ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 2018/HC-A/241 ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމް
1 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A1241
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު
ދިވެހިރާއްޖެ
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
• ޤަޟިއްޔާ ނަންބަރު: 241/HC
-
A/2018
އިސްތިއުނާފުކުރި ފަރާތް: އާމިނަތު ނަޢީމާ އަސުރުމާގެ / ލ.މުންޑޫ
(އައި.ޑީ.ކާޑު ނަންބަރު: A101491)
• އިސްތިއުނާފު ރައްދުވި ފަރާތް: އަޙްމަދު ޝިހާމް ވ.ޝިވިލްގޯ، ކ.ވިލިމާލެ
(އައި.ޑީ.ކާޑު ނަންބަރު: A085571)
ރަޖިސްޓްރީކުރެވުނު ތާރީޚް: 20 ޛުލްޤަޢިދާ 1439
02 އޯގަސްޓް 2018
ނިމުނު ތާރީޚް:
03 ޛުލްޤަޢިދާ 1441
24 ޖޫން 2020
މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލިސް
ފަނޑިޔާރު ޢަލީ ސަމީރު
ފަނޑިޔާރު ޢަބްދުއްރައޫފު އިބްރާހީމް
ފަނޑިޔާރު މުޙައްމަދު ނިޔާޒް
އިސްތިއުނާފުކުރެވުނު މައްސަލަ:
146-IQB/MIS/2018/26 23:
ނިންމި ތަން: ފެމިލީ ކޯޓު
ބާވަތް: ރަޖިސްޓްރާރގެ ނިންމުން އަލުން ބަލައި ނިންމިގޮތް
: 03 ޑިސެމްބަރު 2017
• ނިމުނު ތާރީޚް: 17 ޖަނަވަރީ 2018
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އަބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންމަރީ ތެމާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް info@highcourt.gov.mvވަޔޭސަ
www.highcourt.gov.my
2 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
ޚުލާޞާ:
02 0
======" 146-IQB/MIS/2018/26 258- 2 43
އަލުން ބަލައި ނިންމިގޮތް" ޝަރުޢީ ޤާނޫނީ ހަމަތަކާ އެއްގޮތަށްނޫން ކަމަށްބުނެ އެ ނިންމުން އިސްތިއުނާފު
ކުރުމަށް އެދި އަސުރުމާގެ/ ލ.މުންޑޫ އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓަށް
ހުށަހެޅުމުން
ބަލާފައިވާ ޤަޟިއްޔާއެކެވެ.
މި ޤާޟިއްޔާގައި އިސްތިއުނާފް ރައްދުވާ ފަރާތަކީ، ވ.ޝިވިލްގޯ، ވިލިމާލެ އަޙްމަދު ޝިހާމް
އެވެ.
ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތައް:
838 4/8 " 146-IQB/MIS/2018/26 269= 3+ / -1
2 02 0 0
ޤަޅއްޔާއެއްގެ
އަލުން ބަލައި ނިންމިގޮތް" އަށް ބެލިއިރު އެނިންމުމަކީ، ލ.މުންޑޫ އަސުރުމާގެ އާމިނަތު ނަޢީމާއާއި މާލެ
ފ.ޝިވިލްޑޯ އަޙްމަދު ޝިހާމްއާ ދެމީހުން ކާވެނިކޮށް ގެން އުޅުނު މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިންގެ މަސައްކަތުން
ޙާޞިލްކޮށްފައިވާކަމަށް ބުނާ މުދާ ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ހަމަހަމައަށް ބަހައިދިނުމަށް
އެދި 14 ނޮވެމްބަރު 2017 ވަނަ ދުވަހު ފެމިލީ ކޯޓަށް ހުށަހެޅުމުން އެމައްސަލައިގެ ފޯމް ކޯޓުގެ
ގޮތުގައި އެކޯޓުގައި ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވެން
ނެތްކަމަށް އެކޯޓުގެ ރެޖިސްޓްރާރ
ނިންމަވާފައިވާތީ، އެނިންމެވުން އަލުން ބަލައިދިނުމަށް އެދި އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ފެމިލީ ކޯޓަށް
ހުށަހެޅުމުން ނިންމަވާފައިވާ ނިންމެވުމެއް އެނގޭކަމާއި:
އެނިންމުމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވަނީ، "ދ.މުންޑޫ އަސުރުމާގެ އާމިނަތު ނަޢީމާއާއި މާލެ
ވ.ޝިވިލްޑޯ އަޙްމަދު ޝިހާމްއާ ދެމީހުން ކާވެނިކޮށްގެން އުޅުނު މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިންގެ މަސައްކަތުން
ޙާޞިލްކޮށްފައިވާކަމަށް ބުނާ މުދާ ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ހަމަހަމައަށް ބަހައިދިނުމަށް އެދި
2017 ނޮވެމްބަރު 14 ވަނަ ދުވަހު މިކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައިވާ މައްސަލައިގެ ފޯމު ޤަޟިއްޔާއެއްގެ ގޮތުގައި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އުބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 29
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް snfo@highcourt.gov.mvމެވެ. ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
#$ ދިވެހިG
3 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
28
މިކޯޓުގައި ރެޖިސްޓްރީ ކުރެވެން ނެތްކަމަށް މިކޯޓުގެ ރެޖިސްޓްރާރ ކަނޑައަޅާފައިވާ ކަނޑައެޅުން އަލުން
ބަލައިދިނުމަށް އެދި އާމިނަތު ނަޢީމާ ހުށަހަޅާފައިވާ ކަންކަމަށާއި، ފެމިލީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2017
/
693/E
ދަޢުވާ ފޯމުގެ ޖަވާބަށް ޤާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) ގެ އަލީގައި ބެލުނު ހިނދު،
ދެފަރާތެއް ބައިވެރިވެގެން ކޮށްފައިވާ މަސައްކަތުން ހޯދާފައިވާ ކަމަށް ބުނާ މުދަލާއި ފައިސާއާ ގުޅުންހުރި
މަދަނީ ޚުޞޫމަތެއް ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ފެމިލީ ކޯޓަށް ލިބިގެންވަނީ ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ
މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާފަދަ އެއްބަސްވުމެއް ދެފަރާތުގެ މެދުގައި ޤާއިމްކުރެވިފައިވާނަމަކަން އެޤާނޫނުގެ 32
ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން އެނގެން އޮތަތީއާއި، ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ
11 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނެފައިވާފަދަ
އެއްބަސްވުމެއް ވ.މުންޑޫ އަސުރުމާގެ އާމިނަތު ނަޢީމާއާއި މާލެ ވ.ޝިވިލްގޯ އަޙްމަދު ޝިހާމްއާ ދެމީހުންގެ
މެދުގައި ޤާއިމްކުރެވިފައިވާކަން އެނގެން ނެތަތީއާއި، އާމިނަތު ނަޢީމާ ނިންމި ނިންމުމާމެދު ހިތްހަމަ
ނުޖެހިގެން ރަޖިސްޓްރާރގެ ނިންމުން އަލުން ބަލައިދިނުމަށް އެދި އާމިނަތު ނަޢީމާ ކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައިވާ
ފޯމުގައި، "ރަޖިސްޓްރާރގެ ނިންމުން ރަނގަޅު ނޫންކަމަށް ފެންނަ ސަބަބުތައް" ކަމުގައި އާމިނަތު ނަޢީމާ
ބުނެފައިވާ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި، ކޯޓުގެ ރަޖިސްޓްރާރގެ ނިންމުން ބަދަލުކޮށް އާމިނަތު ނަޢީމާ ހުށަހަޅާފައިވާ
ކޯޓަށް ބަލައިގަތުމަށް އަންގަންޖެހޭ އެއްވެސް ސަބަބެއް ފާހަގަކުރެވެން ނެތަތީ، އާމިނަތު ނަޢީމާ
ހުށަހެޅި ދަޢުވާ ފޯމު މިކޯޓަށް ބަލައިގަނެވެން ނެތްކަމަށް އަންގައި، މިކޯޓުގެ ނަންބަރު 2017
/
693/E "ދަޢުވާ
ފޯމުގެ ޖަވާބު" އިން ދީފައިވާ ޖަވާބަށް ބަދަލު ގެންނަންޖެހޭ ތަނެއް ނެތްކަމަށް ކަނޑައަޅައިފީމެވެ."
2 0 0
ހދ ޚި20
ދެއްވާމެ
މިފަދައިންނެވެ.
=== ==== " 146-IQB/MIS/2018/26 - 38 22 -2
3 2
އަލުން ބަލައި ނިންމިގޮތް" ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ ހަމަތަކާ އެއްގޮތްނުވާ ކަމަށް ބުނެ އެ ނިންމުން އިސްތިއުނާފު
އެދި އަސުރުމާގެ/ ލ.މުންޑޫ އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން އަންނަނިވި ނުކުތާ ހުށަހަޅާ އެނުކުތާއާ ބެހޭ
ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ވާހަކަ ދައްކާފައިވެއެވެ. އެގޮތުން ހުށަހަޅާފައިވާ
ކުރުމަށް
zއްޖާގެ ގައި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު
އީމެއިލް
ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33256329، ފެކްސް: 16471
33
ވެއޯގާޒެޓް
info@highcourt.gov.my embo
www.highcourt.gov.my
4 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
ނުކުތާއަކީ: ޤާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) ގެ 11 ވަނަ މާއްދާއާއި
ޤާނޫނު ނަންބަރު 9/2016 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) ގެ 2 ވަނަ އިޞްލާޙު ގެނައުމުގެ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ
މާއްދާގެ (ހ) އަދި (ށ) ގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އުޞޫލުތަކާއި ޚިލާފަށް އާމިނަތު ނަޢީމާ ހުށަހަޅާފައިވާ
މައްސަލަ ފެމިލީ ކޯޓުގައި ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްދެވެން ނެތްކަމަށް ނިންމާފައިވުންކަމަށް ބުނެ ހުށަހެޅި ނުކުތާއެވެ.
" 146-IQB/MIS/2018/26 - - kệ ti -3
ނިންމުން
އަލުން ބަލައި ނިންމި ގޮތަށާއި، އެނިންމުން އިސްތިއުނާފު ކުރުމަށް އަސުރުމާގެ/ ލ.މުންޑޫ އާމިނަތު ނަޢީމާގެ
ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ނުކުތާއަށާއި، އެނުކުތާއާ ގުޅިގެން މައްސަލައިގައި ހިމެނޭ ފަރާތްތަކުން ހައިކޯޓުގެ
ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކަށާއި، މައްސަލައާ ގުޅުންހުރި ލިޔެކިޔުންތަކަށް ބަލާއިރު
އަންނަނިވި ކަންކަން މި މައްސަލަ ބެއްލެވި ފަނޑިޔާރުން ފާހަގަކުރެއެވެ.
• ފަނޑިޔާރު މުޙައްމަދު ނިޔާޒްގެ ރައުޔު.
1- މިމައްސަލައަކީ، ލ.މުންޑޫ އަސުރުމާގެ އާމިނަތު ނަޢީމާއާއި މާލެ ވ.ޝިވިލްގޯ އަޙްމަދު
ޝިހާމްއާ ދެމީހުން ކާވެނިކޮށްގެން އުޅުނު މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިންގެ މަސައްކަތުން ޙާޞިލްކޮށްފައިވާކަމަށް
ބުނާ މުދާ ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ހަމަހަމައަށް ބަހައިދިނުމަށް އެދި 14 ނޮވެމްބަރު
2017 ވަނަ ދުވަހު ފެމިލީ ކޯޓަށް ހުށަހެޅުމުން އެމައްސަލައިގެ ފޯމް ކޯޓުގެ ޤަޟިއްޔާއެއްގެ ގޮތުގައި
އެކޯޓުގައި ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވެން ނެތްކަމަށް އެކޯޓުގެ ރެޖިސްޓްރާރ ނިންމަވާފައިވާތީ، އެނިންމެވުން އަލުން
ބަލައިދިނުމަށް އެދި ފެމިލީކޯޓަށް ހުށަހެޅުމުން، ފެމެލީ ކޯޓުގެ ރަޖިސްޓްރާގެ ނިންމުމަށް ބަދަލު ގެންނަންޖެހޭ
ތަނެއް ނެތްކަމަށް ބުނެ، ފެމެލީ ކޯޓުން ޖަވާބު ދީފައިވާތީ، އެނިންމުން އިސްތިއުނާފް ކޮށް އާމިނަތު ނަޢީމާގެ
ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ މައްސަލަ އެކެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަދު އެއް މޭލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33254329، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް Sinfo@highcourt.gov.mv) ސައިޓް:
www.highcourt-gov.my end
5 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A{241
2- އިސްތިއުނާފް ކުރެވިފައިވާ ފެމެލީކޯޓުގެ ނިންމުމުގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު 4/2000
(ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު)އަށް ޙަވާލާދީ ބުނެފައިވަނީ، ދެފަރާތެއް ބައިވެރިވެގެން ކޮށްފައިވާ މަސައްކަތުން
ހޯދާފައިވާ ކަމަށް ބުނާ މުދަލާއި ފައިސާއާ ގުޅުންހުރި މަދަނީ ޚުޞޫމާތެއް ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ފެމެލީ
ކޯޓަށް ލިބިގެންވަނީ ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދަ އެއްބަސްވުމެއް
ދެފަރާތުގެ މެދުގައި ޤާއިމްކުރެވިފައިވާނަމަކަން އެޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން އެގެން އޮތަތީއާއި،
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނެފައިވާ ފަދަ އެއްބަސް
:ސްވުމެއް ވ.މުންޑޫ އަސުރުމާގެ އާމިނަތު
ނަޢީމާއާއި މާލެ ވ.ޝިވިލްޑޯ އަޙްމަދު ޝިހާމްއާ ދެމީހުންގެ މެދުގައި ޤާއިމްކުރެވިފައިވާކަން އެނގެން
ނެތަތީއާއި، އާމިނަތު ނަޢީމާ ހުށަހަޅާފައިވާ މައްސަލައިގެ ދަޢުވާ ފޯމު އެކޯޓަށް ބަލައިގަނެވެން ނެތްކަމަށް
ކޯޓުގެ ރަޖިސްޓްރާރ ނިންމި ނިންމުމާމެދު ހިތްހަމަ ނުހެދީގެން ރަޖިސްޓްރާރގެ ނިންމުން އަލުން
ބަލައިދިނުމަށް އެދި އާމިނަތު ނަޢީމް ކޯޓަށް ހުށަހެޅި ފޯމްގައި، "ރަޖިސްޓްރާރގެ ނިންމުން ރަނގަޅު
ނޫންކަމަށް ފެންނަ ސަބަބުތައް"
ކަމުގައި އާމިނަތު ނަޢީމާ ބުނެފައިވާ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި، ކޯޓުގެ
ރަޖިސްޓްރާރގެ ނިންމުން ބަދަލުކޮށް އާމިނަތު ނަޢީމާ ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާފޯމު ކޯޓަށް ބަލައިގަތުމަށް
އަންގަންޖެހޭ އެއްވެސް ސަބަބެއް ފާހަގަ ކުރެވެން ނެތަ، އާމިނަތު ނަޢީމާ ހުށަހެޅި ދަޢުވާ ފޯމު އެކޯޓަށް
ބަލައިގަނެވެން ނެތްކަމަށް އަންގައި ޖަވާބު ދީފައިވެއެވެ.
3- މ.މުންޑޫ އަސުރުމާގެ އާމިނަތު ނަޢީމާއާ މއ.ވިނަރެސް އަޙްމަދު ޝިހާމް ޙަސަން އާ
ދެމީހުން ފުރަތަމަ ކާވެނި ކޮށްފައިވަނީ 18 ސެޕްޓެމްބަރު 1984 ގައެވެ. އޭރު އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ޢުމުރަކީ
21 އަހަރާއި 08 މަހެކެވެ. އަޙްމަދު ޝިހާމް ޙަސަންގެ ޢުމުރަކީ 22 އަހަރާއި 11 މަހެވެ. ދެމީހުންގެ
ކާވެންޏަށް 04 (ހަތަރެއް) ދަރިން ލިބި އޭގެ ތެރެއިން ދުނިޔޭގައި މިހާރު ތިބީ ފިރިހެން ދަރިފުޅު ޢަބުދު
ފާރިޝް (އުފަންތާރީޚް: 29 ޖެނުއަރީ 1989) އާއި ފިރިހެންދަރިފުޅު ޙަސަން މުސްފަޙް (އުފަންތާރީޚް 22
އޮގަސްޓް 1995) އެވެ. ދެމީހުން ކާވެނީ ކުރިއިރު ދެމީހުން ކާވެނީގެ ދިރި އުޅުން ބިނާކުރާނެ އަމިއްލަ
އެސްޓީގެ ގޮއި
4
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު ދޮރާނީ( ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: [1647
33
އީމެއިލް
ވެބް ސައިޓާWWW.highcourt.gov.m
info@highcourt.gov.my embo
6
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
4 22
04
ގޯއްޗެއް ދެމީހުން ކުރެ އެކަކުގެވެސް ނެތެވެ. ނަމަވެސް ކާވެންޏަށް 09 (ނުވައެއް) އަހަރު ފަހުން،
ކ.ވިލިނގިލިން ދޫކުރި ގޯތިތަކުގެ ތެރެއިން ގޯއްޗެއް އަޙްމަދު ޝިހާމް ޙަސަން އަށް ލިބިފައިވެއެވެ. އެއީ
1993 އޭޕްރީލް 04 ގައި އޭނާއަށް ލިބިފައިވާ 1400 އަކަފޫޓުގެ ގޯއްޗެވެ. މިގޯތި އަޙްމަދު ޝިހާމް ޙަސަން
އަށް ލިބުނު އިރު އަޙްމަދު ޝިހާމް ޙަސަން ހުރީ ގޭގައި ބަންދުގައި ކަމާއި އެހެންކަމުން ގޯތީގެ ބިން
ސާފުކޮށް އެތަނުގައި ދިރިއުޅެވޭނެ ގޮތް ހެދީ އާމިނަތު ނަޢީމާ ކަމަށް އޭނާ ބުނެފައިވެއެވެ. ދެމީހުންގެ
ކާވެންޏަށް 33 އަހަރަށް ވުރެ ގިނަދުވަސްވީފަހުން، ދެމީހުންގެ ކާވެނި ރޫޅި ދެމީހުން ވަކިވެގެންދާން ޖެހުމުން،
އާމިނަތު ނަޢީމާ ފެމެލީ ކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައިވަނީ "ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ
މުދަލާއި ފައިސާ" ދެމީހުންގެ މެދުގައި ހަމަހަމައަށް ބަހައި އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ޙައްޤު ހޯދުމަށެވެ.
-4
ޤާނޫނު ނަންބަރު:4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) އަކީ، 1 ޖުލައި 2001 ން
ފެށިގެން ޢަމަލު ކުރަން ފެށި ޤާނޫނެކެވެ.! މިޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ކުރިން އޮތީގެ
"ކާވެނިކުރާއިރު، އެކާވެނީގައި ހިމެނޭ ދެފަރާތުން ދިރިއުޅުން ބިނާކުރުމުގައި ތަބާވާނެ މައިގަނޑު އުސޫލުތައް،
ދެފަރާތުގެ ދެމެދުގައި ލިޔުމަކުންވެވޭ އެއްބަސްވުމެއްގައި ހިމަނައި، އެ އެއްބަސްވުމަށް ޢަމަލުކުރުމަށް މި
ޤާނޫނު ހުރަހެއް ނާޅައެވެ."
ޤާނޫނުން ދީފައި
މިފަދައިންނެވެ. މިމާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ އުޞޫލުން ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާ ލުމުގެ ފުރުޞަތު
އޮތްނަމަވެސް، ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާލައި އެމައްޗަށް ޢަމަލު ކުރުމަކީ ޢާންމުކަމެއް
ނޫނެވެ. ޤާނޫނުގައި މިބަޔާންކުރާ އެއްބަސްވުން އެކުލަވާލަން ބޭނުންވާ ބަޔަކަށްވެސް ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ
32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ބޭނުމަށް ބަލާއިރު، އެފަދަ އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާލެވިފައި އޮންނާނީ، 1 ޖުލައި
2001 ގެ ފަހުންނެވެ. ކުރިން ކޮށްފައިވާ ކާވެނިތަކުގައި ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ
ބޭނުމަށް އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާލައިފައި އޮތުމަތީ ނާދިރު ކަމެވެ. އެހެންކަމުން، ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32
ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ވަކިން ކިޔުމަކީ، ޤާނޫނަށް ގެނެވުނު އިޞްލާޙުން ޙާޞިލު ކުރަން އެދޭ މަޤްޞަދު
42
- کی
1 ޤާނޫނު ނަންބަރު: 4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު)ގެ 74 ވަނަ މާއްދާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އަބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު، މިވީ މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް :
www.highcourt.gov.my en este vipfo@highcourt.gov.my ons
2018/HC-A1241
/ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
ހާޞިލުވާނެ
ކިޔުމެއް ނޫނެވެ. އެމާއްދާގެ (ހ) ގެ އިތުރުން އެމާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާން ކުރާ އެއްޗަކަށްވެސް
ކޯޓުތަކުން ބަލައި ބާރު ދޭންޖެހެއެވެ.
5- ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނަށް ގެނެވުނު 2 ވަނަ އިޞްލާޙް (ޤާނޫނު ނަންބަރު 9/2016) ގައި،
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގެ އޮތް ޢިބާރާތް އެއީ 11ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ކަމުގައި ކަނޑައަޅާއި
އެމާއްދާއަށް (ށ)އެއް އިތުރުކޮށްފައިވެއެވެ. އެއަކުރުގައި ބަޔާން ކުރަނީ؟
"މިމާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އެއްބަސްވުން އެކުލަވާލަންވާނީ، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ އުސޫލުތަކާ
ގޮތުގެމަތިންނެވެ."
پیک مرف
6- ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާ ކުރިން އޮތް ގޮތަށް ބަލާއިރު އެމާއްދާއަކީ،
ކޯޓުގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ކާވެނި ނިމުމަކަށް ގެންނަ ޙާލަތްތަކުގައި ޚަރަދުގެ މައްސަލަ ހަމަޖެއްސުމަށް ލާޒިމުކޮށް
އެކަށައަޅާފައިވާ މާއްދާއެކެވެ. އެމާއްދާގައި އޮތީ؟
"ދަރިންގެ ޚަރަދާއި އަނބިމީހާގެ ޚަރަދާ ބެހޭ ގޮތުން ދެމަފިރިން ހަމަޖެހޭ ގޮތަކަށް އެއްބަސްވެފައިނުވާނަމަ،
ވަރިކުރުމުގެ ހުއްދަދިނުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ކާވެނި ރޫޅައިދިނުމުގެ ކުރިން، އަނބިމީހާއަށާއި، ދަރިންނަށް
ޚަރަދުދޭންވާ މުއްދަތާއި މިންވަރާބެހޭ ގޮތުން، މިޤާނޫނުގެ 35 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކޯޓުން ގޮތެއް
ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ."
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނަށް ގެނެވުނު ދެވަނަ އިޞްލާޙުގައި 32 ވަނަ މާއްދާއަކީ، ވަރިކުރުމުގެ ކުރިން "ދެމަފިރިން
އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ" ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން އެހުމާބެހޭ ގޮތުން ޢަމަލުކުރަންވީ ހަމަތައް
ބަޔާން ކުރާ މާއްދާ ކަމުގައި އެކަށައަޅާފައިވެއެވެ. އަދި އެޤާނޫނުގެ 35 ވަނަ މާއްދާއަކީ، ޚަރަދު ލެއްވުމާބެހޭ
މާއްދާ ކަމުގައި އެކަށައަޅާފައިވެއެވެ. މިބަދަލާއެކު، "ކާވެނި ރޫޅޭ ޙާލަތުގައި، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން
އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއާމެދު" ޢަމަލު ކުރާނެ ހަމަތަކެއް އެކަށައެޅި، ދެމަފިރިންގެ ކުރެ
ކޮންމެމީހަކަށްވެސް ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއިން
އެމީހަކަށް ލިބެންޖެހޭ ޙައްޤު ހޯދުމަށް ދަޢުވާ ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ހުޅުވިގެން ގޮސްފައިވެއެވެ. މިފުރުޞަތު އޮތީ
އަބިކް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަދޭ ގޮތު ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33254329، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް:
iginfo@highcourt.gov.mv$ ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
8 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A241
ހަމައެކަނި ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން، އެޤާނޫނުގެ
11 ވަނަ މާއްދާގައި
ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިވާނަމަ، ކަމަށް ބަލައި، ހަމައެކަނި
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އަށް ބެލުމަކީ، 01 ޖުލައި 2001 ގެ ކުރިން ކާވެނި
ކޮށްފައިވާ ފަރާތްތަކަށް " ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ" އިން ލިބެންވާ ޙައްޤު
ހޯދުމަށް ހުރަސް އެޅޭ ހަނި ތަރުޖަމާއެކެވެ. ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާން
ކޮށްފައިވަނީ
ކާވެނި ރޫޅޭ ޙާލަތުގައި، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއާމެދު
ޢަމަލު ކުރާނެ އުސޫލެއް ބަޔާންކޮށް ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ
އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިވާނަމަ، ވަރިކުރުމުގެ ހުއްދަދިނުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ކާވެނި
ރޫޅައިދިނުމުގެ ކުރިން، ނުވަތަ ވަރި ރަޖިސްޓްރީކޮށްދިނުމުގެ ކުރިން، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން
އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ، މިމާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން، އެ ދެމަރިންގެ
މެދުގައި ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބެހުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް ލިބިގެންވެއެވެ.
މިފަދައިންނެވެ. މިމާއްދާއިން އެގެން އޮތްގޮތުގައި، ކާވެނި ރޫޅޭ ޙާލަތުގައި، ވަރިކުރުމުގެ ހުއްދަ ދިނުމުގެ
ކުރިން ފިރިމީހާ އަނބިމީހާ ވަރިކުރުމަށް އެދި ހުށަހަޅާ މައްސަލަތައް) ނުވަތަ ކާވެނި ރޫޅައި ދިނުމުގެ ކުރިން
(އަނބިމީހާ ފިރިމީހާގެ ގާތުން ވަކިވުމަށްއެދި ހުށަހަޅާ ތަފްރީޤު ނުވަތަ ފަޞްޚުގެ މައްސަލަތައް) ނުވަތަ ވަރި
ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްދިނުމުގެ ކުރިން ( ކޯޓުން ބޭރުގައި ޤާޟީގެ ހުއްދަ ނެތި ކުރާ ވަރީގެ މައްސަލަތައް)
ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި
ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބެހުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް ލިބިދެނީ، ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ
ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިވާނަމަ، އަދި ކާވެނި ރޫޅޭ ޙާލަތުގައި ކާވެނީގެ
މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލްކޮށްފައިވާ މުދަލާމެދު ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތަކާމެދު ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި
ޚިލާފު އުފެދިއްޖެ ޙާލަތުގައެވެ. ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާން ކުރާ އެއްބަސްވުމެއް
ނެތްނަމަ، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާފައި ފައިސާ އިން އަނެއް
44
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަޑު ލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33254329، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް
sinfy@highcourt.gov.mv/މި ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
9 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
A
ބައިވެރިޔާއަށް ލިބި ދެވޭނެ ގޮތް 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކޮށް، އެފަދަ އެއްބަސްވުމެއް
ދެމަފިރިންނަށްވެސް ޙައްލު ހޯދައިދީފައިވާކަން އެއަކުރުން އެގެން އޮވެއެވެ. އެއަކުރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވަނީ
OXO
|1
މިމާއްދާގެ (ހ) އެހެން އޮތްނަމަވެސް، މިޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ
އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިވާ ނަމަވެސް، ނުވަތަ އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި
ކޮށްފައިނުވާ ނަމަވެސް، އެ ދެމަފިރިންކުރެ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން ލިބެންޖެހޭ
އެންމެހައި ޙައްޤުތައް ފުރިހަމައަށް އެފަރާތަކަށް ލިބިދޭންވާނެއެވެ."
މިފަދައިންނެވެ. ޢާއިލާއާބެހޭ
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި (ށ) އާ މި ދެއަކުރަށް ބަލާއިރު، 32
ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާން ކުރަނީ، 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް
ދެމަފިރިންގެ ދެމެދުގައި ކޮށްފައިވާނަމަ، ޢަމަލު ކުރަންޖެހޭ ގޮތެވެ. ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި
ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިވާނަމަ، ދެމަފިރިން އެކުގައި
ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ، ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބަހާނެ ގޮތުގެ ތަފްޞީލުތައް އެމާއްދާގެ ދެންހުރި
އަކުރުތަކުގައި ބަޔާން ކޮށްދީފައިވެއެވެ. އެގޮތުން، 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ)ގައި " މިމާއްދާގެ (ހ) ދަށުން
ބެހުމަކުން މުދާ ބަހަންވާނީ.." މިހެން ބަޔާންކޮށް ތަފްޞީލުތަކެއް ދީފައިވެއެވެ. އަދި 32
ވަނަ މާއްދާގެ (ރ) ގައި "...11 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގައި ކަނޑައެޅި
ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންކަމަށް އިސްކަންދިނުމުގެ އިތުރުން،... މިމާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ކޯޓުން ޢަދުވެރި
ހުމަކުން މުދާ ބަހާއިރު..." މިފަދައިން ބަޔާންކޮށް އިތުރު ތަފްޞީލު ތަކެއް ދީފައިވެއެވެ. މިއާ ޚިލާފަށް، 32
ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާން ކުރަނީ ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ
އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިވާނަމަވެސް، އެދެމަފިރިންކުރެ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް އިސްލާމީ
ޝަރީޢަތުން ލިބެންޖެހޭ އެންމެހައި ޙައްޤުތައް ފުރިހަމައަށް އެފަރާތަކަށް ލިބިދޭންވާނެ ކަމަށެވެ. އަދި
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި
ކޮށްފައިނުވާނަމަވެސް އެދެމަފިރިންކުރެ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން ލިބެންޖެހޭ އެންމެހައި
142
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު ދޮރާނީ، ދެއްގެ ފޯން 129) 325 ، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް
ވެބް ސައިޓް Www.highcourt.gwfi
info@highcourt.gov.my embo
10 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
OX
I
މިމާއްދާގެ (ހ)
ޙައްޤުތައް ފުރިހަމައަށް އެފަރާތަކަށް ލިބިދޭންވާނެ ކަމަށެވެ. 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންކުރާ
ޙައްޤުތައް ތަފްޞީލުކޮށް ދީފައެއް ނެތެވެ. އޭގެ މާނައަކީ، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން ލިބިދޭ ޙައްޤެއްގެ ގޮތުގައި
ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ އެދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން
ނުބެހޭނެ ހެއްޔެވެ؟ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން އަދި ރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުއަސާސީން ފަހިކޮށްދީފައިވާ މުދަލުގެ ޙައްޤު
ހޯދުމަށް ދަޢުވާ ނުކުރެވޭނެ ހެއްޔެވެ؟ އެހެންކަމަށްވާނަމަ، 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ)ގެ ފެށުމުގައި ގެނެސްފައިވާ
އެހެން އޮތްނަމަވެސް،" މިއިސްތިސްނާއީ ޢިބާރާތުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ. ޢާއިލާއާބެހޭ
ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ ތާރީޚަށް ބަލާއިރު، އެމާއްދާ އަޞްލު އޮތްގޮތަކީ؟
"ދަރިންގެ ޚަރަދާއި އަނބިމީހާގެ ޚަރަދާ ބެހޭ ގޮތުން ދެމަފިރިން ހަމަޖެހޭ ގޮތަކަށް އެއްބަސްވެފައިނުވާނަމަ،
ވަރިކުރުމުގެ ހުއްދަދިނުމުގެ ކުރިން، ނުވަތަ ކާވެނި ރޫޅައިދިނުމުގެ ކުރިން، އަނބިމީހާއަށާއި، ދަރިންނަށް
ޚަރަދު ދޭންވާ މުއްދަތާއި މިންވަރާއި ބެހޭ ގޮތުން މިޤާނޫނުގެ 35 ވަނަ މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކޯޓުން
ގޮތެއް ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ."
32 ވަނަ މާއްދާގެ ނައްޞު މުޅިން ބަދަލުކޮށް، އެމާއްދާގެ
އްދާގެ އަސާސަކީ ވަރިކުރުމުގެ ކުރިން ދެމަފިރިން
އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދާ ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން އެހުމާބެހޭ މާއްދާއެއްގެ ގޮތުގައިވަނީ ބަދަލު ކޮށްފައެވެ.
ޢާއިލާއާބެ
ލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 35 ވަނަ މާއްދާގައި ކުރިން އޮތް ނައްޞު3 ބަދަލުކޮށް، 35 ވަނަ
މާއްދާގެ ނައްޞު މިހާރު އޮތީ 32 ވަނަ މާއްދާގައި ކުރިން އޮތް ނައްޞު ހިމެނޭހެން، އިތުރުކޮށްފައެވެ.
އެމާއްދާގައި މިހާރު އޮތީ
"ޝަރީޢަތުގެ ހަމަތަކާ ޚިލާފުނުވާ ގޮތުގެމަތިން ދަރީންގެ ޚަރަދާއި އަނބިމީހާގެ ޚަރަދާ ގުޅޭގޮތުން
ދެމަފިރިންނަށް އެއްބަސްވުމަކަށް އާދެވިފައިނުވާނަމަ، ވަރިކުރުމުގެ ހުއްދަދިނުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ކާވެނި
ރޫޅައިދިނުމުގެ ކުރިން، ނުވަތަ ވަރި ރަޖިސްޓްރީކޮށްދިނުމުގެ ކުރިން، މިޤާނޫނާއި ޝަރުޢީ ހަމަތަކާ އެއްގޮތްވާ
ގޮތުގެމަތިން އަނބިމީހާއަށާއި ދަރީންނަށާއި ވަރިކޮށްފައި އޮންނަ އަންހެނާއަށް ޚަރަދު ދޭންވާނޭ މުއްދަތާއި
ހަމައެއައެކު،
2
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 40، 62 އަދި 65 ވަނަ މާއްދާ.
: އިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 35 ވަނަ މާއްދާގައި ކުރިން އޮތީ " އަނބިމީހާއަށާއި ދަރިންނަށާއި ވަރިކޮށްފައި އިންނަ އަންހެނާއަށް ޝަރުޢީ ހަމަތަކުގެ މަތިން
ޚަރަދު ދިނުމަށް ފިރިމީހާއަށް، ނުވަތަ ވަރިކުރި ފިރިހެނާއަށް އެންގުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް ލިބިގެންވެއެވެ." މިހެންނެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އަބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު
އީމެއިލް info@highcourt.gov.mv
މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އިޓް
www.highcourt-gov.my en
11 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
މިންވަރާ ބެހޭގޮތުން ގޮތެއް ކަނޑައަޅައި، އެ ޚަރަދުތައް ދިނުމަށް ފިރިމީހާއަށް ނުވަތަ ވަރިކުރި ފިރިހެނާއަށް
ކޯޓުން އަންގަންވާނެއެވެ."
އެހެންކަމުން، 32 ވަނަ މާއްދާގައި ކުރިން ބަޔާން ކުރި ދަރިންގެ ޚަރަދާއި އަނބިމީހާގެ ޚަރަދާއި ވަރިކުރި
އަންހެނާގެ ޚަރަދާއިބެހޭ ބައި މިހާރު އެވަނީ 35 ވަނަ މާއްދާގެ ތެރެއަށް އިތުރު ކުރެވިފައެވެ. އެހެންކަމުން،
32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި އޮތް އިސްތިނާއަކީ ހަމައެކަނި، ދަރިންގެ ޚަރަދާއި، އަނބިމީހާއާއި ވަރިކުރި
އަންހެނާގެ ޚަރަދުގެ ކަންކަން ހަމަޖެއްސުންކަމަށް ބެލެވެން ނެތްކަމެވެ. އެމާއްދާ މާނަ ކުރެވެންޖެހޭ-
.އަށްވުރެ ފުޅާކޮށެވެ. ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާން މިކުރަނީ ހުރިހާ
ޙާލަތެއްގައިވެސް އެ ދެމަފިރިންކުރެ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން ލިބެންޖެހޭ އެންމެހައި
ޙައްޤުތައް ފުރިހަމައަށް އެފަރާތަކަށް ލިބިދޭންވާނެ ވާހަކަ އެވެ. މިސާލަށް ތަރިކައިން ލިބިދިނުމުގެ ޙައްޤަށް
ބަލާއިރު، ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް އޮތުމަކީ ނިޔާވި މީހާގެ
ތަރިކައިން އަނބިމީހާ ފިރިމީހާއަށް ލިބި ނުދެވޭނެ ސަބަބެއް ނޫނެވެ. ނިޔާވި މީހާގެ ތަރިކަ މުދައު ވަކި
ކުރަންޖެހޭނީ، ދެމަފިރިން އެކުގައި ހޯދި މުދައު ނުވަތަ އެއްމެދު ވަކިކޮށްފައެވެ. އަދި އެއަށްފަހު،
ތަރިކައިންވެސް ލިބިދެވެން ޖެހޭނެއެވެ.
7- އެހެންކަމުން ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާން ކުރާ
"އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން ލިބިދޭންޖެހޭ އެންމެހައި ޙައްޤުތައް" ކަމަށް މިބަޔާން ކުރާ ޙައްޤުތަކަކީ، ހަމައެކަނި،
އަނބިމީހާގެ ނުވަތަ ވަރިކުރި އަންހެނާގެ ނަފަޤާތު ނުވަތަ ޢިއްދައިގެ ޚަރަދު، ވިހޭގޭތެރޭގެ ޚަރަދު ނުވަތަ
ކޮއިގެ ޚަރަދުގެ ވާހަކަ އެއްނޫނެވެ. އަދި ދެމަފިރިން ކުރެ މީހަކު ނިޔާވުމުން، ލިބެންޖެހޭ ތަރިކައިގެ ފަރުޟު
ބައިގެ ވާހަކައެއްވެސް ނޫނެވެ. މި ޙައްޤުތަކުގެ އިތުރުން، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި
ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާފައި ފައިސާ އިން އަނެއް ބައިވެރިޔާއަށް ލިބިދޭންޖެހޭ ޙައްޤެއް
ކުރެވޭނަމަ، އެޙައްޤު ހޯދުމަށްޓަކައި "ދަޢުވާ ކުރުމުގެ ޙައްޤު" އެއީވެސް ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ
މާއްދާގެ (ނ) ގެ ދަށުން ލިބިދީފައިވާ ޙައްޤެކެވެ. އެމީހަކަށް ލިބެންޖެހޭ ޙައްޤެއް ނުވަތަ މަސްލަޙަތެއް
އަނކަމަށް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު މިވަނީ މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް info@highcourt.gov.mv
2 ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
ދެތި"
12 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
ހޯދުމަށް ނުވަތަ ރައްކާތެރި ކުރުމަށް ކޯޓުގައި ދަޢުވާ ކުރުމަކީ ވަރަށް އަސާސީ ޙައްޤެކެވެ. އެހެންކަމުން،
ދެމަފިރިން ދިރިއުޅުން ބިނާކުރުމަށް އެކުގައި ކޮށްފައިވާ މަސައްކަތްތަކުގައި ނުވަތަ ހޯދާފައިވާ މުދަލާއި
ފައިސާގައި އަނެއް ބައިވެރިޔާގެ ޙައްޤެއް އޮތްކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވިގެން
ކުރެވިގެން، އެޙައްޤު ހޯދުމަށް ދަޢުވާކުރެވޭނީ
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާން ކުރާ ފަދަ ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް އޮތް ފަރާތްތަކަށް
އެކަނިކަމަށް ބުނުމަކީ ޢަދުލު އިންޞާފުގެ އެއްވެސް ހަމައަކުން ބަލައިގަނެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ހުށަހެޅިފައި
މިއޮތް މައްސަލައިގައި ކަންވެފައިވާ ފަދައިން، 33 އަރަށްވުރެ ގިނަ ދުވަސްފަހުން ދެމަފިރިން ވަކިވެގެން
ދާއިރު، ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާން ކުރާފަދަ އެއްބަސްވުމެއް ނެތްކަމަށް ބުނެ
އެހާތަނަށް ދިރިއުޅުން ބިނާކުރުމަށް ކުރި މަސައްކަތްތަކާއި ހޯދާފައިވާ ގޯތި ގެދޮރުން ހުސްއަތާ ދާންޖެހުމަކީ
ޢަދާލާ މަލް އިންޞާފުގެ ހަމައިންވެސް ޤަބޫލު ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ.
8- އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ދެމަފިރިން ކުރެ ކޮންމެ މީހަކީވެސް މުދައު ހޯދައި މިލްކު
ކުރުމުގެ ކުޅަދާނަކަން ލިބިދީފައިވާ ވަކި ފަރުދެކެވެ. އަނބިމީހާއަކީ އޭނާގެ މުދަލުގެ މައްޗަށް ފުރިހަމަ ބާރާއި
އިޚްތިޔާރު ލިބިގެންވާ މީހެކެވެ. ފިރިމީހާގެ މުދަލުގެ ތެރޭގައި އަނބިމީހާއަށާއި ދަރިންނަށް ހުރި ޙައްޤުތަކެއް
ވެއެވެ. އެހެންކަމުން، ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާން ކުރާ " ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި
ދެމަރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ" އާއި އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ބަޔާންކުރާ ފިރިމީހާގެ
ފަރާތުން އަނބިމީހާއަށް ލިބިދޭންޖެހޭ ނަފަޤާތާއި މުތުޢާ އާއި އަދި އެނުންވެސް ފިރިމީހާގެ މުދަލުން
އަބިމީހާއަށް ކުރަންޖެހޭ ޚަރަދުތަކާއި މިއީ ތަފާތު ދެ ކަމެކެވެ.
9- މިގޮތުން هللޤ
ސުރާތުގެ 2 ވަނަ އާޔަތުގައި މާތްﷲ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވާ،
"...ވީދު: ޞރުﷲ ޅަފިދުގެ އިންޑިޖ." (ހެޔޮގޮތުގައި ތިޔަބައިމީހުން އެކަނބަލުން
ހިފަހައްޓާށެވެ! (އެބަހީ: ކާވެނި (ހޮޑި ކުރާށެވެ!) ނުވަތަ ހެޔޮގޮތުގަ
ގޮތުގައި އެކަނބަލުންނާ ވަކިވާށެވެ!)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަދޫ ބޮ ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް 16471
33
އީމެއިލް 4%jnfo@highcourt.gov.mv ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
13 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
މިބަސްފުޅުގައި އޮތް، ހެޔޮގޮތުގައި އެކަބަލުންނާ ވަކިވުމުގެ މާނައިގެތެރޭގައި، އެކަނބަލުންނަށް ލިބިދޭންޖެހޭ
ޙައްޤުތައް ދިނުމާއެކު ވަކިވުން ހިމެނޭކަން އެގެން އޮވެއެވެ. މިއާޔަތުގައި ބަޔާން ކުރާ ޖާاޕق (ވަކިވުން) ގެ
މާނައަކީ لاޤ (ވަރި) ކަން އެގެއެވެ. އެހެކަމުން ހެޔޮ ގޮތުގައި އެކަބަލުން ވަރިކުރުމުގެ މާނައިގެ ތެރޭގައި
އެކަބަލުންނަށް ލިބިދޭންވާ އެންމެހައި ޙައްޤުތައް ލިބިދިނުމާއެކު ވަރިކުރުން ހިމެނެއެވެ. ހަމައެހެންމެ ޝީޑޫ
ސޫރަތުގެ 220 ވަނަ އާޔަތުގައި މާތްﷲ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވާ، ".. ޤާ ﷲނ للا..." (ނުވަތަ
XX<
ހެޔޮކޮށް ހިތުމާއެކު (އެކަނބަލުން) ދޫކޮށްލުމެވެ.) މިއާޔަތުގައިވާ للللޓ ގެ މާނައަކީވެސް ل<É (ވަރި)
XX<
II
މ 4
2
4
2
.މައެހެންމެ،
އެވެ. މިއާޔަތުގައިވެސް ވަރިކުރަން އަންގަވާފައިވަނީ ހެޔޮކޮށް ހިތުމާއެކު އެބަހީ، އެއަންހެނާގެ ޙައްޤުތައް އަދާ
ކުރުމާއެކުގައެވެ. ހަމައެ y-ޙ ސޫރަތުގެ 28 ވަނަ އާޔަތުގައި މާތްﷲ އަންގަވާފައިވާ
ގިނަﷲ ސލ: ނ.... (އަދި ރިވެތިވެގެންވާ ވަރިކުރެއްވުމަކުން ތިޔަކަނބަލުން ވަރިކުރައްވާ
ހުށީމެވެ.) އަދި 49 ވަނަ އާޔަތުގައި މާތްﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ، ".. ފަނވި للا ޅ..." (އަދި
ތިޔަބައިމީހުން ރީތިވެގެންވާ ދޫކޮށްލުމަކުން އެކަނބަލުން ދޫކޮށްލާށެވެ، މިދެބަސްފުޅުގައި، ބަޔާން ކުރައްވާފައިވާ
ނގ މިބަހުގެ މާނައަކީވެސް ވަރިއެވެ. އެހެނީ، ވަރިކުރާއިރު ރިވެތި ވަރިއަކުން ވަރިކުރުމަށް
I!
އަންގަވާފައިވެއެވެ. އެއީ މުތުޢާއެއް ދިނުމާއެކު އެއްވެސް އަނިޔާއެއް އަދި އުދަގުލެއް އެކަނބަލުންނަށް ނުލިބޭ
ވަރިކުރުމެވެ. މާތްﷲ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﷲގ ޖޫ އާ لންޏާ -ﷲ
2xތ
کميسي
= ﷲ
حق
لބދު هلފ له( 5 ) މާނައަކީ، "ވަރިކޮށްފައިވާ އަންހެނުންނަށް އެކަށީގެންވާ ހެޔޮގޮތުގައި ނނޑު
ދިނުން ހުށްޓެވެ. މޮޑެޕިގ ވެރިންގެ މައްޗަށްވާ އެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މިއާޔަތުގައި އަންގަވާފައިވަނީ،
ވަރިކޮށްފައިވާ ކޮންމެ އަންހެނަކަށް "މުތުޢާއެއް"
ދިނުމަށެވެ. އެއީ އެއަންހެނަކާއެކު ރޭކޮށްފައިވާ
އަންހެނެއްކަމަށްވިޔަސް އެއަންހެނަކާއެކު ރޭ ނުކުރާ އަންހެނެއް ކަމަށްވިޔަސް މެއެވެ. އެއީ އެއަންހެނާއަށް
ކާވެނީގެ ރަން ދިނުން ފަރުޟުވެފައި ވިޔަސް ނުވަތަ ކާވެނީގެ ރަން ދީ ޚަލާޞް ކޮށްފައި ވިޔަސް މެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 29} 3325، ފެކްސް: 3316471
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު
އީމެއިލް
info@highcourt.gov.my embo
.!
www.highcourt.gov.my
14 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
u $ ه
7ދ 4
2
کمی کی یو
44 22
ކީރިތި
ޤުރުއާނުގެ އަލްބަޤަރާ ސޫރަތުގެ 236 ވަނަ އާޔަތުގައި މާތްﷲ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވަނީ، "...
ومتعوهن على الموسع قدره وعلى المقتر قدره متاعا بالمعروف L حقا على المحسنين"
((ނަމަވެސް) ތިޔަބައިމީހުން، އެކަނބަލުންނަށް އުނޑު ދޭށެވެ! (ޑު އަކީ ވަރިކުރެވޭ އަންހެންމީހާ
ހިތްހަމަޖައްސައިލުމަށް ފިރިހެންމީހާގެ ފަރާތުންދެވޭ ބޭނުންތެރި ކޮންމެވެސް އެއްޗެކެވެ.) ތަނަވަސްކަން
ލިބިގެންވާ މީހާގެ މައްޗަށް ~ހ ވެގެންވަނީ، އޭނާގެ ވަރުން ދިނުމެވެ. އަތްމަތިދަތި މީހާގެ މައްޗަށްވެސް
1-لل ވެގެންވަނީ، އޭނާގެ ވަރުން ދިނުމެވެ. ހެޔޮގޮތުގައި ދެވޭ ޢުޓޑް އެއްގެ (ވަރިކުރެވޭ
މީހުންނަށް ދިނުން) هلاﷲ ތެރިންގެ މައްޗަށް 1ޔޅހ ވެފައިވާ ލﷲ އެއްގެ ގޮތުގައެވެ.) މިފަދައިންނެވެ.
މިއާޔަތް ބާވާލެއްވުމުން، ބޭކަލަކު ދެންނެވިއެވެ. ތިބާ އިޚްސާންތެރިވުމަށް އެދޭނަމަ، އެގޮތަށް ކަން ކުރާށެވެ.
އެދޭނަމަ އެކަން ނުކުރާށެވެ. ދެން " للل ﷲ 3ނ ل Dلا،" (ވަރިކޮށްފައިވާ
އަންހެނުންނަށް އެކަށީގެންވާ ހެޔޮގޮތުގައި ދަނޑު ދިނުން ހުށްޓެވެ. هގ ވެރިންގެ މައްޗަށްވާ <
ގޮތުގައެވެ.) އާޔަތް ބާވާލެއްވުނެވެ. ޢިލްމުވެރިން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި ވަރިކުރި ކޮންމެ އަންހެނަކަށް
ޚުތުބާ ދިނުން މިއާޔަތުން ވާޖިބު ކުރެއްވިއެވެ. ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި، ވަރިކޮށްފައިވާ
ކޮންމެ އަންހެނަކަށް "މުތުޢާ" ދޭން ޖެހުމުގެ ތެރޭގައި، އެކަނބަލުންނާއިއެކު ރޭކުރުމުގެ ކުރިން ވަރިކުރާ
އަންހެނުން ނުހިމެނެއެވެ. އެފަދަ އަންހެނަކަށް ދޭންޖެހޭނީ، ރަނުގެ 1/2 އެވެ. އެކަނބަލުންނަކަށް މުތުޢާއެއް
ނުވެއެވެ. މަތީގައި ބަޔާން ކުރެވުނު އާޔަތްތަކުން، އަނބިމީހާއަށް ދޭން ޖެހޭ ޙައްޤުތަކަކީ ފިރިމީހާގެ މުދަލުން
ފިރިމީހާ ދޭންޖެހޭ ޙައްޤުތަކެކެވެ. ނަމަވެސް ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ހޯދުމަށް އެދޭ
ޙައްޤަކީ، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން ކޮށްފައިވާ މަސައްކަތުގައި ހިމެނޭ މުދަލާއި ފައިސާގެ ތެރޭގައި
ހިމެނިފައިވާ އަނބިމީހާ ނުވަތަ ފިރިމީހާގެ ފަރުދީ ނުވަތަ އެމީހާގެ އަމިއްލަ ޙައްޤެވެ.
2 02
10- ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން ކުރެވޭ ދަޢުވާތަކުގެ
އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންވަނީ ކޮން ކޯޓަށްތޯ ބަލާއިރު، އެއިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންވަނީ ފެމެލީ ކޯޓަށްކަން ޤާނޫނު
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 029
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް
ވެއިޓް www.highcourt.gov.mv
info@highcourt.gov.my embo
15 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
ނަންބަރު 22/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށާއި މިމައްސަލައިގެ ޒާތަށް ބެލުމުން އެގެން
އޮވެއެވެ. އެހެންކަމުން، " ދެފަރާތެއް ބައިވެރިވެގެން ކޮށްފައިވާ މަސައްކަތުން ހޯދާފައިވާ ކަމަށް ބުނާ މުދަލާއި
ފައިސާއާ ގުޅުންހުރި މަދަނީ ޚުޞޫމާތެއްކަމަށް" ފެމެލީ ކޯޓުން މިމައްސަލާގައި ބަލައިފައިވަނީ ރަގަޅަކަށް
ނޫނެވެ. މިމައްސަލައިގައި ހިމެނޭ "ދެފަރާތް" އެއީ ކާވެނީގެ ގުޅުމަކުން ގުޅުމަށްފަހު، އެގުޅުން ނިމުމަކަށް
ގެނެވިފައިވާ ދެމީހުންނެވެ. ޚުޞޫމާތު އުފެދިފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއަކީ މިކައިވެނީގެ ގުޅުމުގެ ތެރެއިން
ދެމަފިރިން ހޯދި މުދަލާއި ފައިސާއެވެ. ދެމަފިރިން ދިރިއުޅުމަށް ދައުލަތުން ލިބިދިން ބަންޑާރަ ގޯއްޗެވެ. އެގޯތި
ލިބިދިނުމުގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް އަސާސަކީ އެދެމީހުންގެ ކާވެނީގެ ޢަޤުދެވެ. ދެމަފިރިން ކަމަށްވީތީ، އެތަނުން
އެކަކަށް ގޯތި ދިނުން މަޙްރޫމް ކުރެވިގެން އަނެކަކަށް ގޯތި ލިބިދީފައި އޮތުމެވެ. އަދި ދެމަފިރިންގެ ގޮތުގައި
ތިބެ ބެ 33 އަހަރުގެ ދިގު މުއްދަތުގައި އަނެކަކަށް ގޯއްޗެއް ލިބުން މަޙްރޫމްވެފައި އޮތް އޮތުމެވެ. އެހެންކަމުން،
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނަށް މިގެނެވުނު އިޞްލާޙުގައި، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ހޯދާފައިވާ މުދަލެއް
ރަޖިސްޓްރީކުރެވިފައިވަނީ، ނުވަތަ ފައިސާއެއް ބެހެއްޓިފައިވަނީ، ދެމަފިރިން ކުރެ ކޮންމެވެސް އެއް ފަރާތެއްގެ
ނަން މަތީގައި ކަމަށްވިޔަސް، އެކަމަކީ އެމަދަލުގެ ނުވަތަ ފައިސާގެ މިލްކުވެރިކަން ހަމައެކަނި އެފަރާތުގެ
މައްޗަށް އޮތްކަން ސާބިތުކޮށްދޭ ކަމެއް ކަމުގައި ނުބެލުމަށް އަންގާފައިވެއެވެ. މިގުޅުން ފެށެނީ ޞައްޙަ
ކާވެނީގެ ޢަޤުދަކުންނެވެ. އެގުޅުން ނިމެނީ ވަރި އަކުން ނުވަތަ އެކާވެނި ރޫޅޭ ހިސާބުންނެވެ. ޙުޞޫ
އުފެދިފައިވަނީ އެދެމެދުގައި ދެމަފިރިންގެ ގޮތުގައި ތިބެ ހޯދި މުދަލާއި ފައިސާގެ މައްޗަށެވެ. ޢާއިލާއާބެހޭ
ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކުރާ ޙައްޤު އުފަން ވެގެންދަނީ ޞައްޙަ ކާވެންޏެއް އޮވެ ކާވެނި
ޙާލަތުގައެވެ.
ހަތަ ސާފުކޮށް އެގެން އޮތް ގޮތުގައި ޒަވާޖީ (matrimonial) މައްސަލައެކެވެ. މިއީ އެއްވެސް
ޙާލެއްގައި ދޭދޭ ދެމީހަކު ކުރާ އެހެނިހެން މުޢާމަލާތާއި ގުޅިގެން އުފަންވާ ދަޢުވާއެއް ނުވަތަ ޚުޞޫމާތެއް
ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ، އެ
ދެމަރިންގެ މެދުގައި ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބެހުމަށް އެދި ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ
4 2 2 4
.ނ
29
ހޮޅު
4 ޤާނޫނު ނަންބަރު: 4/2000 ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު)ގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ބ)ގެ 2 ވަނަ ނަންބަރު.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރުންނާއި، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް: nfo@highcourt.gov.mvރ ވާޑް އިޓް
www.highcourt.gov.my en
16
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
ދަށުންވިޔަސް އަދި (ށ) ގެ ދަށުން ވިޔަސް ފުރަތަމަ ހުށަހަޅަން ޖެހޭނީ ފެމެލީ ކޯޓަށް ނުވަތަ ޤާނޫނުން
އާއިލީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ލިބިދީފައިވާ ދަށު ކޯޓަކަށެވެ. ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2010
(ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ ޤާނޫނު)ގެ ޖަދުވަލު 3 ގެ ފެމެލީ ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް ތަކަށް ބަލާއިރު،
އެޖަދުވަލުގެ 4 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާން ކުރާ "ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ހިނގާ އަރާރުންތަކާއި، އެކަކު
އަނެކަކަށް
ޚިޔާނާތްތެރިވެގެން ހުށަހަޅާ މައްސަލަތައް ހިމެނިފައި ވެއެވެ. އަދި އެޤާނޫނުގެ ޖަދުވަލު 5 ގެ 1
ވަނަ ނަންބަރު (ހ) ގައި އެކޯޓެއް ހިމެނޭ ޖުޑީޝަލް ދާއިރާގައި ހިނގާ އެންމެހައި ...ޢާއިލީ މައްސަލަތަކުގެ
ތެރެއިން މިޖަދުވަލުގައި ނުވަތަ މިޤާނޫނުގެ އެހެން މާއްދާއެއްގައި ނުވަތަ އެހެން ޤާނޫނެއްގައި
އިސްތިސްނާކޮށްފައިނުވާ މައްސަލަތައް ހިމެނެއެވެ. ވީމާ، ދެމަފިރިން، އެބަހީ އެޚުޞޫމާތް އުފެދިފައިވާ
މުދަލާއި ފައިސާ ހޯދިއިރު ޞައްޙަ ކާވެންޏަކުން ގުޅިފައިވާ ދެމަފިރިން ނަމަވެސް މިހާރު ކާވެނި ރޫޅިފައި
ވުމުގެ ސަބަބުން، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި އެދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ، އެ
ދެމަރިންގެ މެދުގައި ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން އެހުމާމެދު އަރައިރުން އުފެދިއްޖެނަމަ، އެމައްސަލައެއް ފެމެލީ
ކޯޓާއި ޢާއިލީ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ލިބިދީފައިވާ ދަށު ކޯޓުތައް ބެލޭނެކަމީ ނުހަނު ސާފު
ކަމެކެވެ.
11- ބަޔާންވެދިޔަ ސަބަބުތަކަށްޓަކައި، ލ.މުންޑޫ އަސުރުމާގެ އާމިނަތު ނަޢީމާއާއި މާލެ
ތ.ޝިވިލްގޯ އަޙްމަދު ޝިހާމްއާ ދެމީހުން ކާވެނިކޮށްގެން އުޅުނު މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިންގެ މަސައްކަތުން
ޙާޞިލްކޮށްފައިވާކަމަށް ބުނާ މުދާ ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ހަމަހަމައަށް ބަހައިދިނުމަށް
އެދި 14 ނޮވެމްބަރު 2017 ވަނަ ދުވަހު ފެމިލީ ކޯޓަށް ހުށަހެޅި މައްސަލައަކީ، ފެމެލީ ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް
ހިނގާ އަދި ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން އެކޯޓުން އެމައްސަލަ ބަލައި
އެމައްސަލައާމެދު ފައިޞަލާކުރަނިވި ޙުކުމެއް ކުރަންޖެހޭ މައްސަލައެއްކަމަށް އަހުރެންނަށް ބުރަވެވެއެވެ.
ބާއް *
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އަބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު ގޮތުން މޯލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް: infe@highcourt.gov.mv ރީސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
ޢަދުލުވެރި ޖެހުމަކުން ހަމަހަމައަށް ބޭހ
17 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A{241
ފަނޑިޔާރު ޢަލީ ސަމީރުގެ ރައުޔު.
1- ދެމަފިރިންގެ ކާވެނި ރޫޅޭ ޙާލަތުގައި، ދެމަފިރިން ވަރިކުރުމުގެ ކުރިން، އެދެމެފިރިން
އެކުގައި ހާސިލުކޮށްފައިވާ މުދާ ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބަހަން އެދުމުގެ އުސޫލު ޤާނޫނަކުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި
ތަޢާރަފުވެފައިވަނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް 2 ވަނަ އިސްލާޙު ގެނައުމުގެ
ޤާނޫނު (ޤާނޫނު ނަންބަރު 9/2016) ގައި ކަމާއި، އެޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވަނީ،5
ކާވެނި ރޫޅޭ ޙާލަތުގައި، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ހާސިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއާމެދު
ޢަމަލުކުރާ އުސޫލެއް ބަޔާންކޮށް މި ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް
ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިވާނަމަ، ވަރިކުރުމުގެ ހުއްދަ ދިނުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ކާވެނި ރޫޅައިދިނުމުގެ
ކުރިން، ނުވަތަ ވަރި ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްދިނުމުގެ ކުރިން، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި
ޙާސިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ، މިމާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެ މަތިން، އެ ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި
ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބެހުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް ލިބިގެންވެއެވެ.
މިފަދައިންކަމާއި، ލ.މުންޑޫ އަސުރުމާގެ އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ވ.ޝިވިލިގޯ އަޙުމަދު ޝިހާމްގެ މައްޗަށް
ރައްދުވާ ގޮތަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅުމަށްޓަކައި އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ފެމިލީކޯޓަށް ހުށަހެޅި، މައްސަލަ
ހުށަހަޅާ ފޯމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވަނީ، މިއީ މިދެމީހުން ކާވެނިކޮށްގެން އުޅުނު މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި
ހޯދާފައިވާކަމަށް ބުނާ މުދަލާއި ފައިސާއާއި ދެމީހުން އެކުގައި ހޯދާފައިވާކަމަށް ބުނާ ގޯތި ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި
ބެހުމަށްޓަކައި އެދި ހުށަހަޅާ މައްސަލައެއްކަމުގައެވެ.
29 22
2- ބުނެވުނު ސީޣާއިން އެގޮތުގައި އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ފެމިލީކޯޓަށް މައްސަލަ ހުށަހަޅާ
ފޯމު ލުމުން އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާ މައްސަލަ އަކީ، ފެމިލީކޯޓުން ބެލުމުގެ އިޚްތިސާސް
ލިބިގެންވާ މައްސަލައެއް ނޫންކަމަށް އެކޯޓުން ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާކަމާއި، މިގޮތުން މި މައްސަލައިގެ ފޯމް
ބަލައިގަނެވެން ނެތްކަން އަންގާ ފެމިލީކޯޓުގެ ރަޖިސްޓްރާރގެ ފަރާތުން އާމިނަތު ނަޢީމާއަށް ދީފައިވާ
.
5 ޤާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް 2 ވަނަ އިސްލާޙު ގެނައުމުގެ ޤާނޫނު ( ޤާނޫނު ނަންބަރު 16
9/260) ގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
ދެވޭހިރާއްޖެ، ފޯން: 329} 3325، ފެކްސް 16471
33
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އަބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު ދޮރާނީ
އީމެއިލް
info@highcourt.gov.my embo
www.highcourt-gov.my
18 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
/ ތ ދ ތ
މިއަދުގެ
ޖަވާބުގައި، ދަޢުވާފޯމް ބަލައި ނުގަތް ސަބަބެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކުރައްވަނީ ދެ ސަބަބެއްކަމާއި އެއިގެ ތެރެއިން
ފުރަތަމަ ސަބަބަކީ، އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅި ދަޢުވާފޯމާއިއެކު ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ
11 ވަނަ
.ދާގައި ބުނާފަދަ އެއްބަސްވުމެއް ހުށަހަޅާފައި ނެތުމާއި އެފަދަ އެއްބަސްވުމެއް ނެތްކަމަށް އައިމިނަތު
ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ބުނާތީކަމާ ދެވަނަ ސަބަބަކީ، ވަރި ސާބިތުކުރުމުގެ މައްސަލައިގެ ތެރެއިން ދެމަފިރިން
އެކުގައި ހޯދާފައިވާ މުދަލާއިމެދު ގޮތެއް ނިންމާފައިވާކަން އެނގެން ނެތުންކަމާއި، ފެމިލީކޯޓުގެ ރަޖިސްޓްރަރގެ
މި ނިންމެވުން މުރާޖަޢާކޮށްދިނުމަށް އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން އެކޯޓަށް ހުށަހެޅިކަމާއި، އެގޮތުން ފެމިލީކޯޓުގެ
ރަޖިސްޓްރަރގެ ނިންމުން މުރާޖަޢާކޮށްދިނުމަށް އެދި އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުމަށް ބަލައި،
29
gỗ 2 3 4 54 838 ==>g 146-IQB/MIS/2018/26 288 3823
ވަނީ ރަޖިސްޓްރަރގެ ނިންމުމަށް ތާއީދުކޮށްފައިކަމާއި، އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން އިސްތިއުނާފުކޮށްފައި މިވަނީ
về độ <= 33, 3428g 146-IQB/MIS/2018/26 25
ޤާޟީ ނިންމަވާފައިވާ ނިންމެވުންކަން އެނގޭކަމެވެ.
3- ޤާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) ގެ 11 ވަނަ މާއްދާއަށް ބަލާއިރު،
ދެމީހަކު ކާވެނިކުރާ ވަގުތު އެމާއްދާގައި ބުނާފަދަ އެއްބަސްވުމެއް6 ހެދުމާއި ނުހެދުން ދޫކޮށްލެވިފައިވަނީ
ކާވެނިކުރާ ދެމަފިރިންގެ އިޚްތިޔާރަށްކަމާއި، އެހެންނަމަވެސް މިފަދަ އެއްބަސްވުމެއް ކައިވެނި ކުރާވަގުތު އެ
ހިނދުން ހިނދަށް ކޮށްފައި ނެތުމަކީ ކައިވެނީގެ ފަހަށް ދެމަފިރިންގެ ގޮތުގައި ތިބޭ ތިބުމުގައި އެފަދަ
އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާލުން މަނާކުރާ ސަބަބެއް ގޮތުގައި ތަރުޖަމާ ކުރެވޭނެކަމެއް ނޫންކަމާއި، ޢާއިލާއާބެހޭ
ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާފަދަ އެއްބަސްވުމެއް ވެވޭނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު:4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ
ޤާނޫނު) އަށް ޢަމަލުކުރަން ފެށި ތާރީޚުކަމުގައިވާ 1 ޖުލައި 2001 ން ފެށިގެން ފަހަށް ކައިވެނި
ކުރާފަރާތްތަކުގެ މައްޗަށް އެކަނި ކަމުގައި ތަރުޖަމާ ކުރެވިގެން ދިއުމަކީ އެ ތާރީޚުގެ ކުރިން ކައިވެނި ކޮށްފައިވާ
6 އެމާއްދާގައި ބުނަނީ " ކާވެނިކުރާއިރު،އެކުވެނީގައި ހިމެނޭ ދެފަރާތުން ދިރިއުޅުން ބިނާކުރުމުގައި ތަބާވާނެ މައިގަނޑު އުސޫލުތައް، ދެފަރާތުގެ ދެމެދުގައި ލިޔުމަކުންވެވޭ
އެއްބަސްވުމެއްގައި ހިމަނައި، އެ އެއްބަސްވުމަށް ޢަމަލުކުރުމަކަށް ޤާނޫނު ހުރަހެއް ނާޅައެވެ"
)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ ކަޗް ޖޯރާނީ، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 332529، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް highcourt.gov.mv * ވެބް ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
19 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A{241
ފަރާތްތަކަށް ޤާނޫނުން ލިބެންއޮތް މަންފާ އަކުން މަޙްރޫމް ކުރުން ކަމުގައި ނޫނީ ނުވާނޭ ކަމާއި އަދި އެއީ
ލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގައި މި އުސޫލު ތަޢާރަފު ކުރެވިގެންދިޔަ މަޤްސަދު ގެއްލިގެންދާނެ ކަމެއްކަން އެނގޭކަމާއި
މިހެންކަމުން ކައިވެނި މަތީގައި ދެމި ތިބި ކޮންމެ ދެމަފިރިއަކަށްވެސް (01 ޖުލައި 2001 ގެ ކުރިން ނުވަތަ
ފަހުން ކައިވެނި ކޮށްފައިވާ ފަރާތަކަށް ވީނަމަވެސް، އެ ދެމީހުން ކާވެނި ކުރާވަގުތު ނުވަތަ އެ ދެމީހުން
އިނދެގެން ތިބިހާ ހިނދަކު ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާފަދަ އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާލުން
ހުއްދަވެގެން ވާނެކަން އެނގޭކަމާއި މިހެންކަމުން ޤާނޫނު ނަންބަރު:4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް
ޢަމަލުކުރަން ފެށުމަށްފަހު އެޤާނޫނުގައި ބުނާފަދަ އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވާލުމަށް އޮތް ފުރުސަތު އައިމިނަތު
ނަޢީމާއަށް ގެއްލިގެންގޮސްފައިވާކަމުގައި ބެލެވެންނެތްކަމެވެ.
4- އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ފެމިލީކޯޓަށް ހުށަހެޅި މައްސަލަ އެކޯޓުން ބަލައި ހިންގެން
ނެތްކަމަށް ފެމިލީކޯޓުން ކަނޑައެޅުއްވި ސަބަބުތަކުގެ ތެރެއިން، ޤާނޫނު ނަންބަރު 9/2016 ގެ 32 ވަނަ
މާއްދާގައި ބުނާ ފަދަ އެއްބަސްވުމެއް އޮތުން ނުވަތަ ނެތުން ލާޒިމްތޯ އާއި ވަރި ސާބިތުކުރުމުގެ މައްސަލައިގެ
ތެރެއިން ދެމަފިރިން އެކުގައި ހޯދާފައިވާ މުދަލާއިމެދު ގޮތެއް ނިންމާފައި ވާންޖެހޭނެކަން ނުވަތަ ނޫންކަމުގެ
މައްޗަށް ބަލާއިރު،
މުދައު މިލްކުކޮށް ލިބިގަތުމާއި މުދަލުން ތަސައްރަފު ކުރުމުގެ ޙައްޤަކީ ވަކި ޖިންސަކަށްވާތީ
މަނާކުރެވިފައިވާކަމެއް ނޫންކަމާއި، ކައިވެނިކޮށްގެން ތިބޭއިރު ދެމަފިރިން ވަކިވަކިންވެސް އަދި ދެމަފިރިން
އެކުގައިވެސް މުދައު ޙާސިލުކޮށް އެމުދަލުން ތަސައްރަފުކުރުމުގެ ޙައްޤު އަބަދުވެސް އޮންނާނޭކަމާއި، އަދި
މިގޮތަށް ހޯދޭ މުދަލެއް ދެފަރާތުން ރުހޭނަމަ ކޯޓު މެދުވެރިނުވެ އެއްފަރާތުން އަނެއްފަރާތަށްދީ ސުލްޙަވެރިކަމާއި
އެކު އެފަދަ މުދަލަކާއި މެދު ގޮތެއް ނިންމުމަކީ ދެފަރާތަށްވެސް ލިބި އޮންނާނެ ޙައްޤެއްކަމާއި، މިހެންކަމުން
ދެމަފިރިން އެކުވެ ހޯދާފައިވާކަމަށް ބުނާ މުދަލެއް އެ ދެމަފިރިން ސުލްޙަވެރިކަމާއިއެކު ބަހަން އެއްބަސްވެ
އެކަން ދެމަފިރިން ރުހޭ ގޮތަށް އެކަން ނިންމާނަމަ އެކަމުގައި ކޯޓު ބައިވެރިވެ އެފަދަ މުދަލެއް ކޯޓަށް ފެންނަ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު ކޮއްދީގެ ޖީލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް info@highcourt.gov.mvވަބް ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
w
| ދީދީމެންގެ
20 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A{241
ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބެހުމުގެ ދައުރެއް ނޯންނާނެކަމާއި މިފަދަ މުދަލެއް ކޯޓު މެދުވެރިވެގެން ޢަދުލުވެރި
ބެހުމަކުން ބެހެމުގެ ބާރު ލިބިދެނީ، ކާވެނި ރޫޅޭ ޙާލަތުގައި ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި
ޙާޞިލްކޮށްފައިވާ މުދަލަކާމެދު ޢަމަލު ކުރާނެގޮތަކާމެދު ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ޚިލާފު އުފެދިއްޖެ ޙާލަތެއްގައިކަން
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ޖުމްލަ މާނައަށް ބެލުމުން އެނގޭކަމާއި ހަމަ އެގޮތަށް
ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާސިލްކޮށްފައިވާކަމަށް ބުނެ ހުށަހަޅާ މުދަލާއި ފައިސާ މި މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
ގޮތުގެ މަތީން ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބެހުމުގެ ބާރު ކޯޓަށް ލިބިގެންވަނީ ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން
އެކުގައި ޙާސިލު ކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއާމެދު ޢަމަލުކުރާނެ އުސޫލެއް ބަޔާންކޮށް މި ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ
މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި އޮންނަ ޙާލަތުގައި އެކަނިކަން ވެސް
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އިން އެނގޭކަމާއި މީގެ އިތުރުން އެގޮތަށް ވެވޭ އެއްބަސްވުމަކީ
ލިޔުމުން ވެފައި އޮންނަ އެއްބަސްވުމަކަށް ވާންޖެހޭކަން ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާއަށް ބެލުމުން
އެނގެން އޮންނައިރު، ބުނެވުނު ފަދަ އެއްބަސްވުމެއް އޮންނަންޖެހޭކަން އިތުރަށް ކަށަވަރުވަނީ، 32 މާއްދާގެ
(ނ) ގައި، ކާވެނި ރޫޅޭ ޙާލަތުގައި ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ހާސިލުކޮށްފައިވާ މުދަލަކާއި
މެދު ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތަކާ މެދު ޚިލާފު އުފެދިއްޖެނަމަ ކޯޓުން ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން އެމުދާ ބަހަންވާނީ، އެ
ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ވެވޭ އެއްބަސްވުމުގައިވާ ގޮތުގެ މަތީންކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަ
އޮތުމުންނާއި 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ރ) ގައި، ބުނެވުނުފަދަ މުދަލާ މެދު ޢަމަލު ކުރާނެ ގޮތަކާމެދު ޤާނޫނުގެ 11
ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގައި ކަނޑައެޅި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަންކަމަށް އިސްކަން
ދޭންޖެހޭނެކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނާތީކަމާއި،
މީގެ އިތުރުން ދެމަފިރިން އެކުގައި ތިބިއިރު ހޯދާފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއާއި ގުޅޭ މައްސަލަތައް
އެދެމަފިރިންގެ ވަރި ސާބިތުކުރުމުގެ މައްސަލައިގެ ތެރެއިން ނިމިފައި ވާންޖެހޭނެކަން ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32
ވަނަ މާއްދާއަށް ބެލުމުން އެނގޭކަމާއި އެފަދައިން އެކަން އޮތުމުގެ ބޭނުމެއްކަމުގައި ބެލެވެނީ ދެމަފިރިންގެ
ކައިވެނި ރޫޅުމަށްފަހު އެދެމީހުން އަޖުނަބީންގެ ގޮތުގައި ތިބޭއިރު ކައިވެނީގެ މަތީގައި ތިބިއިރު ކޮށްފައިވާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އަބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރުވީ، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް ifo@highcourt.gov.mvއެއް ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
21 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A1241
ބޭނުމަކު އެކަކު
ކަމެއްގެ މައްޗަށް ކަމަށްބުނެ އެކަކު އަނެކަކަށް ދަތިކުރުމުގެ ގޮތުން ނުވަތަ އެނޫންވެސް އެފަދަ
އަނެކެއްގެ މައްޗަށް ދަޢުވާތައް ހުށަހެޅި ކުރިއަށް ގެންދިއުން ހުއްޓުވުންކަމުގައިކަމަށް ބެލެވޭކަމެވެ.
22 / /
ހއ 2
2x ތ 8 *
5- ޤާނޫނު ނަންބަރު 4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) ގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި
ންކޮށްފައިވާފަދަ ކާވެނީގެ އެއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިވާ ނަމަވެސް، ނުވަތަ އެފަދަ
އިއްބަސްވުމެއް ދެމަފިރިންގެ މެދުގައި ކޮށްފައިނުވާ ނަމަވެސް، އެ ދެމަފިރިންކުރެ ކޮންމެ ފަރާތަކަށްވެސް
އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން ލިބެންޖެހޭ އެންމެހައި ޙައްޤުތައް ފުރިހަމައަށް އެފަރާތަކަށް ލިބިދޭންވާނެކަމަށް ޤާނޫނު
ނަންބަރު 9/2016 ގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި އޮންނަކަމާއި މިހެންކަމުން މި މާއްދާގައި މި ބުނަނީ
އިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާފަދަ އެއްބަސްވުމެއް އޮތަސް ނުވަތަ ނެތަސް ކާވެނިކޮށްގެން
ތިބިއިރު ދެމީހުން ކޮށްފައިވާ މަސައްކަތުން ހޯދާފައިވާކަމަށް ބުނާ މުދަލާއި ފައިސާއާއި ގުޅުން ހުރި
ޚުސޫމަތެއްގެ މައްސަލަ ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުންކަމަށް ބުނެ ފެމިލީކޯޓަށް
ހުށަހެޅިއްޖެނަމަ އެކޯޓުން އެ މައްސަލަ ބެލުން ހުއްދަވުންތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ މިކަމުގެ މައްޗަށް ބަލާއިރު،
ބުނެވުނު ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އަދި (ށ) އެކުއެކީގައި ކިޔާލުމުން ދޭހަވަނީ،
އެމާއްދާގެ (ށ) ގައި ބަޔާންކުރާ ކަންކަމަކީ އެ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބުނާފަދަ ދެމަފިރިން އެކުވެ ހޯދާފައިވާކަމަށް
ބުނާ މުދަލާއި ފައިސާގެ މައްސަލަތައް ފިޔަވައި އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން ލިބިދޭންޖެހޭކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ
އެހެނިހެން ޙައްޤުތަކުގެ ވާހަކަތައް ކަމުގައި ކަމާއި، މިގޮތުން 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) މިއަކުރުގައި ބަޔާންކުރާ
ޙައްޤުތަކަކީ އަނބިމީހާ ވަރިކުރުމަށްފަހު ދިނުން ލާޒިމްވާ ޢިއްދައިގެ ޚަރަދާއި ދަރިންގެ ޚަރަދުފަދަ
ޙައްޤުތައްކަން އެނގޭކަމާއި މި ބުނުމަށް އިތުރަށް ބާރު ލިއްބައިދެނީ ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާއަށް
އިސްލާޙު ގެނައުމުގެ ކުރިން އެ މާއްދާ އޮތް ގޮތަށް ބެލުމުންކަމާއި މިގޮތުން ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ
މާއްދާއަށް އިސްލާޙު ގެނައުމުގެ ކުރިން އެމާއްދާއަކީ، ކޯޓުގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ކާވެނި ނިމުމަކަށް ގެންނަ
ޙާލަތްތަކުގައި ޚަރަދުގެ މައްސަލަ ހަމަޖެއްސުމަށް ލާޒިމްކުރުމުގެ ގޮތުން އެކަށައެޅިފައިވާ މާއްދާއެއްކަން
. 22
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު ދޮރާރީ ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33256329، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް
ވެބް ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
info@highcourt.gov.my emba
22 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
ފެންނަން އޮތްކަމާއި އެމާއްދާގައި ކުރިން އޮތީ: "ދަރިންގެ ޚަރަދާއި އަނބިމީހާގެ ޚަރަދާ ބެހޭ ގޮތުން ދެމަފިރިން
ހަމަޖެހޭ ގޮތަކަށް އެއްބަސްވެފައިނުވާނަމަ، ވަރިކުރުމުގެ ހުއްދަދިނުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ކާވެނި ރޫޅައިދިނުމުގެ
ކުރިން، އަނބިމީހާއަށާއި، ދަރިންނަށް ޚަރަދުދޭންވާ މުއްދަތާއި މިންވަރާބެހޭ ގޮތުން، މިޤާނޫނުގެ 35 ވަނަ
މާއްދާގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކޯޓުން ގޮތެއް ކަނޑައަޅަންވާނެއެވެ." މިފަދައިންކަމާއި މިހެންކަމުން 32 ވަނަ
މާއްދާއަށް އިސްލާޙު ގެނެވުނުއިރު އެ މާއްދާގެ (ހ) އިން ކަނޑައެޅިފައި އެވަނީ ޤާނޫނުން އަލަށް ތަޢާރަފު
ކުރެވުނު ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާސިލްކޮށްފައިވާކަމަށް ބުނެ ހުށަހަޅާ މުދަލާއި ފައިސާގެ މައްސަލަތަކުގައި
ޢަމަލުކުރަންވީ ގޮތުގެ އިޖުރާއާތުކަމާއި އަދި ކުރިން އުވާލެވުނު 32 ވަނަ މާއްދާގައި އޮތް އަދި ފަހުން
އިސްލާޙުކުރެވުނު ޤާނޫނުގެ 35 މާއްދާގައި ބުނާ ޙައްޤުތަކާއި އެނޫންވެސް އެބާވަތުގެ އެހެނިހެން ޙައްޤުތައް
ދެފަރާތުން ލިޔުމުން އެއްބަސްވެފައި އޮތަސް ނުވަތަ ނެތަސް ލިބެންޖެހޭނެ ޙައްޤުތަކެއް ކަމުގައި ކަށަވަރުކަން
އެ މާއްދާގެ (ށ) އިން ދީފައިވަނީކަމެވެ.
6- ޤާނޫނެއްގައި ވަކިކަމެއް ވަކިމުއްދަތެއްގައި ކުރުމަށް ވަކި މީހެއް ނުވަތަ ފަރާތެއްގެ މައްޗަށް
ލާޒިމްކޮށް ކަނޑައަޅައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާނަމަ އެކަމެއް އެ މުއްދަތުގައި ކުރުން އެކަމެއް ރައްދުވާ ފަރާތުގެ
މައްޗަށް ލާޒިމްވާނޭ ކަމާއި، ނޫންނަމަ ވާނީ އެކަމެއް ރައްދުވާ ފަރާތަކުން ޤާނޫނާއި އެއްގޮތަށް ޢަމަލުނުކުރުމުގެ
ސަބަބުން ޤާނޫނާއި ޚިލާފުވީ ކަމުގައި ކަމާއި، އަދި އެފަދައިން ޤާނޫނާއި
އެއްގޮތަށް ކަންނުވެ އޮތުން
ވެގެންދާނީ ޤާނޫނުން ފޯރުކޮށްދޭން ބޭނުންވި މަޤްޞަދު ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ޙާސިލު ކުރުމަށް ހުރަސް
24 20 024
އަޅުނކުމް ޤަވާ
ވަރިކުރުމުގެ ކުރިން ދެމަފިރިން އެކުގައި ހާސިލުކޮށްފައިވާ މުދާ ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބެހުމުގެ
އުސޫލު ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުން ތަޢާރަފު ކޮށްފައިވަނީ ވަރަށް ޚާއްސަ މަޤްސަދުތަކަކާއި މަސްލަޙަތުތަކެއް
ޙިމާޔަތްކުރުމަށްޓަކައި ކަމާއި، މި ގޮތުން ބުނެވުނު އުސޫލު ތަޢާރަފްކުރުމުގެ ގޮތުން ޤާނޫނު ނަންބަރު
4/2000 (ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޚާއްސަ އިސްލާހެއް ގޮތުގައި އެ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާއަށް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަތުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް
ވެބް ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
info@highcourt.gov.my embo
23 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A1241
24 OX
#
ބުނެވުނު އިސްލާޙު އެގޮތުގައި ގެނެވިފައިވާއިރު، މި އުސޫލު އިތުރަށް ފުރިހަމަކޮށް ހިންގުމަށްޓަކައި އަދި
ޤާނޫނުން ފޯރުކޮށްދޭން ބޭނުންވި މަޤްޞަދު ޙާސިލު ކުރުމަށްޓަކައި ވަކި މުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި ޤަވާޢިދެއް ހެދުން
މިފަދަ ޤަވާޢިދު ހެދުމަށް ޤާނޫނުން ބާރު ދީފައިވާ މިނިސްޓްރީގެ މައްޗަށް ލާޒިމްކޮށްފައިވާކަމާއި،7 މިގޮތުން މި
ޤާނޫނު ފާސްވެ، ތަސްދީޤުކޮށް، ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓުގައި ޝާއިޢުކުރާ ތާރީޚުން ފެށިގެން 06 (ހައެއް)
މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި އުސޫލުތައް ހިމެނޭހެން ކަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީން ޤަވާޢިދެއް ހަދައި
އެކުލަވާލުން ލާޒިމްކޮށްފައިވާކަމާއި، އެ އުސޫލުތަކަކީ ކާވެނި ކުރުމުގެ ކުރިން ދެމަފިރިން ވަކިން ޙާސިލް
ކޮށްފައިވާ މުދަލާއި އެކަހެރި ނަމުގައި ހޯދާފައިވާ މުދާ ކަނޑައަޅާނެ މިންގަނޑުތަކާއި ގުޅޭ އުސޫލު، ކާވެނީގެ
މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާސިލު ކޮށްފައިވާ މުދާ ނުވަތަ ފައިސާ ކަނޑައަޅާނެ އުސޫލު، މުދާ ނުވަތަ
ފައިސާ ހޯދުމަށް ދެމަފިރިން ވަކިވަކީން މަސައްކަތް ކޮށްފައިވާ ނުވަތަ ހޭދަ ކޮށްފައިވާ މިންވަރު ކަނޑައަޅާނެ
އުސޫލު، ކާވެނީގެ މުއްދަތަށް ބަލައި އަނބިމީހާއަށާއި ފިރިމީހާއަށް ޙައްޤުވާ ބައި ނުވަތަ މިންވަރު ކަނޑައަޅާނެ
އުސޫލު، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާސިލު ކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ އަގުކުރުމާބެހޭ
އުސޫލު، ކާވެނި ކުރުމުގެ ކުރިން ދެމަފިރިން ވަކިން ޙާސިލު ކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއާއި އެކަހަރި ނަމުގައި
ހޯދާފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ތަސައްރަފުކުރެވި އެ މުދަލާއި ފައިސާއަށް އިތުރުވުމެއް
ނުވަތަ ކުރިއެރުމެއް ލިބިފައިވާނަމަ އެކަން ދެނެގަންނާނެ އުސޫލު، އަދި ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން
އެކުގައި ހާސިލު ކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ ޢަދުލުވެރި ބެހުމަކުން ބަހާއިރު ބެހުމަށް ކަނޑައަޅާ އެއްވެސް
މުދަލަކީ އޭގެ ޒާތުގައި ބެހުމަށް ދަތި މުދަލެއްނަމަ އެ މުދަލެއް ބެހުމުގެ ބަދަލުގައި ޢަމަލުކުރާނެ އުސޫލު، މި
އެންމެހައި އުސޫލުތައް ހިމެނޭގޮތުން ޤަވާޢިދެއް ވަކި މުއްދަތެއްގައި ހެދުން ކަމާއިބެހޭ މިނިސްޓްރީގެ މައްޗަށް
ލާޒިމްކަން އެނގެން އޮތްއިރު، ޤާނޫނުގައި ބުނާފަދަ ޤަވާޢިދެއް ހެދިފައި ނެތި އެ ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކުރާ
ކަންކަން ޢަމަލީ ގޮތުން ތަންފީޛު ކުރެވެން ނެތްކަން މި ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ ބައެއް އަކުރުތަކުގައި
ންކޮށްފައިވާ ކަންކަމަށް ބެލުމުން އެނގޭކަމާއި، މިސާލެއްގެ ގޮތުން 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި،
0422
ދރު 0
xތ ﷲ 2
ބަނކުން
? ޤާނޫނު ނަންބަރު 16}}9 ގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ބ)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އުބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3ނަން
އީމެއިލް info@highcourt.gov.mv
މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33256329، ފެކްސް: 16471
33
ސައިޓް:
www.highcourt.gov.my entona
24 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A1241
"އެ މާއްދާގައި (އ) ގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާފަދައިން ދެމަފިރިންނަށް އެއްބަސްނުވެވޭ ޙާލަތުގައި، ފައިސާދީ މުދާ
ބަލަހައްޓާނެ ފަރާތެއް ކަނޑައަޅާނީ މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ޤަވާޢިދާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން ކޯޓުންނެވެ."
މިފަދައިން ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު އެ މާއްދާގެ (ހ) ގައި،
"ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާ” ކަމަށް ބުނެފައި އެވަނީ،
ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ވަކިވަކިން ހޯދާފައިވާ އުފުލޭ މުދަލާއި ނުއުފުލޭ މުދަލާއި ނަޤުދު
ފައިސާ އަދި މި މާއްދާގެ ބ ގެ 1 ވަނަ ނަންބަރާއި މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ހަދާ ގަވާއިދުގައި ބަޔާންކުރާ
މުދަލާއި ފައިސާއަށެވެ."
މިފަދައިން ބަޔާންކޮށްފައިވާކަމާއި، މިހެންކަމުން ހަމައެކަނި މި ދެއަކުރުގައިވާ ކަންކަމުގެ މައްޗަށް
ބެލިނަމަވެސް ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާފަދަ ޤަވާޢިދެއް އެކުލަވާލުމުގެ ކުރިން ކާވެނީގެ
މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ޙާޞިލު ކޮށްފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާގެ މައްސަލަ ކޯޓުން ބައެއް ޙާލަތުގައި
ބެލެން ނެތްކަން އެނގޭއިރު،
މިހާތަނަށްވެސް ޢާއިލާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާފަދަ ޤަވާޢިދެއް، އެ ޤާނޫނުގައި
ބުނާ އުސޫލުތައް ހިމެނޭ ގޮތުން ކަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީން އެކުލަވާލާ ޝާއިޢުކޮށްފައި ނެތްކަން އެނގޭކަމާއި
މިހެންކަމުން ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާ ޙަޤީޤީ މާނައިގައި ތަންފީޛުކުރުމަށް ބޭނުން ނަމަ އަދި
އެކަން ތަންފީޛު ކުރުމަށްޓަކައި، މިއަދުން ފެށިގެން އެކަށީގެންވާ މުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު
9/2016 ގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބުނާފަދަ ޤަވާޢިދެއް ހަދައި އެ ޤަވާޢިދެއް ޝާއިޢު ކުރުމަކީ
ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގައި ބުނާ މިނިސްޓްރީން ކުރަންޖެހޭނެކަމެއްކަން އެނގޭކަމެވެ.
7- އިސްވެ ފާހަގަ ކުރެވުނު ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ބަލައި އަދި އާމިނަތު ނަޢީމާ އާއި އަޙުމަދު
ދެމީހުންގެ މެދުގައި ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާފަދަ އެއްބަސްވުމެއް
ވެފައިވާކަން އެނގެން ނެތުމާއި އަދި އެފަދަ އެއްބަސްވުމެއްހެދިފައި ނުވާކަމަށްވެސް އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ބަހުން
ހހމައ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3256329
3، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް info@highcourt.gov.mv ވެބް ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
ދިވެ
25 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A{241
އެނގެން އޮތުމުންނާއި ބުނެވުނު ގޮތަށް މުދާ ބަހައިދިނުމަށް ވަރި ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމުގެ ކުރިން މައްސަލައެއް
އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާކަން އެނގެން ނެތުމުން މި މައްސަލައަކީ ފެމިލީ ކޯޓުން ބެލެންނެތް
މައްސަލައެއްކަމަށް ފެމިލީ ކޯޓުގެ ރަޖިސްޓްރަރގެ ނިންމެވުމަށް ތާއީދުކޮށް ފެމިލީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު
35 36 35 34 33 34 533 53 kg - 146-IQB/MIS/2018/26
ގެންނަންޖެހޭނެ ސަބަބެއްނެތްކަމަށް ފެނެއެވެ.
0
ފަނޑިޔާރު ޢަބްދުއްރައޫފު އިބްރާހީމްގެ ރައުޔު.
ލ.މުންޑޫ (އަސުރުމާގެ، އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ފެމިލީ ކޯޓަށް ހުށަހެޅި މައްސަލަ ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް
އެކޯޓަށް ލިބިގެން ނުވާކަމަށް އެކޯޓުގެ ރަޖިސްޓްރާރ ނިންމާފައިވާ ނިންމުމަށް ތާއީދުކޮށް، ފެމިލީ ކޯޓުން
ނިންމާފައިވާ ނިންމުމަށް ބަދަލު ގެންނަންޖެހޭ ސަބަބެއް ނެތްކަމަށް މި މައްސަލަ މިކޯޓުގައި ބެލި
ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓެވީ ފަނޑިޔާރު އަލްއުސްތާޛު ޢަލީ ސަމީރުގެ ރައުޔުގައި
ފާހަގަކޮށްފައިވާ ގޮތަށް މި މައްސަލަ ނިންމަން އަހުރެން ތާއީދުކުރަމެވެ. އަދި އަންނަނިވި ކަންތައްތައް ފާހަގަ
ކުރަމެވެ.
4772
1- މަދަނީ ޢާންމު މުޢާމަލާތްތަކާގުޅޭ މައްސަލަތައް ފުރަތަމަ މަރުހަލާގައި
އިޚްތިޞާޞް ލިބިގެންވަނީ ސުޕީރިއަރ ކޯޓުތަކުގެ ތެރެއިން ސިވިލް ކޯޓަށެވެ. އަދި މަދަނީ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ
މައްސަލަތައް ބެލުން މެޖިސްޓްރޭޓް ކޯޓަށް، އެކޯޓަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ އިޚްތިޞާޞްގެ ތެރޭގައި ލިބިގެންވެއެވެ.
ދެމީހަކު ކާވެނިކޮށްގެން ތިބެ، އެދެމީހުންގެ މަސައްކަތުން ނުވަތަ ހިއްސާ ވެގެން ހޯދާފައިވާ މުދަލާއި
ފައިސާއާގުޅޭ މައްސަލަތައް ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ސުޕީރިއަރ ކޯޓުތަކުގެ ތެރެއިން ލިބިގެންވަނީ ފެމެލީ
ކޯޓަށެވެ. މިބާވަތުގެ މަދަނީ މައްސަލަ ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް އެކޯޓަށް ލިބިގެންވަނީ ދެމަފިރިން ވަރިކުރުމުގެ
ހުއްދަ ދިނުމުގެ ކުރިން، ނުވަތަ ކާވެނި ރޫޅައިދިނުމުގެ ކުރިން ނުވަތަ ވަކިރަޖިސްޓްރީ ކޮށްދިނުމުގެ ކުރިން
ކަން ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 32 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އަށް ބެލުމުން ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ. މިމައްސަލައިގައި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އާބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރާ ގޮތާރީޖޯލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް info@highcourt.gov.mvވަބް ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
26 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
އަޙްމަދު ޝިހާމް، އާމިނަތު ނަޢީމާ ވަރިކޮށްފައިވަނީ 03 އޮކްޓޯބަރު 2017 ގައި ކޯޓުން ބޭރުގައި ކަމާއި،
އެދެމީހުންގެ ވެރި ރަޖިސްޓްރީކޮށްދީފައިވަނީ 22 އޮކްޓޯބަރު 2017 ގައިކަން ފެމިލީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު
1036/2017 "ވަރީގެ ރަޖިސްޓްރީގެ ސެޓްފިކެޓް" އިން އެނގެއެވެ.
2- މިދެމީހުންގެ ވަރި ސާބިތުކުރުމުގެ މައްސަލަ ފެމެލީ ކޯޓަށް ހުށަހެޅީ އާމިނަތު ނަޢީމާ
ކަމާއި، އެ މައްސަލަ އެކޯޓުގެ ނަންބަރު 2017/Fm
-
C/1867 ޤަޟިއްޔާގައި ބަލާފައި ވެއެވެ.
އެމައްސަލައިގެ ތެރޭގައި މިދެމީހުންގެ ކާވެނިކޮށްގެން ތިބިއިރު، ހިއްސާވާ ގޮތަށް ހޯދާފައިވާ މުދަލާއި
ފައިސާއާގުޅޭ ގޮތުން ގޮތެއް ނިންމައިދިނުމަށް އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން އެދިފައިވާ ކަމަށާއި، އެކަން ފަހުން
ކޯޓަށް ހުށަހެޅުމަށް ފެމިލީ ކޯޓުގައި އެމައްސަލަ ބެލި ޤާޟީ ބުނެފައިވާކަމަށް އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން މި
ކޯޓުގެ ޝަރީއަތުގެ މަޖިލީހުގައި ފާހަގަ ކޮށްފައިވީނަމަވެސް، އެމައްސަލައިގެ ޝަރީއަތުގެ މަޖިލީހަށް އާމިނަތު
ނަޢީމާ 22 އޮކްޓޯބަރު 2017 ގައި ދީފައިވާ ބަޔާނަށް ބަލާއިރު، އޭނާއާއި އަޙްމަދު ޝިހާމްއާ ދެމީހުން
ކާވެނިކޮށްގެން ތިބިއިރު އެކުގައި ނުވަތު ހިއްސާވާ ގޮތަށް ހޯދާފައިވާ މުދަލެއް ނުވަތަ ފައިސާއަކާ ގުޅޭ ގޮތުން
ޝަރީއަތުން ގޮތެއް ނިންމައި ދިނުމަށް އެދިފައިވާކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ. އަދި އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން
އެކަން އެގޮތަށް ނިންމައި ދިނުމަށް އެދިފައިވާކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ މިންވަރުގެ ހެއްކެއް އަދި ޤަރީނާއެއްވިޔަސް
އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން މިކޯޓުގެ ޝަރީއަތުގެ މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅާފައިނުވާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.
3- ކާވެނިކޮށްގެން ތިބޭއިރު، ދެމީހުން ދިރިއުޅުން ބިނާކުރުމުގައި ތަބާވާނެ މައިގަނޑު
އުސޫލުތައް ލިޔުމުން ވެވޭ އެއްބަސްވުމެއްގައި ހިމަނައި އެގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމަށް ހުރަހެއްނެތްކަމަށް ޢާއިލާއާބެހޭ
ޤާނޫނުގެ 11 ވަނަމާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، އާމިނަތު ނަޢީމާއާއި އަޙްމަދު ޝިހާމުގެ މެދުގައި އެފަދަ
އެއްބަސްވުމެއް ނެތްކަމަށް އާމިނަތު ނަޢީމާ މިކޯޓުގެ ޝަރީއަތުގެ މަޖިލީހުގައި ބުނެފައިވެއެވެ. އެފަދަ
އެއްބަސްވުމެއް ލިޔުމުން ނެތް ނަމަވެސް، ކާވެނީގެ މުއްދަތުގައި ދެމަފިރިން އެކުގައި ހާސިލްކޮށްފައިވާ މުދަލާއި
ފައިސާގައި އެއިންފަރާތަކަށް ލިބިދޭންޖެހޭ ޙައްޤެއް ވާކަމަށް އެއިން ފަރާތަކުން ދެކޭނަމަ، އެފަދަ މައްސަލައެއް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އަބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބަރު އޮތް މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް info@highcourt.gov.mv
4 ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv
27 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
2018/HC-A/241
ހުށަހެޅުމަށް ހުރަހެއް ނެތްކަން އެޤާނޫނުގެ 32 ވަނަމާއްދާގެ (ށ) އިން ދޭހަވެއެވެ. އަދި އެފަދަ ޙައްޤަކާގުޅޭ
ގޮތުން ހުށަހަޅާ މައްސަލަ ހުށަހަޅަންޖެހޭނީ، ކާވެނިރޫޅާލުމުގެ ކުރިން، ނުވަތަ ވަރި ކުރުމުގެ ހުއްދަ ދިނުމުގެ
ކުރިން، ނުވަތަ ވަރި ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމުގެ ކުރިންކަން އެޤާނޫނަށް ބެލުމުން އެނގެއެވެ.
4 440 03
گرمی کی
4- ޤާނޫނުގައި ވަކިކަމެއް ވަކިގޮތަކަށް ކުރުމަށް، ނުވަތަ ވަކި ވަގުތެއް ނުވަތަ ވަކި
ތެރޭގައި ކުރުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާނަމަ އެކަމެއް ކުރަންޖެހޭނީ އެގޮތަކަށް ނުވަތަ އެވަގުތާއި
އެމުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ކަމާއި އެނޫން ގޮތަކަށް އެކަމެއް
ކަމެއް ކުރެވޭނީ އެނޫން ޙާލަތެއް ނުވަތަ އިސްތިސްނާއެއް
ޤާނޫނުގައި ލިބިދީފައިވާނަމަ ކަމާއި، ދެމަފިރިން ހިއްސާވެގެން އެކުގައި ހޯދާފައިވާ މުދަލާއި ފައިސާއާގުޅޭ
މައްސަލައެއް އޮތްނަމަ، އެކަމާގުޅޭ ގޮތުން ގޮތެއް ނިންމަންޖެހޭނެ ވަގުތު ޢާއިލާއާބެހޭ ޤާނޫނުގައި އިސްވެ
ބަޔާންވެދިޔަ ގޮތުގެމަތިން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމާއި، ކަމެއް ކުރުމަށް ޤާނޫނުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ގޮތް ނޫން
ގޮތަކަށް އެކަމެއް ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު އަދި މުއްދަތު ނުވަތަ ވަގުތަށްވުރެ އިތުރަށް ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ލަސްކޮށް
އެކަމެއް ކުރުމަށް ހުއްދަދިނުމަކީ ޤާނޫނުގައި އެކަން އެގޮތަށް ނުވަތަ އެވަގުތު ނުވަތަ މުއްދަތުގައި ކުރުމަށް
ކަނޑައަޅާފައިވާ މަޤްޞަދު ގެއްލިގެންދާނެ ކަމެއްކަމުގައި ޤަބޫލުކުރެވެއެވެ.
OXO
ދެންފަހެ އިސްވެދިޔަ ސަބަބުތައް އެފަދައިން
ރުމުން، ފެމިލީ ކޯޓުގެ ނަންބަރު
= c = " đó là 2 kẹºgº" 146-IQB/MIS/2018/26
ޤާނޫނީ އުސޫލުތަކާއި ޚިލާފަށް ނިންމާފައިވާ ނިންމުމެއްކަމަށްބުނެ އެ ނިންމުން އިސްތިއުނާފުކުރުމަށް ލ.މުންޑޫ}
އަސުރުމާގެ އާމިނަތު ނަޢީމާގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ނުކުތާގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ފެމިލީ ކޯޓުގެ އެނިންމުމަށް
ދަލު ގެންނަންޖެހޭ ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ އުސޫލެއްނެތް ކަމަށް މިމައްސަލަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި ބެލި
ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލީހުގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ކަނޑައަޅައި އެގޮތުގެ މަތީން ޙުކުމްކޮށްފީމެވެ.
0 2
<< O
ދި އ9
ބިލި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު، އަބުރުޒު ހިނގުން، ތީމުގެ 3 ނަންބު ދޮންނީ މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 329
3325، ފެކްސް: 16471
33
އީމެއިލް effy@highcourt.gov.mv ވެބް ސައިޓް: www.highcourt.gov.mv