ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމްކޯޓްގް ނަންބަރު 2017/SC-C/11 ޤަޟިއްޔާ
25
ސަފްޙާ14ގެ1
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު
ދިވެހިރާއްޖެ
، ޓީ/ ތއ 1454 - !kr
ޝަރީޢަތް ނިމުނުގޮތުގެ ޚުލާޞާ
• ޤަޟިއްޔާ ނަންބަރު: 11/SC-C/2017
3 9
0
ދަޢުވާކުރާ ފަރާތް: އެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
• ދަޢުވާލިބޭ ފަރާތް: -
• މައްސަލައިގެ ބާވަތް: ދުސްތޫރީ މައްސަލަ
• މައްސަލަ އައިގޮތް: ދުސްތޫރީ މައްސަލަ ހުށަހެޅުމުގެ ހުއްދައަށް އެދޭ
އެދޭ ފޯމުން
ހުށަހެޅުނު ތާރީޚް: 23 އެޕްރީލް 2017
0
ނިމުނު ތާރީޚް: 22 މޭ 2017
.......---.އ.. 1
މައްސަލަ ނިންމި ގަޑި: 17:46
• މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލިސް: އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު، ފަނޑިޔާރު ޢަބްދު
ޢަރީފް، ފަނޑިޔާރު ޢަލީ ޙަމީދު މުޙައްމަދު، ފަނޑިޔާރު އާދަމް މުޙައްމަދު ޢަބްދުﷲ، ފަނޑިޔާރު
އަޙްމަދު ޢަބްދު
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mvފެކްސް: :3008554Fax
960 +
ފޯން: :Tel
3009990
960 +
-ޓަ/02
ސަފްޙާ14 2
މައްސަލައިގެ ޚުލާޞާ
މިއީ، ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހަށް މީހުން ޢައްޔަންކުރުމާއި އެ މަޤާމުތަކުން މީހުން ވަކިކުރުމާއި،
އެ މީހުންގެ އިސްތިޢުފާ ޤަބޫލުކުރުމަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ އިޚްތިޔާރީ ބާރުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމަކަށް
ވެފައި، އެ މީހުންނަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިޚްތިޔާރީ ބާރުގެ ދަށުން ވަކިކުރެވޭނެ ބައެއްކަމުގައި ނުވާތީ،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 100 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރެއްގެ މައްޗަށް ނެގޭ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓަކީ، އެއްވެސް ސަބަބެއް އެ މައްޗަށް ބިނާވުމެއް ނެތި،
ހަމައެކަނި ސިޔާސީ ނިންމުމެއްގެ މައްޗަށް ވަޒީރަކު މަޤާމުގައި ނުބެހެއްޓުމަށް ނިންމާ ނިންމުމެއް ނުވަތަ
އެއް ނޫންކަމަށާއި، އެއީ، ކަނޑައެޅި ބަޔާންކުރެވިފައިވާ
ވެރިވެގެން، އަދި އެ ސަބަބުތައް ކަނޑައެޅި ބަޔާންކުރެވިފައިވާ ހަމަތަކެއްގެ މަތިން ސާބިތުކުރެވޭ
impeachment އެއްކަމަށް ކަނޑައަޅައިދިނުމަށް އެދި، ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ކޯޓުތަކުގެ ޤާނޫނު) ގެ 11 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ 1 ވަނަ ނަންބަރަށާއި، ދިވެހިރާއް
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 274 ވަނަ މާއްދާގައި "ދުސްތޫރީ މައްސަލަ" މާނަކޮށްފައިވާ މާނަ
މާނަކުރުމަށް ރިޢާޔަތްކޮށް
ދިވެހި ދައުލަތުގެ އެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅުމުން ބެލިފައިވާ ދުސްތޫރީ މައްސަލައެކެވެ.
vote of no confidence
/ ތ &4
3502
20
كريم ممک
ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތައް
މި މައްސަލާގައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީއަށާއި، ޤާނޫނުތަކަށާއި،
ދަޢުވާކުރާ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކަށާއި، ހުށަހަޅާފައިވާ
ލިއުންތަކަށާއި، ތަފާތު ދުސްތޫރީ ނިޒާމްތަކުގައި ދައުލަތުގެ ތިން ބާރުގެ އިޚްތިޞާޞްތައް ބެހިގެންވާގޮތަށާއި،
އެ ބާރުތަކުގެ މެދުގައި އޮންނަ
އޮންނަ ގުޅުމުގައި
. ނިޒާމު ޤާއިމުކުރެވިފައިވާ ގޮތުގެ
4 2 4
+9
އ ޑް
ރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ | ދިވެހިރާއްޖެ
Fupreme Court of the Maldives|Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.Supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :3008554Fax
960+ | ފޯން: :Tel&3009990
660
ސަފްޙާ3514
މައްޗަށާއި، މިބާވަތުގެ މައްސަލަތަކުގައި ތަޠްބީޤްކުރެވޭ ދުސްތޫރީ އަދި ޤާނޫނީ ޢާންމު މަޞްދައުތަކުގެ މައްޗަށް
ނަޒަރުކޮށް ބެލިއިރު އަންނަނިވި ކަންތައްތައް ފާހަގަކުރެވިފައި ވެއެވެ.
OX >
-1
101
350
މި މައްސަލައިގެ ދަޢުވާގެ ޓީޝާއަށް ބަލާއިރު، މި މައްސަލައިގެ މައުޟޫޢަކީ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ޖުމްހޫރިއްޔާގެ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ ވަނަ މާއްދާ މާނަކޮށް، އެ މާއްދާއިން
އިސްތިޚްލާޞްކުރެވޭ ދުސްތޫރީ އަޙްކުމްތައް ކަނޑައަޅައި ދިނުންކަން އެނގެން އޮންނައިރު، މިފަދަ ދުސްތޫރީ
ދަޢުވާއަކީ މައުޟޫޢީގޮތުން، ވަކި ޚަޞްލަކާ އިދިކޮޅަށް އުފުލޭ ޚުޞޫމަތްތެރި ދަޢުވާއަކަށް ނުވާއިރު، ދައުލަތުގެ
އެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ މި މައްސަލަ ދަޢުވާލިބޭ ޚަޞްމަކާ ނުލައި، "އެކްސް ޕާޓޭ" (Ex
parte} ކޮށް ބަލަން ނިންމުނެވެ.
ހ2 ދ، ތ ދ
-2
JL 590
"
ޤާނޫނީ ދައުލަތެއްގެ އެންމެ އަސާސީ އެއް ޚާއްޞިއްޔަތަކީ އެ ދައުލަތެއްގައި
ސުމުއްވުއް ދުސްތޫރު" (Supremacy of the Constitution) ގެ މައްދަތު ކަށަވަރުވެފައި އޮތުންކަމާ، އަދި
މި މައްދައަކީ ދުނިޔޭގެ އެންމެހައި ދުސްތޫރީ ނިޒާމްތަކުގައި އިސްތިޤްރާރުވެފައިވާ "މަބްދައެއް ދުސްތޫރިއްޔާ"
އާއި، މަބްދައުލް ޝްރޫޢެއްޔާ"
Constitutionality)
of
(Principle
(
03
4 3 2 3
3 294
(Principle of Legality) ގެވެސް އަސާސްކަމާއި، މި ދެ މަބްދަޢުގެ މަފްހޫމަކީ ދައުލަތުގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމުގައި
ޝާމިލުވެގެންވާ އެންމެހައި ޤާނޫނީ ޤާއިދާތަކަކީ ދައުލަތުގެ ޤާނޫނީ ހަރުފަތުގެ އެންމެ މަތީގައިވާ ދުސްތޫރީ
ޤާޢިދާތަކާ، ނުވަތަ ޤާނޫނުއަސާސީން ޤާއިމުކޮށްފައިވާ އެއްވެސް ދުސްތޫރީ މައްދައަކާ ތަޢާރުޟުވާ
ޤާޢިދާތަކަކަށް
އިތުރުން،
ދައުލަތުގެ
އެންމެހައި ބާރުތަކާއި، އިދާރާތަކާއި،
މުއައްސަސާތަކުގެ ޢަމަލުތަކާއި، ތަޞައްރުފާތުތަކާއި، އިދާރީ އެންމެހައި ޤަރާރުތަކާއި، އަމުރުތައް
ޤާނޫނުއަސާސީ އާއި ޤާނޫނުތަކާއި ޤަވާއިދުތަކާ ޚިލާފުވެގެން ނުވުންކަން އެނގެން އޮންނައިރު، އިސްވެދިޔަ
ދެ މަބްދައު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 258 ވަނަ މާއްދާގައި އެއްވެސް އޮޅުމެއް ނާރާފަދަ
ގޮތަކަށް ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' Republic of Maldives
.ހިޙައް؟
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.Supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :IFax/300855
960+ | ފޯން: Te (300999
960+
ޞަފްޙާ14 ގެ4
:
-3
ދަޢުވަތުގެ ޤާނޫނީ ހަރުފަތުގެ އެންމެ މަތީގައިވާ، އިސްގެ އިޝާރާތްކުރެވުނު
ދުސްތޫރީ ޤާޢިދާތަކުން ތަންޒީމްކުރި މައުޟޫޢުތަކަކީ ޙަޤީޤަތުގައި ދައުލަތުގެ ނިޔާނާއި ނުވަތަ
ވުޒާރާ ގުޅިފައިވާ ދުސްތޫރީ ޠަބީޢަތުގެ މައުޟޫޢުތައްކަމާއި، އޭގެ ތެރޭގައި ދައުލަތުގެ ވައްތަރާއި، ދައުލަތުން
ތަބާވާ ސިއޯސީ އަދި ވެރިކަމުގެ ނިޒާމާއި، “ސިޔާސީ ގޮތުންނާއި އިޖްތިމާޢީ ގޮތުންނާއި އިޤްތިޞާދީގޮތުން
ދައުލަތުން ތަބާވާ އަސާސީ ފިކުރުތަކާއި، ޤިޔަމްތަކާއި، ދައުލަތުގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމް އޭގެ މައްޗަށް ބިނާ
ބިނާވެގެން
ޤާނޫނީ މަޞްދަރުތަކާއި، ދައުލަތުގެ ބާރުތަކާއި، އެ ބާރުތައް އެކުލެވިގެންވާގޮތާއި، އެ ބާރުތަކުގެ
އިޚްތިޞާޞްތަކާއި،
.ޞްތަކާއި، އެއް ބާރު އަނެއް ބާރާ ދެމެދު އޮންނަ ގުޅުމާއި، އެ ބާރުތަކާއި ފަރުދުންގެ މެދުގައި
އޮންނަ ގުޅުމާއި، ފަރުދުންގެ އަސާސީ ޙައްޤުތަކާއި، މިނިވަންކަންތަކާއި، ވާޖިބުތަކާއި، މިނިވަން
މުއައްސަސާތަކާއި މަޤާމްތައް ފަދަ ދުސްތޫރީ ޠަބީޢަތުގެ މައުޟޫޢުތައް ހިމެނިގެންވާކަމާއި، މިފަދަ
މައުޟޫޢުތައް އިންތިޒާމްކުރާ، ޤާނޫނުއަސާސީގައި ކަނޑައަޅައި ބަޔާންވެގެންވާ ދުސްތޫރީ ޤާއިދާތަކާއި އެ
ޤާބިލްތަކުން އިސްތިޝް.. ކުރެވޭ ދުސްތޫރީ މަޞްދައުތަކަކީ ދައުލަތުގެ ޤާނޫނީ ނިޒާމުގައި ވަކި ޚާއްޞަ
ޤަދަރަކާއި ޤުދުސިއްޔަތެއް ދެވިފައިވާ ދައުލަތުގެ ޤާނޫނީ އޮނިގަނޑުގެ އެންމެ މަތީގައިވާ ޤާޢިދާތަކާއި
މަޞްދަރުތައް ކަމުގައިވާއިރު، އެފަދަ ޤާޢިދާތަކާއި މަޞްދައުތައް ޞައްޙަ މަގުން ތަޠުބީޤުވެގެން ދިއުމުގެ
ޝަރޫރަތްތެރި ކަމަށްޓަކައި، ދުސްތޫރީ ނައްޞުތަކުގެ މާނަ އާއި މުރާދު ފަހުމުވުމުގައި އަރާ އޮޅުންތައް
ފިލުވައިދީ، އެ ނައްޞުތައް މާނަކޮށް ތަފްސީރުކުރުމާއި، ދުސްތޫރީ ނައްޞުތަކުގެ މެދުގައިވާ ތަނާޒުޢު
(conflict) ތަކަށް "ތައުފީޤް" (reconciliatory) ޙައްލު ހޯދައިދިނުމުގެ ޚާއްޞަ އިޚްތިޞާޞަކީ ތަފާތު
ދުސްތޫރީ ނިޒާމްތަކުގައި ދުސްތޫރީ ނައްޞުތަކުގެ މެދުގައިވާ ތަނާޒުޢުތައް ތަފްސީރުކޮށް މާނަކުރުމުގެ
އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންވާ
ގެންވާ ކަމާބެހޭ ޚާއްޞަ ދުސްތޫރީ ކޯޓަށް ނުވަތަ ދައުލަތުގެ ޤަޟާއީ ހަރުފަތުގެ އެންމެ
މަތީގައިވާ ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ލިބިގެންވާ އިޚްތިޞާޏެއްކަން އެނގެން އޮންނަ ހިނދު، ދައުލަތުގެ ޤާނޫނީ އަދި
ޤަޟާއީ "ވިޙްދަތު" (unity) ކަށަވަރުވެފައި އޮތުމުގެ ޟަރޫރަތްތެރި ކަމަށްޓަކައި ދައުލަތުގެ އިދާރާއަކުން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ | ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :3008554Fax
960+ | ފޯން::Tel
3009996
7960
ސަފްޙާ4[ގެ5
އަޞްލީ ދަޢުވާއެއްގެ ސިފައިގައި ހުށަހަޅާ ބުނެވިދިޔަ ފަދަ ދުސްތޫރީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ ވިރާޝީ ބާރު
ދިވެހިރާއްޖޭގައި ލިބިގެންވާ ހަމައެކަނި ފަރާތަކީ ޢަދުލު އިންޞާފު ޤާއިމުކުރުމުގެ އެންމެ އިސް ފަރާތުގެ
ޙައިޘިއްޔަތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުކަމާ، އަދި އެފަދަ މައްސަލަތަކުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް
ކޯޓުގެ ނިންމުމަކީ އެންމެ ފަހުގެ ނިންމުންކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 145 ވަނަ
މާއްދާގެ (ނ) އިން ސާފުކޮށް އެނގެން އޮވެއެވެ.
-4
0 7 2
ޖާބަ ނ
ތަފާތު އުސްތޫރީ ނިޒާމްތަކުގައި ދައުލަތުގެ ސިޔާދަތާއި ވެރިކަމުގެ އެންމެހައި
ބާރުތަކަކީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިން ފެށިގެން އަންނަ އަދި ރައްޔިތުންގެ ކިބައިގައި ދެމިއޮންނަ ބާރުތަކެއްކަމާއި،
މިޒަމާނުގެ ޑިމޮކްރަސީތަކުގައި ބުނެވިދިޔަ ބާރުތައް ހިންގަނީ އަސާސީގޮތެއްގައި "ދީމިޤުރާތިއްޔާ ނިޔާބިއްޔާ"
(representative Clemocracy) ގެ އުޞޫލުން، ރައްޔިތުން ތަމްޘީލުކުރުމަށްޓަކައި ރައްޔިތުން އިންތިޚާބުކުރާ
މެދުވެ
ރިކޮށްގެންކަމާއި، ނަމަވެސް ބައެއް
އިޚްތިޞާޞްތައް ހިންގުމުގައި "ދީމިޤުރާޠީއްޔާ ޝިބްލް
މުބާޝީރާ" (Quasi Direct Democracy) ގެ އުޞޫލުން ސީދާ ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުމަކުން ނިންމަންޖެހޭ
އިޚްތިޞާޞްތައް، އެކި ދުސްތޫރީ ނިޒާމްތަކުގައި އެކި ފެންވަރަށް ތަންޒީމް ކުރެވިފައިވާކަން އެނގެން
އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދިމިޤުރާޠީ ނިޒާމުވެސް ޤާއިމުވެގެންވަނީ އިސްވެދިޔަ އުޞޫލުތަކުގެ މައްޗަށްކަން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 4 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 26 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އާއި، 115
ވަނަ މާއްދާގެ (ބ) އިން އެނގެން އޮވެއެވެ.
-5
އިސްވެ އިޝާރާތްކުރެވުނު "ދިމިޤުރާޠުއްޔާ ޝިބްހުލް މުބާޝިރާ" ގެ ދަށުން
ރައްޔިތުންގެ ސީދާ ބައިވެރިވުމާއެކު ރައްޔިތުންނާ ގުޅުންހުރި ކަންތައް ނިންމުމުގައި، ތަފާތު
ޑިމޮކްރަސީތަކުގައި އެންމެ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ބޭނުންކުރެވޭ އެންމެ މުހިއްމު އެއް ވަސީލަތަކީ ސީދާ
ރައްޔިތުންގެ ޚިޔާލު ހޯދުމަށް ނެގޭ ރައްޔިތުންގެ ރެފަރެންޑަމް (popular referendum) އެއް މެދުވެރިކޮށް
ރައްޔިތުންނާ ގުޅުން ހުރި މުހިއްމު ކަންތައްތައް ނިންމުންކަން އެނގެން އޮންނައިރު، 7 އޯގަސްޓް 2008
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ | ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv!ފެކްސް: ;300855Fax
960 + | ފޯން: :Tel
3009996
960
މާލެ،
ސަފްޙާ4[ގެ6
cu o
(6 ޝަޢުބާން 1429ހ.) ގައި ޢަމަލުކުރަން ފެށުނު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީ
އެކުލަވާލުމަށް އިންތިޚާބުކުރެވުނު ރައްޔިތުންގެ ޚާއްޞަ މަޖިލީހުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދުސްތޫރީ ނިޒާމުގައި
ދައުލަތުގެ ބާރުތައް އެކުލަވާލައި އެ ބާރުތަކުގެ އިޚްތިޞާޞްތަކާއި، އެއް ބާރު އަނެއް ބާރާ ދެމެދު
ޗެކްސް އެންޑް ބެލެންސެސް" ގެ އުޞޫލުގެ ދަށުން އޮންނަންޖެހޭ ގުޅުން ކަނޑައެޅުމުގައި ތަބާވާންޖެހޭ
ސިޔާސީ ނިޒާމަކީ "ރިޔާސީ ނިޒާމު" ތޯ ނުވަތަ "ބަރުލަމާނީ ނިޒާމު" ތޯ ކަނޑައެޅުމަށްޓަކައި ރެފަރެންޑަމްއެއް
ބޭއްވުމަށް ނިންމައި، 2007 ވަނަ އަހަރުގެ އޯގަސްޓް މަހުގެ 18 ވަނަ ދުވަހު ބޭއްވުނު ރެފަރެންޑަމްގައި
ރައްޔިތުން ނިންމާފައިވަނީ ދިވެހި ދައުލަތުގެ ބާރުތައް ބައްޓަންވެފައި އޮންނަންވާނީ ރިޔާސީ ނިޒާމުގެ
އުޞޫލުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިންކަން އެނގެން އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ
OC
ޤާނޫނުއަސާސީގައި ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރު އެކުލެވިގެންވާގޮތާއި، އެ ބާރުގެ އިޚްތިޞާޞްތަކާއި، ޤާނޫނު
ހެދުމުގެ ބާރު އެކުލެވިގެންވާގޮތާއި، އެ ބާރުގެ އިޚްތިޞާޞްތަކާއި، އެ ދެ ބާރުގެ މެދުގައި ޗެކްސް އެންޑް
," ގެ ނިޒާމުގެ ދަށުން އެއް ބާރު އަނެއް ބާރު ޖަވާބުދާރީ ކުރަނިވި އުޞޫލުތައް ކަނޑައަޅާފައިވާ
ދުސްތޫރީ ނައްޞުތައް މާނަކޮށް ތަފްސީރުކުރަން ޖެހޭނީ ބުނެވިދިޔަ ރެފަރެންޑަމްގައި ދިވެހި ރައްޔިތުން
އިޚްތިޔާރުކޮށްފައިވާ ރިޔާސީ ނިޒާމުގެ އަސާސީ ޤަޞާޞްތަކާއި ޞިފަތަކާ ފުށު ނާރާނޭ އުޞޫލަކުންނެވެ.
-6
ތަޤުލީދީގޮތުން އެމެރިކާ (ޔުނައިޓެޑް ސްޓޭޓްސް އޮފް އެމެރިކާ) ގެ ދުސްތޫރީ
ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އުފަންވެ ތަރައްޤީވެފައިވާ ރިޔާސީ ނިޒާމަށް ބަލާއިރު، އެ ނިޒާމަކީ ދައުލަތުގެ ބާރުތައް
ފާޅުކަން ބޮޑުގޮތަކަށް ވަކިކުރެވި، ބާރުތަކުގެ މެދުގައި ޤާއިމުކުރެވޭ ޗެކްސް އެންޑް ބެލެންސެސް" ގެ
ނިޒާމުގެ ދަށުން އެއްވެސް ބާރަކަށް އަނެއް ބާރުގެ އިސްތިޤުލާލުކަން ގެއްލޭފަދަ ގޮތަކަށް އެ ބާރުގެ މައްޗަށް
ރަޤާބާ (supervisory) އެއް ހިންގުން މަނާކުރެވިގެންވާ ނިޒާމެއްކަމާއި، މިގޮތުން ބަލާއިރު، ރިޔާސީ
ނިޒާމެއްގައި ދައުލަތުގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާއަކީ ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރުގެ ނުވަތަ ސަރުކާރުގެވެސް އެންމެ
އިސްވެރިޔާކަމަށްވެފައި، އެ ނިޒާމުގައި ވަޒީރުންނަކީ ވެރިކަން ހިންގުމާއި ދައުލަތުގެ ޢާންމު ސިޔާސަތު
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ! ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives, Theemuge Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.Supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :3008554Fax
960+ | ފޯން: :96f 3009990 Tel +
ސަފްޙާ14ގެ"
· 7 2
ބު ނުގެ އާރޯވެ
:
8
ތަންފީޒުކުރުމުގައި
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް
އެހީތެރިވުމަށް
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޢައްޔަންކުރާ ބަޔަކަށް ވީހިނދު، އަދި އެބައިމީހުންނަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ
ކުރިމަތީގައި ސިޔާސީގޮތުން މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލައި ޖަވާބުދާރީވާ ބަޔަކަށް ވީހިނދު، ރިޔާސީ ނިޒާމެއްގައި
ވަޒީރުން ޢައްޔަންކުރުމާއި، ވަކިކުރުމަކީ ހަމައެކަނި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލިބިގެންވާ އިޚްތިޔާރީ
ބާރެއްކަމުގައި ވާއިރު، ދައުލަތުގެ އަދި ވެރިކަން ހިންގުމުގެ އިސްވެރިޔާގެ ގޮތުގައި ރައްޔިތުން
އިންތިޚާބުކުރާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއާއި، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ
ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނަކީ ރިޔާސީ ނިޒާމެއްގައި ޕާރލަމެންޓް ނުވަތަ ޤާނޫނުހަދާ މަޖިލީހުގެ
ކުރިމަތީގައި ސިޔާސީގޮތުން މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލައި ޖަވާބުދާރީވާންޖެހޭ ފަރާތްތަކެއް ނޫންކަމާ، އެހެންކަމުން
ޕާރލަމެންޓުގެ ކުރިމަތީގައި ވަޒީރަކާ ކުރެވޭ "އިސްތިޖްވާބު" (interpellation)
އެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް
ވަޒީރަކާމެދު އިތުބާރުނެތްކަމަށް ކަނޑައަޅައި ވަޒީރަކު މަޤާމުން ވަކިކުރުމާއި، މުޅި ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް
"ތަޝާމުނީކޮށް" (iointly} ޖަވާބުދާރީ ކުރުވައި މުޅި ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ އިތުބާރުނެތްކަމަށް
ކަނޑައެޅުމަކީވެސް ރިޔާސީ ނިޒާމުގެ އަސާސީ ޞާއިޞްތަކުގެ ތެރޭގައި ޝާމިލުވާ ކަންތަކެއް ނޫންކަމާއި
އެއާ ޚިލާފަށް ފަރުދީގޮތުން ވަޒީރެއްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމަށް ފާސްކުރުމާއި، ޖަމާޢީކޮށް ބޮޑުވަޒީރު
ޝާމީލުވާގޮތަށް ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ އިތުބާރުނެތްކަމަށް ފާސްކުރުމަކީ ޕާރލަމެންޓަރީ ނިޒާމުގެ އަސާސީ
ޚަޞާއިތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންވާ ކަމެއްކަން އެނގެން އޮންނައިރު، އޭގެ މުޤާބިލުގައި ޕާރލަމެންޓް
ޖަވާބުދާރީކުރުވުމުގެ ބާރު ޕާރލަމެންޓްރީ ނިޒާމުގައި ވެރިކަންކުރުމުގެ ބާރަށް ލިބިގެންވާކަމާއި، މިގޮތުން
ޕާރލަމެންޓުން ބަޔާންވެދިޔަ އިޚްތިޞާޞްތައް ބޭނުންކުރަނީ "ތަޢައްސުފީ" arbitrary) ކޮށް، ހަމައެކަނި
ސިޔާސީ މަޤްޞަދެއް ޙާޞިލްކުރުމަށްކަމަށް ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރަށް ފާހަގަކުރެވިއްޖެ ޙާލަތެއްގައި، ނުވަތަ
ޕާރލަމެންޓަށް ޕާރލަމެންޓުގެ ދައުރު އަދާކުރުމަށް ނުކުޅެދިފައިވާކަމަށް ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރަށް
13x
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives|Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Vlaldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::Tel
3009996
960+
ސަފްޙާ8514
ޤަބޫލުކުރެވޭނަމަ، ޕާރލަމެންޓް އުވާލައި އަވަސް އިންތިޚާބަކަށް ގޮވާލުމުގެ ބާރު ޕާރލަމެންޓަރީ ނިޒާމްތަކުގައި
ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރަށް ލިބިގެންވާކަން އެނގެން އޮވެއެވެ.
ޢައްޔަންކު
ހުންކުރާ
1
އިސްވެ ބަޔާންވެދިޔަ ފަދައިން، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ
ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނަކީ ރިޔާސީ ނިޒާމެއްގައި ޕާރލަމެންޓް ނުވަތަ ޤާނޫނުހަދާ މަޖިލީހުގެ
ކުރިމަތީގައި ސިޔާސީގޮތުން މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލައި ޖަވާބުދާރީވާންޖެހޭ ފަރާތްތަކެއް ނޫންކަން އެނގެން
އޮންނައިރު، "ރައްޔިތުން
ހިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މަދުވެގެން ދިހަ މެންބަރުން، ސަބަބު ބަޔާންކޮށް، ސޮއިކޮށް ހުށަހަޅާ
ހުށަހެޅުމަކުން ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ އިތުބާރު ނެތް ކަމުގެ ވޯޓެއް ނެގުމަށް ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅިދާނެ ކަމަށާއި، އެފަދަ ހުށަހެޅުމަކާ މެދު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ބަޙުޘެ ފެށުމުގެ ސާދަ
ދުވަސް ކުރިން އެ މެންބަރަކަށް އެކަން އަންގަންވާނެ ކަމަށާއި، އަދި އެ ބަޙުޘްގައި އަނގަބަހުންނާއި، ލިޔުމުން
އޭނާގެ ދިފާޢުގައި މަސައްކަތްކުރުމުގެ ޙައްޤު އެ މެންބަރަކަށް ލިބިގެންވާކަމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 101 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) ގައި މަށް ފަހު، އެ މާއްދާގެ (ނ) ގައި
ހ4 9
4
:
:
ހ 2
0
2
7 0ތ
ބަޔާންކުރަ9ނ
ދަ މޮ
[
"ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރެއްގެ
އިތުބާރު ނެތްކަމަށް
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްވެއްޖެކަމަށް ބެލޭނީ، މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތު، އެ
މެންބަރެއްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ހުށަހެޅުމަށް ލިބިއްޖެނަމައެވެ." މިފަދައިން ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، އެ މާއްދާގެ
(ރ) ގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރެއްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމަށް ފާސްކޮށްފިނަމަ
އެ މެންބަރަކު އޭނާގެ މަޤާމުން ވަކިވީއެވެ." މިފަދައިން ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަ އޮތުމަށް ބަލާއިރު،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 101 ވަނަ މާއްދާގައި ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރެއްގެ މައްޗަށް އިތުބާރު
ތުބާރު ނެތްކަމުގެ
ވޯޓު ނަގައި، އެ މެންބަރަކު މަޤާމުން ވަކިކުރުމާ ބެހޭގޮތުން ކަނޑައަޅައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަޙްކުމްތައް
ތަޠުބީޤުކުރަންވާނީ އަދި މާނަކުރަންވާނީ ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށް ތަބާވާ ދައުލަތްތަކުގެ ޕާރލަމެންޓުތަކުގައި
ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރެ
މިބަރެއްގެ މައްޗަށް ނެގޭ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓަކުން އެ މެންބަރަކު މަޤާމުން
ވެގެން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ "އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'ſ Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :IFax/300855
960+ | ފޯން: :Tel
3009990
960 +
ސަފްޙާ14ގެ9
ވަކިކުރެވޭ އުސޫލާއި އިޖްރާއާތުގެ މައްޗަށް ނޫންކަމާއި، އެއް ޚިލާފަށް އެ މާއްދާގައިވާ އަޙްކުމްތައް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދުސްތޫރީ ނިޒާމުގައި ތަޠުބީޤުކުރަންވާނީ އަދި މާނަކުރަންވާނީ މުޠުލަޤު ސިފައެއްގައި ބާރުތައް
ވަކިވެފައި (separation of powers) އޮންނަ ރިޔާސީ ނިޒާމަށް ތަބާވާ ދައުލަތްތަކުގައި ވަޒީރުންނާއި
ދައުލަތުގެ އިސްވެރިންގެ މައްޗަށް ކުރެވޭ ބާވަތުގެ "އިމްޕީޗްމަންޓް" އިޖްރާއާތުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ކަމާއި،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ ބަޔާންވެދިޔަ 101 ވަނަ މާއްދާ ތަޠުބީޤުކުރަންވާނީ އަދި މާނަކުރަންވާނީ ޕާރލަމެންޓަރީ
ނިޒާމުގައި ވަޒީރުންގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓު ނަގާ އުޞޫލަކުން ނޫންކަން ބަލަންޖެހޭ ދުސްތޫރީ ސަބަބުތަކެއް
ހުރިކަން ސާފުކޮށް އެނގޭ ކަމާއި، އޭގެ ތެރޭގައި، ޕާރލަމެންޓަރީ ނިޒާމުގައި ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް
އެކުލަވާލުމުގެ ދުސްތޫރީ ބާރު ލިބިގެންވަނީ ޢާންމު އިންތިޚާބުގައި ޕާރލަމެންޓުގެ އަޣުލަބިއްޔަތު ޙާޞިލުކުރާ
ޕާޓީއަކަށް ނުވަތަ ކޯލިޝަނަކަށް ކަމަށްވެފައި، ޕާރލަމެންޓަރީ ނިޒާމުގައި ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް އުފެދެނީވެސް
ޕާރލަމެންޓުގެ އިތުބާރާއި "ތަޝާމުން" (solidarity) އާއެކު ކަމަށްވާއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވަޒީރުންގެ
މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނަކީ އެހެނިހެން ރިޔާސީ ނިޒާމުތަކެކޭ އެއްފަދައިން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޙަވާލުކުރާ
ކަންތައްތަކާއި، ޤާނޫނުއަސާސީންނާއި، ޤާނޫނުން ޙަވާލުކުރެވޭ ކަންތައްތައް ކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ
ޢައްޔަންކުރާ ބައެއްކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 129 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން
ސާފުކޮށް އެނގެން އޮންނަކަމާއި، އަދި ޕާރލަމެންޓަރީ ނިޒާމުގައި ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުން ވަޒީރެއްގެ އިތުބާރު
ނެތްކަމަށް ނަގާ ވޯޓު ދުސްތޫރީ ގޮތުންނާއި އިޖްރާއީ ގޮތުން ޞައްޙަވާނީ، ވަޒީރަކާ ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ
އިޚްތިޞާޞްގެ ދާއިރާގައި ހިމެނޭ ސިޔާސަތެއް ނުވަތަ ޢަމަލަކާ ގުޅިގެން އެ ވަޒީރަކާ ދެކޮޅަށް
ކުރެވޭ ތުހުމަތަކާ މެދު ޕާރލަމެންޓުގައި ހިންގޭ "އިސްތިޖްވާބު" އަކަށް ފަހު އެފަދަ ވޯޓެއް ނެގުމަށް
ހުށަހެޅުމުން ކަން ޕާރލަމެންޓަރީ ނިޒާމްތަކުގައި އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ ޕާރލަމެންޓަރީ ޕްރެކްޓިސްތަކުންނާއި
އިޖްރާއާތުތަކުން އެނގެން އޮންނައިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ ބުނެވިދިޔަ 101 ވަނަ
މާއްދާގައި އޮތީ ބުނެވިދިޔަފަދަ ބަރުލަމާނީ އިސްތިޤްވާބީ ނިޒާމެއް ނޫންކަމާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 98 ވަނަ
$$
و بے مہر کی
Oco
ގެ ސުޕް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.Supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :3008554Fax
960+ | ފޯން: :Tel
3009996
960
ސަފްޙާ14ގެ10
0 4 4
Il 0 0
3 /
ވެސް
""""""'''''' [.. •
3 2 32
މާއްދާގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ދީފައިވާ ވަޒީރުންނާ ސުވާލުކުރުމުގެ ޙައްޤުކީ ބުނެވިދިޔަ ޕަރު
"އިސްތިޖްވާބު" ގެ މަފްހޫމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެއް ނޫންކަމާއި، މީގެ އިތުރުން، ވަޒީރުންގެ މައްޗަށް
އިތުބާރެއް ނެތްކަމަށް ނިންމައި ވަޒީރުން މަޤާމުން ވަކިކުރުމުގެ ބާރު ޕާރލަމެންޓަށް ލިބިފައި އޮންނަ އޮތުމުގެ
މުޤާބިލުގައި ނުވަތަ ޗެކްސް އެންޑް އެއްގެ ގޮތުގައި ޕާރލަމެންޓަރީ ނިޒާމުގައި، ވެރިކަން
ހިންގުމުގެ ބާރަށް ޤާނޫނުހަދާ މަޖިލީސް އުވާލުމުގެ ބާރު ލިބިފައި އޮންނަ އޮތުމަކީ ޕާރލަމެންޓަރީ ނިޒާމުގެ
އަސާސީ ސިފައެއް ކަމުގައިވާއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދުސްތޫރީ ނިޒާމުގައި ރައްޔިތުންގެ ޚާޖިލިސް އުވާލުމުގެ
ބާރު، ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރަށް ލިބިދީފައި ނުވާކަމާއި، ބުނެވިދިޔަ ސަބަބުތަކުގެ މައްޗަށް ރިޢާޔަތްކޮށް
ބަލާއިރު، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 01] ވަނަ މާއްދާ ތަޠްބީޤްކުރުމުގައްޔާއި، މާނަކުރުމުގައި ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ
މެންބަރަކާ ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތަކާ ގުޅިގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ކުރިމަތީގައި ސިޔާސީގޮތުން
ޖަވާބުދާރީކުރުވައި، އެ ވަޒީރެއްގެ މައްޗަށް އިސްތިޤްލާބީ އިޖްރާއާތުގެ މަތިން އިތުބާރު ނެތްކަމަށް ކަނޑައަޅައި
މަޤާމުން ދުރުކުރުމަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުއަސާސީގައި އެކަން އޮތްގޮތް ނޫންކަން އެނގޭކަމާއި،
އެހެންކަމުން، ޤާނޫނުއަސާސީގެ ބުނެވިދިޔަ 101 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު
މަޤާމުން ވަކިކުރުމުގެ އިޖްރުޙާޘާއި، ޤާކޫނޫނުއަސާސީގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ހިންގާ އިޖްރާއާތަކުން ނުވަތަ
ނަގާ ވޯޓަކުން މަޤާމުން ވަކިކުރެވޭ އެހެނިހެން ބާރުތަކާއި މުއައްސަސާތަކުގެ މެންބަރުން މަޤާމުން
ވަކިކުރެވޭގޮތް އޮތީ ރިޔާސީ ނިޒާމުތަކުގައި ޢަމަލުކުރެވޭ އުޞޫލުތަކާއި އިޖްރާއާތުތަކާ
އިމްޕީޗްމަންޓަކުން ކަން އެނގެއެވެ. އަދި މި އިމްޕީޗްމަންޓް ބިނާކުރާ އަސާސަކީ އެ ފަރާތެއްގެ
މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ދާއިރާގައި ހިމެނޭ ކަމަކާ ގުޅިގެން ސިޔާސީގޮތުން ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުމަށް ނެގޭ އިތުބާރު
ނެތްކަމުގެ ވޯޓެއްގެ މައްޗަށް ހަމައެކަނި ބިނާކޮށްގެން ނޫންކަން އެނގެއެވެ.
2 0 0 4
އެގތވާ
-8
ބަޔާންވެދިޔަ ކަންތައްތަކާއި
3 / ހ މ 2
مرشد مرمرمانی
މައްޗަށް ރިޢާޔަތް ކުރާއިރު،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 100 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 101 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 154 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އާއި، 177
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ޓީމުގެ އޯކިޑްމަޤު | މާލެ | ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives (Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::3009990Tel
960 +
+
ޞަފްޙާ11514
ﷲ 3
8
ވަނަ މާއްދާ އާއި، 187 ވަނަ މާއްދާ އާއި 197 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 207 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 218 ވަނަ
މާއްދާ އަދި 228 ވަނަ މާއްދާގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއަކަށް ހާޒިރުވެ ވޯޓުގައި ބައިވެރިވި
މެންބަރުންގެ ވަކި އަޣުލަބިއްޔަތަކުން ފާސްކުރުމުން މާއްދާތަކުގައި ބަޔާންވެގެންވާ ދައުލަތުގެ ވެރިން
މަޤާމުން ވަކިކުރެވޭގޮތަށް
.ކުރެވޭގޮތަށް އޮންނަ އިޖްރާއާތަކީ އޭގެ
ޒާތުގައި އިމްޕީޗްމެންޓް އިޖްރާއާގެ
ހިޖްރާއާތެއްކަން ކަނޑައެޅިގެން
އެނގެން އޮންނާތީ، މަޤާމުން ވަކިކުރުމުގެ މިފަދަ ކޮންމެ އިޖްރާއާތަކީ ރައްޔިތުންނާއި ދައުލަތުގެ ޖުމްލަ
ޙުޤީޤުތަކާ މެދު "ތަޢައްސުފު" (arbitrariness) ކޮށް ޢަމަލުކުރެވިއްޖެނަމަ ދައުލަތުގެ މުޅި ސިޔާދަތާއި
ޝަރްކީ އަރކާ. ތަކަށް ސީދާ އަޘަރުކުރަނިވި އިޖްރާއާތުތަކަކަށް ވުމުގެ އިތުރުން، ފަރުދުންގެ އަސާސީ
ޙައްޤުތަކާއި އެހެނިހެން ފަރުދީ ޙައްޤުތަކަށް ސީދާ އަޘަރު ރައްދުވާނެ އިޖްރާއާތުތަކަކަށް ވާނެތީ އާއި،
ފަރުދުންގެ މިފަދަ ޙައްޤުތައް ހިމާޔަތްކުރުމާއި އެ ޙައްޤުތަކަށް ޙުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތުން ކަށަވަރުކޮށްދޭ އެންމެ
އަސާސީ ގެރެންޓީއަކީ ދައުލަތުގެ ޤާނޫނުތަކުގެ އަޙްކުމްތަކުގެ ބާރާއި ފަރުދުންގެ ޙައްޤުތައް ރައްކާތެރިކުރުމާއި
ދެކަން ހަމަޔަށް ބަރާބަރަށް މިނެކިރާ ތިލަފަތުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ "ޑިޔުޕްރޮސެސް" (due process
ކަމާއި، އެހެންކަމުން ދައުލަތުގެ އެއްވެސް ބާރަކުން ނުވަތަ ރަސްމީ އެއްވެސް ފަރާތަކުން ކުރާކަމަކުން ނުވަތަ
ނިންމާ ނިންމުމަކުން ފަރުދެއްގެ ޙައްޤަކަށް ގެއްލުމެއް ނުވަތަ އަނިޔާއެއް (arbitrary) ވުމަކީ ކިޔުޕްރޮސެސްއާ
ޚިލާފުވުންކަމާއި، އާރބިޓްރަރީ ނަފީނުވާ ކޮންމެ ނިންމުމެއް ނުވަތަ ކޮންމެ އިޑް
އިޖްރާއާތެއް ޤާނޫނުގެ ސިޔާދަތު
(rule of law) އާއި ޚިލާފުވާނެކަމާއި، އެގޮތުން، ޑިޔުޕްރޮސެސްގެ މާނައަކީ ދައުލަތުގެ މިފަދަ ކޮންމެ
ނިންމުމެއް ނުވަތަ އިޖްރާއާތެއް ބަރާބަރަށް ޤާނޫނާ އެއްގޮތްވުމާއި، އެއްވެސް ފުށުއެރުންތަކެއް ނެތުމާއި،
ރައްޔިތުންގެ ޙައްޤުތަކަށް ދާއިމީ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށް ދިޔުންކަން ތަފާތު ޤާނޫނީ ނިޒާމުތަކުގައި
އިސްތިޤުރާރުވެފައިވާ އުޞޫލުތަކުން އެނގޭކަމާއި، އަދި "ޑިޔުޕްރޮސެސް" ގެ ދަށުން އަންނަނިވި ޙިމާޔަތްތައް
ކަށަވަރުވާން ޖެހޭކަން އެނގެއެވެ؟ (1) ޖިނާއީ ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭކަންތައް ޖިނާއީ އިޖްރާއާތާ އެއްގޮތްވާ
ގޮތުގެމަތިން ހިންގުމާއި، މަދަނީ އަދުލުގެ ނިޒާމުގައި ހިމެނޭކަންތައް ކުރަނީ އިޖުރާއްތާ އެއްގޮތަށް ހިންގުން،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives (Theemuge | Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.Supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން::30099go Tel
960+)
ސަފްޙާ12514
E 2 3
ހ 8
29
އިޖްރާއާތަކަށް
4
04 04
(2) "ސަބްސްޓޭންޓިވް" ޑިޔުޕްރޮސެސް ނުވަތަ ޤާނޫނަކުން ކަނޑައެޅޭ އިޖްރާއާތުތަކެއް ނެތި އެއްވެސް މީހަކު
ޙައްޤަކުން މަހްރޫމްކުރުން ކޯޓުތަކުން ލިމިޓްކުރުން، (3) ސާފުކޮށް އޮޅުން ނުފިލާ ޤާނޫނުތައް ތަފްސީރުކޮށް
މާނަކުރުން، (4) "ބިލް އޮފް ރައިޓްސް" ގައި ނުވަތަ ޤާނޫނުއަސާސީގެ ޙައްޤުތަކާބެހޭ ބާބުގައިވާ
ޑިޔުޕްރޮސެސްގެ އުޞޫލު "އިންކޯރޕަރޭޝަން ޑޮކްޓްރީން" ގެ ދަށުން އަސާސީ ޙައްޤުތައް ތަޠުބީޤުކުރުމުގެ
ޛަރީޢާއެއް ކަމުގައި ބޭނުންކުރުން. މީގެ އިތުރުން، މިފަދަ ފިޔަވަޅުތަކާއި ނިންމުންތައް ޤާނޫނަކުން
ކަނޑައެޅިފައިވާ އިޖްރާއާތަކަށް ވުމަކުން ހަމައެކަނި ނުފުދޭނެކަމާއި، ޤާނޫނަކުން ކަނޑައެޅިފައިވާ
އިތުރަށް އިޖްރާއާތަކީ
އިންސާފުވެރި
(just and fair}، މަޤްބޫލު. (reasonablc) އިޖްރާއާތުތަކަކަށް ވާންޖެހޭނެކަން ސާފުކޮށް އެނގޭކަމާއި، އެގޮތުން
އެއްވެސް އިޖްރާއާތަކުން އަރބިޓްރަރީވުމުގެ ސިފަ ނަފީ ނުވާހައި ހިނދަކު ރީޒަނަބަލްނެސް މަބްދައާ
ޚިލާފުވާނެކަމާއި، މިމަބްދަޢު ބިނާވެފައިވަނީ ޤާނޫނުގެ ކުރިމަތީގައި ހަމަހަމަކަން އޮތުމުގެ އަސާސީ ޙައްޤުގެ
މައްޗަށްކަން އިސްތިޤްރާރުވެފައިވާ ޤަޟާއީ ނިންމުންތަކުންނާއި، މާތްވެގެންވާ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ
އަޙުކުމްތަކުން ކަނޑައެޅިގެން އެނގެން އޮންނަ ކަމާއި، އަދި މިފަދަ ކޮންމެ އިޖްރާއާތަކީ ޤާނޫނަކުން
ކަނޑައެޅިފައިވާ އިޖްރާއާތުތަކަކަށް ވާންޖެހޭނެ ކަމާއި، މިފަދަ އިޖްރާއާތުތަކީ ހުރިހައި ޙާލަތެއްގައިވެސް
ޑިޔުޕްރޮސެސް އާއި ރޫލް އޮފް ލޯ އަށް ފެތޭ ޢަދުލުވެރި އިންޞާފުވެރި އިޖްރާއާތުތަކަކަށް ވާންޖެހޭކަން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 8 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 16 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 17 ވަނަ
މާއްދާ އާއި، 20 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 21 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 42 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 43 ވަނަ މާއްދާ
އާއި 51 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 52 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 53 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 54 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 59
ވަނަ މާއްދާ އާއި، 60 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 61 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 63 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 64 ވަނަ މާއްދާ
އާއި، 65 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 67 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 68 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 69 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 144
#
ވަނަ މާއްދާ އާއި، 268 ވަނަ މާއްދާ އަދި 299 ވަނަ މާއްދާ އަށް ބެލުމުން ސާފުކޮށް އެނގެން އޮވެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.Supremecourt.gov.mvފެކްސް: :3008554Fax
960+ | ފޯން::Tel
9603009990+
[-----
ސަފްޙާ14 13
ޙުކުމް
ދޫ / 22
3502
އިސްވެ ބަޔާންވެދިޔަ ސަބަބުތައް އެގޮތުގެމަތިން ހުރުމާއެކު،
ދިވެހރާއްޖޭގެ ޖުވެރ.އެޔާއަކީ
''" ' 55-.---[..
ދައުލަތުގެ ތިންބާރު ކަމުގައިވާ ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރާއި، ޤާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރާއި، ޢަދުލު އިންޞާފު
ޤާއިމުކުރުމުގެ ބާރާއި، މި ތިން ބާރުގެ މަސްޢޫލިއްޔަތުތަކާއި، އިޚްތިޔާރުތަކުގެ ޙުދޫދު ކަނޑައެޅި، ދައުލަތުގެ
ތިން ބާރުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް ބާރެއް އަނެއް ބާރެއްގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި، އިޚްތިޔާރުތަކާއި
ޙުދޫދުގެތެރެއަށް ވަދެ، އެއް ބާރު އަނެއް ބާރުގެ މައްޗަށް ނުފޫޒު ނުފޯރުވޭ ފަދަ ގޮތަކަށް ކޮންމެ ބާރެއްގެވެސް
މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް ވަކިކުރެވި، ބާރުތަކުގެ މެދުގައި އިންފާރު ޤާއިމުކުރެވިފައިވާ، ދައުލަތެއްކަން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 5 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 6 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 7 ވަނަ މާއްދާ
އާއި، 8 ވަނަ މާއްދާއިން ރަނގަޅަށް އެނގެން އޮންނަ ހިނދު، އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދުސްތޫރީ ނިޒާމުގައި
ދައުލަތުގެ އެއް ބާރު އަނެއް ބާރުގެ މައްޗަށް ޤާނޫނުއަސާސީ އާއި ޤާނޫނުތަކުގެ ޙުދޫދުތަކުގެ ތެރޭގައި
ފާރަވެރިވުމުގެ އުޞޫލު ނުވަތަ "ޗެކްސް އެންޑް ބެލެންސެސް" ގެ ނިޒާމު ޤާއިމުކުރެވިފައިވަނީ "ރިޔާސީ
ނިޒާމު"
މައްޗަށް ކަން އެނގެން އޮންނަ ހިނދު،
3
2 »« ހއ
.محمد مرسي
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 31)1 ވަނަ މާއްދާގައި ރައްޔިތުންގެ
މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު މަޤާމުން ވަކިކުރެވޭ
އޮންނަ އިޖްރާއަތާއި، އަދި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 100 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 154 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އާއި،
177 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 187 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 197 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 207 ވަނަ މާއްދާ އާއި،
218 ވަނަ މާއްދާ އާއި، އަދި 228 ވަނަ މާއްދާގައި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ ޚާއްޞަ
އަޣުލަބިއްޔަތަކުން ނުވަތަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއަކަށް ހާޒިރުވެ ވޯޓުގައި ބައިވެރިވި މެންބަރުންގެ
އަޣުލަބިއްޔަތުން ނުވަތަ އެ މެންބަރުންގެ ވަކި ޚާއްޞަ އަޣުލަބިއްޔަތަކުން ފާސްކުރުމުން އެ މާއްދާތަކުގައި
ބަޔާންވެގެންވާ ފަރާތްތައް ފަރާތްތަކުގެ މަޤާމުތަކުން ވަކިކުރެވޭގޮތަށް އޮންނަ އިޖްރާއާތުތައް ރައްޔިތުންގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ | ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives |Theemuge Orchid Magu | Male' | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.Supremecourt.gov.mv|ފެކްސް: :Fax,300855
960 + | ފޯން::300999O Tel
960 +
ސަފްޙާ14514
Oxoc
¢ ¢ ¢ &
2
ޔުޖީލީހުން ހިންގަންވާނީ، އިސްވެ ބަޔާންވެދިޔަ "ޑިޔުޕްރެސަސް" ގެ ޤަވާޢިދުތަކާއި ހުޅުތަކާ އެއްގޮތްދާ
ގޮތުގެމަތިން ހިންގާ އިމްޕީޗްމަންޓެއްގެ އުޞޫލުން، ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރާއި، ޢަދުލު އިންޞާފު
ޤާއިމް ކުރުމުގެ ބާރުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި، ބާރުތަކާއި، އިޚްތިޔާރުތަކަށް
ތަޔާރުތަކަށް ހުރަސްއެޅުމެއް ނެތި ދައުލަތުގެ ތިން
ބާރުގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ބާރަކުންވެސް އެ ބާރަކާ ޙަވާލުވެފަ
ޙަވާލުވެފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އެއްވެސް ނުފޫޒަކާ ނުލައި
އަދާކުރަމުން ގެންދިއުން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ގޮތެއްގެމަތިން، އަދި އެއް ބާރުން އަނެއް ބާރުގެ އިޚްތިޞާޞްގެ
ތެރެއަށް ވަދެ، ބާރުތަކުގެ މެދުގައި ޤާއިމުވެފައިވާ ދުސްތޫރީ އިންތައް ފަހަނައަޅައި ގޮސް، އެ ބާރުތަކުގެ
މުސްތަޤިއްލުކަން ނުގެއްލޭ ފަދަ ގޮތަކަށް ކަމުގައި ވާތީ، ޤާނޫނުއަސާސީގެ ބުނެވިދިޔަ މާއްދާތަކުގެ ދަށުބޯރޯ
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ނިންމާ ކޮންމެ ނިންމުމެއްގެ ޞައްޙަކަން ބިނާވެގެންވާނީ އެ ނިންމުމަކާމެދު
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަރ މީ އާއި، ޤާނޫނުތަކުގެ ބެލެނިވެރިޔާގެ ޙައިޘިއްޔަތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ސުޕްރީމް ކޯޓުން ވަކިގޮތެއް ކަނޑައެޅުމަށްފަހުގައި ކަމަށާއި މިއަދު، މީލާދީ ސަނަތުން 2017 ވަނަ އަހަރުގެ
މޭ މަހުގެ 22 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން ހުރިހައި ޙާލަތެއްގައިވެސް، އަދި ހުރިހައި ބޭނުމަކަށްޓަކައިވެސް،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބާރު ހިނގާ ސަރަޙައްދުގެ ތެރޭގައި ޢަމަލުކުރަންވާނީ މި ޤާޟިއްޔާގައި
ކަނޑައެޅި ބަޔާންވެގެންވާ އަޙްކުމްތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ކަމަށް ކަނޑައަޅައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް
ކޯޓަށް ލިބިގެންވާ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީ އާއި ޤާނޫނުތަކުގެ ބެލެނިވެރިކަމުގެ
މައްޗަށާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 144 ވަނަ މާއްދާ އާއި، 145 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގެ މައްޗަށް ރިޢާޔަތްކޮށް،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ ޖޯޖިލީހަށާއި، ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާތަކަށާއި ދައުލަތުގެ އެނޯމެހައި ފަރާތްތަކަލޯ
އަންގައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ އިއްތިފާޤުން ޙުކުމްކޮށް އަމުރު ކޮށްފީމެވެ.
OXO
2
!
ރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު |ތީމުގެ އޯކިޑްމަގު | މާލެ | ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge Orchid Magu | Male' Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.su prcmccourt.gov.mv ފެކްސް: :3008554Fax
960 + | ފޯން: :Tel
3009996
960+