޤާނޫނުތައް ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންވެގެންވާ ދުސްތޫރީ ޤާޢިދާތަކާ
އެއްގޮތްވުންކަން އެނގެން އޮވެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ޙައްޤުތަކާއި މިނިވަންކަން އެއްވެސް މިންވަރަކަށް ޤާއިދުކުރެވޭނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 16 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އުޞޫލުތަކުގެ މަތިންކަމާ، މިގޮތުން؛
ބުނެވިދިޔަ ޙައްޤުތަކާއި މިނިވަންކަން ހިފެހެއްޓޭނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ޤާނޫނަކުން ކަމާއި،
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ އެފަދަ ޤާނޫނަކީ ޤާނޫނުއަސާސީއާ ތަޢާރުޟުނުވާ ގޮތެއްގެމަތީން ފާސްވާ
ޤާނޫނަކަށްވާންޖެހޭ ކަމާއި، ޤާނޫނުއަސާސީއާ ތަޢާރުޟުނުވުމަކީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ ޞަރީޙަ ނައްޞަކާ
ނުވަތަ ޤާނޫނުއަސާސީއިން ޤާއިމުކޮށްފައިވާ ދުސްތޫރީ މައްދައަކާވެސް ތަޢާރުޟުނުވުންކަމާ، މީގެ އިތުރުން
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ޤާނޫނަކުންވިއަސް ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ޙައްޤެއް ނުވަތަ މިނިވަންކަމެއް
ހިފެހެއްޓޭނީ، މިނިވަން ދީމިޤްރާޠީ މުޖްތަމަޢެއްގައި މިފަދަ ޙައްޤެއް
ނުވަތަ މިނިވަންކަމެއް
ހިފެހެއްޓިދާނެކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ މިންވަރަކަށްކަން ޤާނޫނުއަސާސީގެ 16 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން
އެނގެން އޮންނަކަމާއި، މިނިވަން ދީމިޤްރާޠީ މުޖުތަމައެއްގައި ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ޙައްޤެއް ނުވަތަ
މިނިވަންކަމެއް ހިފެހެއްޓިދާނެކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ މިންވަރު ކަނޑައެޅުމުގައި، ހިފަހައްޓަން ބޭނުންވާ ޙައްޤު
ނުވަތަ މިނިވަންކަން ދީމިޤްރާޠީ މުޖްތަމަޢުތަކުގައި ހިފެހެއްޓުމުގައި ރިޢާޔަތްކޮށްފައިވާ ޤާނޫނީ އަސާސްތަކަށް
ބަލައި ވަޒަންކުރުމުގެ
ފިމުގައި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 16 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބުނެފައިވާ ކަންތަކަށް
22
ރިޢާޔަތްކުރަ
ރަތްކުރަންވާނެކަން އެނގެން އޮވެއެވެ.
-4
ބަޔާންވެދިޔަ ދުސްތޫރީ މަޞްދަރުތަކާއި އުޞޫލުތަކުގެ އަލީގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު
2/2018 (އެންޓިޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) އަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީއާ ޚިލާފު ބާޠިލު
ޤާނޫނެއްކަމަށް ބުނެ މި މައްސަލައިގައި ދަޢުވާކުރާ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ސަބަބުތަކަށާއި، އެ ސަބަބުތަކާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ކަންތައ
ސަފްޙާ 47 ގެ 8
ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ
ގުޅޭގޮތުން ދަޢުވާކުރާ ފަރާތުންނާއި، ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުގެ މައްޗަށް ދުސްތޫރީ ނަޒަރަކުން ބެލިއިރު އަންނަނިވި
04
(ހ) ފުރަތަމަ ކަމަކީ، ޙަވާލާދެވުނު އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނަށް ބަލާއިރު އެ ޤާނޫނަކީ،
"ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިނގަމުންދާ މަލްޓި ޕާޓީ ސިސްޓަމްގެ ދަށުން، ވަކި ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓްގައި
ވާދަކޮށްގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު، އެ އިންތިޚާބުވި ދައުރުގެ ތެރޭގައި، އިންތިޚާބުވި
ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިކޮށްފިނަމަ، ނުވަތަ އަމިއްލައަށް ވަކިވެއްޖެނަމަ، ނުވަތަ އެހެން ޕާޓީއެއްގެ
މެންބަރަކަށް ވެއްޖެނަމަ، އެފަދަ މެންބަރެއްގެ ގޮނޑި ގެއްލޭނެކަން ކަނޑައެޅުމާއެކު، އެފަދައިން ގޮނޑި
ގެއްލޭ ޙާލަތްތަކުގައި ބައި-އިލެކްޝަން ބޭއްވުމާ ގުޅޭ އުޞޫލުތަކާއި އިޖުރާއާތުތައް ބަޔާންކުރުމުގެ ޤާނޫނު"
ކަމަށް އެ ޤާނޫނުގެ 1 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، އެ ޤާނޫނުގެ މަޤްޞަދުތަކުގެ
ތެރޭގައި: ދިވެހި ދައުލަތުގެ އެންމެހައި ބާރުތައް ފެށިގެން އަންނަނީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިންކަމާއި މި
ބާރުތައް ދެމި އޮންނާނީވެސް ރައްޔިތުންގެ ކިބައިގައި ކަމަށްވާއިރު، މިނިވަންކަމާއެކު އިޚްތިޔާރުކުރާ
މަންދޫބުން މެދުވެރިކޮށް ރައްޔިތުންގެ ކަންތައްތައް ހިންގުމަށް އިންތިޚާބުކުރާ މެންބަރުން ރައްޔިތުންނަށް
ޖަވާބުދާރީކުރުވުމާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނަކީ ރައްޔިތުން އިންތިޚާބުކުރާ ދައުރުގެ ތެރޭގައި
އެ އިންތިޚާބުކުރި ސިޔާސީ ފިކުރުގައި ދެމިތިބޭ ބައެއްކަން ކަށަވަރުކުރުމާއެކު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަކީ
ތަފާތު ސިޔާސީ އަދި މާލީ ނުފޫޒުން އެއްކިބާވެފައިވާ އަދި، ޢާންމު ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި އިތުބާރާއި
ޔަޤީންކަން ލިބިގެންވާ ތަނެއްކަމަށް ހެދުމާއި، މިކަންކަން ހިމެނިގެންވާކަން ބުނެވިދިޔަ އެންޓި-ޑިފެކްޝަން
ޤާނޫނުގެ 2 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) އަށް ބެލުމުން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
(ށ) ދެވަނަ ކަމަކީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު 2/2018 (އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) އަކީ،
ޙަޤީޤަތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 17/SC
-
C/2017 ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމުގައި
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 9
2 0x 04
ہ کر میمی
OX
"އެންޓި-ޑިފެކްޝަން" ޤާނޫނެއް ފާސްކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ދީފައިވާ ގައިޑްލައިނާ
ގޮތުގެމަތިން އެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވާ ޤާނޫނެއްކަމާ، އަދި އެ ޤާނޫނަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް
ކޯޓުގެ ބުނެވިދިޔަ ޤާޟިއްޔާގައި ކަނޑައަޅައިފައިވާ އަސާސީ އަޙްކާމްތަކާއި އުޞޫލުތައް ޝާމިލުވާގޮތަށް
އެކަށައަޅައިފައިވާ ޤާނޫނެއްކަން އެނގެން އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ބުނެވިދިޔަ ނަންބަރު
17/SC
-
C/2017 ޤަޟިއްޔާއަކީ ވަކި ސިޔާސީ ފިކުރެއް ޤަބޫލުކޮށް އެ ފިކުރު ކުރިއެރުވުމުގެ ޔަޤީންކަން
ރައްޔިތުންނަށް ދީ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ރައްޔިތުން ނިސްބަތްވާ ދާއިރާ ތަމްޘީލުކުރުމުގެ އަހުދާއެކު
ރައްޔިތުން ނިސްބަތްވާ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ވިސްނުމަށް ތާއީދުކުރުމުގެ ގޮތުން ރައްޔިތުން ކެންޑިޑޭޓަކަށް
އިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކޮށްދިނުމުން، އެ ދާއިރާގެ ރައްޔިތުން ތަމްޘީލުކުރުމަށްޓަކައި އެ ދާއިރާއިން ތާއީދުކުރާ
ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޕާލަމެންޓަރީ ގްރޫޕްގެ މެންބަރެއްގެ ޙައިޘިއްޔަތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް
ވަނުމަށްފަހު، ކެންޑިޑޭޓް އިންތިޚާބުކޮށްދިން ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި އޮތް އިޖްތިމާއީ ޢަޤުދު ނުވަތަ
ސޯޝަލް ކޮންޓްރެކްޓަށް އިޙްތިރާމް ކުރުމެއްނެތި، އަދި އެ ފިކުރެއް ވިއްކައިގެން އިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކުރި
ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ވިސްނުމާ ދުރަށްޖެހި، ރައްޔިތުންނަށާއި އަމިއްލަ ޕާޓީއަށް އޮޅުވާލާ މުޅިން އެހެން
ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަށް ނުވަތަ ސިޔާސީ ފިކުރަކަށް ތަބާވުމަށް، ނުވަތަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި
ފްލޯރ-ކްރޮސިންގ (floor
-
crossing) އަށް ޙައްލެއް ހޯދައިދިނުމުގެ ގޮތުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 26 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 30 ވަނަ
މާއްދާގެ (ހ) އާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 74 ވަނަ މާއްދާއާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 75 ވަނަ މާއްދާ މާނަކޮށްދީ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން
ފްލޯރ-ކްރޮސް ކުރުމަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހަރުދަނާ ޑިމޮކްރަސީއެއް ޤާއިމުކުރުމަށާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ރައްޔިތުންގެ ދެމެހެއްޓެނިވި ލާބައާއި މަންފާ ލިބިގެންދާ ފަދަ ގޮތަކަށް ބައްޓަންކޮށް ދެމެހެއްޓުމަށާއި،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަމްނު ޢާންމަށާއި ސިޔާދަތަށް ނުރައްކާ ކުރިމަތިކުރުވާ ކަމެއްކަމަށް ކަނޑައަޅައި ދިނުމަށް
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male'ſ Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 10
އެދި، ދިވެހި ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނައިބު ހުށަހެޅުމުން ބަލައި ނިންމާފައިވާ ދުސްތޫރީ މައްސަލައެއްކަން
އެނގެން އޮންނަކަމާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ބުނެވިދިޔަ ޤާޟިއްޔާގައި ހުށަހެޅިފައިވާ ކަންތަކަށް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންވެގެންވާ މައްސަލައާ ގުޅުންހުރި
އެންމެހައި ނައްޞުތަކާއި ދުސްތޫރީ މަބްދައުތަކާއި، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ ފިޤްހީ
ޤާޢިދާތަކަށާއި، މިޒަމާނުގެ ދުސްތޫރީ ނިޒާމުތަކުގައި އިސްތިޤުރާރުވެ ޢަމަލުކުރަމުންދާ "އެންޓި-ޑިފެކްޝަން"
ގެ އުޞޫލުތަކުގެ އަލީގައި ބެލުމަށްފަހު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ބުނެވިދިޔަ ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމަށް
ވާޞިލުވެވުނު މައިގަނޑު އަސާސްތަކަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޤާއިމުވެފައިވާ ސިޔާސީ ޕާޓީ ނިޒާމުގެ ދަށުން
ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ކުރިމަތިލާ ކެންޑިޑޭޓުން، އެ ކެންޑިޑޭޓުން
ނިސްބަތްވާ ޕާޓީގެ ފިކުރާއި އައިޑިއޮލޮޖީ ތަމްޘީލުކުރާ މެނިފެސްޓޯއެއް އެ މެންބަރުން ނިސްބަތްވާ ދާއިރާގެ
ރައްޔިތުންނަށް ހުށަހަޅައި، އެ ރައްޔިތުންގެ ތާއީދާއެކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު، ތަފާތު
ސިޔާސީ އަދި މާލީ ނުފޫޒުގައި ޖެހި، ރައްޔިތުންނަށް އެ މެންބަރުން ވެފައިވާ އަހުދާ ޚިލާފަށް، އަދި އެ
މެންބަރުން އިންތިޚާބުކުރި ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންގެ މަޞްލަޙަތުގެ މައްޗަށް ފަރްދީ އަދި ޒާތީ މަޞްލަޙަތު
އިސްކޮށް އެ މެންބަރުން ނިސްބަތްވާ ޕާޓީ ބަދަލުކުރަމުން އަންނަ "ޘާހިރާ" (Éلاهل3
އަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޤާއިމުވެފައިވާ މަލްޓި ޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީގެ އިތުބާރު ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ގެއްލި،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދީމިޤްރާޠީ ނިޒާމު އޭގެ މައްޗަށް ބިނާވެގެންވާ އަސާސްތައް ބަލިކަށިވެ، ރައްޔިތުންގެ
ސިޔާދަތަށް ނުރައްކާ ކުރިމަތިކުރުވައި، ޤާނޫނުގެ ދައުލަތުގައި
ހުރަހެއްކަމަށްވާއިރު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން އެ މެންބަރުން ނިސްބަތްވާ ޕާޓީ ބަދަލުކުރުމުގެ
"ޘާހިރާ" އަކީ މިހާރުން މިހާރަށް ޤާނޫނީގޮތުން މަނާކުރެވެން ޖެހޭނެ "ޖާހިރާ" އެއް ކަމަށްވާތީ،
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމަށް ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓުގައި ވާދަކޮށްގެން އިންތިޚާބުވި މެންބަރަކު
އެ ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވުމުން، ނުވަތަ ޕާޓީ ބަދަލުކުރުމުން، ނުވަތަ ޕާޓީއިން ވަކިކުރުމުން، އެ
(phenomena
0 0
<< O
ޙުކުމް
ނެގެހެއްޓުމަށް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 11
2 / 2
މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެ ގޮތުގެ ޝަރްޠުތަކާއި އިޖްރާއާތުތައް
ތަފްޞީލުކޮށް ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޤާނޫނެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައި އޮތުމަކީ
ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޤާއިމުވެފައިވާ މަލްޓި ޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީ އިމާޔަތްކޮށް ކުރިއެރުވުމަށް ކޮންމެހެން
ޝަރޫރަތްތެރި ކަމެއްކަމާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިސްވެ ބަޔާންވެދިޔަ ފަދަ "އެންޓިޑިފެކްޝަން" ޤާނޫނެއް
ފާސްވެ އެއަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށެންދެން، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު އެ މެންބަރަކު ނިސްބަތްވާ
ސިޔާސީ ޕާޓީން ވަކިވާ ޙާލަތުގައި، އެ މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުންވެސް
ވަކިވާނެކަމަށް ކަނޑައަޅައި ދިނުމަށް ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން އެދިފައި އޮންނަ އޮތުމަށް
ޤަޟާއީ ޙައްލެއް ދިނުމަކީ ކޮންމެހެން ޟަރޫރަތްތެރި ކަމެއްކަމާއި، މި އަސާސްތައްކަން އެނގެން
އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ބުނެވިދިޔަ ނަންބަރު 17/SC-C/2017 ޤަޟިއްޔާގެ
ޙުކުމުގައި "....ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމަށް ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓުގައި ވާދަކޮށްގެން
އިންތިޚާބުވާ މެންބަރަކު އެ ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވުމުން، ނުވަތަ ޕާޓީ ބަދަލުކުރުމުން، ނުވަތަ ޕާޓީއިން
ވަކިކުރުމުން، އެ މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެ ގޮތުގެ ޝަރްޠުތަކާއި
އިޖްރާއާތުތައް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ޤާނޫނަކުން ތަންޖީމުކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ކަނޑައަޅައި،
އެފަދަ ޤާނޫނަކަށް ޢަމަލުކުރެވެންދެން، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމަށް ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ
ޓިކެޓުގައި ވާދަކޮށްގެން އިންތިޚާބުވި ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިކުރުމާއި، ނުވަތަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރުކަމަށް ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓުގައި ވާދަކޮށްގެން އިންތިޚާބުވި ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން އަމިއްލައަށް
ވަކިވުމާއި، ނުވަތަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމަށް ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓުގައި ވާދަކޮށްގެން
އިންތިޚާބުވި ޕާޓީ ނޫން އެހެން ޕާޓީގެ މެންބަރަކަށްވުމާއި، ތިން ޙާލަތުންކުރެ ޙާލަތެއް
ޤަޟިއްޔާގައި
ޙުކުމްކުރާ ތާރީޚުން ފެށިގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކަށް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެ މެންބަރަކު
ނިސްބަތްވާ ޕާޓީއަކުން އެ މެންބަރަކު ވަކިކޮށްފިކަމަށް ނުވަތަ ވަކިވެއްޖެކަމަށް އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male'ſ Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 12
ފަރާތުން ރަސްމީކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އަންގާ ދުވަހުން ފެށިގެން، އެ މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެކަމަށް.." މީލާދީ ސަނަތުން 13 ޖުލައި 2017 ވަނަ ދުވަހު
ކަނޑައަޅައިފައިވާކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
(ނ) ތިންވަނަ ކަމަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ބަޔާންވެދިޔަ ނަންބަރު
17/SC-C/2017 ޤަޟިއްޔާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އަޙްކުމްތަކާއި އުޞޫލުތަކަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 141 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އާއި، 145 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އަށް
ރިޢާޔަތްކޮށް ޢަދުލު އިންޞާފު ޤާއިމުކުރުމާއި ޤާނޫނުއަސާސީ މާނަކުރުމުގެ އެންމެ އިސްފަރާތުގެ
ޙައިޘިއްޔަތުން ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމާގުޅޭ އެންމެހައި ނައްޞުތަކާއި
މަޞްދައުތަކާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 68 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ދީމިޤްރާޠީ މުޖްތަމަޢުތަކުން
ޤަބޫލުކުރާ ކަމާގުޅޭ އުޞޫލުތަކަށް ރަނގަޅަށް ބަލައި ވަޒަންކުރުމަށްފަހު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުން
ކަނޑައަޅައިފައިވާ އަޙްކުމްތަކާއި އުޞޫލުތަކެއްކަން އެނގެން އޮންނަކަމާއި، އެ އަޙްކާމްތަކާއި އުޞޫލުތައް
ޝާމިލުވާގޮތަށް ފާސްކޮށްފައިވާ ޙަވާލާދެވުނު ޤާނޫނު ނަންބަރު 212018 (އެންޓި-ފެކްޝަން ޤާނޫނު)
އަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 4 ވަނަ މާއްދާއާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 26 ވަނަ
މާއްދާގެ (ނ) އާއި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 30 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި ތަޢާރުޟުވާ ޤާނޫނެއްކަމަށް ބުނެ މި
މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތުން ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުގެ މައްޗަށް ނަޒަރުކުރިއިރު، ޤާނޫނުއަސާސީގެ
ބުނެވިދިޔަ މާއްދާތަކަކީ ޙަޤީޤަތުގައި، ދީމިޤްރާޠީ ނިޒާމް އޭގެ މައްޗަށް ބިނާވެގެންވާ އެންމެ މުހިއްމު
އަސާސްތައްކަމާ! މިގޮތުން ޤާނޫނުއަސާސީގެ 4 ވަނަ މާއްދާގައި "ދިވެހި ދައުލަތުގެ އެންމެހައި ބާރުތައް
ފެށިގެން އަންނަނީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިންނެވެ. އަދި މި ބާރުތައް ދެމި އޮންނާނީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިގައެވެ."
މިފަދައިން ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ދުސްތޫރީ ނައްޞުގައި ކަށަވަރުކޮށްދީފައި އެވަނީ ޙަޤީޤަތުގައި
"ރައްޔިތުންގެ ސިޔާދަ (popular sovereignty) ގެ މަފްހޫމު ކަމާއި، މި މަފްހޫމާ
* 8 2
04 ދު
ہی ہی کروی
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 13
ގޮތުގެމަތިން މިޒަމާނުގެ ދުސްތޫރީ ނިޒާޤުތަކުގައި ސިޔާދަތުގެ އަޞްލު ވެރިންނަކީ ރައްޔިތުންކަމާއި،
ރައްޔިތުންނަކީ ވެރިކަމުގެ ބާރުތަކުގެ މަޞްދަރުކަމާއި، ރައްޔިތުން އެބައިމީހުންގެ ސިޔާދަތު ޙިމާޔަތްކޮށް،
ހިންގާންވާނީ ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅައިފައިވާ ގޮތުގެމަތިންކަމާއި، މިގޮތުން ބަލާއިރު، މިޒަމާނުގެ
ތަފާތު ޑިމޮކްރަސީތަކުގައި ވެރިކަމުގެ ބާރުތައް ހިންގަނީ އަސާސީ ގޮތެއްގައި "ދީމިޤްރާޠުއްޔާ ނިޔާބިއްޔާ"
ނުވަތަ "ރެޕްރެޒެންޓެޓިވް ޑިމޮކްރަސީ" ގެ އުޞޫލުން، ރައްޔިތުން ތަމްޘީލުކުރުމަށްޓަކައި ރައްޔިތުން
އިންތިޚާބުކުރާ ރައްޔިތުންގެ ރެޕްރެޒެންޓެޓިވުން ނުވަތަ މެންބަރުން މެދުވެރިކޮށްގެންކަން އެނގެން
އޮންނައިރު، މި އުޞޫލު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 26 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި
ޤާއިމުކޮށްފައިވާ ކަމާއި، މީގެ އިތުރުން "ދީމިޤްރާއިއްޔާ ޝިބްރު މުބާޝި" ނުވަތަ "ކްވޮޒީ ޑައިރެކްޓް
ޑިމޮކްރަސީ" (Quasi Direct Democracy) ގެ އުޞޫލުން ސީދާ ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުމަކުން
ނިންމަންޖެހޭ މުހިއްމު ކަންތައްތައް ނިންމުމުގައި ރައްޔިތުންގެ ރެފަރެންޑަމް (referendum)، ނުވަތަ
ރައްޔިތުންގެ ޚިޔާލު ހޯދުމުގެ ޢާންމު ވޯޓު ނެގުމުގެ އުޞޫލު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދުސްތޫރީ ނިޒާމުގައި
އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 70 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގެ (6)
އާއި، 115 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އާއި، 262 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އާއި، 264 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އަށް
ބެލުމުން އެނގެން އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދީމިޤްރާޠީ ނިޒާމް ޤާއިމުވެގެންވަނީ ގިނަ ސިޔާސީ ޕާޓީ
އެކުލެވިގެންވާ ނިޒާމެއްގެ މައްޗަށްކަމާއި، މިގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ސިޔާސީ ޕާޓީ އުފައްދައި، ހިންގައި،
ޕާޓީތަކުގެ ޙަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ޙައްޤަކީ ކޮންމެ ދިވެހި ރައްޔިތަކަށް ލިބިގެންވާ އަސާސީ
ޙައްޤެއްކަން ދިވެހިރާއްޖޭ
ރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 30 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
ކަމާއި، ސިޔާސީ ޕާޓީއަކީ ޙަޤީޤަތުގައި ދީމިޤްރާޠީ އަދި ޤާނޫނީ (Legitimate) ވަސީލަތްތައް
ވެރިކަމާއި، ޢާންމު އިންތިޚާބުތައް ކާމިޔާބުކުރުމަށްޓަކައި އިއްތިޙާދުވެ، ވަކި ޚާއްޞަ
ސިޔާސީ މެނިފެސްޓޯއެއް ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަޤްޞަދުގައި، މަސައްކަތްކުރާ ޖަމާޢަތެއްކަން އެނގޭކަމާއި، މި
O
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male'ſ Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 14
2 0x 04
کریم
މާނާގައި ދައުލަތުގެ ތަފާތު ސިޔާސީ، އިޤްތިޞާދީ އަދި އިޖްތިމާއީ ކަންކަމާމެދު ރައްޔިތުންގެ ޢާންމު
ރައުޔު، އޭގެ އެންމެ ފުރިހަމަގޮތުގައި ހޭލުންތެރި ކުރުވުމަށްޓަކާ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ ދައުރަކީ މިޒަމާނުގެ
ދީމިޤްރާޠީ ނިޒާމުތަކުގައި ޟަރޫރަތްތެރި ދައުރެއްކަން އެނގެން އޮންނައިރު، ޤާނޫނު ނަންބަރު 4/2013
(ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ޤާނޫނު) ގައި ދީފައިވާ ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ތަޢާރުފަށް ބަލާއިރު، ސިޔާސީ ޕާޓީއަކީ،
ރައްޔިތުންގެ ބަޔަކު، ރަޖިސްޓަރީވެފައިވާ ވަކި އައިޑެންޓިޓީއެއް އޮތް ބައެއްގެ ގޮތުގައި، އެބައިމީހުންގެ
އަމިއްލަ އިޚްތިޔާރާއި މިނިވަންކަމުގައި، ޞުލްޙަވެރިކަމާއެކު، ދީމިޤްރާޠީ ހަމަތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން،
ސިޔާސީ މައިދާނުގަޔާއި ސިޔާސީ ކަންކަމުގައި ޙަރަކާތްތެރިވެ، ބައިވެރިވެ އުޅުމަށާއި، ރައްޔިތުންގެ ވޯޓުން
މީހަކު އިންތިޚާބުކުރުމަށް ޤާނޫނުއަސާސީގައި ނުވަތަ ޤާނޫނުގައި ބުނެފައިވާ އިންތިޚާބުތަކަށް، ޕާޓީގެ
ނަމުގައި ކެންޑިޑޭޓުން ކުރިމަތި ލެއްވުމަށާއި، އެ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ތާއީދު ހޯދުމަށާއި، އެ ކެންޑިޑޭޓުން
ހޮވުމަށް މަސައްކަތްކުރުމަށް
ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ޤާނޫނާ
ގޮތުގެމަތިން އުފައްދައި،
ރަޖިސްޓަރީކޮށްގެން އެ ޤާނޫނާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެހެން ޤާނޫނުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ހިންގާ
ޖަމާޢަތެއްކަން ބުނެވިދިޔަ ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ޤާނޫނުގެ 2 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން އެނގެން އޮންނަކަމާ،
އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ސިޔާސީ ޕާޓީ އުފައްދައި ހިންގުމުގެ ބޭނުން ނުވަތަ މަޤްޞަދުގެ ތެރޭގައި، ވެރިކަމުގެ
ނިޒާމުގެ ތެރެއަށް ރައްޔިތުންގެ ބޭނުންތަކާއި ޝުޢޫރުތައް ވާޞިލުކުރެވޭނެ ގޮތް ހެދުމާއި، ރައްޔިތުންގެ
ޚިޔާލާއި ފިކުރު މިނިވަންކަމާއެކު ބައްޓަންކުރުމަށް ޖާގަދިނުމާއި، ތަފާތު ވިސްނުންތަކަށް ސިޔާސީ
މައިދާނުގައި ޖާގަދިނުމާއި، ޚިޔާލު ތަފާތުވުމާއެކުވެސް އެކީ އެއްބައެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހި ޤައުމު ދެމިއޮތުމަށް
ބާރު އެޅުމާއި، ޤައުމުގެ ސިޔާސީ ޙަޔާތުގައި ވީހައިވެސް ގިނަބަޔަކު ބައިވެރިވުމަށް ފުރުޞަތު ދިނުމާއި،
ދައުލަތުގެ އެކިއެކި ކަންކަން ހިންގާނެ މީހުންނަށް ތަމްރީނާއި ތަޖްރިބާ ހޯދައި ދިނުމާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ
ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބާއްވާ އިންތިޚާބުތަކުގައި ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ ނަމުގައި ވާދަކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު
ހަމަޖެއްސުމާ، އަދި ބަޔާންކުރެވުނު ކަންކަމުގައި ރައްޔިތުންނާއި ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާތައް ގުޅު
ގުޅުވައިދިނުމާއި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 15
O
މިކަންކަން ޝާމިލުވެގެންވާކަން ބުނެވިދިޔަ ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ޤާނޫނުގެ 3 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން
އެނގެން އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޤާއިމުވެފައިވާ މަލްޓި ޕާޓީ ނިޒާމް ބިނާވެގެންވާންވާނީ
ޤާނޫނުއަސާސީއާއި، ޤާނޫނުތަކުން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާ މުޖްތަމަޢުގެ އަސާސީ ޤިޔާމުތައް (values)
ޙިމާޔަތްކުރެވޭނޭ އުޞޫލަކުން، އަދި ސިޔާސީ ޕާޓީ އުފެއްދުމުގެ މަޤްޞަދާ ޚިލާފު ނުވާނޭ ހަމައަކުން
ކަމުގައިވާއިރު، ރައްޔިތުން ތަމްޘީލުކުރުމަށް އިންތިޚާބުކުރެވޭ މެންބަރުންނަކީ އެ މެންބަރުން އިންތިޚާބުކުރި
ދާއިރާތަކުގެ ރައްޔިތުން އެ މެންބަރުން އިންތިޚާބުކޮށްފައިވާ އަސާސާއި ފިކުރަށް އިޙްތިރާމްކޮށް، އެ
މެންބަރުންގެ ފަރުދީ އަދި ޒާތީ މަޞްލަޙަތު އެއްކިބާކޮށް، ރައްޔިތުންގެ ޢާންމު މަޞްލަޙަތަށް އިސްކަންދީ،
އެ ދާއިރާތަކުގެ ރައްޔިތުން ތަމްޘީލުކުރުންމަތީގައި ދެމިތިބޭ ބަޔަކަށްވުމަކީ ދުސްތޫރީ ގޮތުން އެ
މެންބަރުންގެ މައްޗަށް ލާޒިމުވެގެންވާ ކަމެއްކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 75 ވަނަ
މާއްދާއިން ސާފުކޮށް އެނގެން އޮންނައިރު، ރައްޔިތުން ތަމްޘީލުކުރުމަށް ރައްޔިތުން އިންތިޚާބުކުރާ
މެންބަރުން އެ މެންބަރުންގެ އަމިއްލަ މަޞްލަޙަތު އިސްކޮށް، މާލީގޮތުންނާއި ސިޔާސީގޮތުން ބާރުގަދަ
ފަރާތްތަކެއްގެ ނުފޫޒުގައި ޖެހި، އެ ފަރާތްތަކުގެ މަޞްލަޙަތު ޙިމާޔަތްކޮށް ޢާންމު މަޞްލަޙަތާ ޚިލާފަށް
މަސައްކަތްކުރާ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ބަދަލުވެގެން ދިއުމަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ
އަސާސީ ސިފައެއް (basic feature) ކަމަށްވާ، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 4 ވަނަ މާއްދާއިން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާ
ރައްޔިތުންގެ ސިޔާދަތަށް ކަނޑައެޅިގެން ހުރި ނުރައްކަލެއްކަމުގައި ބެލެވޭއިރު، އަދި އެއީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި
ޤާއިމުވެފައިވާ މަލްޓި ޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީ އޭގެ ޅަފަތުގައި ހަރުދަނާކޮށް ކުރިއެރުވުމަށް ކަނޑައެޅިގެން އޮތް
ހުރަހަކަށްވެ، ޤާނޫނުއަސާސީއިން ޤާއިމުކޮށްފައިވާ ގިނަ ސިޔާސީ ޕާޓީ އެކުލެވޭ ނިޒާމުގެ މަޤްޞަދާ
ޚިލާފަށް، ދިވެހި ދައުލަތުގެ ތިން ބާރުގެ ތެރެއިން އެންމެ މުހިއްމު އެއް ބާރު ކަމުގައިވާ ޤާނޫނު ހެދުމުގެ
ބާރު ނުވަތަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަކީ މާލީގޮތުންނާއި ސިޔާސީގޮތުން ނުފޫޒުގަދަ ބަޔަކު ބޭނުންގޮތަކަށް އެ
މަޖިލީހުގެ އަޣުލަބިއްޔަތު ބައްޓަންކޮށް ރައްޔިތުންގެ ޢާންމު މަޞްލަޙަތާ ޚިލާފަށް އެފަރާތްތަކުގެ ޒާތީ
ދިވެހިރާއް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male'ſ Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 16
3
2 ه0
ކުރުމަށް 8ނ
2c22
ނާދިޅު
މަޞްލަޙަތު ޙާޞިލުކުރު ބޭނުންކުރެވިދާނެ އާލަތަކަށް ބަދަލުވެގެން ހިނގައިދާނެތީ، އެކަން މަނާކުރުމުގެ
މަޤްޞަދުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިޚާބުގައި ވަކި ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓުގައި އިންތިޚާބަށް ކުރިމަތިލައި،
އެ ޕާޓީގެ ސިޔާސީ މެނިފެސްޓޯއާއި، އެ ޕާޓީގެ ސިޔާސީ ފިކުރު ކުރިއަރުވައި، އެ ފިކުރަށް
އިޙްތިރާމުކުރުންމަތީ ދެމިހުންނާނެކަމުގެ އަހުދު ރައްޔިތުންނަށް ވުމުން، އެ އަސާސްގެ މައްޗަށް ރައްޔިތުން
އިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކޮށްދޭ މެންބަރަކު، އެ މެންބަރަކު އެ ޕާޓީއެއްގެ ނަމުގައި އިންތިޚާބުވި ޕާޓީ، ތަފާތު
ނުފޫޒުގައި ޖެހިގެން ބަދަލުކުރުން ފަދަ "ފްލޯރ-ކްރޮސިންގ" (floor
-
crossing) ޕްރެކްޓިސްތައް
މަނާކޮށް ހުއްޓުވުމަކީ ރައްޔިތުންގެ ސިޔާދަތު އަދި ދީމިޤްރާޠީ ނިޒާމު ޙިމާޔަތްކުރުމަށްޓަކައި ކޮންމެހެން
ލާޒިމުކަމެއް ކަމުގައިވާއިރު، ބަޔާންވެދިޔަ މަޤްޞަދުތައް ޙާޞިލްކުރުމަށްޓަކައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް
ކޯޓުގެ ނަންބަރު 17/SC-C/2017 ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމުގައި "އެންޓި-ޑިފެކްޝަން" ޤާނޫނެއް ފާސްކުރުމަށް
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ދީފައިވާ ގައިޑްލައިނާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވާ
އިސްވެ ޙަވާލާދެވުނު ޤާނޫނު ނަންބަރު 2/2018 (އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) އަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 4 ވަނަ މާއްދާއާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 26 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އާއި
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 30 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި ތަޢާރުޟުވާ ޤާނޫނެއްކަމަށް ބަލަންޖެހޭ އެއްވެސް ދުސްތޫރީ
އަސާސެއް މި މައްސަލައިގައި ދަޢުވާކުރާ ފަރާތަށް ހުށަހެޅިފައި ނުވާއިރު، ބުނެވިދިޔަ އެންޓި-ޑިފެކްޝަން
ޤާނޫނަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 16 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅައި
ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުޞޫލުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ފާސްކޮށްފައިވާ ޤާނޫނެއްކަން އެނގެން އޮންނަ
Toxoc
16
447
އަށް"
(ރ) ހަތަރުވަނަ ކަމަކީ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހޮވިފައިވާ މެންބަރަކު އެ މެންބަރުކަމުން
ވަކިވާ ހަތަރު ޙާލަތް ޤާނޫނުއަސާސީގެ 73 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވަނިކޮށް ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުން ފާސްކުރި އެންޓި-ފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ 3 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާފަދަ ޙާލަތެއް ރައްޔިތުންގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
?fe
ސަފްޙާ 47 ގެ 17
f
2f
މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކަށް ދިމާވެއްޖެނަމަ އެ މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެ
ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވަނީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 73 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އާ ޚިލާފަށްކަމަށް ބުނެ މި މައްސަލަ
ހުށަހެޅި ފަރާތުން ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުގެ މައްޗަށް ދުސްތޫރީ ނަޒަރަކުން ބަލާއިރު، "މެންބަރަކަށްވުމުގެ
މި އަރިމަތީ ސުރުޚީގެ ދަށުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 93 ވަނަ
މާއްދާގެ (ހ) ގައި "ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމަށް އިންތިޚާބުކުރެވޭ މީހެއްގައި އަންނަނިވި
ޝަރްޠުތައް ފުރިހަމަވާންވާނެއެވެ. 1- ދިވެހި ރައްޔިތަކަށްވުން. 2- ބޭރު ޤައުމެއްގެ ރައްޔިތަކަށް ނުވުން.
3- މުސްލިމަކު ކަމުގައިވުމާއި، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ މީހަކު ކަމުގައިވުން. 4 ޢުމުރުން 18 އަހަރު
ފުރިފައިވުން. 5- ބުއްދި ހަމައަށް ހުރި މީހަކު ކަމުގައިވުން." މިފަދައިން ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކުރުމަށްފަހު،
އެ މާއްދާގެ (ށ) ގައި "ބޭރު ޤައުމެއްގެ ރައްޔިތަކު ދިވެހި ރައްޔިތަކަށް ވެފައިވާނަމަ، އެމީހަކަށް
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމަށް ކުރިމަތިލެވޭނީ، އެމީހަކު ދިވެހި ރައްޔިތަކަށްވީތާ ފަސް އަހަރު
ފުރުމަށްފަހުއެވެ. އަދި އެމީހަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅެމުންދާ މީހަކު ކަމުގައި ވާންވާނެއެވެ." މިފަދައިން
ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، އެ މާއްދާގެ (ނ) ގައި "އަންނަނިވި ޙާލަތަކުންކުރެ ޙާލަތެއްގައިވާ މީހަކަށް
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިޚާބުގައި ބައިވެރިއެއް ނުވެވޭނެއެވެ. އަދި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހޮވިފައިވާ
މެންބަރަކަށް އެފަދަ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެމީހަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން
ވަކިވާނެއެވެ. 1- އަދާކުރަންޖެހޭ ސާބިތު ދަރަންޏެއް އޮތް މީހަކުނަމަ، ޙުކުމާ އެއްގޮތަށް އެ ދަރަނި
އަދާކުރަމުން ނުދާ މީހަކު ކަމުގައިވުން. 2- ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރިކަން ސާބިތުވެ ބާރަ މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގު
މުއްދަތެއްގެ ޙުކުމެއް ތަންފީޛުކުރަމުންދާ މީހަކު ކަމުގައިވުން. 3- ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރިކަން ސާބިތުވެ ބާރަ
މަސްދުވަހަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތެއްގެ ޙުކުމެއް ކުރެވިފައިވާ މީހަކުނަމަ އެ ޙުކުމެއް ތަންފީޛުކޮށް ނިމުނުތާ،
ނުވަތަ އެ ޙުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މަޢާފްކުރެވުނުތާ
ނުތާ ތިން އަހަރު ނުވާ މީހަކު ކަމުގައިވުން.
4- ފަނޑިޔާރަކު ކަމުގައިވުން." މިފަދައިން ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، އެ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ރައްޔިތުންގެ
O XOC
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 18
މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު އެ މަޤާމުގައި ހުރެ އަދާކުރުން މަނާވެގެންވާ ސަރުކާރާއި ދައުލަތުގެ ވަޒީފާތައް
ލިސްޓް ކުރެވިފައިވާކަން އެނގެން އޮންނައިރު، ޤާނޫނުއަސާސީގެ އިސްވެދިޔަ 72 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގެ
ޢިބާރާތަށް ބެލުމުން އެ މާއްދާގެ އެ އަކުރަކީ އޭގެޒާތުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު، އެ
މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާ ޙާލަތްތައް ޙަޞްރު (restrict) ކޮށް އެނޫން ޙާލަތެއްގައި ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު، މެންބަރުކަމުން ވަކިނުވާނެކަން ކަށަވަރުކޮށްދޭ އަކުރެއް ނޫންކަމާ، އެ މާއްދާގެ އެ
އަކުރުގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ ޙަޤީޤަތުގައި އެމީހެއްގެ ނަޒާހަތްތެރިކަމާއި، ޝަރަފާއި ކަރާމަތާއި
އިޢުތިބާރު' (moral standing) ގެއްލޭފަދަ، އެ މާއްދާގެ އެ އަކުރުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަކި ޙާލަތްތަކެއް
މެދުވެރިވެފައިވާ މީހަކަށް ނުވަތަ ފަނޑިޔާރުކަމުގެ މަޤާމު އަދާކުރަމުންދާ މީހަކަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
އިންތިޚާބުގައި ބައިވެރިވުމުގެ އަހުލިއްޔަތު ލިބިގެންނުވާ ވާހަކަ ކަމާ، އަދި އެއަށްފަހު އެ މާއްދާގެ އެ
އަކުރުގައި ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވަނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް މެންބަރަކު ހޮވުމަށް ފަހުވެސް، އެ މެންބަރަކަށް
ޤާނޫނުއަސާސީގެ ބުނެވިދިޔަ 73 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބުނެފައިވާ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ އެމީހަކު
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެ ވާހަކަކަން ރަނގަޅަށް އެނގެން އޮންނައިރު،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 73 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންވެގެންވާ ޙާލަތްތަކަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރަކު، އެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާ ޙާލަތްތައް ޙަޞްރުކޮށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޙާލަތްތަކެއް
ނޫންކަން ޚުދު ޤާނޫނުއަސާސީގެ 75 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިންވެސް ދަލާލަތު ކޮށްދޭ ކަމާ، މިގޮތުން
ބަލާއިރު، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 73 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމަށް
އިންތިޚާބުކުރެވޭ މީހެއްގައި ފުރިހަމަވުން ލާޒިމުވެގެންވާ ޝަރުޠުތައް ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، އެއިން
ޝަރްތެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހޮވިފައިވާ މެންބަރެއްގައި އުނިވެއްޖެނަމަ "މަފްހޫމުލް މުޚާލަފާ
(هلهلތ هلاﷲه/opposite meaning) ގެ އުޞޫލް ޤާޢިދާއާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މެންބަރަކު
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެކަމީ ޚިލާފެއް ނެތް މައްސަލައެއް ކަމާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 19
ބުނެވިދިޔަ 13 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބުނެފައިވާ ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވެގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް
މެންބަރަކު ޤާނޫނާ އެއްގޮތަށް ޞައްޙަ މަގުން އިންތިޚާބުވުމަށް ފަހު، އެ މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހަށް ހޮވިފައިވާ ދައުރުގެ ތެރޭގައި، އެ މެންބަރެއްގެ ކިބައިން ޤާނޫނުއަސާސީގެ ޙަވާލާދެވުނު 73
ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (1)، (2)، (3)، އަދި (5) ގައި ބަޔާންވެގެންވާ ޝަރްޠުތަކުގެ ތެރެއިން ޝަރުތެއް
އުނިވެއްޖެނަމަ އެ މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެކަމަށް އެ މާއްދާގެ އެ
އަކުރުގައި ޞަރީޙަކޮށް ބަޔާންކޮށްފައި ނެތުމަކީ އެއްވެސް ޙާލެއްގައި ބުނެވިދިޔަ ފަދަ ޝަރްތެއް
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރެއްގެ ކިބައިން އުނިވުމުންވެސް އެ މެންބަރަކު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރުކަމުގައި ދެމިހުރުން ދަލާލަތުކޮށްދޭ ކަމެއް ނޫންކަމާ، ސަބަބަކީ، ބުނެވިދިޔަ ޝަރްޠުތަކަކީ
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު، މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުގައި ދެމިހުރިހައި ހިނދަކު އެ މެންބަރެއްގެ
ކިބައިގައި "މުތަލާޒިމް" (concurrent) ސިފައެއްގައި ދެމިހުންނަންޖެހޭ ޝަރުޠުތަކެއްކަމާއި، މީގެއިތުރުން،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 77 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު، މެންބަރުކަމުން
އިސްތިޢުފާދީފިނަމަ، އެ މެންބަރަކު މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެކަން އެނގެން އޮންނަކަމާއި، ބަޔާންވެދިޔަ
ކަންކަމުން އިސްތިޚްލާޞްކުރެވޭ ނަތީޖާއަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުކުރެވޭ މީހުން، އެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރުކަމުން ވަކިވާ އެންމެހައި އާލަތްތައް އަޞްރުކޮށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ
73 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައި ނުވާއިރު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު މެންބަރުކަ
ވަކިވާނެ އެހެން ޙާލަތްތައް ޤާނޫނުއަސާސީއާ ތަޢާރުޟުނުވާ ގޮތުގެމަތިން، އަދި ދީމިޤްރާޠީ ދައުލަތްތަކުން
ޤަބޫލުކުރާ އުޞޫލުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ފާސްކުރާ ޤާނޫނަކުން ކަނޑައެޅުމަކީ
ސިފައެއްގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީ މަނާކުރާ ކަމެއް ނޫންކަމާ، އެހެންކަމުން،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 16 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
އުޞޫލުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން، އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 17/SC
-
C/2017
4
2 ބ 2 20ތ
މެންބަރުކަމުން
04 02
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 20
ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމުގައި "އެންޓި-ޑިފެކްޝަން" ޤާނޫނެއް ފާސްކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ދީފައިވާ
ގައިޑްލައިނާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވާ ޤާނޫނު ނަންބަރު 2/2018
(އެންޓިޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) ގެ 23 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާފަދަ ޙާލަތެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރަކަށް ދިމާވެއްޖެނަމަ އެ މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެ ކަމަށް
ކަނޑައަޅާފައިވަނީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 93 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އާ ޚިލާފަށްކަމަށް ބަލާނެ އެއްވެސް ދުސްތޫރީ
އަސާސެއް ނެތްކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
(ބ) ފަސްވަނަ ކަމަކީ، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 74 ވަނަ މާއްދާގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރަކު މެންބަރުކަމުން ވަކިކުރަންޖެހިއްޖެތޯ ބެލުމުގައި ގޮތެއް ކަނޑައަޅާނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް
ކޯޓުންކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވަނިކޮށް، އެ މާއްދާއާ ޚިލާފަށް އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނުގައި ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު މަޤާމުން ވަކިވެއްޖެކަމަށް ކަނޑައެޅުމުގެ ބާރު އެ މެންބަރަކު ނިސްބަތްވާ ސިޔާސީ
ޕާޓީއަށާއި، އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނަށް ދީފައިވަނީ ޤާނޫނު ސީގެ 74 ވަނަ މާއްދާގެ ބާރުކެނޑޭ
ގޮތަށްކަމަށް ބުނެ މި މައްސަލައިގައި ދަޢުވާކުރާ ފަރާތުން ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުގެ މައްޗަށް ދުސްތޫރީ
ނަޒަރަކުން ބެލިއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 74 ވަނަ މާއްދާގެ ނައްޞުގައި
"ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ކުރިމަތިލުމުގެ ޝަރުޠު މީހެއްގައި ހަމަވޭތޯ ނުވަތަ މެންބަރަކު މަޤާމުން
ވަކިކުރާންޖެހިއްޖެތޯ ބެލުމުގައި ނުވަތަ މެންބަރުކަމުގެ ގޮނޑިއެއް ހުސްވެއްޖެކަމާމެދު ޚިލާފެއް
އުފެދިއްޖެނަމަ، އެ މައްސަލައެއް ބަލައި ގޮތެއް ކަނޑައަޅާނީ ސުޕްރީމް ކޯޓުންނެވެ." މިފަދައިން
ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، އެ މާއްދާއިން އިސްތިޚްލާޞްކުރެވެނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
އިންތިޚާބުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ކުރިން އެ މަޖިލީހަށް ކުރިމަތިލުމުގެ ޝަރުޠު މީހެއްގައި ހަމަވޭތޯ ޚިލާފެއް
އުފެދިއްޖެނަމަ ނުވަތަ މަޖިލީހަށް އެމީހަކު އިންތިޚާބުވާ ފަހުންވެސް އެމީހަކު އިންތިޚާބަށް ކުރިމަތިލާފައިވަނީ
މެންބަރުކަމުގެ ޝަރުޠު ފުރިހަމަވެގެން ކަމާމެދު، ނުވަތަ ޤާނޫނާ އެއްގޮތަށް ޞައްޙަމަގުން އިންތިޚާބުވުމަށް
OLC
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male'ſ Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
2ތ 2
ސަފްޙާ 47 ގެ 21
ފަހު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރެއްގައި ފުރިހަމަވާންޖެހޭ ޝަރްތެއް އެ މެންބަރުގެ ކިބައިން އުނިވުމުގެ
ސަބަބުން އެ މެންބަރަކު މަޤާމުން ވަކިކުރުމާމެދު، ނުވަތަ ޤާނޫނުއަސާސީއާއި ޤާނޫނުގައި ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުގެ ގޮނޑި ހުސްވާނެކަމަށް ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޙާލަތްތަކުގެ ތެރެއިން
ޙާލަތެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކަށް މެދުވެރިވެއްޖެ ކަމާމެދު ޚިލާފެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެފަދަ
ޚުޞޫމަތްތައް ބަލައި ގޮތެއް ކަނޑައަޅާނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުން ކަމާއި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 74
ވަނަ މާއްދާގެ އިސްވެދިޔަ ނައްޞުގެ އަލީގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު 2/2018 (އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު)
ގެ 3 ވަނަ މާއްދާއަށް ބަލާއިރު، އެ މާއްދާގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވި މެންބަރަކަށް އަންނިވި
ޙާލަތްތަކުންކުރެ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެކަން އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް
އަންގާ ދުވަހުން ފެށިގެން، އެމީހަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެކަމަށް ބަޔާންކޮށް އެ
ޙާލަތްތައް އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ އިޝާރާތްކުރެވުނު 3 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ނ) އާއި (ނ)
އާއި (ރ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމާއި، އެ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައި އެވަނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރެއްގެ މެންބަރުކަން ގެއްލޭ ޙާލަތްތަކެއް ކަމާއި، އެފަދަ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ މެންބަރުކަން
ގެއްލެނީ ޙަޤީޤަތުގައި އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ 3 ވަނަ މާއްދާގެ ބާރުންކަމާއި، އެ މާއްދާގެ ދަށުން
އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުން އަދާކުރާ ދައުރަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކަށް އެ މާއްދާގައި
ބުނާފަދަ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެފައިވާކަން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އެންގުން ކަމާއި، އެ މާއްދާގައި ބުނާފަދަ
ޙާލަތެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކަށް މެދުވެރިވެގެން އެކަން އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުން
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އަންގާ ދުވަހުން ފެށިގެން މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން
ވަކިވާނެކަމަށް އެންޓި-ފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ 3 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅައިފައި އޮންނަ އޮތުމަކީ
ޙާލެއްގައި، އެ މާއްދާގައި ބުނާފަދަ ޙާލަތެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކަށް މެދުވެރިވެއްޖެ ކަމާމެދު
ޚިލާފެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 74 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން އެފަދަ ޚުޞޫމަތްތައް ބަލައި
ޖވ
#
404
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 22
ފައިޞަލާކުރުމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ސުޕްރީމް ކޯޓަށް
ލިބިގެންވާ އަޞްލީ އިޚްތިޞާޞް
(original jurisdiction) އަށް އެއްވެސް ގޮތަކަށް އޮތް ހުރަހެއް ނޫންކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
(ޅ) ހަވަނަ ކަމަކީ، ޤާނޫނެއް އެކުލަވާލާ ތާރީޚުގެ ކުރިން ހިނގާފައިވާ ކަމެއްގެ މައްޗަށް
އެ ޤާނޫނު ތަޠުބީޤުނުވުމުގެ ތަމައަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޢަދުލުގެ ނިޒާމުގައި އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ ޤާނޫނީ
އުޞޫލަކަށް ވީހިނދު، އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ 3 ވަނަ މާއްދާގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރެއްގެ ގޮނޑި ގެއްލޭނެކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޙާލަތްތަކުގެ ތެރެއިން ޙާލަތެއް، އެ ޤާނޫނު
8
4
2
2
4
2 ބ
وسری کرسک
ފާސްކުރުމުގެ ކުރިން 13 ޖުލައި 2017 އިން ފެށިގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ތެރެއިން
މެންބަރަކަށް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެކަން އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އަންގާފައިވާ
ލްގެވެސް މެންބަރުކަން ގެއްލޭނެކަމަށް އެންޓި-ފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ 3 ވަނަ މާއްދާގައި
ކަނޑައަޅައިފައިވަނީ މާޟީއަށް ރުޖޫއަވާގޮތަށް ނުވަތަ ރެޓްރޮސްޕެކްޓިވްކޮށް ޤާނޫނު ތަޠުބީޤުކޮށް
ތަންފީޛުކުރެވޭ އުޞޫލަކުން ކަމުގައިވާއިރު، އެއީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 59 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ނިންމުންތަކާ ޚިލާފުކަމެއް ކަމަށް ބުނެ، މި މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތުން
ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުގެ މައްޗަށް ބެލިއިރު! ކޮންމެ ޤާނޫނަކީވެސް އުޞޫލެއްގެ ގޮތުން، އެ ޤާނޫނަކަށް
ޢަމަލުކުރަން ފަށާ ތާރީޚުގެ ފަހުން ހިނގާ ވާޤިޢުތަކުގެ މައްޗަށް ތަޠްބީޤްކުރެވޭ ޤާނޫނެއްކަމާއި، މީގެ
މަފްހޫމަކީ ޤާނޫނަކަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން މާޟީގައި ހިނގައިދިޔަ ވާޤިޢާއެއްގެ މައްޗަށް އެ
ޤާނޫނު "ރަޖްޢީ" (retrospective) ކޮށް ތަޠުބީޤު ނުކުރެވުން ކަމާއި، މި ޤާނޫނީ ޢާންމު މަބްދައަކީ
އުޞޫލެއްގެ ގޮތުން، ހުރިހައި ބާވަތެއްގެ ޤާނޫނީ ޤާޢިދާތަކުގެ މައްޗަށް ހިނގާ މައްދައެއްކަން އެނގެން
އޮންނައިރު، އަލަށް ފާސްކުރާ ނުވަތަ ޢަމަލުކުރަން ފަށާ ޖިނާއީ ޤާނޫނު "ރަޖްޢީ" ކޮށް މާޟީގައި
ހިނގާފައިވާ ވާޤިޢާތަކެއްގެ މައްޗަށް ތަޠުބީޤު ނުކުރުމުގެ މައްދައަކީ ޖިނާއީ ޢަދުލުގެ ނިޒާމުގައި
އިސްތިޤުރާރުވެ، ތަފާތު ދީމިޤްރާޠީ ދައުލަތްތަކުގެ ދުސްތޫރުތަކުގެ އިތުރުން، އިންސާނީ ޙައްޤުތަކާބެހޭ
24
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 23
ޢާލަމީ އިޢުލާން (Universal Declaration of Human Rights) އާއި، މަދަނީ އަދި ސިޔާސީ ޙައްޤުތަކާ
ބެހޭ ބައިނަލްއަޤުވާމީ އަހުދު (International Covenant on Civil and Political Rights) އާއި،
އިންޓަރނޭޝަނަލް ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ އަސާސީ ނިޒާމު (ރޯމް ސްޓެޓިއުޓް) ފަދަ ބައިނަލްއަޤުވާމީ
މުޢާހަދާތްތަކުގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައްދައެއްކަމާއި، މި މަޞްދައު ބިނާވެގެންވަނީ "ޖިނާއީ
ޝަރްޢިއްޔަތު" (Criminal Legality) ގެ މަބްދަޢުގެ މައްޗަށް ކަމާއި، މީގެ މުރާދަކީ ޤާނޫނުގެ
ނައްކުން މެނުވީ
ނުވަތަ
ކަނޑަނޭޅޭނެކަމާ
ޖަރީމާއެއް
(nullum crimen nulla poena sine lege)، އަދި ހަމަ އެފަދައިން އަލަށް ޢަމަލުކުރަންފެށޭ ޖިނާއީ
ޤާނޫނެއް، އެ ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމުގެކުރި
ރިން ހިނގާފައިވާ ވާޤިޢާއެއްގެ މައްޗަށް ތަޠުބީޤު ނުކުރެވޭނެ
ކަމާއި، މި އުޞޫލަށް ޢަމަލުކުރުމުގައި ރިޢާޔަތްކުރުން ލާޒިމުވެގެންވާ އަސާސީ ޝަރުތަކީ އަލަށް
ޢަމަލުކުރަން ފެށޭ ޖިނާއީ ޤާނޫނަކީ މުއްތަހަމަށް ބޮޑަށް މަޞްލަޙަތު ގޯސް ޤާނޫނަކަށްވުން ކަމާއި،
ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އަލަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށޭ ޤާނޫނަކީ މުއްތަހަމަ
ތަހަމަށް ބޮޑަށް މަޞްލަޙަތު ރަނގަޅު
ޤާނޫނެއްކަމުގައިވާނަމަ އެ ޤާނޫނު މާޟީގައި ހިނގާފައިވާ، އޭގެ މައްޗަށް ފައިޞަލާކުރަނިވި ނިހާއީ ޙުކުމެއް
ނައަންނަ ވާޤިޢާތަކުގެ މައްޗަށް "ރަޖްޢީ" ކޮށް ތަޠުބީޤު ކުރުމުގެ މައްދައަކީ އިސްވެ އިޝާރާތްކުރެވުނު
ޖިނާއީ ޤާނޫނުތައް "ރަޖްޢީ" ކޮށް ތަޠުބީޤު ނުކުރުމުގެ މަބްދައާ ގުޅިލާމެހިފައިވާ، އަދި ތަފާތު
ޖުރިސްޑިކްޝަންތަކުގައި އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ މައްދައެއްކަން އެނގެން އޮންނައިރު، ބުނެވިދިޔަ
މަޞްދައުތައް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 51 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ކަނޑައަޅައި
ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމާއި، ޖިނާއީ ނޫން އެހެން ކޮންމެ ޤާނޫނަކީވެސް ޢާންމު އުޞޫލެއްގެ ގޮތުން ރަޖްޢީކޮށް
މާޟީގައި ހިނގާފައިވާ ވާޤިޢާތަކުގެ މައްޗަށް ތަޠުބީޤު ނުކުރެވޭނެ ޤާނޫނެއްކަން ތަފާތު ދީމިޤްރާޠީ
ދައުލަތްތަކުގެ ޖުރިސްޑިކްޝަންސް ތަކުގައި އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ "ރަޖްޢީ ކޮށް ޤާނޫނު ތަޠުބީޤު
ނުކުރުމުގެ ޤާނޫނީ ޢާންމު މަޞްދައު (principle of non
-
retroactivity of the law) ގެ އަޙްކުމްތަކަށް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 24
ބެލުމުން އެނގެން އޮންނައިރު، މި ޤާނޫނީ ޢާންމު މައްދައަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤަޟާއީ ނިޒާމުގައި
އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ މައްދައެއް ކަމާއި، މި މައްދަދު ތަޠުބީޤްކުރުމުގައި އިސްތިޣްނާކުރެވޭ އަސާސީ ތިން
ޙާލަތެއް ޤާނޫނީ ފިޤުހު (jurisprudence) ގައި އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ ކަމާއި، ފުރަތަމަ ޙާލަތަކީ އިސްވެ
އިޝާރާތްކުރެވުނު ފަދައިން އަލަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށި ޖިނާއީ ޤާނޫނަކީ މުއްތަހަމަށް ބޮޑަށް މަޞްލަޙަތު
ރަނގަޅު ޤާނޫނެއްކަމުގައިވާނަމަ އެ ޤާނޫނު މާލީގައި ހިނގާފައިވާ، އޭގެ މައްޗަށް ފައިޞަލާކުރަނިވި
ނިހާއީ ޙުކުމެއް އައިސްފައިނުވާ ވާޤިޢާތަކުގެ މައްޗަށް "ރަޖްޢީ" ކޮށް ތަޠުބީޤު ކުރުންކަމާއި، ދެވަނަ
ޙާލަތަކީ، ޢަމަލުކުރަމުންދާ ޤާނޫނެއް ތަފްސީރުކުރުމުގެ ނުވަތަ މާނަކުރުމުގެ މަޤްޞަދުގައި ފާސްކުރެވޭ
ތަފްސީރީ (explanatory) ޤާނޫނު އެ ޤާނޫނަކުން ތަފްސީރުކޮށްފައިވާ އަޙްކުމްތަކާއި ނައްޞުތައް ހިމެނޭ
އަޞްލު ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުނު ތާރީޚުން ފެށިގެން ރަޖްޢީކޮށް ތަޠުބީޤުކުރުންކަމާއި، ތިންވަނަ
ޙާލަތަކީ، ޖިނާއީ ޤާނޫނު ނޫން އެހެން ޤާނޫނެއްގެ ޞަރީޙަ ނައްޞުގައި އެ ޤާނޫނަކީ، އެ ޤާނޫނަށް
ޢަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން ހިނގާފައިވާ ވާޤިޢާތަކުގެ މައްޗަށް ރަޖްޢީކޮށް ތަޠްބީޤްކުރެވޭނޭ ޤާނޫނެއްކަމަށް
ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވުން ކަމާއި، ރަޖްޢީކޮށް ޤާނޫނު ތަޠުބީޤު ނުކުރުމުގެ ޤާނޫނީ ޢާންމު މަޞްދައުން
އިސްތިޣްނާކުރެވޭ ބުނެވިދިޔަ ތިންވަނަ ޙާލަތް ތަޠުބީޤުކުރުމުގައި ފުރިހަމަވުން ލާޒިމުވެގެންވާ އަސާސީ ތިން
ޝައްތެއްވާ ކަމާއި، ފުރަތަމަ ޝަރުތަކީ ރަޖްޢީކޮށް ތަޠްބީޤްކުރުމަށް ޤާނޫނީ ނައްސަކުން ކަނޑައެޅޭ
ޤާނޫނަކީ އެއްވެސް ޙާލެއްގައި ޖިނާއީ ޤާނޫނަކަށް ނުވުން ކަމާއި، ދެވަނަ ޝަރްކީ ޖިނާއީ ޤާނޫނު ނޫން
އެހެން ޤާނޫނެއް ރަޖްޢީކޮށް ތަޠުބީޤުކުރުމަށް ކަނޑައެޅުމުގައި ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ޤާނޫނަކުން
މެނުވީ އެ ޤާނޫނެއް ރަޖްޢީކޮށް ތަޠްބީޤްކުރުމަށް ކަނޑަނޭޅުން ކަމާ، އެބަހީ ޤާނޫނެއް ރަޖްޢީކޮށް
ތަޠުބީޤުކުރުމަށް ކަނޑައެޅޭ ޤާނޫނީ ޤާޢިދާއަކީ ޤަވާޢިދެއް ނުވަތަ އިދާރީ ޤަރާރެއް ފަދަ ޤާނޫނީ
މަޞްދަރަކުން ކަނޑައެޅޭ ޤާޢިދާއަކަށް ނުވުންކަމާއި، ތިންވަނަ ޝަރްތަކީ ޖިނާއީ ޤާނޫނު ނޫން އެހެން
ޤާނޫނެއް ރަޖްޢީކޮށް ތަޠުބީޤުކުރުމަށް ކަނޑައަޅާ ޤާނޫނުގައި އެކަން ޞަރީޙަ ޢިބާރާތުން ބުނެފައިވުން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 25
ކަމާއި، އެކަން އިސްތިޚްލާޞް ކުރެވެނީ މުޝައްރިޢުގެ ނިޔަތުން ނުވަތަ ޤާނޫނު ހެދުމުގެ ކުރީގައި ޤާނޫނު
ހަދާ މަޖިލީހުގައި ކުރެވިފައިވާ ބަޙުޘެން ނުވަތަ "ތަޙްޟީރީ" (preparatory މަސައްކަތުން ކަމުގައި
ވެގެން ނުވާނެކަން ތަފާތު ޖުރިސްޑިކްޝަންސް ތަކުގައި އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ "ރަޖްޢީ" ކޮށް ޤާނޫނު
ތަޠުބީޤު ނުކުރުމުގެ ޢާންމު މައްދައާގުޅޭ އަޙްކާމްތަކަށް ބެލުމުން އެނގެން އޮންނައިރު، އިސްވެ ޙަވާލާދެވުނު
ޤާނޫނު ނަންބަރު 2/2018 (އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) ގެ 3 ވަނަ މާއްދާގައި "ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް
އިންތިޚާބުވި މެންބަރަކަށް އަންނަނިވި ޙާލަތްތަކުންކުރެ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެކަން ކޮމިޝަނުން
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އަންގާ ދުވަހުން ފެށިގެން، އެމީހަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން
ވަކިވާނެއެވެ. އަދި މީލާދީ 13 ޖުލައި 2017 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
ޙާލަތެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވި މެންބަރަކަށް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެކަން ކޮމިޝަނުން
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އަންގާފައިވާ އެންމެހައި މެންބަރުންގެ މައްޗަށްވެސް މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
އުޞޫލު ހިނގާނެއެވެ." މިފަދައިން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމާއި، ބުނެވިދިޔަ ޤާނޫނުގެ 3 ވަނަ މާއްދާގެ
ޞަރީޙަ ނައްޞުގައި، އެ މާއްދާގައި ބުނެފައިވާ އުޞޫލު އެ ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން،
13 ޖުލައި 2017 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން ހިނގާފައިވާ ވާޤިޢާތަކުގެ މައްޗަށް ހިނގާނެކަމަށް
ބަޔާންކޮށްފައި އޮތުމުގެ ޙަޤީޤީ މަޤްޞަދަކީ، ބުނެވިދިޔަ އެންޓި-ޑިޕެކްޝަން ޤާނޫނަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 17/SC-C/2017 ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމުގައި "އެންޓި-ޑިފެކްޝަން" ޤާނޫނެއް
ފާސްކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ދީފައިވާ ގައިޑްލައިނާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މަޖިލީހުން
ފާސްކޮށްފައިވާ ޤާނޫނަކަށްވާތީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ބުނެވިދިޔަ ޤަޟިއްޔާއިން ޤާއިމުކޮށްފައިވާ
އަސާސީ އަޙްކާމްތަކާއި އުޞޫލުތައް އެ ޤަޟިއްޔާގައި ޙުކުމްކުރި ތާރީޚުކަމުގައިވާ 13 ޖުލައި 2017 ވަނަ
ދުވަހުން ފެށިގެން ދެމިގެންދާގޮތަށް އެ ޤާނޫނު ފާސްކުރުންކަން ރަނގަޅަށް އެނގެން އޮންނައިރު، ޢަދުލު
އިންޞާފުގެ ހަމަތަކާއި ޢާންމު މަޞްލަޙަތަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ބުނެވިދިޔަ
OXO
2
XO
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 26
ނަންބަރު 17/SC
-
C/2017 ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމް ނަގަހައްޓައި ދެމެހެއްޓުމުގެ މަޤްޞަދުގައި ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުން ބުނެވިދިޔަ "އެންޓި-ޑިފެކްޝަން" ޤާނޫނު އެ ޤާނޫނަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށުމުގެ ކުރިން
ހިނގާފައިވާ ވާޤިޢުތަކުގެ މައްޗަށް ހިނގާނެކަމަށް ކަނޑައަޅައި ފާސްކޮށްފައިވަނީ ދުސްތޫރީ އަދި ޤާނޫނީ
އުޞޫލަކާ ޚިލާފަށްކަމަށް ބަލާނެ އެއްވެސް އަސާސެއް ނެތްކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
އިސްވެދިޔަ ނުކުތާތަކުގައި
ބަޔާންވެގެންވާ
ވަންކަމުގެ މައްޗަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ބަލާއިރު، މި
މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތުން ޤާނޫނު ނަންބަރު 2/2018 (އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) ގެ
ދުސްތޫރިއްޔަތުކަމާ މެދު މައުޟޫޢީގޮތުން ތަޢުނުކޮށް ހުށަހަޅާފައިވާ ހުށަހެޅުންތަކަކީ ދުސްތޫރީ ގޮތުން
ޞައްޙަ އަސާސްތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ހުށަހަޅާފައިވާ ހުށަހެޅުންތަކެއް ނޫންކަން އެނގެއެވެ.
-5
ޤާނޫނު ނަންބަރު
2/2018 (އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) ގެ ބިލު
ފާސްކުރުމުގައި ޝަކްލީގޮތުންނާއި އިޖްރާއީގޮތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މައްޗަށް ތަބާވުން
ލާޒިމުކޮށްފައިވާ ދުސްތޫރީ އުޞޫލުތަކާއި ޤާނޫނީ ހަމަތަކާ އެއްގޮތަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ޢަމަލުކޮށްފައި
ނުވާކަމަށާއި، މިގޮތުން އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ ބިލު ފާސްކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ވޯޓު
ނަގާފައިވަނީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އާ ޚިލާފަށް އެ މާއްދާގައި ބުނާ ކޯރަމް ހަމަނުވާ
ޖަލްސާއެއްގައި ކަމުން އެ ޤާނޫނަކީ ބާޠިލު ޤާނޫނެއްކަމަށް ބުނެ، މި މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތުން
ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކަށާއި، އެ ވާހަކަތަކަށް ޖަވާބުދާރީވުމުގެ ގޮތުން ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން
ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުގެ މައްޗަށް ދުސްތޫރީ ނަޒަރަކުން ބެލިއިރު އަންނަނިވި ކަންތައް ފާހަގަކުރެވިފައި
ވެއެވެ.
(ހ) ފުރަތަމަ ކަމަކީ، ޤާނޫނުއަސާސީއާ ޚިލާފުނުވާނޭ ގޮތުގެމަތިން ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކާބެހޭ އެންމެހައި ކަންތައްތައް ބަލަހައްޓާނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ކަމަށާއި، އަދި އެ
ދިވެހިރާއް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
ޕްރީމް ކޯމީ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 27
ކަންތައްތަކާ ގުޅޭ ޤަވާޢިދުތައްވެސް ހަދާނީ އެ މަޖިލީހުން ކަމަށް ޤާނޫނުއަސާސީގެ 88 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
ގެ 1 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 86 ވަނަ މާއްދާގެ ޞަރީޙަ ނައްޞުގައި
"ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއްގެ ޤާނޫނީ ޢަދަދަކީ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ފަންސަވީސް
އިންސައްތައެވެ." މިފަދައިން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމާ، އަދި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި
"މި ޤާނޫނުއަސާސީގައި އެހެންގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައި ނުވާނަމަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ނިންމުމެއް
ނިންމޭނީ އެ ޖަލްސާއަކަށް ހާޒިރުވެ ވޯޓުގައި ބައިވެރިވި މެންބަރުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތުންނެވެ." މިފަދައިން
ބަޔާންކުރުމަށްފަހު، އެ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ޞަރީޙަ ޢިބާރާތުގައި "މި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 86 ވަނަ މާއްދާ
އެހެން އޮތްކަމުގައި ވިޔަސް ރައްޔިތުން އެ މައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ އެއްވެސް ކަމެއް ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުން ފާސްކުރުމަށްޓަކައި ވޯޓަށް އަހަންވާނީ އެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ދެބައިކުޅަ
އެއްބަޔަށްވުރެ ގިނަ މެންބަރުން އެ ވޯޓެއްނަގާ ޖަލްސާގައި ހާޒިރުވެތިބޭ މިފަދައިން
ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނައިރު، ޤާނޫނުއަސާސީގެ އިސްވެދިޔަ 86 ވަނަ މާއްދާއާއި، 87 ވަނަ
މާއްދާގެ (ށ) އިން އިސްތިޚްލާޞްކުރެވެނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއް ފަށައި ކުރިއަށް
ގެންދިއުމަށް ބޭނުންވާ ޞައްޙަ ޤާނޫނީ ޢަދަދަކީ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ފަންސަވީސް އިންސައްތަ ކަމުގައި
ވިއަސް، ރައްޔިތުން އެ މައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ އެއްވެސް ކަމެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން
ފާސްކުރުމަށްޓަކައި ވޯޓަށް އެހުން ޞައްޙަވާނީ އެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށްވުރެ
ގިނަ މެންބަރުން އެ ވޯޓެއްނަގާ ޖަލްސާގައި ހާޒިރުވެތިބި ވަގުތެއްގައި ކަމާއި، ނޫންނަމަ އެ ވޯޓަކީ
ދުސްތޫރީ ގޮތުން ސައްޙަ ވޯޓެއްކަމުގައި ނުބެލެވޭނެކަމާ، މީގެ އިތުރުން، ޤާނޫނުއަސާސީގެ ބުނެވިދިޔަ 87
ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން ދޭހަވާ މަފްހޫމަކީ ޤާނޫނުއަސާސީގައި ވަކި ޚާއްޞަ އަޣުލަބިއްޔަތަކުން ނިންމުމަށް
ކަނޑައަޅާފައިވާ ކަންތައްތައް ފިޔަވައި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ނިންމާ ނިންމުމެއް ނިންމާންވާނީ އެ
ވަގުތެއްގައެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male'ſ Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 28
ނިންމުމެއް ނިންމާ ޖަލްސާއަކަށް ހާޒިރުވެ ވޯޓުގައި ބައިވެރިވި މެންބަރުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތުންކަން އެނގެން
އޮންނަ އޮތުމެވެ.
ވަކި ޚާއްޞަ
(ށ) ދެވަނަ ކަމަކީ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ
އަޣުލަބިއްޔަތަކުން ނިންމުމަށް ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ކަމަކީ ރައްޔިތުން އެ މައްޗަށް
ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ ކަމެއްކަމުގައިވީ ނަމަވެސް ނުވަތަ ނުވިނަމަވެސް، އެކަމެއް ނިންމުމަ
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ވޯޓަށް އަހަންވާނީ މަދުވެގެން ޤާނޫނުއަސާސީގައި އެކަމެއް ނިންމުމަށް
ކަނޑައަޅާފައިވާ އަޣުލަބިއްޔަތާ އެއްވަރަށް މެންބަރުން ހާޒިރުވެތިބޭ ވަގުތެއްގައި ކަމާ މިގޮތުން ބަލާއިރު،
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ މަޤާމުގައި ނުވަތަ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބުގެ މަޤާމުގައި ހުރި މީހަކު އެ
މަޤާމުން ވަކިކުރުމަށް ހުށަހެޅޭ ޤަރާރެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްވާނީ އެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ
މެންބަރުންގެ ތިންބައިކުޅަ ދެބައިގެ އަޣުލަބިއްޔަތުންކަން ޤާނޫނުއަސާސީގެ 100 ވަނަ މާއްދާގެ (ބ) އިން
އެނގެން އޮންނައިރު، އެފަދަ ޤަރާރެއް ފާސްކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ވޯޓެއް ނަގަންވާނީ
މަދުވެގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ތިންބައިކުޅަ ދެބައި މެންބަރުން ހާޒިރުވެ ތިބޭ ޖަލްސާއެއްގައި ކަމާ، ހަމަ
އެފަދައިން، ޤާނޫނުއަސާސީއަށް އިޞްލާއެއް ގެނެވޭނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ
ހަތަރުބައިކުޅަ ތިންބައިގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ފާސްކުރާ ޤާނޫނަކުން ކަމަށް ޤާނޫނުއަސާސީގެ 241 ވަނަ
މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، ޤާނޫނުއަސާސީއަށް އިޞްލާޙެއް ގެނައުމަށް ފާސްކުރާ ޤާނޫނު
ފާސްކުރެވޭނީ މަދުވެގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ހަތަރުބައިކުޅަ ތިންބައިގެ
އަޣުލަބިއްޔަތު ހާޒިރުވެ ތިބި ޖަލްސާއެއްގައިކަން އެނގެން އޮންނައިރު، މިއިން އިސްތިޚްލާޞްކުރެވޭ ދެ
ނަތީޖާއެއްވާ ކަމާއިގެ ފުރަތަމަ ނަތީޖާއަކީ ޤާނޫނުއަސާސީގައި އެކަމެއް ފާސްކުރުމަށް ވަކި ޚާއްޞަ
އަޣުލަބިއްޔަތެއް ކަނޑައަޅާފައި ނުވާނަމަ ރައްޔިތުން އެމައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ އެއްވެސް ކަމެއް
ފާސްކުރުމަށްޓަކައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ވޯޓަށް އަހަންވާނީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ)
0422
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 29
މައްޗަށް
ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށްވުރެ ގިނަ މެންބަރުން
އެ ވޯޓެއްނަގާ ޖަލްސާގައި ހާޒިރުވެތިބޭ ވަގުތެއްގައި ކަމާއި، ދެވަނަ ނަތީޖާއަކީ ރައްޔިތުން
ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ ކަމެއް ނޫންކަމެއް ފާސްކުރުމަށް ޤާނޫނުއަސާސީގައި ވަކި ޚާއްޞަ އަޣުލަބިއްޔަތެއް
ބަޔާންކޮށްފައި ނުވާނަމަ އެފަދަ ކަމެއް ނިންމުމަށް ބާއްވާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއްގެ ޤާނޫނީ
ޢަދަދަކަށް ވާނީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 86 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޢާންމު އުޞޫލުގެ މަތިން،
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ފަންސަވީސް އިންސައްތަކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
(ނ) ތިންވަނަ ކަމަކީ، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ރައްޔިތުން އެ
މައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ އެއްވެސް ކަމެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރު
ކުރުމަށްޓަކައި ވޯޓަށް
އަހަންވާނީ އެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށްވުރެ ގިނަ މެންބަރުން އެ ވޯޓެއްނަގާ
ޖަލްސާގައި ހާޒިރުވެތިބޭ ވަގުތެއްގައި ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނައިރު، އެ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
"ރައްޔިތުން އެ މައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ" ކަންކަމަކީ ޢާންމު އުޞޫލެއްގެ ގޮތުން ޤާނޫނުއަސާސީގެ
70 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ލިބިގެންވާ ޤާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރުގެ ދަށުން އެ
މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ޤާނޫނު (legislation) ތަކުގައި ހިމެނިގެންވާ ޤާނޫނީ ޤާޢިދާތައް (Legal Rules)
ކަމާއި، އެހެނީ ޤާނޫނަކީ ރައްޔިތުން އެމައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުވެގެންވާ ޢާންމު އަދި މުޤައްރަދު"
(general and abstract) ޤާނޫނީ ޤާޢިދާތައްކަން ޤާނޫނުގެ ޢާންމު ތަޢުރީފަށް ބެލުމުން އެނގޭކަމާއި،
ޤާނޫނީ ޤާޢިދާއެއްގެ އެންމެ މުހިއްމު ދެ ޚާއްޞިއްޔަތަކީ އެ ޤާޢިދާއަކީ ޢާންމު އަދި މުޒައްރަދު ޤާޢިދާއަކަށް
ވުމާ، އަދި އެ ޤާޢިދާއަކީ އެއަށް ޢަމަލުކުރުން ނުވަތަ ތަބާވުން ލާޒިމް ޤާޢިދާއަކަށް ވުންކަމާ: ޤާނޫނީ
ޤާޢިދާއަކީ ޢާންމު އަދި މުޤައްރަދު ޤާޢިދާއަކަށްވުމުގެ މުރާދަކީ ޤާނޫނީ ޤާޢިދާއަކީ ވަކި ފަރުދަކާ
ޝަޚްޞީގޮތުން ނުވަތަ ވަކި ޚާއްޞަ ވާޤިޢާއަކާ މުޚާތަބުކުރާ ޤާޢިދާއަކަށް ވެގެން ނުވާނެކަމާއި، ނަމަވެސް
އެ ޤާޢިދާއަކީ، އެ ޤާޢިދާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ޝަރުޠުތައް ނުވަތަ ޞިފަތައް ފުރިހަމަވާ ކޮންމެ މީހެއްގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 30
19ށ
މައްޗަށް ނުވަތަ ވާޤިޢާއެއްގެ މައްޗަށް އެއްހަމައަކުން ޢާންމުކޮށް ތަޠުބީޤްކުރެވޭ ޤާޢިދާއެއް ކަމާއި، ޤާނޫނީ
ޤާޢިދާ މުޚާޠަބުކުރަނީ ފަނޑިޔާރުން، މެޑިކަލް ޑޮކްޓަރުން، ލޯޔަރުން، ވިޔަފާރިވެރިން، ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން ފަދަ ވަކި ޚާއްޞަ ޕްރޮފެޝަނެއްގެ ނުވަތަ ވަކި ދާއިރާއެއްގައި މަސައްކަތްކުރާ
ފަކަށްވުމަކީ
މަކީ އެ ޤާޢިދާގެ ޢާންމު އަދި މުޤައްރަދުކަން (generality and abstraction ގެއްލިގެންދާ
ކަމެއް ނޫންކަމާއި، އެފަދަ ޕްރޮފެޝަންތައް އިންތިޒާމްކުރާ ޤާނޫނެއްގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ޝަރުޠުތަކާއި
ޞިފަތައް ފުރިހަމަވާ ކޮންމެ މީހެއްގެ މައްޗަށް އެ ޤާނޫނު އެއްހަމައަކުން ތަޠްބީޤްކުރެވޭނަމަ އެއީ ޢާންމު
އަދި މުޒައްރަދު ޤާނޫނެއް ކަމާއި، ޤާނޫނީ ޤާޢިދާއަކީ ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމް ޤާޢިދާއަކަށްވުމުގެ މުރާދަކީ އެ
ޤާޢިދާއަކީ އެއަށް ޢަމަލުކުރުމާއި ނުކުރުން ހަމަހަމަ ޤާޢިދާއެއް ނޫންކަމާ، ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ޢަމަލުކުރުން
ލާޒިމް ޤާނޫނީ ޤާޢިދާއަކީ، އަބަދުވެސް އެ ޤާޢިދާއަކާ ޚިލާފުވާ ފަރާތެއްގެ މައްޗަށް ޖަޒާ ނުވަތަ އަދަބު
ކަނޑައެޅޭ ޤާޢިދާއެއް ކަމާއި، ޤާނޫނީ ޤާޢިދާއަކާ ޚިލާފުވުމުގެ ސަބަބުން ކަނޑައެޅޭ ޖަޒާ ނުވަތަ އަދަބު
ޤާޢިދާއެއްގެ ބާވަތަށާއި ވައްތަރަށް ބަލައި ތަފާތުކަމާ؛ އޭގެ ތެރޭގައި ޖިނާއީ ތަފާތު އަދަބުތަކާއި، މަދަނީ
ތަފާތު އަދަބުތަކާއި، އިދާރީ ތަފާތު އަދަބުތައް ޝާމިލުވެގެންވާ ކަމާއި، މީގެ އިތުރުން ދައުލަތުގެ
އިދާރާތަކާއި މުއައްސަސާތަކުގެ ޢަމަލުތަކާއި ތަޞައްރުފާތުތައް ޤާނޫނުއަސާސީއާ ނުވަތަ ޤާނޫނާ ޚިލާފުވުމުގެ
ސަބަބުން ބާޠިލުކަމަށް ކަނޑައެޅުމަކީވެސް އޭގެޒާތުގައި ޤާނޫނީ ޖަޒާއެއްކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
94
(ރ) ހަތަރުވަނަ ކަމަކީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު 2/2018 (އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) ގެ
3 ވަނަ މާއްދާގެ ނައްގައި "ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވި މެންބަރަކު އަންނަނިވި
ޙާލަތްތަކުންކުރެ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެކަން ކޮމިޝަނުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އަންގާ ދުވަހުން
ފެށިގެން، އެމީހަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވާނެއެވެ. އަދި މީލާދީން 13 ޖުލައި 2017
ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޙާލަތެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވި
މެންބަރަކަށް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެކަން ކޮމިޝަނުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އަންގާފައިވާ އެންމެހައި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male'ſ Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 31
މެންބަރުންގެ
ޚި
OLOX
4 22
މައްޗަށްވެސް
މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުޞޫލު ހިނގާނެއެވެ. (ހ) ވަކި ސިޔާސީ
ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓްގައި ވާދަކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު، އެ އިންތިޚާބުވި ދައުރުގެ
ތެރޭގައި، އިންތިޚާބުވި ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިކުރުން. (ށ) ވަކި ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓްގައި
ވާދަކޮށްގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު، އެ އިންތިޚާބުވި ދައުރުގެ ތެރޭގައި، އިންތިޚާބުވި
ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން އަމިއްލައަށް ވަކިވުން. (ނ) ވަކި ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓްގައި ވާދަކޮށްގެން
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު، އެ އިންތިޚާބުވި ދައުރުގެ ތެރޭގައި، އިންތިޚާބުވި ޕާޓީ ނޫން
އެހެން ޕާޓީއެއްގެ މެންބަރަކަށްވުން. (ރ) ވަކި ޕާޓީއަކަށް ނިސްބަތްނުވާގޮތަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރުކަމަށް ވާދަކޮށްގެން މިނިވަން މެންބަރެއްގެ ގޮތުގައި އިންތިޚާބުވި މެންބަރަކު، އެ މެންބަރަކު
އިންތިޚާބުވި ދައުރުގެ ތެރޭގައި ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ މެންބަރަކަށް ވުމަށްފަހު، އެ މެންބަރަކަށް އަންނަނިވި
ޙާލަތްތަކުންކުރެ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެކަން ކޮމިޝަނުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އަންގާ ދުވަހުން
ފެށިގެން، އެމީހަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިވުން. 1- ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިކުރުން.
2- ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން އަމިއްލައަށް ވަކިވުން. 3- އެހެން ޕާޓީއެއްގެ މެންބަރަކަށްވުން." މިފަދައިން
ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމާއި، ޤާނޫނީ ޤާޢިދާގެ ޚާއްޞިއްޔަތުތައް އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ
ބަޔާންވެދިޔަ 3 ވަނަ މާއްދާގައި ޝާމިލުވެގެންވާ ކަމާ: މިގޮތުން އެ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އުޞޫލު
ހިނގާނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ތެރެއިން އެ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޙާލަތްތަކުގެ
ތެރެއިން ޙާލަތެއް މެދުވެރިވާ ކޮންމެ މެންބަރެއްގެ މައްޗަށް ކަމުގައިވާއިރު، އެ މާއްދާގައި ޢާންމު އަދި
މުޤައްރަދު ޤާޢިދާއަކަށްވުމުގެ ޚާއްޞިއްޔަތު ފުރިހަމަވާކަމާ، ހަމަ އެފަދައިން، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރުންގެ ތެރެއިން ވަކި ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓްގައި ވާދަކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް
އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު، ނުވަތަ ވަކި ޕާޓީއަކަށް ނިސްބަތްނުވާގޮތަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމަށް
މިނިވަން މެންބަރެއްގެ ގޮތުގައި އިންތިޚާބުވި މެންބަރަކު، އެ މެންބަރަކު އިންތިޚާބުވި ދައުރުގެ
/ ހ0
x
04
ވާދަކުނގ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 32
22ތ
ތެރޭގައި ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ މެންބަރަކަށް ވުމަށްފަހު، އެ މެންބަރަކު އިންތިޚާބުވި ދައުރުގެ ތެރޭގައި އެ
މެންބަރަކު ނިސްބަތްވާ ޕާޓީގެ މެންބަރުކަމުން ވަކިކުރަންޖެހޭ ފަދަ ކަމެއް ނުކުރުމާއި، ޕާޓީގެ
މެންބަރުކަމުން އަމިއްލައަށް ވަކިނުވުމާއި، ޕާޓީ ބަދަލުނުކުރުމަކީ މެންބަރެއްގެ މައްޗަށް ލާޒިމުވެގެންވާ
ކަމެއްކަމާއި، އެފަދަ ކަމެއް މެންބަރަކު ކޮށްފިނަމަ އޭގެ ޖަޒާއަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމުން
ވަކިވުންކަން އެނގެން އޮންނައިރު، އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ ބަޔާންވެދިޔަ 3 ވަނަ މާއްދާ މުޚާޠަބުކުރާ
މީހުންގެ މައްޗަށް އެ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ޤާޢިދާތަކަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުވުމުގެ ޚާއްޞިއްޔަތު
ޝާމިލުވެގެންވާކަން އެނގެން އޮންނައިރު، ބުނެވިދިޔަ
ނަންބަރު
(އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) އަކީ ރައްޔިތުން އެ މައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ ޤާނޫނީ ޤާޢިދާތަކެއް
ހިމެނޭ ޤާނޫނެއްކަން ރަނގަޅަށް އެނގެން އޮންނަކަމާ، ވުމާއެކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން އެ ޤާނޫނު
ފާސްކުރުމަށް ވޯޓަށް އަހާ ޖަލްސާގެ ޤާނޫނީ ޢަދަދަކަށްވާނީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ)
ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށްވުރެ ގިނަ
މެންބަރުންކަމާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ޢަދަދަކީ 85 މެންބަރުން ކަމަށްވާއިރު، އެ
މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށްވުރެ ގިނަ މެންބަރުންކަމުގައި ވާނީ މަދުވެގެން 43
ޤާނޫނު
212018
މެންބަރުންކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
(ބ) ފަސްވަނަ ކަމަކީ، ޙަވާލާދެވުނު އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނަކީ، އިސްވެ
އިޝާރާތްކުރެވުނު ފަދައިން، ރައްޔިތުން އެމައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމް ޤާނޫނީ ޤާޢިދާތަކެއް ހިމެނިފައިވާ
ޤާނޫނެއްކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، 13 މާރިޗު 2018 ވީ އަންގާރަ ދުވަހު ބޭއްވުނު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
ޖަލްސާގައި އެންޓި-ޑިޕެކްޝަން ބިލު ފާސްކުރުމަށް ވޯޓަށް އެހި ވަގުތު އެ ޖަލްސާގައި ހާޒިރުވެ ތިބީ 39
މެންބަރުން ކަމާއި، އޭގެ ތެރެއިން ބިލު ފާސްކުރަން ފެންނަކަމަށް ވޯޓުދިނީ 36 މެންބަރުންކަން
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ބުނެވިދިޔަ ޖަލްސާގެ ޔައުމިއްޔާއަށް ބެލުމުން އެނގެން އޮންނަކަމާއި، ބުނެވިދިޔަ
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 33
ޖަލްސާގައި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބުނެފައިވާ ޤާނޫނީ ޢަދަދު ކަމުގައިވާ 43
މެންބަރުން ހާޒިރުވެ ނެތީސް އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލަށް ވޯޓަށް އަރައި އެ ބިލު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން
ފާސްކޮށްފައިވަނީ ޞައްޙަ އަސާސެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށްކަމަށް ބުނެ ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން
ތަފާތު ދެ ޙުއްޖަތެއް ހުށަހަޅާފައިވާ ކަމާއި، ފުރަތަމަ ޙުއްޖަތަކީ އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލް ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވަނީ އެ ބިލް ފާސްކުރުމަށް ބޭނުންވާ ޤާނޫނީ ޢަދަދަކީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 86 ވަނަ
މާއްދާގައި ބުނާ ޤާނޫނީ ޢަދަދުކަމަށް ބަލައިގެން ކަމަށާއި، ސަބަބަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޤަވާޢިދުގެ 38
ވަނަ މާއްދާގައި އަޞްރުކޮށް ގިންތިކޮށްފައިވާ "ރައްޔިތުން އެމައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ"
ޤާނޫނުތަކުގެ ތެރޭގައި އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު ހިމެނިގެން ނުވާކަމަށް ބުނެ ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތައް
ކަމާއި، ނަމަވެސް ޙަޤީޤަތަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޤަވާޢިދުގެ 38 ވަނަ މާއްދާ ފަރުމާކުރެވިފައިވަނީ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 70 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ލިބިގެންވާ ޤާނޫނު ހެދުމުގެ
ބާރުގެ ދަށުން އެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ޕަބްލިކް ލޯ އާއި ޕްރައިވެޓް ލޯ ގެ ދާއިރާގައި ހިމެނޭ ތަފާތު
ޤާނޫނުތައް ޝާމިލުވާ ގޮތަށްކަން އެނގެން އޮންނައިރު، އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނަކީ ބުނެވުނު 38 ވަނަ
މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބުނާފަދަ ރައްޔިތުން ވަކިގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމަށް ނުވަތަ ނުކުރުމަށް ބާރުއަޅާ ޤާނޫނުތަކުގެ
ތެރޭގައި ހިމެނޭ ޤާނޫނެއް ކަމާއި، އެހެނީ އެ ޤާނޫނަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު ނިސްބަތްވާ ޕާޓީ،
އެ މެންބަރަކު އިންތިޚާބުވި ދައުރުގެ ތެރޭގައި ބަދަލުނުކުރުމަށް ނުވަތަ ޕާޓީން ވަކިނުވުމަށް ނުވަތަ ޕާޓީން
ވަކިކުރަންޖެހޭ ފަދަ ކަމެއް ނުކުރުމަށް ބާރުއަޅާ ޤާނޫނެއްކަން އެނގެން އޮންނައިރު، ބަންޑާރަނައިބުގެ
ފަރާތުން އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނަކީ ރައްޔިތުން އެމައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ ކަމެއް ހިމެނޭ
ޤާނޫނެއް ނޫންކަމަށް ބުނެ ދައްކާފައިވާ ވާހަކަ ބިނާކޮށްފައިވާ އަސާސްތަކަކީ ޞައްޙަ އަސާސްތަކެއް
ނޫންކަން އެނގެން އޮންނަކަމާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އާ އެއްގޮތަށް ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށްވުރެ ގިނަ މެންބަރުން ހާޒިރުވެ ނެތީސް
އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލަށް ވޯޓަށް އަރައި އެ ބިލު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވަނީ ދުސްތޫރީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives|Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 34
ގޮތުން ޞައްޙަ އަސާސެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށްކަމަށް ބުނެ ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން
ހުށަހަޅާފައިވާ ދެވަނަ ޙުއްޖަތަކީ، މި މައްސަލައިގެ ބަހުސްގެ ބޭނުމަށް އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލަކީ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ފާސްކުރަންޖެހޭ ބިލެއްކަމަށް ބެލިކަމުގައިވީ ނަމަވެސް،
ޑޮކްޓްރިން އޮފް އެސެސިޓީއަށް ރިޢާޔަތްކޮށް އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލު ފާސްކުރުމަށް ވޯޓަށް އަހާ
ޖަލްސާގައި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާ ޤާނޫނީ ޢަދަދަށް ވުރެ މަދު ޢަދަދެއްގެ މެންބަރުން
ހާޒިރުވެތިބެ އެ ބިލު ފާސްކުރުން ދުސްތޫރީ ގޮތުން ޞައްޙަވާނެކަމަށް ބުނެ ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތައްކަން
އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެ
"
-6
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
އިޖްރާއާތާ ޚިލާފަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު ފާސްކޮށްފައި އޮތްއޮތުމަށް
މަޝްރޫޢިއްޔަތުކަން ލިބެނީ "ޑޮކްޓްރިން އޮފް އެސެސިޓީ" އަށް ރިޢާޔަތްކޮށްގެން ކަމަށް ބުނެ
ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ވާޤިޢުތަކަށާއި، އެއާގުޅިގެން މި މައްސަލައިގައި ދަޢުވާކުރާ
ފަރާތުން ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުގެ މައްޗަށް ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ ނަޒަރަކުން ބެލިއިރު އަންނަނިވި
ފާހަގަކުރެވިފައި ވެއެވެ.
މ ހއ ހތ
ކަނެއްeއ
(ހ)
ފުރަތަމަ
ކަމަކީ،
" ނަޡަރިއްޔަތުއް
ޝަފޫރާ"
(للފޤީޤު لللاdoctrine of necessity
/
s) ނުވަތަ "ނަޡަރިއްޔަތުއް ޡަރޫފުލް އިސްތިޘްނާއިއްޔާ"
(ޤޣާފޤީޝޫ لهﷲ ސޫاهلا/doctrine of exceptional circumstances) ގެ މަފްހޫމަށް ބަލާއިރު، މި
ނަޡަރިއްޔާއަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާއި، ވަޟުޢީ ޤާނޫނީ ނިޒާމުތަކުގެ ޕްރައިވެޓް ލޯގެ ދާއިރާއާއި ޕަބްލިކް
ލޯގެ ދާއިރާގައި އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ އަދި އިސްލާމީ ދައުލަތްތަކާއި، އެނޫންވެސް ދީމިޤްރާޠީ ދައުލަތްތަކުގެ
ޤަޟާއީ ނިޒާމުތަކުގައި ތަޠްބީޤްކުރެވޭ ނަޡަރިއްޔާއެއްކަން އެނގެން އޮންނަކަމާއި، ޕަބްލިކް ލޯގެ ދާއިރާގައި،
ނުވަތަ ދައުލަތުގެ ބާރުތަކުގެ ދާއިރާގައި، އެ ނަޡަރިއްޔާގެ މަފްހޫމަކީ، އާދައިގެ ޙާލަތްތަކުގައި ޣައިރު
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 35
(necessitas facit licitum quod alias non esct licitum) "oljeball al je all"
ޤާނޫނީ ނުވަތަ ޣައިރު ދުސްތޫރީ ކަމުގައި ބެލެވޭ ދައުލަތުގެ ބައެއް ޢަމަލުތަކާއި ތަޞައްރުފާތުތަކަކީ،
ދައުލަތަށް ދިމާވާ އިސްތިޛުނާއި ޙާލަތްތަކުގައި، ދައުލަތުގެ އަސާސީ މަޞްލަޙަތާއި، ދައުލަތުގެ ވުޖޫދާއި
ކިޔާން ޙިމާޔަތްކޮށް ދައުލަތަށް ކުރިމަތިވެދާނެ އިޢާދަނުކުރެވޭނޭ ނުރައްކަލަކުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި
ކޮންމެހެން ޟަރޫރަތްތެރި އަދި ލާޒިމުވެގެންވާ ޢަމަލުތަކާއި ތަޞައްރު
އަރުފާތުތަކެއް ކަމަށްވާނަމަ، އެއީ ޝަރްޢީ
އަދި އަދި ދުސްތޫރީ ގޮތުން ޞައްޙަ ޢަމަލުތަކާއި ތަޞައްރުފާތުތަކެއްކަމަށް ބެލުން ކަމާއި، "ޝަރޫރާ" ގެ
އަޙްރާމްތަކަށް ޢަމަލުކުރުމުގެ މަޝްރޫޢިއްޔަތުކަން އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ އަސާސީ މަޞްދަރުތައްކަމަށްވާ
ކީރިތި ޤުރުއާނާއި، للهل ﷲ هل ﷲ هله ފهل ގެ ސުންނަތާއި، އިޖްމާޢުން ސާބިތުވެ އެނގެން
އޮންނަކަމާއި، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގަޔާއި ވަޟްޢީ ޤާނޫނުތަކުގައި މި ނަޡަރިއްޔާ ޤާއިމުވެގެންވާ މަޝްހޫރު
ޤާޢިދާއަކީ "للللޏާ ޤާޝިން ()
މި ޤާޢިދާކަމާއި، މި ޤާޢިދާއިން ބަޔާންކޮށްދޭ އުޞޫލަކީ، އާދައިގެ ޙާލަތުގައި މަޝްރޫޢިއްޔަތުކަން
ލިބިގެންނުވާ ޢަމަލަކަށް "ޟަރޫރަތުގެ ޙާލަތު" (هلللا لهلފ(6/state of necessity) ގައި ނުވަތަ
އިސްތިޘްނާއީ ޙާލަތުގައި މަޝްރޫޢިއްޔަތުކަން ލިބިގެންވުމުގެ އުޞޫލު ކަމާއި، އެހެން ޢިބާރާތަކުންނަމަ
ޝަރްޢީ ގޮތުން އަޞްލުގައި ހުއްދަނޫން ކަންތައް ޟަރޫރަތުގެ ޙާލަތުގައި ހުއްދަވުމުގެ އުޞޫލު ކަމާއި،
ދުސްތޫރީ ފިޤުހުގެ ދާއިރާގައި މި އުޞޫލު ތަޠުބީޤު ކުރުމުގައި ރިޢާޔަތްކުރަންޖެހޭ އަސާސީ ޝަރުޠުތަކަކާއި
"ޝަވާބިޠު" ތަކެއްވާ ކަމާއި، އޭގެތެރޭގައި ދައުލަތުގެ އެންމެ މަތީ އަދި އަސާސީ މަޞްލަޙަތަށް ނުރައްކާ
ކުރިމަތިވާފަދަ އިސްތިޘްނާއީ ޙާލަތެއް މެދުވެރިވެގެން މެނުވީ އާދައިގެ ޙާލަތުގައި ތަޠުބީޤުކުރުމަށް
ކަނޑައެޅިފައިވާ ދުސްތޫރީ އަދި ޤާނޫނީ ޤާޢިދާއަކާ ޚިލާފަށް ޢަމަލުނުކުރުމާއި، އާދައިގެ ޙާލަތްތަކުގައި
ތަޠުބީޤުކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ދުސްތޫރީ އަދި ޤާނޫނީ ޤާޢިދާއަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ޢަމަލުކުރުމަކީ
ދައުލަތަށް މެދުވެރިވާ ބުނެވިދިޔަ ފަދަ އިސްތިޣްނާއި ޙާލަތުގައި ޢަމަލީގޮތުން ނުކުޅެދިގެންވާ ކަމެއް
ކަމަށްވާނަމަ މެނުވީ އެ ޤާޢިދާއަކާ ޚިލާފަށް ޢަމަލުނުކުރުމާއި، ދައުލަތަށް މެދުވެރިވާ ޟަރޫރަތުގެ ނުވަތަ
OXO
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 36
24
އިސްތިޘްނާއީ ޙާލަތުގައިވެސް ޢާންމު މަޞްލަޙަތު ޙިމާޔަތްކުރުމުގެ މަޤްޞަދުގައި މެނުވީ އާދައިގެ
ޙާލަތުގައި ތަޠުބީޤްކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ދުސްތޫރީ އަދި ޤާނޫނީ ޤާޢިދާއަކާ ތަޢާރުޟުވާ
ޢަމަލެއްނުކުރުން ޝާމިލުވެގެންވާ ކަމާ! މީގެ އިތުރުން، ޟަރޫރަތުގެ ޙާލަތެއް ނުވަތަ އިސްތިޘްނާއީ
ޙާލަތެއް މެދުވެރިވުމުން އަޅާ އިސްތިޘްނާއީ ފިޔަވަޅު އެ ޙާލަތުގައި އެޅުން ލާޒިމުވާ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރަށް
އެޅުމަކީ ހުއްދަކަމެއް ނޫންކަމާ، މީގެ މާނައަކީ، ޟަރޫރަތުގެ ޙާލަތުގައި ދުސްތޫރީ އަދި ޤާނޫނީ އަޙްޒާމްތަކާ
ޚިލާފަށް ކުރާ ބައެއް ކަންތައްތަކަށް މަޝްރޫޢިއްޔަތުކަން ލިބިގެންވީ ނަމަވެސް، އެއީ ޟަރޫރަތުގެ ޙާލަތާ
ކުރިމަތިލެވޭ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރުނުވާނޭ ގޮތެއްގެމަތިން ލިބިގެންވާ މަޝްރޫޢިއްޔަތުކަމެއް ކަމާއި، އެއީ
އެއްވެސް ޙާލެއްގައި މުޠުލަޤުގޮތަކަށް ދުސްތޫރީ އަދި ޤާނޫނީ އަޙްޒާމްތަކާއި އިޖްރާއާތުތަކާ ޚިލާފަށް
ޢަމަލުކުރުމަށް ދެވޭ "ރުޚުޞަތު" (authorization) އެއް ނޫންކަން އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާއި، ވަޟްޢީ
ނިޒާމުތަކުގައި އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ "ނަޡަރިއްޔަތުއް ޝަނޫރާ" ގެ އަސާސީ އައްޒާމްތަކަށް ބެލުމުން
އެނގެން އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމުގައި "ނަޡަރިއްޔަތުއް ޝަނޫރާ" ގެ ބަޔާންވެދިޔަ
އަޙްރާމްތަކަށް ދުސްތޫރީ ޝަރްޢިއްޔަތުކަން ލިބިދޭ މައިގަނޑު އަސާސްތަކަކީ ދިވެހިރާއްޖެއަކީ އިސްލާމީ
އުޞޫލުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކުރެވިފައިވާ ދައުލަތެއްކަމާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދީނަކީ އިސްލާމްދީންކަމާ، އަދި
އިސްލާމްދީނަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުގެ މައިގަނޑު މަޞްދަރުކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 2 ވަނަ މާއްދާއާއި، 10 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަ އޮތުމުގެ އިތުރުން،
ޤާނޫނުއަސާސީއާއި ޤާނޫނުގައި ވަކިގޮތަކަށް ކަނޑައަޅައިފައި ނުވާކަންކަން ނިންމުމުގައި އިސްލާމީ
ޝަރީޢަތުގައި އެކަމެއް ކަނޑައެޅިފައިވާ ގޮތަށް ފަނޑިޔާރުން ރިޢާޔަތްކުރަންވާނެ ކަމަށް ޤާނޫނުއަސާސީގެ
142 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަ އޮތުންކަން އެނގެން އޮންނަކަމެވެ.
(ށ) ދެވަނަ ކަމަކީ، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ކަނޑައަޅައި
ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިޖްރާއާތާ ޚިލާފަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން އެންޓީ.ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު ފާސްކޮށްފައި އޮތް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
ސްޕްރީމް ކޯވީ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 37
0) 7#
އަމަށް
oxoc
ތ 2
މަޝްރޫޢިއްޔަތުކަން ލިބެނީ "ޑޮކްޓްރިން އޮފް އެސެސިޓީ" އަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ކަމަށް ބުނެ، އެކަން
ސާބިތުކުރުމުގެ ގޮތުން ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ވާޤިޢުތަކަށް ބަލާއިރު، ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ ގިނަ ޢަދަދަދެއްގެ މެންބަރުން މިފަހަކަށް އައިސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅި ތާވަލުކުރެވޭ،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ދުސްތޫރީ އިޖުރާއާތާ
ގޮތުގެމަތިން ފާސްކުރަންޖެހޭ ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ޤާނޫނުތައް ފާސްކުރުމަށް ހުރަސް އެޅުމުގެ ނިޔަތުގައި އެފަދަ
ޤާނޫނުތައް ފާސްކުރުމަށް ތާވަލުކުރެވޭ ޖަލްސާތަކަށް ޤަޞްދުގައި ހާޒިރުނުވާކަން ފާހަގަކުރެވިފައިވާ
ކަމަށާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރެކޯޑްތަކުން ދައްކާގޮތުން 13 ޖުލައި 2017 އިން ފެށިގެން އެ
އަހަރުގެ ނިޔަލަށް މަޖިލީހުގައި 14 ވޯޓެއް ނެގުނުއިރު އޭގެ ތެރެއިން 07 ވޯޓަށް އެހި ވަގުތު 43
މެންބަރުން ޖަލްސާގައި ހާޒިރުވެފައިނުވާ ކަމަށާއި، އަދި 2018 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން މިހާތަނަށް 13
ވޯޓެއް ނެގިފައިވާއިރު، އެއިން އެއްވެސް ވޯޓަކަށް އެހި ވަގުތު 43 މެންބަރުން މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާގައި
ބައިވެރިވެފައިނުވާ ކަމަށާއި، މިކަންތައްތައް މިގޮތުގެމަތިން ހިނގާތީވެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިދާރާއިން
ބެލިބެލުމުގައި ބިލުތައް ފާސްކުރުމަށް ވޯޓަށް އަހާ ވަގުތު ވަކި މެންބަރުންތަކެއް ތަކުރާރުކޮށް ޖަލްސާއަށް
ހާޒިރުނުވާކަމަށާ، އެހެންކަމުން، މިވަގުތުގެ ޙާލަތަށް ބަލާއިރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޤަވާޢިދުގެ 38 ވަނަ
މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގިންތިތަކަށް ފެތޭ ބިލުތައް ފާސްކުރުމަށްޓަކައި ވޯޓަށް އެހުމަށް ވަގުތު
ހުރަސްތަކެއް ހުރިކަމަށްވެސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިދާރާއިން ފާހަގަކޮށްފައިވާ ކަމަށާ، އެގޮތުން،
14 ޖޫން 2017 އިން ފެށިގެން 12 މާރިޗު 2018 ގެ ނިޔަލަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން އެއްވެސް
ބިލެއް ފާސްކޮށްފައިނުވާ ކަމަށާ، އަދި އެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ޤައުމު ހިންގުމަށާއި އަދި ރައްޔިތުންނަށް
ބޭނުންތެރި އިޤްތިޞާދީ އަދި އިޖްތިމާއީ މުހިންމު ކަންތައްތައް ފާސްކުރުމަށް ހުރަސްތަކެއް ހުރިކަމަށް
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިދާރާއިން ބަންޑާރަނައިބުގެ އޮފީހަށް މަޢުލޫމާތުދީފައިވާ ކަމަށާއި، ރައްޔިތުންގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
އެމީކާ
ސަފްޙާ 47 ގެ 38
1312010
މަޖިލީހުގެ ބައެއް މެން
މެންބަރުން ޢަމަލުކުރާ ގޮތަށް ބަލާއިރު ވޯޓުގައި ބައިވެރިވުން ވީޓޯ ކުރުމުގެ ވިސްނުން
ގެންގުޅޭކަން ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ކަމަށާއި، މި މައްސަލަ ހުށަހެޅި ބައެއް މެންބަރުން ޝަރީޢަތުގެ
މަޖިލީހުގައި ވެފައިވާ އިޢުތިރާފުންވެސް އެ މެންބަރުން ޤަބޫލުނުކުރާ ކަންތައްތަކެއް ހުރުމުން އެ މެންބަރުން
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކުގައި ބައިވެރިނުވާ ކަމަށާއި، އެކަމުގެ ސަބަބުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް
މިހާރު ހުއްޓުމަކަށް އައިސްފައިވާ ކަމަށާއި، މީގެ އިތުރުން، 13 މާރިޗު 2018 ގައި ބޭއްވުނު
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ 2018 ވަނަ އަހަރުގެ ފުރަތަމަ ދައުރުގެ 8 ވަނަ ޖަލްސާ އެ ދުވަހު މެންދުރުފަހު
1:00 ގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ތާވަލްކުރެވިފައިވާތީވެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނަށް އެ ދުވަހުގެ
ޖަލްސާއަށް ދަޢުވަތު އެރުވިފައިވާ ކަމަށާއި، އެ ދުވަހުގެ އެޖެންޑާ މަޖިލީހުގެ ވެބްސައިޓަށް އަޕްލޯޑު
ކުރެވިފައިވާކަން މެންބަރުންނަށް
އެންގިފައިވާ ކަމަށާއި، ޤާނޫނު ނަންބަރު
(ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ޤާނޫނު) އަށް 1 ވަނަ އިޞްލާޙް ގެނައުމުގެ ބިލަށާއި، އެންޓި-ޑިފެކްޝަން
ބިލަށް ވޯޓަށް އެހުމަށް ތާވަލުކުރެވުނު ބުނެވިދިޔަ ޖަލްސާއަށް ހާޒިރުވީ 41 މެންބަރުން ކަމަށާއި،
އެހެންނަމަވެސް ވޯޓަށް އެހި ވަގުތު ޖަލްސާގައި ހާޒިރުވެ ތިބީ 39 މެންބަރުންކަމަށާ، އަދި އެ ޖަލްސާއަށް
ހާޒިރުނުވެވޭނެކަމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިދާރާއަށް 28 މެންބަރުން ސަލާން ފޮނުވާފައިވާއިރު ސަލާން
ފޮނުވާފައިވަނީ ކޮން ސަބަބަކާހުރެކަން އެފަރާތްތަކުން ހާމަކޮށްފައިނުވާ ކަމަށާއި، ސަލާން ފޮނުވާފައިވާ
މެންބަރުންގެ ތެރެއިން 9 މެންބަރުން އެ ދުވަހު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ބޭއްވުނު ތަފާތު ކޮމިޓީތަކަށް
ހާޒިރުވެފައިވާކަމަށާއި، ކޮމިޓީތަކުގެ ބޭއްވިފައިވަނީ އެ ދުވަހު ހެނދުނު 10:35
އާއި މެންދުރުފަހު 2:35 އާ ދެމެދުގެ ވަގުތެއްގައި ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް އެ ދުވަހުގެ ޖަލްސާ އަށް
ހާޒިނުވެވޭނެ ކަމަށް ބުނެ އެ މެންބަރުން ކޮމިޓީތަކުގައި ބައިވެރިވެފައިވާކަމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
އިދާރާއިން މަޢުލޫމާތުދީފައިވާ ކަމަށާ، އަދި އެ ދުވަހުގެ ޖަލްސާ ކުރިއަށްދިޔައިރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
ބައެއް މެންބަރުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިދާރާގައި ތިބިކަމުގެ މަޢުލޫމާތު އެ މަޖިލީހުން ބަންޑާރަނައިބުގެ
ﷲތ ﷲ22 ތ ދވ
48ދމވާން
ޕްރީމް ކޯމީ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 39
އޮފީހާ ޙިއްސާކޮށްފައިވާކަމަށް ބުނެ، ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ އިސްވެދިޔަ ވާޤިޢާތައް، ލި
މައްސަލައިގެ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހަށް ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން ދީފައިވާ ބަޔާންތަކުންނާއި، ހުށަހަޅާފައިވާ
ލިޔުންތަކުން އެނގެން އޮންނައިރު، ބުނެވިދިޔަ ވާޤިޢާތައް ޠަޢުނުކުރެވޭ ފަދަ ޙުއްޖަތްތަކެއް މައްސަލަ
ހުށަހެޅި ފަރާތައް ޤާއިމުކުރެވިފައި ނުވާކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
f
02c22
2 ހ
(ނ) ތިންވަނަ ކަމަކީ، ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ އިޝާރާތްކުރެވުނު
ވާޤިޢުތަކުގެ މައްޗަށް "ނަޡަރިއްޔަތުއް ޝަރާ" ގެ ނުވަތަ "ޑޮކްޓްރިން އޮފް އެސެސިޓީ" ގެ ބަޔާންވެދިޔަ
އަޙްރާމްތަކުގެ އަލީގައި ބަލާއިރު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ކޮންމެ ޖަލްސާއެއް ހިނގަމުންދާއިރު، މަޖިލީހުގެ
ކޮންމެ މެންބަރަކުވެސް އެކަށީގެންވާ ޢުޒުރެއް ދިމާނުވާހާ ހިނދަކު، މަޖިލީހަށް ހާޒިރުވެ އެ ވޯޓުގައި
ބައިވެރިވާންވާނެ ކަމަށާ، އަދި މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއްގައި ވޯޓަށް އެހޭ ކޮންމެ މައްސަލައެއްގައި، އޭނާގެ
ޒާތީ ނުވަތަ މާލީ މަޞްލަޙަތެއް ވޯޓަށް އަހާ މައްސަލައެއްގައި އޮތްކަމަށް ނުވާހާ ހިނދަކު،
ދެންވާނެކަމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޤަވާޢިދުގެ 158 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ކަނޑައަޅައި
ބަޔާންކޮށްފައިވާކަމާ، އެހެންކަމުން، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ކަންކަން ފާސްކުރުމަށް ނެގޭ ވޯޓުތަކުގައި
ބައިވެރިވުމަކީ އެކަށީގެންވާ ޢުޒުރެއް ދިމާނުވާހާ ހިނދަކު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ މައްޗަށް
ލާޒިމުވެގެންވާ ކަމެއް ކަމާއި، އެއީ އެ މެންބަރުންނަށް ލިބިގެންވާ ތަޤުދީރީ ބާރެއް ނޫންކަން ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ ޤަވާޢިދުގެ 158 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ އިސްވެދިޔަ ޢިބާރާތުން ސާފުކޮށް އެނގެން އޮންނަކަމާ،
މީގެ އިތުރުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް ހުއްދަދީފައި ނުވާހާ ހިނދަކު، މެންބަރުން މަޖިލީހުގެ
މަސައްކަތަށާއި މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކަށް ހާޒިރުވުމަކީ ކުރަންޖެހޭނެ ކަމެއްކަމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
ޤަވާޢިދުގެ 207 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ގިނަ ޢަދަ
ޢަދަދެއްގެ
މެންބަރުން އެއްވެސް އުޒުރަކާ ނުލައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅޭ ބިލުތައް ފާސްކުރުމަށް ތާވަލުކުރެވޭ
ޖަލްސާތަކަށް، އެ ބިލުތައް ފާސްކުރުމަށް ހުރަސްއެޅުމުގެ މަޤްޞަދުގައި ހާޒިރުނުވުން ފަދަ ޤާނޫނުއަސާސީގެ
2
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
ސުޕްރީމް ކޯވާ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 40
024
ec ec
ރޫޙާ ޚިލާފު ރައްޔިތުންގެ ޢާންމު މަޞްލަހަތަށް ގެއްލުންދެނިވި ދީމިޤްރާޠީއްޔަތާ ޚިލާފު ޢަމަލުތަކަކީ
ދީމިޤްރާޠީ ނިޒާމުތަކުގައި މަޤުބޫލު ޢަމަލުތަކަކަށް ނުވާއިރު، މިފަދަ ޢަމަލުތައް މަނާކޮށް ހުއްޓުވުމުގެ
މަޤްޞަދުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކަށް ޢުޒުރަކާ ނުލައި ހާޒިރުނުވާ މެންބަރުންނާ މެދު އެކި
މިންވަރުގެ ސުލޫކީ ފިޔަވަޅު އެޅުމުގެ އުޞޫލު ދީމިޤްރާޠީ ދައުލަތްތަކުގެ ޕާރލަމެންޓުތަކުގައި
އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ ކަމާ، މިގޮތުން ވިދިވިދިގެން ވަކި ޢަދަދަކަށް ޕާރލަމެންޓުގެ ޖަލްސާތަކަށް ޢުޒުރަކާ
ނުލައި ހާޒިރުނުވާ މެންބަރުން ޕާރލަމެންޓުން ވަކިކުރުމުގެ އުޞޫލަކީވެސް ދީމިޤްރާޠީ ދައުލަތްތަކުން
ޤަބޫލުކުރާ އުޞޫލެއްކަން އެނގެން އޮންނަކަމާއި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 88 ވަނަ
މާއްދާގެ (ހ) ގެ (2) ގައި "ރައްޔިތުން ފުރިހަމައަށް ތަމްޘީލުވާނޭ، އަދި އެބައިމީހުންގެ ފުރިހަމަ
ބައިވެރިވުން ލިބޭނޭ ދީމިޤްރާތީ އުޞޫލުތައް އެކުލެވޭނޭ، ޖަވާބުދާރީވާ، ހާމަކަން ބޮޑުގޮތަކަށް ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލިސް ހިންގުމަށް ބޭނުންވާނޭ ޤަވާޢިދުތަކާއި އުޞޫލުތައް އެ މަޖިލީހުން ކަނޑައަޅާންވާނެއެވެ. އެ
ޤަވާޢިދުތަކުގެ ތެރޭގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ސުލޫކީ މިންގަނޑުތަކާއި، ހާޒިރީއާ ގުޅޭ
އުޞޫލުތައް ހިމެނިދާނެއެވެ. އަދި މަޖިލީހުގެ ތިންބައިކުޅަ ދެބައިގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ފާސްވެއްޖެނަމަ
މުސާރައާއި ޢިނާޔަތްތައް ކެނޑޭނެ ގޮތްތައްވެސް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ. މިފަދައިން
ކަނޑައަޅައިފައި އޮންނައިރު، ޢުޒުރެއްނެތި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކަށް ހާޒިރުނުވާ މެންބަރުންނާ
މެދު ތައުދީބީ ފިޔަވަޅު އެޅޭނޭ ހަމައަކުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ސުލޫކީ މިންގަނޑުތަކާއި
ހާޒިރީއާ ގުޅޭ ކަންކަން ތަންޒީމުކުރާ ޤަވާޢިދުތައް ކަނޑައެޅުމަކީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ ބުނެވިދިޔަ 88 ވަނަ
މާއްދާގެ (ހ) ގެ (2) އިން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ލިބިދޭ ބާރެއްކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، މިއަދާހަމައަށް
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން އެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކަށް ޢުޒުރަކާ ނުލައި ތަކުރާރުކޮށް ހާޒިރުނުވާ މެންބަރުންނާ
މެދު ތައުދީބީ ފިޔަވަޅުއެޅޭނެ އުޞޫލެއް ޤާއިމުކޮށްފައިނުވާއިރު،
އުޞޫލެއް ޤާއިމުކޮށްފައިނުވާއިރު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި
އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލު ފަދަ މުހިއްމު ބިލުތައް ފާސްކުރުމަށް ތާވަލުކުރެވޭ ޖަލްސާތަކަށް ފަރުދީގޮތުންނާއި
9ބ ލއގ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 41
2
4 ވ 2
ން މެން.
2 0 2 0 0
ޖަމަޢީގޮތުން ދެބަރުން ހާޒިރުވެފައި ނުވަނީ އެކަން ހުއްޓުވުމަށް ބާރުއަޅާ އެއްވެސް ކަހަލަ "ރާދިޢު"
(deterrent) އުޞޫލެއް ނެތިކަން އެނގެން އޮންނަކަމާ، މީގެ އިތުރުން، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ބައެއް
މެންބަރުން ޤަބޫލުނުކުރާ ކަންތައްތަކެއް ހުރުމުން މިފަހަކަށް އައިސް އެ މެންބަރުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ
ޖަލްސާތަކުގައި ބައިވެރިނުވުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީސް މިހާރު ހުއްޓުމަކަށް
އައިސްފައިވާކަމަށް މި މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތުންވެސް ބުނެފައި އޮންނަ އޮތުމަށް ބަލާއިރު، ދީމިޤްރާޠީ
ދައުލަތްތަކުގެ ޕާރލަމެންޓުތަކުގެ މެންބަރުންގެ މެދުގައި، ނުވަތަ "ބައިކެމެރަލް" (bicameral) ނިޒާމް
އޮންނަ ޕާރލަމެންޓުތަކުގައި ޕާރލަމެންޓުގެ ދެ ހައުސްގެ ދެމެދުގައި ޚިލާފު އުފެދި ޕާރލަމެންޓްގެ
މަސައްކަތް ހުއްޓުމަކަށް އަންނަ ގޮތް މެދުވެރިވާ ޙާލަތްތަކުގައި އެފަދަ މައްސަލަތައް ޙައްލުކުރުމަށް ތަފާތު
ދުސްތޫރީ އަދި ސިޔާސީ ވަސީލަތްތައް، ޗެކްސް އެންޑް ބެލެންސެސް' ގެ ޙުދޫދުގެ ތެރޭގައި
ކަނޑައެޅިފައިވާ ކަމާމިގޮތުން، ޕާރލަމެންޓުގެ މަސައްކަތް ވަގުތީގޮތުން ހުއްޓުވައި މެންބަރުންގެ މެދުގައި
އުފެދިފައިވާ ޚިލާފު ޙައްލުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުމާއި، އެ ވަސީލަތް ބޭނުންކޮށްގެންވެސް ޕާރލަމެންޓް
ހުއްޓުމަކަށް އައިސްފައި އޮންނަ އޮތުމަށް ނިމުމެއް އައިސްފިނަމަ ކަނޑައެޅިފައިވާ ދުސްތޫރީ އިޖްރާއާތުތަކާ
އެއްގޮތަށް ޕާރލަމަންޓު އުވާލައި، ޕާރލަމެންޓަރީ އަވަސް އިންތިޚާބެއް
ކަނޑައެޅުމަކީ
ޕާރލަމެންޓަރީ ނިޒާމުތަކުގައި ދައުލަތުގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާއަށް ލިބިގެންވާ ބާރެއްކަމާއި، ހަމަ އެހެންމެ
ޕާރލަމެންޓުގެ މެންބަރުންގެ މެދުގައި އުފެދޭ ޚިލާފުތައް ޙައްލުކުރުމުގެ މަޤްޞަދުގައި ޕާރލަމެންޓުގެ
މަސައްކަތްތައް ކަނޑައެޅޭ ވަކި މުއްދަތަކަށް ހުއްޓުވުމުގެ ބާރު ބައެއް ރިޔާސީ ނިޒާމުތަކުގައިވެސް
އެންމެ އިސްވެރިޔާއަށް ލިބިގެންވާކަން އެނގެން އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދުސްތޫރީ
ނިޒާމުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ މެދުގައި އުފެދޭ ޚިޔާލުތަފާތުވުމުގެ ސަބަބުން ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ މަސައްކަތްތައް ހުއްޓުމަކަށް އަންނަ އައުން ޙައްލުކުރާނެ ވަކި ޚާއްޞަ ދުސްތޫރީ އިޖްރާއާތެއް
ކަނޑައެޅިފައި ނެތްކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ މެދުގައި އުފެދޭ
O OLC
3949ނ
4 2 2 4 8 2
ފ3 ވ43
رومی کی
2& · 2
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 42
އިޚްތިލާފުގެ ސަބަބުން އެ މަޖިލީހުގެ މަސައްކަތް ހުއްޓުމަކަށް އައިސްފައިވާނަމަ އެކަން ސިޔާސީގޮތުން
ޙައްލުކުރަން ބާރު އެޅުމަކީ ދައުލަތުގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާގެ ޙައިޘިއްޔަތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ
މަސްއޫލިއްޔަތު ތެރޭގައި ހިމެނޭކަމެއްކަން ޤާނޫނުއަސާސީގެ 115 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން
އިސްތިޚްލާޞްކުރެވެން އޮންނައިރު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން ތަކުރާރުކޮށް ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކަށް ހާޒިރުނުވުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ޤާނޫނުއަސާސީގެ 70
ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން މަތިކޮށްފައިވާ އެންމެ އަސާސީ އިޚްތިޞާޞް ކަމުގައިވާ ޤާނޫނު ފާސްކުރުމުގެ
އިޚްތިޞާޞްގެ ދަށުން 14 ޖޫން 2017 އިން ފެށިގެން 12 މާރިޗު 2018 ގެ ނިޔަލަށް އެއްވެސް ބިލެއް
ފާސްކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ނުކުޅެދިފައިވާއިރު އަދި އެކަމަށް އެއްވެސް ދުސްތޫރީ ނުވަތަ
ސިޔާސީ ޙައްލެއް އައިސްފައި ނުވާކަން މި މައްސަލައިގައި ހުށަހެޅިފައިވާ ލިޔުންތަކުންނާއި، ޚަޞްމުންގެ
ފަރާތުން ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކުން އެނގެން އޮންނައިރު، 13 މާރިޗު 2018 ވަނަ ދުވަހު އެންޓި-
ފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ ބިލު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވަނީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ
(ނ) ގައި ބުނާ ޤާނޫނީ ޢަދަދު ފުރިހަމަނުވާ ޖަލްސާއެއްގައިކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
0x
(ރ) ހަތަރުވަނަ ކަމަކީ، އިސްވެ އިޝާރާތްކުރެވުނު ފަދައިން، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87
ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބުނާ ޤާނޫނީ ޢަދަދު ފުރިހަމަނުވާ ޖަލްސާއަކުން އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު
ފާސްކޮށްފައިވާއިރު، ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ދުސްތޫރީ އިޖްރާއާތު ފަހަނައަޅައި،
އެ ޤާނޫނު ފާސްކުރުން ޤާނޫނީގޮތުން ހުއްދަވާނީ އެފަދަ ޝަރޫރަތެއް ޤާއިމުވެފައިވާނަމަ ކަމާއި، އެފަދަ
ޝަރަތެއް ޤާއިމުވެފައިވާކަމަށް ބެލެވޭނީ ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ދުސްތޫރީ އިޖްރާއާތު
ފަހަނައަޅައި އެ ޤާނޫނު ފާސްނުކޮށްފިނަމަ، ދައުލަތުގެ އަސާސީ މަޞްލަޙަތަކަށް ގެއްލުމާއި ނުރައްކާ
ކުރިމަތިވުމުގެ އިޙުތިމާލު ފާޅުކަން ބޮޑުގޮތެއްގައި ޤާއިމުވެގެންވާނަމަ ކަމާއި، މިކަންކަމުގެ މައްޗަށް
ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނެއް ފާސްކުރުމަށް މެދުވެރިވި ސަބަބާއި، އެ ޤާނޫނުގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 43
eco
U O
cec O
މަޤްޞަދުގެ އަލީގައި ބަލާއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޤާއިމުވެފައިވާ ޕާޓީ ނިޒާމުގެ ދަށުން ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ
ޓިކެޓުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ވާދަކޮށް އިންތިޚާބުވާ މެންބަރުން ތަފާތު ސިޔާސީ އަދި މާލީ ނުފޫޒުގައި
ޖެހި، އެ މެންބަރުން އިންތިޚާބުކުރި ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންގެ މަޞްލަޙަތުގެ މައްޗަށް ފަރުދީ އަދި ޒާތީ
މަޞްލަޙަތު އިސްކޮށް އެ މެންބަރުން ނިސްބަތްވާ ޕާޓީ ބަދަލުކުރަމުން އަންނަ "ޘާހިރާ" އަކީ
ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޤާއިމުވެފައިވާ މަލްޓި ޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީގެ އިތުބާރު ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ގެއްލި،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދީމިޤްރާޠީ ނިޒާމު އޭގެ މައްޗަށް ބިނާވެގެންވާ އަސާސްތައް ބަލިކަށިވެ، ރައްޔިތުންގެ
ސިޔާދަތަށް ނުރައްކާ ކުރިމަތިކުރުވައި، ޤާނޫނުގެ ޙުކުމް ދައުލަތުގައި ނެގެހެއްޓުމަށް އޮތް ހުރަހެއް
ކަމަށްވާއިރު، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން އެ މެންބަރުން ނިސްބަތްވާ ޕާޓީ ބަދަލުކުރުމުގެ "ޘާހިރާ"
އަކީ މިހާރުން މިހާރަށް ޤާނޫނީގޮތުން މަނާކުރެވެންޖެހޭ "ޘާހިރާ" އެއްކަމަށްވާތީ، އެންޓި-ޑިފެކްޝަން
ޤާނޫނަކީ، ބުނެވިދިޔަ މަޤްޞަދު ޙާޞިލުކުރުމުގެ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ނަންބަރު
17/SC
-
C/2017 ޤަޟިއްޔާގެ އުކުމުގައި "އެންޓި-ޑިފެކްޝަން" ޤާނޫނެއް ފާސްކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހަށް ދީފައިވާ ގައިޑްލައިނާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން އެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވާ ޤާނޫނެއްކަން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ބުނެވިދިޔަ ޤާޟިއްޔާއިން ފާހަގަކޮށްފައިވާ ކަންތަކަށާއި، ބަންޑާރަނައިބުގެ
ފަރާތުން މި މައްސަލައާ ގުޅިގެން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ދައްކާފައިވާ
ވާހަކަތަކުން އެނގެން އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 4 ވަނަ މާއްދާގައި
"ދިވެހި ދައުލަތުގެ އެންމެހައި ބާރުތައް ފެށިގެން އަންނަނީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިންނެވެ. އަދި މި ބާރުތައް
ދެމިއޮންނަނީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިގައެވެ." މިފަދައިން ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަ އޮތުމަށާއި،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 75 ވަނަ މާއްދާގައި "ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން ޢަމަލުކުރާންވާނީ، ޤައުމީ
މަޞްލަޙަތާއި ރައްޔިތުންގެ ލާބަޔާއި މަންފާއަށް އިސްކަންދީގެންނެވެ. އަދި އެއްވެސް މެންބަރަކު އެމީހެއްގެ
ނުވަތަ އެމީހަކާ ޚާއްޞަ ގުޅުމެއް އޮތް އެހެން މީހެއްގެވެސް ޒާތީ މަޞްލަޙަތެއް ކުރިއެރުވުމަށް މަޤާމުގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 44
0 2 0x 0 22
ޓނ ކނގި
ނުވާނެއެވެ. އަދި އެބައިމީހުން، އެބައިމީހުން އިންތިޚާބުވި ދާއިރާތައް ތަމްޘީލުކުރުމުގައި،
މުޅި ޤައުމާއި ހުރިހައި ރައްޔިތުންގެ ލާބަޔާއި މަންފާއަށް ރިޢާޔަތްކުރާންވާނެއެވެ." މިފަދައިން
ކަނޑައަޅައިފައި އޮންނަ އޮތުމަށް ބަލާއިރު، ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް
ކުރިމަތިލާ ކެންޑިޑޭޓުން، އެ ކެންޑިޑޭޓުން ނިސްބަތްވާ ޕާޓީގެ ފިކުރާއި އައިޑިއޮލޮޖީ ތަމްޘީލުކުރާ
މެނިފެސްޓޯއެއް އެ މެންބަރުން ނިސްބަތްވާ ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންނަށް ހުށަހަޅައި، އެ ރައްޔިތުންގެ ތާއީދާއެކު
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު، ތަފާތު ސިޔާސީ އަދި މާލީ ނުފޫޒުގައި ޖެހި، ރައްޔިތުންނަށް
އެ މެންބަރުން ވެފައިވާ އަހުދާ ޚިލާފަށް، އަދި އެ މެންބަރުން އިންތިޚާބުކުރި ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންގެ
މަޞްލަޙަތުގެ މައްޗަށް ފަރުދީ އަދި ޒާތީ މަޞްލަޙަތު އިސްކޮށް އެ މެންބަރުން ނިސްބަތްވާ ޕާޓީ
ބަދަލުކުރުމަކީ ކަނޑައެޅިގެން ޤާނޫނުއަސާސީގެ ޙަވާލާދެވުނު 75 ވަނަ މާއްދާއާ ޚިލާފުކަމެއްކަން އެނގެން
އޮތުމުގެ އިތުރުން، އެއީ ސިޔާސީގޮތުންނާއި މާލީގޮތުން ނުފޫޒުގަދަ ބަޔަކު ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ އަޣުލަބިއްޔަތު ބައްޓަންކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީސް މެދުވެރިކޮށް އެބައިމީހުންގެ ޒާތީ އަދި
ސިޔާސީ މަޞްލަޙަތު ޙާޞިލުކުރުމަށް މަގުފަހިވެގެން ހިނގައިދާނެ ކަމެއްކަން އެނގެން އޮންނައިރު، އެއީ
ޙަޤީޤަތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ އެންމެ އަސާސީ އެއް ސިފަ ކަމަށްވާ ޤާނޫނުއަސާސީގެ
ބުނެވިދިޔަ 4 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ރައްޔިތުންގެ ސިޔާދަތަށް ކަނޑައެޅިގެން ހުރި
ނުރައްކަލެއްކަމާ، އަދި އެއީ ދައުލަތުގެ އެންމެ މުހިއްމު އެއް ރުކުން ކަމަށްވާ ދައުލަތުގެ ބާރުތަކުގެ
ތެރެއިން އެންމެ މުހިއްމު އެއް ބާރު ކަމުގައިވާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޙަޤީޤީ ބާރުވެރިންނަކީ
ރައްޔިތުންކަމުގައި އޮންނަ އޮތުމުގެ މަޤްޞަދު ގެއްލި، އެ މަޖިލީހަކީ ޙަޤީޤަތުގައި ސިޔާސީގޮތުންނާއި
މާލީގޮތުން ނުފޫޒުގަދަ ބަޔަކު ތަމްޘީލުކުރާ ތަނަކަށް ބަދަލުވެގެން ހިނގައިދާނެ ކަމެއްކަމާއި، މިކަމަކީ
ޙަޤީޤަތުގައި ދިވެހި ދައުލަތުގެ އަސާސީ މަޞްލަޙަތާއި، ދައުލަތުގެ ވުޖޫދާއި ކިޔުން، އަދި ރައްޔިތުންގެ
ޢާންމު މަޞްލަޙަތަށް އިޢާދަނުކުރެވޭ ފަދަ ގެއްލުމާއި ނުރައްކާ
ނުރައްކާ ކުރިމަތިކުރުވަފާނެ ކަމެއް ކަމުގައިވާއިރު، އެ
22 04
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ޝަރު*
ސަފްޙާ 47 ގެ 45
02 ·
مری ما می تر
ނުރައްކަލުން ދައުލަތުގެ އަސާސީ މަޞްލަޙަތާއި ރައްޔިތުންގެ ސިޔާދަތު ހިމާޔަތްކޮށް
ތެރިކުރުމަށްޓަކައި ޙަވާލާދެވުނު އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު ފާސްކޮށް އެއަށް މިހާރުން މިހާރަށް
މަލުކުރަން ފެށުމަކީ ކޮންމެހެން ޟަރޫރަތްތެރިކަމެއްކަން އެނގެން އޮންނައިރު، އެ ޤާނޫނަކީ އަޞްލުގައި
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައިވާ ދުސްތޫރީ އިޖްރާއާތު ފުރިހަމަވެގެން މެނުވީ، އެބަހީ
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށް ވުރެ ގިނަ މެންބަރުން ހާޒިރުވެތިބޭ
ޖަލްސާއެއްގައި މެނުވީ ފާސްނުކުރެވޭނެ ޤާނޫނެއްކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން
ތަކުރާރުކޮށް މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކަށް ހާޒިރުވުމުގެ ސަބަބުން މަޖިލީހުގެ ޤާނޫނު ހެދުމުގެ އަސާސީ
މަސައްކަތް ހުއްޓުމަކަށް އައިސްފައި އޮންނަ އިސްވެ ބަޔާންވެދިޔަ ޙާލަތާއި ވާޤިޢަށް ބަލާއިރު،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކުރާ ޤާނޫނީ ޢަދަދު ފުރިހަމަވާ ޖަލްސާއެއްގައި އެ
ޤާނޫނު ފާސްކުރުމަށް ވާޤިޢީގޮތުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ނުކުޅެދިފައިވާކަން އެނގެން އޮންނަކަމާ،
އެހެންކަމުން 2018 ވަނަ އަހަރު މާރިޗު މަހުގެ 13 ވަނަ ދުވަހު، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ
(ށ) ގައި ބުނެފައިވާ ޤާނޫނީ ޢަދަދު ފުރިހަމަނުވާ ޖަލްސާއެއްގައި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން
އެންޓި-ފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ ބިލު ފާސްކޮށްފައި އޮންނަ އޮތުމަށް، އިސްވެ ބަޔާންވެދިޔަ "ނަޡަރިއްޔަތުއް
OXO
332ފ2
320
4 ވ 2
2 0x
447*
އަރނ 200ވ"
(ބ) ފަސްވަނަ ކަމަކީ، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
ޤާނޫނީ ޢަދަދު ފުރިހަމަނުވާ ޖަލްސާއެއްގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ބިލު ފާސްކޮށްފައި
އޮންނަ އޮތުމަކީ "ނަޡަރިއްޔަތުއް ޝަނޫރާ" ގެ އުޞޫލުތަކަށް ރިޢާޔަތްކޮށް، ދުސްތޫރީ ގޮތުން ޞައްޙަކަމެއް
ކަމަށް ޤަޟާއީގޮތުން ކަނޑައެޅިގެން ދިއުމަކީ، ޤާނޫނުއަސާސީގެ ބުނެވިދިޔަ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި
ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިޖްރާއާތާ ޚިލާފަށް ރައްޔިތުން އެ މައްޗަށް ޢަމަލުކުރުން ލާޒިމުކުރާ ބާވަތުގެ ޤާނޫނުތައް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ސަފްޙާ 47 ގެ 46
ފާސްކުރުމަށް ދެވޭ ޢާންމު ރުޚުޞަތެއް ނޫންކަމާ، ސަބަބަކީ "ނަޡަރިއްޔަތުއް ޝަނޫރާ" ގެ އަޙްރާމްތަކަކީ
ކަނޑައެޅިގެންވާ ޝަރުޠުތަކެއް ފުރިހަމަވެގެން މެނުވީ ތަޠްބީޤްކުރެވޭނެ އަޙްރާމްތަކެއް ނޫންކަމާ،
އެހެންކަމުން، ކަނޑައެޅިފައިވާ ދުސްތޫރީ ނުވަތަ ޤާނޫނީ އިޖްރާއާތަކާ ޚިލާފަށް، "ނަޡަރިއްޔަތުއް ޝަނޫރާ"
އަށް ރިޢާޔަތްކޮށް ފާސްކުރެވޭ ޤާނޫނުތަކުގެ ދުސްތޫރިއްޔަތުކަމާ ނުވަތަ މަޝްރޫޢިއްޔަތުކަމާމެދު
ކުރެވިއްޖެނަމަ އެ މައްސަލައެއް ބަލައި ފައިޞަލާކުރުމުގެ ބާރު ކަމާބެހޭ ކޯޓަށް އަބަދުވެސް
ލިބިގެންވާކަން އެނގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
93 94
އެނކރވއޖ"
ދ 3
4
ހ 2
0
44
0
19ނވެގެންވާ
އިސްވެ ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގައި
ންކަމުގެ މައްޗަށް
ރިޢާޔަތްކުރާއިރު، ޤާނޫނު ނަންބަރު 2/2018 (އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) ގެ ދުސްތޫރިއްޔަތުކަމާމެދު
މައުޟޫޢީގޮތުން ތަޢުނުކޮށް މި މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތުން ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކަކީ ދުސްތޫރީ ގޮތުން
ޞައްޙަ އަސާސްތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކެއް ނޫންކަން އެނގެން އޮންނާތީއާ، އަދި
ބުނެވުނު އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނުގެ ބިލު، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އާ ޚިލާފަށް އެ
މާއްދާގައި ބުނާ ޤާނޫނީ ޢަދަދު ހަމަނުވާ ޖަލްސާއެއްގައި ފާސްކޮށްފައިވަނީ "ޑޮކްޓްރިން އޮފް އެސެސިޓީ"
އަށް ރިޢާޔަތްކޮށްކަމަށް ބުނެ، ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަނައިބުގެ ފަރާތުން އެކަން ސާބިތުކުރުމަށް ދައްކާފައިވާ
ވާހަކަތަކާއި ވާޤިޢާތަށް ބިނާކޮށްފައިވާ ޤާނޫނީ އަސާސްތަކަކީ ޞައްޙަ އަސާސްތަކެއްކަން އެނގެން އޮންނަ
ހިނދު، ބުނެވުނު ޤާނޫނުގެ ބިލު ޤާނޫނުއަސާސީގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އާ ޚިލާފަށް ފާސްކުރަންޖެހޭ
ފަދަ "ނެސެސިޓީ" ނުވަތަ "ޝަނޫރާ" ގެ ޙާލަތެއް ނެތްކަން މި މައްސަލަ ހުށަހެޅި ފަރާތަށް
ސާބިތުކޮށްދެވިފައި ނުވާއިރު، އެ ޤާނޫނުގެ ދުސްތޫރިއްޔަތުކަމާމެދު ޝަކްލީގޮތުން ތަޢުނުކުރާނެ
ހަމައެއްވެސް ނެތަތީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު 2/2018 (އެންޓި-ޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) އަކީ މައުޟޫޢީގޮތުންނާއި
ޝަކްލީގޮތުން ޤާނޫނުއަސާސީއާ ޚިލާފު ޤާނޫނެއްކަމަށް ބަލާނެ އެއްވެސް އަސާސެއް ނެތްކަން އެނގެން
444x
އަޅައެވެ"
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ
ސަފްޙާ 47 ގެ 47
ޙުކުމް:
22 23,
ހރުމާއެކެk
އިސްވެ ބަޔާންވެދިޔަ ދުސްތޫރީ އަދި ޤާނޫނީ ސަބަބުތައް އެގޮތުގެމަތިން
މީލާދީ ސަނަތުން 14 މާރިޗު 2018 (26 ޖުމާދަލްއާޚިރާ 1439 ހ.) ވީ ބުދަ ދުވަހު ޢަމަލުކުރަން
ފަށާފައިވާ ޤާނޫނު ނަންބަރު 2018;2 (އެންޓިޑިފެކްޝަން ޤާނޫނު) އަކީ ނަސްލީގޮތުންނާއި
މައުޟޫޢީގޮތުން އެއަށް ދުސްތޫރީ ޝަރްޢިއްޔަތު ލިބިގެންވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީއާ
އެއްގޮތް ޤާނޫނެއްކަން އެނގެން އޮންނާތީ، އެ ޤާނޫނަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީއާ
ޚިލާފު ބާޠިލު ޤާނޫނެއްކަމަށް ކަނޑައަޅާނެ އެއްވެސް އަސާސެއް ނެތްކަމަށް މި މައްސަލަ ބެލި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ އިއްތިފާޤުން ކަނޑައަޅައި ޙުކުމްކޮށްފީމެވެ.
0 0
<< O
<< O
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv)ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::300gggo Tel
960+ ވީ
ދިވެހިރާއްޖެ