ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 2017/HC-A/178 ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމް
1
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު 1
2017/HC-A/118
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް
ދިވެހިރާއްޖެ
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
: ޤަޟިއްޔާ ނަންބަރު: 178/HC-A/2017
• އިސްތިއުނާފުކުރި ފަރާތް: ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
55
• އިސްތިއުނާފް ރައްދުވި ފަރާތް: މުޙައްމަދު ނަޖާހު، އޯޝަންވިލާ / ލ. ކަޅައިދޫ (އައިޑީކާޑު ނަންބަރު A099755)
ޓްރީކުރެވުނު ތާރީޚް: 27 ޖުމާދަލްއާޚިރާ 1438
26 މާރިޗު
15 ޛުލްޙިއްޖާ 1441
05 އޮގަސްޓް 2020
2017
ނިމުނު ތާރީޚް:
މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލިސް
ފަނޑިޔާރު މުޙައްމަދު ނިޔާޒް
ފަނޑިޔާރު ޝުޢައިބު ޙުސައިން ޒަކަރިއްޔާ
ފަނޑިޔާރު ޙުސައިން ޝަހީދު
އިސްތިއުނާފުކުރެވުނު މައްސަލަ:
• ނަންބަރު: 2010/Cr-C/1153
ނިންމި ތަން: ކުރިމިނަލް ކޯޓް
ބާވަތް: ޤަސްދުގައި މީހަކު
މަރާލުން
ހުށަހެޅުނު ތާރީޚް: 18 ޖުލައި 2010
• ނިމުނު ތާރީޚް: 12 މެއި 2015
އިޖްހިރާ22
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
2
2017/HC-A/118
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު
ފަނޑިޔާރު މުޙައްމަދު ނިޔާޒް: (ފަނޑިޔާރު އަލްއުސްތާޛް ޝުޢައިބު ޙުސައިން ޒަކަރިއްޔާ ތާއިދު
ކުރައްވާފައި)
ތަޢާރަފްވެ
.1
1. ލ.ގަން، ތުނޑި ގެ ހުރަވީ މަރްޔަމް ޝީރީނާއި ލ.ކަޅައިދޫ އޯޝަންވިލާ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އާ ލޯބީގެ
ގޮތުން ގުޅުނު ފަހުން މި ދެމީހުން އުޅެމުން ދިޔައީ މަރްޔަމް ޝީރީނުގެ ރަށް، ލ.ގަމުގައެވެ.
2009 އޮގަސްޓްމަހު، މަރްޔަމް ޝީރީން މާލެ އައީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ގައިގާ
ތަޅައި މާރާމާރީ ހިންގުމުންނެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީން މާލެ އައިސް އުޅެމުން ދިޔައީ މ.ކުރަހާގެ 03 ވަނަ
ފަންގިފިލާ ގައި މިރުފަތު އަނީފު (މަރްޔަމް ޝީރީން ދުރުތާ ތިމާގެ މީހެއް) ދިރިއުޅޭ އެޕާރޓްމަންޓުން
ކޮޓަރިއެއް ކުއްޔަށް ހިފައިގެންނެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީން މާލެ ބަދަލުވުމުން، މުޙައްމަދު ނަޖާރުވެސް
މާލެއައިސް މަރްޔަމް ޝީރީން އުޅޭ ކޮޓަރީގައި އުޅެން ފެށިއެވެ. 2009 ޑިސެމްބަރު 31 ވަނަ ދުވަހު
ހެނދުނު، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަ ދިރިއުޅޭ މ.ފަންއަރި ގެއަށް މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ދަރިފުޅު
ޝައިބާން ސުހައިލް ގޮވައިގެން ގޮސް، ފޮތް ތަކުގައި ކަރުދާސް ލުމުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއެވެ. މަރްޔަމް
ޝީރީން އެމަސައްކަތުގައި އިރުއޮއްސެންދެންހެން އުޅުނެވެ. އެމަސައްކަތުގައި އުޅެނިކޮށް، މ.ފަންއަރި
ގޭގެ ބޭރު ދޮރުގައި މީހަކު ޓަކިޖެހުމުން، ދޮރުހުޅުވި އިރު މުޙައްމަދު ނަޖާހު އައިސް ހުއްޓެވެ. އެ ރޭ
އިޝާނަމާދަށް ގޮވުމުން، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ދަރިފުޅު އޭނާގެ މަންމަ ގާތުގައި ބަހައްޓާފައި، މުޙައްމަދު
ނަޖާޙު އާއެކު މަރްޔަމް ޝިރީން ނިކުމެގެން ދިޔަފަހުން މަރްޔަމް ޝީރީންގެ އެއްވެސް ޚަބަރެއް ނުވެގެން
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަގެ ފަރާތުން މަރްޔަމް ޝީރީން ގެއްލިގެން އުޅޭކަމުގެ މަޢުލޫމާތު ޕޮލިހަށް
ހުށަހެޅިއެވެ. އޭގެ ފަހުން މ.އަންގާގިރި ކިޔާ ގޯތީގައި ހަދަމުން ދިޔަ ޢިމާރާތެއްގެ ތެރޭގައި ހުރި
ކުނިތަކެއްގެ ތެރެއިން މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ފުރާނަނެތް ހަށިގަނޑު ފެނިފައިވެއެވެ. ލިބިފައިވާ ހެކިތަކުގެ
ވެހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
3
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
މައްޗަށް ބުރަވެ، މަރްޔަމް ޝީރީން މަރާލީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކަމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްއަށް ޤަބޫލު
ކުރެވިގެން، ޤަޞްދުގައި މީހަކު މަރާލުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ ދައުލަތުން މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ޖިނާއީ
ކޯޓަށް (ފަހުން ކްރިމިނަލް ކޯޓް) ހުށަހެޅިއެވެ. ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު: 2010/Cr
-
C/1153
(2010/JC/1131) ޤަޟިއްޔާއިން ނިންމާފައިވަނީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކުރި
ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ކުށް ސާބިތު ނުވާކަމަށެވެ. މިއީ، ބަޔާންވެދިޔަ ކުރިމިނަލް ކޯޓުގެ ޤަޟިއްޔާ
ނިންމާފައިވާ ގޮތް ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ ގޮތުން ރަނގަޅު
ރަނގަޅުނޫން ކަމަށް ބަޔާންކޮށް ދައުލަތުން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު ކުރުމުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން އެ މައްސަލަ ބެލި
22 20
އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭ މައްސަލަ ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނިންމެވި ގޮތް
2. ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު: 2020/Cr-C/1153 ޤަޟިއްޔާއިން ބެލުނު ލ.ކަޅައިދޫ، އޯޝަންވިލާ
މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކުޅަ ޤަޞްދުގައި މީހަކު މަރާލުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ 12 މެއި
2015 ގައި ޙުކުމް ކޮށްފައިވަނީ، މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކުޅަ ޤަޞްދުގައި މީހަކު
މަރާލުމުގެ ކުށް ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާވަރުގެ ހެކި ހުށަހަޅާފައި ނުވާތީ ކުށް ސާބިތު ނުވާ ކަމަށެވެ.
މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކުރި ދަޢުވާ ސާބިތު ނުވާކަމަށް ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނިންމީ
މައިގަނޑު ދެ އަސާސެއްގެ މައްޗަށް ބިނާ ކޮށެވެ. އެއީ
(ހ) މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވެފައިވަނީ، ގުދުރަތީ މަރަކުން ނޫންކަމަށް ތަޙްޤީޤަށް ފެންނަކަމަށް
ބުނެފައިވާއިރު، އަދި މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވި ސަބަބު ދެނެގަތުމަށް މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ޕޯސްޓްމޯޓަމް
ހަދަންޖެހޭކަން މަރްޔަމް ޝީރީން ބެލި ޑޮކްޓަރުން އިރުޝާދު ދީފައިވާއިރު މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވި
1 ޤާނޫނު ނަންބަރު: 22/2010 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ ޤާނޫނު)ގެ 54 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގެ ދަށުން، ޖިނާއީ ކޯޓު ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް ބަދަލުވުމާ
ގުޅިގެން.
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
4
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/118
ސަބަބު ދެނެގަތުމަށް ދައުލަތުން ކޮށްފައިވާ ކަމެއް ހުށަހެޅިފައިވާ ލިޔުމަކުންވެސް އަދި ޝަރީޢަތަށް
ދީފައިވާ ބަޔާނަކުންވެ. އެނގެން ނެތުން.
24
(ނ) ދައުލަތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ވީޑިއޯ އާއި އެވީޑިއޯ އިން ފެންނަ ފޮށްޓާއި އެފޮށިން ފެނިފައިވާ
ޑީ.އެން.އޭ ޕްރޮފައިލް މުޙައްމަދު ނަޖާޒުގެ ޕްރޮފައިލްއާ ދިމާވުމާއި މީގެއިތުރުން ހުށަހަޅާފައިވާ ކަންކަމަކީ
ހަރުދަނާ ޤަރީނާ ތަކެއް ނަމަވެސް، ދައުލަތުން މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ކޮށްފައިވަނީ ޤަޞްދުގައި
މީހަކު މެރުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ ކަމަށްވެފައި، މަރްޔަމް ޝިރީން މަރުވެފައިވާ ގޮތުގެ ޙަޤީޤަތް
ދެނެގަނެވޭނީ ޕޯސްޓްމޯޓަމް ހަދައިގެން ކަމަށް ވާއިރު، މިކަމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއްކަމަށް
ޤަބޫލު ކުރެވޭ ސަބަބުތަކެއް ހުރުމާއެކު، އެމީހަކު ކުށެއް ކޮށްފިކަން އެކަށީގެންވާ މިންވަރެއްގެ
ޝައްކެއްނެތި ޝަރީޢަތުގައި ސާބިތު ނުކުރެވޭނަމަ އެމީހަކީ ކުށެއް ނެތް މީހެއްކަމުގައި ބެލުމުގެ ޙައްޤު
ލިބިގެންވާކަން ޤާނޫނުއަސާސީގެ 51 ވަނަ މާއްދާގެ (އ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، ޝައްކުތައް
ފިލުވާލައި ޔަޤީނަށް ވާޞިލުވާން އޮތް ވަސީލަތުގެ ބޭނުން ކޮށްފައި ނުވުން.
3. މަތީގައި ބަޔާން ކުރެވުނު ދެއަސާސްގެ މައްޗަށް ބުރަވެ ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ކުރެއްވި ޙުކުމުގައި ބަޔާން
ކޮށްފައިވަނީ، ދެންފަހެ، 20 ޑިސެމްބަރ 2009 ދުވަހުން ފެށިގެން މ. ކުރަހާގޭގެ ކޮޓަރިއެއްގައި
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އާއި މަރްޔަމް ޝީރީން އުޅުނު އުޅުމުގައި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މަރިޔަމް ޝީރީން
މަރާލާފައިވާކަމަށްބުނެ، މުޙައްމަދު ނަޖާއުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުންކޮށްފައިވާ ޤަޞްދުގައި މީހަކު މަރާލުމުގެ
ކުށުގެ މިދަޢުވާ ޝަރީޢަތުން ބެލިބެލުމުން، މުޙަންމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކޮށްފައިވާ
ގަސްދުގައި މީހަކުމަރާލުމުގެ ކުށް ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާވަރުގެ ހެކި ހުށަހަޅާފައި ނުވާތީ، ލ. ކަޅައިދޫ 1
އޯޝަންވިލާ މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކޮށްފައިވާ ޤަޞްދުގައި މީހަކު މަރާލުމުގެ ކުށް
ބިތުނުވާކަމަށް ކަނޑައަޅައި މި ގޮތުގެމަތިން ހުކުމްކޮށް މައްސަލަ ނިންމީއެވެ."
f1
ހައިކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު ކުރެވުނު ނުކުތާތައް
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
5
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
4. ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ކުރެއްވި ޙުކުމް ޤާނޫނީ ގޮތުން ރަނގަޅު ނޫންކަމަށް ބަޔާންކޮށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ
ޖެނެރަލްގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓަށް 02 (ދެއެއް) ނުކުތާއެއް ހުށަހަޅާފައި ވެއެވެ. އެ ދެ
ނުކުތާއަކީ:
(ހ) ލ. ކަޅައިދޫ ! އޯޝަންވިލާ މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުންކުރި ޤަޞްދުގައި މީހަކު
މަރާލުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ ޤާނޫނު އަސާސީގެ 51 ވަނަ މާއްދާގެ (އ) ގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އެކަށީގެންވާ
ޝައްކެތް ނެތް މިންވަރަށް ސާބިތުވާ ވަރަށް ހެއްކާއި ޤަރީނާ ލިބިފައިވަނިކޮށް މައްސަލަ ސާބިތުނުވާކަމަށް
ކަނޑައަޅައި މައްސަލަ ނިންމާފައިވާ ކަމަށް ބުނެ ހުށަހެޅި ނުކުތާ.
(ށ) މައްސަލައިގައި ލިބިފައިވާ ހެކިޤާރީނާ ވަޒަންކުރުމުގައި ޝަރުޢީ ގޮތުންނާއި ޤާނޫނީ ގޮތުން ހެއްކާއި
ޤާރީނާއަށް ލިބިދީފައިވާ ބުރަދަން ފުރިހަމައަށް ނުދެއްވައި މައްސަލަ ނިންމާފައިވާކަމަށް ބުނެ ހުށަހެޅި
ނުކުތާ.
ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ކުށް
!!
5.
24 އޯގަސްޓް 2010 ދުވަހު، ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ
ދަޢުވާގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ،
ދައުލަތުން ލ.ކަޅައިދޫ އޯޝަންވިލާ މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ކުރައްވާ ދަޢުވާއަކީ، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު،
ލ.ގަން ތުނޑީ، ހުރަވީ މަރްޔަމް ޝިރީންއާއެކު 20 ޑިސެމްބަރު 2009 ދުވަހުން ފެށިގެން ދ.ކުރަހާގޭގެ
ކޮޓަރިއެއްގައި އުޅުނު އުޅުމުގައި މީނާ މަރްޔަމް ޝިރީން މަރާލާފައިވާތީ، މުޙައްމަދު ނަޖާޙުގެ މައްޗަށް
ޤަޞްދުގައި މީހަކު މަރާލުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާއެވެ."
މިފަދައިންނެވެ. ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ދަޢުވާގެ ސީޣާއަށް ބެލިއިރު، އެދަޢުވާ ބިނާކޮށްފައިވަނީ ކޮން
ޤާނޫނެއްގެ ނުވަތަ ކޮން ޤަވާޢިދެއްގެ ދަށުން ކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ. ދަޢުވާގައި ބަޔާން ކުރާ ޙާދިޘާ
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
6
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ހިނގިއިރު، އަދި މިދަޢުވާ ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް ހުށަހެޅިއިރުވެސް، މަރުގެ ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ2 މައްސަލަތަކާއި
ގުޅިގެން ޢަމަލު ކުރަމުން ދިޔައީ ޤާނޫނު ނަންބަރު: 1166 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތުގެ ޗެޕްޓަރ 3)
އަށެވެ. މީހުން މެރުމުގެ ކުށް ބަޔާން ކުރާ ނައްޞާއި އަދި އެކުށަށް ޢުޤޫބާތް ކަނޑައަޅާ ނައްޞު ބަޔާން
ކޮށްފައިވަނީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު: 1166 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު ޗެޕްޓަރ 3) ގެ 88 ވަނަ
މާއްދާގެ (ހ) ގެ ފުރަތަމަ ބަޔާއި އެމާއްދާގެ (ރ) ގައެވެ. ބަޔާންވެދިޔަ 88 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ
ފުރަތަމަ ބަޔާއި އެމާއްދާގެ (ރ) އެއްކޮށް ކިޔާއިރު އޮންނަނީ؛
" ޝަރްޢީ ނުވަތަ ޤާނޫނީ ގޮތުން ކުރާ އަމުރަކަށް ނުކިޔަމަންތެރި ވުމަކީ ކުށެކެވެ. މިފަދަ ކުށުގެ ޢަމަލުގެ
ސަބަބުން މީހަކު މަރުވެއްޖެނަމަ އެކުށްކުރި މީހެއްގެ އަދަބަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އޮންނަ އަދަބެކެވެ."
މިފަދައިންނެވެ. މިޙާލަތުގައި ޕްރޮސިކިއުޝަނުން ދަޢުވާ އެކަށައަޅާއިރު، ބަޔާންވެދިޔަ ޤާނޫނީ ނައްޞުގައި
ބަޔާން ކުރާ ނުކިޔަމަންތެރިވި ކަމަށް ދަޢުވާގައި ބަޔާން ކުރާ ޝަރުޢީ ނުވަތަ ޤާނޫނީ އަމުރާއި އަދި
އެއަމުރަށް ނުކިޔަންމަތެރިވުމުން އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އޮންނަ އަދަބު ބަޔާންކުރާ ޝަރުޢީ ނައްޞު ލިޔެ
ބަޔާން ކުރުމަކީ ރަނގަޅު ގޮތެވެ. ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމާއި ކުށުގެ ގޮތުން މީހަކު މަރުވުމާއި މިއިން
ކޮންމެ ޢަމަލަކާއި ގުޅިގެން، އެޢަމަލެއް ބަޔާން ކުރާ ނައްޞާއި އެކަމުގެ ޢުޤޫބާތް ބަޔާން ކުރާ ނައްޞަށް
ޙަވާލާ ދިނުމަކީ ފުރިހަމަ ގޮތެވެ. ޙަވާލާ ނުދިނުމަކީ އުނި ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އެފަދަ ނައްޞަކަށް ޙަވާލާ
ނުދިނުމަކީ މުޅި ދަޢުވާ އޭގެ އަޞްލުން ބާޠިލު ވެގެންދާނެ ސަބަބެއް ނޫނެވެ. އެފަދަ އުނިކަމަކީ،
ރަނގަޅުކޮށް އިޞްލާޙު ކުރެވިދާނެ އަދި އެކަމުގެ ސަބަބުން މުއްތަހަމަށް ދަޢުވާއިން ދިފާޢުވުމަށް
ހުރަސްއެޅޭފަދަ އުނިކަމެއް ނޫންނަމަ، އެފަދަ އުނިކަމަކީ ފުރިހަމަ ކުރެވިދާނެ އުނި ކަމެކެވެ.
ލ.ކަޅައިދޫ/ އޯޝަންވިލާ މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކުރައްވާފައިވާ ޤަޞްދުގައި މީހަކު
2 **ތ
3
(1) هلل ﷲ (ގަސްދުގައިމެރުން) (2) للاﷲ (ގަސްދަކާނުލައި މެރުން) (3) ه لل (لل ލهل، للاا لللا للا للا هل) އެބަހީ، ގަސްދުމަރާއި
ވައްތަރު މަރު
މިއުޞޫލަކީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު: 12/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު)ގެ 85 ވަނަ މާއްދާއިން މިހާރު ބަލައިގެންފައިވާ އުޞޫލެކެވެ. އެމާއްދާގައި
ބަޔާން ކުރަނީ، ތުހުމަތުކުރެވޭ ފަރާތާމެދު ތުހުމަތުކުރެވޭ ކުށް ދަޢުވާ ފޯމުގައި ބަޔާން ކުރުމުގައި ނުވަތަ ދަޢުވާއާގުޅޭ އެނޫންވެސް ތަފްޞީލެއް ބަޔާން
ކުރުމުގައި ކުށެއް އޮތުމަކީ، ނުވަތަ ކުށް ބަޔާން ކުރުމުގައި ނުވަތަ ދަޢުވާއާގުޅޭ އެނޫންވެސް ތަފްޞީލެއް ބަޔާން ކުރުމުގައި ހިމަނަންޖެހޭ އެއްޗެއް ނުހިމެނި
އޮތުމަކީ، އޭގެ ސަބަބުން ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތުގެ މައްޗަށް ކުރެވިފައިވާ ދަޢުވާ، ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތަށް އޮޅިދާނެ ޙާލަތެއްގައި މެނުވީ، އެ ދަޢުވާއަށް
އަސަރުކުރާނެ ކަމެއް ކަމުގައެއް ނުބެލެވޭނެއެވެ.
ޖެހިރާއްޖޭގެ ޖު
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
7
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
މެރުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ
ނާކޮށްފައިވަނީ ބަޔާންވެދިޔަ ޤާނޫނީ ނައްޞުގެ މައްޗަށްކަން އެނގެއެވެ.
ނަމަވެސް އެނައްޞަކީ، ވަރަށް ޢާންމު ނައްސެކެވެ. އެހެނީ، އެނައްޞުގައި، ގަސްދުމަރެއް، ޚަޠައު
މަރެއް، ޝިބުހު ޢަމްދެއް މިހެން ބަޔާން ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. އެކަން ބަޔާން ކުރަން މިޖެހެނީ، ދަޢުވާ
ކުރާއިރު، ޕްރޮސިކިއުޝަނުންނެވެ. ޙައްޤަކާއި ނުލައި މީހުން މެރުމަކީ ޝަރްޢީ ގޮތުން ކޮށްފައިވާ
އަމުރަކަށް ނުކިޔަމަންތެރި ވުމެވެ. ޤާނޫނު ނަންބަރު: 1166 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު ޗެޕްޓަރ 3)
ގެ 88 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)ގެ ފުރަތަމަ ބައިގައި ބަޔާން ކުރާ ޝަރުޢީ ގޮތުން ކޮށްފައިވާ އަމުރުތަކުގެ
ތެރެއިން، ޙައްޤަކާއި ލައިގެން މެނުވީ މީހުން ނުމެރުމަށް އަންގަވާފައިވާ ޝަރުޢީ އެއް އަމުރަކީ؟
<< للا ޤާﷲ ، ސަމޫތް هللا ، ޕީޑެ 4 [ސޕީ1 لا:33] މާނައަކީ: "އަދި ތިޔަބައިމީހުން، ﷲ
އެއްނައްޞަކގެ
→ދޝޫ ތެރިކުރައްވާފައިވާ ﷲ އެއް لل އަކާ ލައިގެންމެނުވީ ނުމަރާށެވެ!"
މިއެވެ. އަދި ކުށަކުން އޮޅިގެން މީހަކު މެރިނަމަ، އެކަން ބަޔާން ކުރާ ޝަރުޢީ
s 6ބގީޤާهلللاގ ޝަ6[ސavللا:92] މާނައަކީ: "ކުށަކުން، އޮޅިގެންމެނުވީ ވހ އަކު
މެރުމަކީ، ޤާهل އަކަށް އޮތްކަމެއްނޫނެވެ."
މިއެވެ. ފުރަތަމަ ބަޔާން ކުރި އަމުރާއި ޚިލާފުވެއްޖެނަމަ، ކަނޑައަޅަންޖެހޭ ޢުޤޫބާތް ބަޔާންކުރާ
ޝަރުޢީ
އެއް ނައްޞަކީ؛
هلل
13للللللا هللޤަهلههللا ޤަهل [ތ هلللا:178] މާނައަކީ: " އޭ [c&ވެއްޖެ
!
މީސްތަކުންނޭވެ! لل، ކުރެވޭ މީހުންނާމެދު ﷲهلاވ، ހިފުން ތިޔަބައިމީހުންގެ މައްޗަށް ޖާﷲ ކުރައްވައިފިއެވެ.
މިއެވެ. އަދި ދެވަނައަށް ބަޔާން ކުރި އަމުރާއި ގުޅިގެން ޢަމަލު ކުރަންޖެހޭ ގޮތަކީ:
ومن قتل مؤمنا أفتخریژ بو وي وري قسمة إلى أهلي إلا أن يتوا و [سورة النساء: 92] وستر:
" އަދި، ކުށަކުން އޮޅިގެން ޤާލc އަކު މަރައިފިމީހާ (ދަންނާށެވެ!) ފަހެ، އޭނާއަށްހުރީ، ޝާهل އަޅަކު
މިނިވަންކުރުމާއި، އެ މަރުވިމީހާގެ لل ވެރިންނާ هلل ކުރެވޭގޮތުގައި، މަރުވެދިޔަ ދިނުމެވެ. އެއީ، އެއުރެން
(މާފުކުރުމަކުން) އެއިން هلاهلل ކުރިއްޔާ މެނުވީއެވެ.
|
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
8
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
UCO
މިއެވެ. ޤާނޫނު ނަންބަރު: 1166 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު ޗެޕްޓަރ 3 ގެ 88 ވަނަ މާއްދާގެ
(ރ) ގައި ބަޔާން ކުރާ މިފަދަ ކުށުގެ ޢަމަލުގެ ސަބަބުން މީހަކު މަރުވެއްޖެނަމަ އެކުށްކުރި މީހެއްގެ
އަދަބަކީ "އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އޮންނަ" އަދަބެއް ކަމަށް ބަޔާން ކޮށްފައިވާ އަދަބަށް ބަލާއިރު،
ދައުލަތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާގައި ބަޔާން ކުރާ "ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުން" މިކުށަށް އިސްލާމީ
ޝަރީޢަތުގައި އޮތް އަޞްލީ އެއް އަދަބަކީ "ޤިޞާޞް" ހިފުންކަން މަތީގައިވާ ނައްޞުން އެނގެއެވެ. އަދި
އެމަރަކީ، ޤަޞްދު މަރެއް ނޫންނަމަ، ޤިޞާޞް ނުހިފެވޭނެ
ދެވޭނެކަން އެނގެން އޮވެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި މިހާރު
ޢަމަލު ކުރަމުންދާ ޤާނޫނު ނަންބަރު: 9/2014 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު)ގެ 1205 ވަނަ މައްދާގެ
(ހ) އަށް ބަލާއިރު، އެމާއްދާގައި ބަޔާން ކޮށްފައި އޮންނަނީ؛
"މިޤާނޫނުގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައި ވީނަމަވެސް، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ޙައްދު ކަނޑައަޅާފައިވާ
ނުވަތަ ޤިޞާޞް ކަނޑައަޅާފައިވާ ކުށެއް، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެއްވެސް
ޝައްކެއްނެތް މިންވަރަށް މީހެއްގެ މައްޗަށް ސާބިތުވެއްޖެނަމަ، އެމީހެއްގެ މައްޗަށް ކަނޑައަޅަންވާނީ
އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެކަމަށް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައިވާ އަދަބެވެ."
މިފަދައިންކަމަށްވާތީ، ޤިޞާޞްގެ މައްސަލަތަކުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރުޖޫޢަވާން މިޖެހެނީ އިސްލާމީ
ޝަރީޢާއަށް ކަން ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ. ނަމަވެސް މަރުގެ ހުރިހާ މައްސަލަތަކަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި
ޤިޞާޞް ކަނޑައަޅާފައިވާ މައްސަލަތަކެއް ނޫނެވެ.
OX
ދަޢުވާގައި ބަޔާން ކުރާ ޙަދިޘާ
މަރްޔަމް ޝީރީން މާލެ
6.މަރްޔަމް ޝީރީނާއި މުޙައްމަދު ނަޖާހުއާ ދެމީހުންނަކީ ލޯބީގެ ގޮތުން ގުޅިގެން އުޅުނު ދެމީހުންނެވެ.
މިދެމީހުން ލޯބީގެ ގޮތުން ގުޅުމަށްފަހު،
ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ރަށް
0x3 2 4
ޢާންމުކޮށް
4
J5 ه هللا އާއި J5 ލهلا ގައި ޤްهلاދ (މަރަށް މަރު ހިފުމެއް ނެތެވެ.
ދިޖެހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
9
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ލ.ގަމުގައި ހުންނަ ހުރަވީ ގޭގައެވެ. މިހެން އުޅުމުގެ ތެރޭގައި، 2009 އޯގަސްޓްމަހު، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
މަރްޔަމް ޝީރީންގައިގައި ތަޅައި މާރާމާރީ ހިންގުމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން އޭނާގެ ދަރިފުޅު ޝައިބާން
ސުހައިލް ގޮވައިގެން މާލެ ބަދަލުވި އެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީން މާލެ ބަދަލުވުމަށްފަހު ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ،
މ.ކުރަހާގެ ތިންވަނަ ފަންގިފިލާއިން މިރުފަތު ހަނީފް (މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ދުރުތާ ތިމާގެ މީހެއް) ދިރިއުޅޭ
އެޕާރޓްމަންޓުން ކޮޓަރިއެއް ކުއްޔަށް ހިފައިގެންނެވެ.6 މަރްޔަމް ޝީރީން މިހެން އުޅެނިކޮށް މުޙައްމަދު
ނަރުވެސް މާލެ އައިސް މަރްޔަމް ޝީރީން ދިރިއުޅޭ ކޮޓަރީގައި އުޅެން ފެށިއެވެ.”
ވީ
2009
30.7 ޑިސެމްބަރު 2009 ބުދަ ދުވަހު، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަ ދިރިއުޅެމުންދިޔަ މ.ފަންއަރި އަށް
މަރްޔަމް ޝީރީން ދިޔައެވެ. އެގެއަށް ގޮސް އެނބުރި މަރްޔަމް ޝީރީން ދިޔައީ މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަ
ގެންގުޅޭ ސޮނީ އެރިކްސަން ފޯނަކާއި ސިމްކާޑެއް ހިފައިގެންނެވެ. އެއަށްފަހު، 31 ޑިސެމްބަރު
ވީ ބުރާސްފަތި ދުވަހު ހެދުނުގެ ވަގުތެއްގައި މަރްޔަމް ޝީރީން އޭނާގެ ދަރިފުޅު ޝައިބާން
ސުޕައިލް ގޮވައިގެން އޭނާގެ މަންމަގެ ގެއަށް އައެވެ. އެގޭގައި، އެދުވަހު އިރު އޮށްސެންދެންވެސް މަރްޔަމް
ޝީރީން ކުރި މަސައްކަތަކީ ފޮތްތަކުގައި ކަރުދާސްލުމެވެ. ފޮތްތަކުގައި ކަރުދާސް ލުމުގެ މަސައްކަތް
ކުރަމުން ދަނިކޮށް، ގާތްގަނޑަކަށް އިރުއޮށްސެނިކޮށް މުޙައްމަދު ނަޖާހު އެގެއަށް އައިސް އެގޭގެ ދޮރުގައި
ޓަކިޖެހިއެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ގެއަށް ނުވަދެ ބޭރުގައި މަޑުކޮށްގެން ހުއްޓެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާހު ބޭރުގައި
ހުރުމުގެ ސަބަބުން މަރްޔަމް ޝީރީން އިރުއިރުކޮޅުން ބޭރަށް ނުކުމެ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ގާތަށް ގޮސް
އެނބުރި ގެއަށް އައިސް މިހެން އުޅުމަށްފަހު، އިޝާނަމާދަށް ގޮވުމުން މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ދަރިފުޅު
ޝައިބާން ސުހައިލް، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަގެ ގާތުގައި ބަހައްޓާފައި މުޙައްމަދު ނަޖާޙުއާ އެކު
ދިޔައެވެ. ދަރިފުޅު ބަހައްޓާފައި ދާތީ، މާދަމާ (01 ޖެނުއަރީ 2010) ހެނދުނު އައުމަށް މަރްޔަމް
ޙުސައިން ޖިނާޒް، ލ.ގަން.ތުނޑި، ރާޒް ޝަރީޢަތަށް ދީފައިވާ ބަޔާނުގައި، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މަރްޔަމް ޝީރީން އަށް އަނިޔާ ކުރާކަން އެނގެނީ
ލޮލަށް ފެނިފައިވާތީ" ކަމަށް ބުނެފައިވާއިރު، މިމޭރުމުން، ތަޙްޤީޤަށް ބަޔާންދިން ލ.ގަން މަތިމަރަދޫ ބޭސްގެ އަޙްމަދު ވަޒީހުގެ ތަޙްޤީޤު ބަޔާނާއި،
މ.މުންޑޫ، މުސްތަރީވިލާ ޙުސައިން ނިޔާޒް ތަޙްޤީޤު ބަޔާނުން އެނގެން އޮވެއެވެ.
6
15 ސެޕްޓެމްބަރު 2010 ގައި މިރުފަތު ޙަނީފް ޝަރީޢަތަށް ދީފައިވާ ބަޔާން.
މިރުފަތު ޙަނީފް ޝަރީޢަތަށް ދީފައިވާ ބަޔާނާއި 24 މެއި 2010ގައި މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަ ޝަރީފާ އިބްރާހިމްގެ ތަޙްޤީޤަށް ދީފައިވާ ބަޔާން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
10
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު "
2017/HC-A/178
کی مرک
0 0
ޝީރީންގެ މަންމަ ބުންޏެވެ. އާއެކޭ ކިޔާފައި، މަރިޔަމް ޝީރީން ދިޔައީ، ކުރިން ދުވަހު ގެންދިޔަ ސިމްކާޑް
މަސައްކަތް ނުކުރާ ވާހަކަ ބުނުމުން، އެގޭގައި އުޅޭ ވައްޙާބް (މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ޅިޔަނެއް) ދިން ނަންބަރު
7466066 ސިމްކާޑްވެސް ހިފައިގެންނެވެ.8
31.8 ޑިސެމްބަރު 2009 ވީ ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ރޭ އިޝާ ނަމާދަށް ގޮވުމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން އޭނާގެ
މަންމަ ދިރިއުޅޭ ގެއިން މުޙައްމަދު ނަޖާހުއާ އެކު ނިކުމެގެން ދިޔުމަށްފަހު، އެރޭ ގާތްގަޑަކަށް 8:00
އެހާކަށްހާއިރު، މަރްޔަމް ޝީރީނާއި މުޙައްމަދު ނަޖާޙާ ދެމީހުން، ދ.ކުރަހާގެ ދެވަނަ ފަންގިފިލާގައި ހުންނަ
އެޕާރޓްމަންޓްގެ 3 ވަނަ ކޮޓަރިއަށް ވަނެވެ. އޭގެ ފަހުން މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އެރޭގެ އެކި ވަގުތު ތަކުގައި
އެކޮޓަރިއަށް ވަދެ ނިކުމެ ހެދިއެވެ. މިގޮތަށް ވަދެ ނިކުންނަ ކޮންމެ ފަހަރަކުހެން އެކޮޓަރި ތަޅުލައެވެ.
މަރްޔަމް ޝީރީން އާއި މުޙައްމަދު ނަޖާއު 31 ޑިސެމްބަރ 2009 ވަނަ ދުވަހުގެ ރޭގަނޑު ގާތްގަނޑަށް
8:00 އެހާކަށްހާއިރު، ކޮޓަރިއަށް ވަންފަހުން، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ޚަބަރެއް ނުވެއެވެ.
9
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ޚަބަރެއް ނުވެގެން އޭނާގެ މަންމަ މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް ގުޅުން
0 0
9.މަރްޔަމް ޝީރީން 31 ޑިސެމްބަރު 2009 ވަނަ ދުވަހުގެ ރޭ އިޝާ ނަމާދަށް ގޮވުމުން، އޭނާގެ މަންމަގެ
ގެއިން ނިކުމެގެން ދިޔައީ މަންމަ ގާތުގައި މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ދަރިފުޅު ޝައިބާން ސުހައިލް ބަހައްޓާފައި،
ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަހު ހެނދުނު އެދަރިފުޅު ބަލައި އަންނާނެކަމަށް
ކަމަށް ބުނެފައެވެ. ނަމަވެސް، ހެނދުނު
މަރްޔަމް ޝީރީން ދަރިފުޅު ބަލައި ނައުމުން އޭނާގެ މަންމަ މަރްޔަމް ޝީރީންއަށް ގުޅިއެވެ. ފޯނަށް ޖަވާބު
ނުދޭތީ، އެގޭގައި އުޅޭ މިރުފަތު ޙަނީފާއަށް ގުޅިއެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީން ގޭގައި އުޅޭ ތޯ ސުވާލު ކުރުމުން،
އޭނާގެ ފައިވާން އެބަހުރި ކަމަށާއި ހީވަނީ ގޭގައި އުޅޭކަންނޭގެއޭ މިރުފަތު ހަނީފް ބުނެފައިވެއެވެ. އެއަށްފަހު
މުޙައްމަދު ނަޖާޙުއަށް ގުޅުމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން ކޮންމެވެސް ތަނަކަށް ހިނގައްޖެއޭ ދިޔަ ތަނެއް ނޭނގެއޭ
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަ ޝަރީފާ އިބްރާހިމްގެ ބަޔާން.
މިރުފަތު ޙަނީފް ޝަރީޢަތަށް ދީފައިވާ ބަޔާން.
ދިވެހިރާއްa
g
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
11
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ބުންޏެއެވެ. އޭގެ ފަހުން 02 ޖެނުއަރީ 2010 ދުވަހު މެންދުރު ކުރީގެ ވަގުތެއްގައި، މަރްޔަމް ޝީރީން
ކޮބައިތޯ ބެލުމަށް، އޭނާ ދިރިއުޅޭ
ކުރަހާގެއަށް
މަހާގެއަށް މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަ ދިޔައެވެ. އެ ގެއަށްގޮސް
20:
މަރްޔަމް ޝީރީން ދިރިއުޅުނު ކޮޓަރީގައި އިނދެ މުޙައްމަދު ނަޖާޙުއަށް ގުޅައި މަރްޔަމް ޝީރީން ކޮބައިތޯ
ސުވާލު ކުރުމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން ވީތަނެއް ނޭނގޭ ކަމަށާއި އާ އަހަރު ފާހަގަ ކުރަންވެގެން އެރޭ (31
ޑިސެމްބަރު 2009 ދުވަހުގެ ރޭ) 12:00 ގެ ފަހުން ކާރަކަށް އަރައިގެން ހިނގައްޖެކަމަށް މުޙައްމަދު
ނަޖާޙް ބުންޏެވެ. އަދި ކާރާ ހަމައަށް މަރްޔަމް ޝީރީންއާއެ
ންއާއެކު މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ދިޔަކަމަށް މުޙައްމަދު
ނަޖާހު ބުނެފައިވެއެވެ. އަދި މަރްޔަމް ޝީރީން ދިޔައީ ނިދާ އެއްޗެހި ލައިގެން ކަމަށާއި އެއީ އެރޭ ބާޒާރުން
ގަތް އެއްޗެއްކަން ނޭގެއޭ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ބުނެފައިވެއެވެ. 02 ޖެނުއަރީ 2010 ގައިވެސް މަރްޔަމް
ޝީރީންގެ ޚަބަރެއް އޭނާގެ މަންމައަކަށް ނުވެއެވެ.
މުޙައްމަދު ނަޖާއު އާ ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު
10. މަރްޔަމް ޝިރީން މ.ކުރަހާގެއަށް އައިދުވަހު ގެނައި އަންނައުނު އަޅާފައިވާ ފޮށި ހިފައިގެން 2010
ޖެނުއަރީ 02 ވަނަ ދުވަހު ހެނދުނު މުޙައްމަދު ނަޖާރު މ. ކުރަހާގެއިން ނިކުތެވެ. މ.ކުރާހާގެއިން
ނިކުމެގެން ގޮސް، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ހުއްޓި ހުރީ، ގަޑިބުރު ކައިރީގައި، ހުދުހުދު ގެއަށް ވަންނަން އޮންނަ
ކޮޅު ބެދިފައިވާ ގޯޅިގަނޑެއްގެ ކުރިމަތީގަ އެވެ. ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު ފިންގަރާޖް ކުރިމަތީގައި އޮވެ. ޓެކްސީ
ދުއްވާލުމުން، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އެގޯޅިގަނޑު ކުރިމަތީ ހުރެ ޓެކްސީއަށް އަތް ނެގިއެވެ. އެހެންކަމުން
ގަޑިބުރު ވަށާލާފައި ގޮސް އޭނާގެ ގާތަށް ހުއްޓުމުން، ކާރުގެ ހުޅުވަން ބުނުމުން ކާރުގެ ޑިކީ
ހުޅުވިއެވެ. އަދި އޭނާގެ ކައިރީގައި ހުރި ފޮށި ކާރުގެ ޑިކީއަށްލިއެވެ. އެފޮށި ކާރުގެ ޑިކީއަށްލާން އުޅުނު
އިރު އެއީ ބަރު ފޮށްޓެއްކަމަށް ކާރުގެ ޑްރައިވަރަށް ހީ ކުރެވުނެވެ. ޓެކްސީއަށް އެރުމަށްފަހު މުޙައްމަދު
ނަޖާޙް ދާންބުނި އެޑްރެސް، ޓެކްސީ ޑްރައިވަރަށް ނޭގުމުން، ސެ ގުޅާ، އެއެޑްރެސް ސާފު
وسرع تر
އެހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
12
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
02
ކުރިއެވެ. ސެންޓަރުން، އެންގި ގޮތަށް މަޖީދީމަގަށް ނިކުމެ، ހުޅަނގަށް ގޮސް، މާފަންނު ސަހަރާގެ
އިރުމަތީ މަގަށް ޓެކްސީ އަޅަން އުޅުމުން، ތިމަގަކަށް ނޫނޭ ކިޔައިދޭނަމޭ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ބުނެ،
ހުރިގޮތަށް ކުރިއަށް ދިއުމަށް އެދުނެވެ. ޓެކްސީ، މަޖީދީމަގުން ހުޅަނގަށް ގޮސް އިއްޒުއްދީން މަގާ
އަރާހަމަވުމުން އެމަގުން ދެކުނަށް އެޅުމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޒު އެދުނެވެ. އަދި ދާންވީ ލަވާޒާ ކެފޭ އަށްކަމަށް
ބުންޏެވެ. ދެން ޢިއްޒުއްދީން މަގުން ދެކުނަށް ޓެކްސީ ދުއްވަމުން ގޮސް، ބުލޫކިޔާ މަގުން، ހުޅަނގަށް
ގޮސް ލަވާޒާކެފޭ އާ ހަމައަށް ނުދެވެނީސް، ޝަހީދުޢަލީ ހިނގުމުން
މުން އުތުރަށް އެޅުމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
އެދުނެވެ. ޝަހީދު ޢަލީ ހިނގުމުން އުތުރަށް އެޅުމަށްފަހު، މ.އަންގާގިރި ގެއާ އަރާ ހަމަވުމުން، މިތަން
ރަނގަޅޭ ބުނެ މަޑުކުރުމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާހު އެދުނެވެ. ޓެކްސީ މަޑުކުރުމުން، ފައިސާ ދިނުމަށްފަހު،
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކާރުން ފޭބިއެވެ. ޓެކްސީ ޑްރައިވަރުވެސް، މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް އެހީތެރިވުމަށް ކާރުން
ފޭބިއެވެ. އެއީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ޓެކްސީއަށް އެރުވި ފޮށި ބަރުކަން ޓެކްސީ ޑްރައިވަރަށް ހީ
ކުރެވިފައިވާތީއެވެ. ނަމަވެސް ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު އައުމުގެ ކުރިން ޓެކްސީން މުޙައްމަދު ނަޖާހު އެފޮށި
ބޭލިއެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާހު އެފޮށި ގެންދަން ހިފުމުން، ޓެކްސީ ޑްރައިވަރުވެސް އެފޮށީގައި ހިފައި،
އަންގާގިރި ގޭޓާއި ހަމައަށް ގެންގޮސް ދިނެވެ. އަދި ފޮށި ހަމަ ހަޤީޤަތުގައިވެސް ބަރުކަން އެނގުމުން،
މިފޮށްޓަށް މިހުރީ ތިމަރައަޅާފައިހޭ ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކުރެން ސުވާލު ކުރިއެވެ.
އެއަށްފަހު ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު ދިޔައެވެ.
މުޙައްމަދު ނަޖާހު ޓެކްސީގައި ފޮށި ހިފައިގެން ދަތުރު ކުރި ގޮތް
· 5
AI
"|
3|
• * *
-|
.1
IL
= ނި
11.
316
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
13
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2{17/HC-A/178
ފޮންޓެއް ހިފައިގެން، އަޅިވިލާ ގޯޅިން މަޖީދީމަގަށް މީހަކު ނިކުތުން
11. މުޙައްމަދު ނަޖާރު މ.ކުރަހާ ގެއިން ނެރުނު ފޮށި، ހިފައިގެން، ހުދުހުދު ގެއަށް ވަންނަން އޮތް
ގޯޅިގަނޑާއި ހަމައަށް ގޮސް، ދެން ޓެކްސީގައި އެފޮށި އަންގާގިރި ކައިރިއަށް ބޭލިފަހުން، އަޅިވިލާ ގޯޅިން
ފޮށްޓެއް ހިފައިގެން މަޖީދީމަގަށް މީހަކު ނިކުންނަ މަންޒަރު ދައްކުވައިދޭ ސީ.ސީ.ޓީވީ ފުޓޭޖެއް
ލިބިފައިވެއެވެ. އެއީ މަޖީދީމަގު ސޯސަންސްޓޯރު ކުރިމަތިން ހަރުކޮށްފައިވާ ފޮލިސް ކެމެރާއަށް އަރާފައިވާ
މަންޒަރެކެވެ. އެމަންޒަރު ތަޙްޤީޤުކުރި ކުރުމުން، އެފޮށި ހިފައިގެން އަޅިވިލާ މަގުން މަޖީދީމަގަށް ނިކުތީ
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކަން ހޯދިފައިވެއެވެ. އަދި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އަތުގައި އޮތް ފޮށްޓަކީ މަރްޔަމް ޝީރީންގެ
އަންނައުނު އަޅާ ފޮށިކަންވެސް ދެނެގަނެވިފައިވެއެވެ. އަދި އެފޮށީގެ ތެރެއިން، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ
ހަށިގަނޑުގެ ދިޔަ ފެނިފައިވެއެވެ.
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ޚަބަރެއް ނުވެގެން ޕޮލިހަށް ރިޕޯޓް ކުރުން
މަރެޔާ2
03
މަންމަ
12. މަރްޔަމް ޝީރީން
އޭނާގެ މަންމަގެ
ގެއިން ނިކުމެގެން ދިޔަފަހުން، އޭނާގެ ޚަބަރެއް ނުވެ އަދި އެހާތަނަށް
ޝީރީންގެ މަންމަ ކުރި މަސައްކަތުންވެސް މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ޚަބަރެއް ނުވެގެން،
ޖެނުއަރީ 2010 ގައި، މާފަންނު ޕޮލިހަށް މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ފޮޓޯއަކާއެކު
ޝީރީން
ގެއްލިއްޖެކަމަށް ބުނެ، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަ މަޢުލޫމާތު ދިނެވެ. އަދި އެދުވަހު މެންދުރު ފަހު
މުޙައްމަދު ނަޖާހު މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމަ ދިރިއުޅޭ ގެއަށް އައުމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން ގެއްލިގެން
އުޅޭކަމުގެ މަޢުލޫމާތު ފުލުހުންނަށް ދިންކަން މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ ގާތުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
މ.އަންގާގިރިން މަރުވެފައި އޮތް މީހެއްގެ ހަށިގަނޑު ފެނުން
13. މ.އަންގާގިރިއަކީ އޭރު ކޮންސްޓްރަކްޝަން މަސައްކަތް ކުރަމުންދިޔަ ސައިޓެކެވެ. މަސައްކަތް
ކުރަމުންދިޔައީ ޢިމާރާތުގެ މަތީ ފަންގިފިލާ ތަކުގައެވެ. އެތަނުން، އުކާލަންޖެހޭ ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ކުންޏާއިގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
22/8/
14
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
22
ހުސްގޯނިތައް ޖަމާކޮށްފައި ހުންނަނީ ޝަހީދުޢަލީ ހިގުމުން އެގޯއްޗަށް ވަދެވޭ ގޮތަށް ހުންނަ ދޮރާށީގެ
ބަންދުކޮށްފައި ހުންނަ ގޭޓެއް ނޫނެވެ. އެހެންވެ، ބޭނުންވެއްޖެ
ވެ، ބޭނުންވެއްޖެނަމަ ކޮންމެ މީހަކަށްމެ އެގޭޓުން ވަދެވޭނެވެ.
03 ޖެނުއަރީ 2010 ދުވަހު، ހަވީރު 17:30 އާއި 18:00 އާއި ދެމެދު، އެތަނުގައި ހުރި ކުނިތައް
އުކާލުމަށް ޕިކަޕަށް އަރުވަން އުޅުނު، ބަގްލަދޭޝްގެ ރައްޔިތެއްކަމުގައިވާ ޒާކިރުއަށް މީހެއްގެ ކަކުލުން
ތިރީބައި، ކުނިތަކުގެ ތެރެއިން ފެނުނެވެ. އެކަން އޭނާ އެތަނުގެ އިންޖިނޭރަކަށް ހުރިމީހާއަށް އެންގިއެވެ.
އަދި އިންޖިނޭރު، އެގޯއްޗާއި ޙަވާލުވެހުރި ދިވެހި މީހާ އަށާއި ފުލުހުންނަށް އެކަން އެންގިއެވެ. ފުލުހުން
އައިސް އެތަން ބެލިއިރު އެތަނުގައި އޮތީ ފުރާނަނެތް އިންސާނެއްގެ ހަށިގަޑެވެ. އަދި އެއީ ލ.ގަން،
ހުރަވީ، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ހަށިގަޑުކަން ފުލުހުންނަށް ކަށަވަރު ކުރެވުނެވެ.
މުޙައްމަދު ނަޖާޢު ދެވަނަ ފަހަރަށް އަންގާގިރި ކައިރި އަށް ދިޔުން
13
14.
2010 ޖެނުއަރީ 03 ވަނަ ދުވަހުގެ ރޭ މ.އަންގާގިރި ކައިރިއަށް މުޙައްމަދު ނަޖާހު ދެވަނަ ފަހަރަށް
ގޮސްފައިވެއެވެ. އެއީ މ.އަންގާގިރި ތެރެއިން މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ފުރާނަނެތް ހަށިގަނޑު ފެނުމުން،
ފުލުހުން ޙަރަކާތްތެރިވަމުން ދަނިކޮށެވެ. ޝަހީދުޢަލީ ހިނގުމުން އުތުރުން ދެކުނަށް ގޮސް،
އަންގާގިރިއާ ހަމަވުމުން، އެތަނުގައި ތިބި ޙުސައިން އިޙްސާން، އަޙްމަދު އިޝާމް އަދި އަޒުހާން ގެ
ގާތުގައި، "އެގޭގައި ކިހިނެއް ވެގެންހޭ އުޅެނީ، މީހަކު މަރުވެފައި އޮތީހޭ" މިހެން މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
ސުވާލު ކުރިއެވެ. އެމީހުން ޖަވާބެއް ނުދިނުމުން، ދޮންދޮންކޮށް ދޯއޭ މަރުވެފައި އޮތް މީހާ އޮތީ"
މިހެން ބުނެފައި ދިޔައެވެ.10
2& 0
ދިވެހިރާއްa
10
10 ޖެނުއަރީ 2010 ގައި ޙުސައިން އިޙްޞާން ތަޙްޤީޤަށް ދީފައިވާ ބަޔާން.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
1 444
15
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/118
ހައިކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު ކުރެވުނު ފުރަތަމަ ނުކުތާ
15.ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 51 ވަނަ މާއްދާގެ (އ) ގައި ޖިނާއީ ކުށް ސާބިތު
ކުރަންޖެހޭ ކަމަށް ބަޔާން ކުރާ މިންގަނޑަކީ "އެކަށީގެންވާ މިންވަރެއްގެ ޝައްކެއްނެތި" މިމިންގަނޑެވެ.
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 51 ވަނަ މާއްދާގެ (އ) ގައި ބަޔާން ކުރަނީ؟
އެ މީހަކު ކުށެއްކޮށްފިކަން، އެކަށީގެންވާ މިންވަރެއްގެ ޝައްކެއްނެތި، ޝަރީޢަތުގައި ސާބިތުނުކުރެވޭ ނަމަ
އެމީހަކީ ކުށެއް ނެތް މީހަކު ކަމުގައި ބެލުމުގެ ޙައްޤު ލިބިގެންވެ
މިފަދައިންނެވެ. ނަމަވެސް ޤާނޫނު ނަންބަރު: 9/2014 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު) ގެ 1005 ވަނަ
މާއްދާގެ (ހ) ގައި އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ޙައްދު ކަނޑައެޅިފައިވާ ނުވަތަ ޤިޞާޞް ކަނޑައަޅާފައިވާ
ކުށް ސާބިތު ކުރުމަށް ބަޔާން ކުރާ މިންގަނޑަކީ، "އެއްވެސް ޝައްކެއްނެތް މިންވަރަށް" މިންގަނޑެވެ.
އެއަކުރުގައި އޮންނަނީ؟
"މިޤާނޫނުގައި އެހެން ގޮތަކަށް ބަޔާންކޮށްފައި ވީނަމަވެސް، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ޙައްދު ކަނޑައަޅާފައިވާ
ނުވަތަ ޤިޞާޞް ކަނޑައަޅާފައިވާ ކުށެއް، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެއްވެސް
ޝައްކެއްނެތް މިންވަރަށް މީހެއްގެ މައްޗަށް ސާބިތުވެއްޖެނަމަ، އެމީހެއްގެ މައްޗަށް ކަނޑައަޅަންވާނީ
އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން އެކަމަށް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައިވާ އަދަބެވެ."
މިފަދައިންނެވެ. ޤާނޫނުއަސާސީގައި ބަޔާން ކުރާ މިންގަނޑަށްވުރެ ބަޔާންވެދިޔަ ޤާނޫނުގައި ބުނާ
މިންގަނޑަކީ ބަރު މިންގަނޑެއް ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. ކްރިމިނަލް ކޯޓުން މިދަޢުވާ ސާބިތު ނުވާކަމަށް
ނިންމީ، ޤާނޫނުއަސާސީގައި ބަޔާން ކުރާ މިންގަނޑަށްވެސް ކުށް ސާބިތު ނުވާތީކަމަށް ދެކިގެންނެވެ.
އެހެންކަމުން، މިބާވަތުގެ ދަޢުވާ ސާބިތު ކުރުމުގައި ޕްރޮސިކިއުޝަނުން ހެކި ހުށަހަޅަންޖެހޭނީ، ކޮން
މިންގަނޑަކުންކަން ސާފުވާން ޖެހެއެވެ. މިޤަޟިއްޔާގައި ބަލަންޖެހެނީ، ޕްރޮސިކިއުޝަނުން ހުށަހަޅާފައިވާ
ހެކިތަކުން ހުށަހެޅިފައިވާ ދަޢުވާ ސާބިތު ވޭތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯއެވެ.
ދިވެހިރާaގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
16
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/118
ޙައްދުގެ މައްސަލަތަކާއި ޤިޞާޞްގެ މައްސަލަތައް ސާބިތު ކުރުން:
16. އިސްލާމީ ހެއްކާބެހޭ هل ތައް ބަޔާން ކުރާ ގޮތުން، ޙައްދާއި ޤިޞާޞްގެ މައްސަލަތައް هގ ކުރުމުގެ
هلل އަކީ، ހެކިންގެ ހެކިބަހާއި (ލޮފ އެވެ. އަދި ޙައްދާއި ޤިޞާޞްގެ މައްސަލަތައް ސާބިތު ކުރުމުގެ
މިންގަނޑެއްކަމުގައި ޢާންމުކޮށް ބަލާމިންގަނޑަކީ، "للވި! لاهلا هللهللا އެހެނީ، ޝައްކެއް އޮތްނަމަ،
ޙައްދުތައް ޤާއިމު ކުރުމުން ދުރުވާށެވެ. ކުރިން ބަޔާން ކުރިހެން މަރުގެ ހުރިހާ މައްސަލަތަކަކީ ޤިޞާޞް
ހިފެވޭނެ މައްސަލަތަކެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން، މަރުގެ މައްސަލަތަކުގައި، "ل ها للهلا هلللهله" މިޤާޢިދާ
ތަޠުބީޤު ކުރެވޭ ގޮތުގެ މައްޗަށް ބަލައިލުން މުހިންމެވެ. ޙައްދުގެ ކޮންމެ މައްސަލައެއްގައި، މުއްތަހަމު
ކުރި ކުށުގެ ޢަމަލުގެ ރުކުނާއި ނުވަތަ ޤަޞްދުގެ ރުކުނުގައި ޝުބުހައެއް އުޅޭނަމަ، ޙައްދު ޤާއިމު
ކުރުމުން ދުރުވެ، މުއްތަހަމަށް ޙައްދުގެ ޢުޤޫބާތުގެ ބަދަލުގައި ތައުޒީރީ ޢުޤޫބާތެއް ދެވިދާނެއެވެ. ނުވަތަ
އެކުށް ސާބިތު ނުވާކަމަށް ކަނޑައެޅި ދާނެއެވެ. މިގޮތުން ޙައްދުގެ ހުރިހާ މައްސަލަތަކަށް މިޤާޢިދާ
ތަޠުބީޤު ކުރުމަކީ ފަސޭހަ ކަމެވެ. ނަމަވެސް، ޤަތުލުގެ މައްސަލަތަކުގައި، މި ޤާޢިދާ ތަޠުބީޤު ކުރުމަކީ
ނާދިރު ކަމެކެވެ. ސަބަބަކީ، ޤަތުލަކީ ޤަތުލު ޢަމުދާއި، ޤަތުލު ޝިބުހު ޢަމްދާއި ޤަތުލު ޚަޠައު މިގޮތަށް
ބައިތަކަށް ބެހިފައިވާ ކުށެއް ކަމަށް ވާތީއެވެ. މިގޮތުން، ޤަތުލު ޢަމުދުގެ މައްސަލައެއްގައި، ޢަމަލުގެ
ރުކުނާއި ގުޅިގެން ޝުބުރައެއް އުފެއްދިއްޖެނަމަ، ޙައްދު ޤާއިމު ކުރުމުން ދުރުވުމަކީ ކުރެވޭނެ ކަމެއް
ނޫނެވެ. އެހެނީ، ޤަތުލު ޢަމުދުގައި، ކުށުގެ ޢަމަލުގެ ރުކުނާމެދު ޝުބުހައެއް އުފެއްދިއްޖެނަމަ، އެކުށް
ބަދަލު ވެގެންދާނީ ޤަތުލު ޚަޠައު އަކަށް ނުވަތަ ޖުރުޙުގެ ކުށަކަށެވެ. އަދި ކުށުގެ ޤަދާއިމެދު
ޝުބުހައެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެކުށް ވެގެންދާނީ ޝިބުހު ޢަމުދުގެ ކުށަކަށެވެ. މިފަދައިން، ޤަތުލުގެ
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
17
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2{17/HC-A/118
ބެހިފައި ވުމުގެ ސަބަބުން، މިޤާޢިދާ މަރުގެ މައްސަލަތަކަށް ތަޠުބީޤު ކުރުން
ހ 2
4
02
2ނވގނ
1 2
17.ސުވާލަކީ ހެކިންގެ ހެކިބަހާއި للاލިބެން ނެތް ޙާލަތުގައި، ޤާރީނާއިން މަރުގެ މައްސަލަތައް ސާބިތު
ކުރެވިދާނެ ހެއްޔެވެ؟ އިސްތިއުނާފު ރައްދުވާ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ގެ ފަރާތުން، ވަކާލާތު ކުރައްވަމުން ބަޔާން
ކޮށްފައިވަނީ، ޙައްދުގެ މައްސަލަތަކާއި ޤިޞާޞްގެ މައްސަލަތައް ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާނީ ލޮލަށް ފެނުނު
ހެކިންގެ ހެކި ބަހުން ނުވަތަ މުއްތަހަމުގެ އިޢުތިރާފުންކަމަށެވެ. ޤަރީނާއިން ޤިޞާޞް ހިފަންޖެހޭ ކުށެއް
ސާބިތު ނުކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ. މިއާ ޚިލާފަށް ޕްރޮސިކިއުޝަނުން ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ، މަރުގެ
މައްސަލަތަކުގައި
هللا للا هފޑް ނުވަތަ ލޮދީޝް هللا އެބަހީ، ފާޅުވެ ފެންނާން ހުރި ސާފު ނުވަތަ
ހަރުދަނާ ޤަރީނާތަކުގެ މައްޗަށް ބުރަވެ، ޤަތުލުގެ ދަޢުވާތައް ސާބިތު ކުރެވިދާނެ ކަމެވެ. ބަޙުޘެއް ނެތް
ގޮތުގައި، ޤާރީނާއަކީ، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ބަލައިގަނެފައިވާ ޘާބިތު ކޮށްދިނުގެ ވަޞީލަތްތަކުގެ
ތެރެއިން އެއް ވަސީލަތެކެވެ. މިކަމަށް ވަރަށް ގިނަ ޢިލްމުވެރިން ޤިދﷲ هلل للا ގެ ވާހަކައިން ދަލީލު
ނަންގަވައެވެ. އެއީ هޔޘު هللاللاމގެ އަޚުން هﷲ هللا للاމއިގެ ގަމީސްކޮޅު ބëވޞ هلޑ لللا ގެ އަރިހަށް
ގެންނެވި އިރު، އެގަމީސްކޮޅުގައި ހުރި ލެޔާއި، އެގަމީސްކޮޅު ހަލާކު ނުވެ އޮތް އޮތުމުން ލިބޭ ޤާރީނާއެވެ.
އެގަމީސްކޮޅުގައިވަނީ ދޮގު ލޭކަން ދަލާލަތު ކުރުމުގެ ގޮތުން ބëވ هلޑ لللا ވިދާޅުވިއެވެ. "ޖ لل ﷲ
لللل للا g&5ل هދه ,y هل ههللل" "ޔޫސުފްގެފާނުގެ ގަމީސްކޮޅު ހަލާކު ކޮށްލުމެއްނެތި ކާލި ވަގު
ޙިކުމަތްތެރި އަކަށްވީ ކޮންއިރަކު ހެއްޔެވެ؟ "ހަމައެހެންމެ
ބަދުރު ހަނގުރާމައިގައި އަބޫޖަހުލު ޤަތުލު ކުރި
ޞަޙާބީން ދެނެގަތުމުގެ ގޮތުން ކީރިތި ރަސޫލާ އެބޭކަލުންގެ ކަނޑިކޮޅު ތަކަށް ބައްލަވައި ނިންމެވި
ގޮތަކީވެސް މަރުގެ މައްސަލަތަކުގައިވެސް ޤަރީނާ ޤަބޫލު ކުރެވޭނެ ކަމަށް ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ބުރަވާ
ދަލީލެކެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ 8 ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. "هل ههلا ދهلا؟ G .y
:
JGلل: ޖާللل لهللا. للا
ec
ދިވެހިރާއްa
11
عبدالقادر عودة بالتشريع الجنائي الإسلامي مقارنا بالقانون الوضعي. (الطبعة الرابعة عشرة ) مؤسسة الرسالة، يروت، لبنان. الجزيا لثاني . ص 118.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
18
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
12
0 332 22
އދބޭފުޅުން
ޝޯ هلا هلل: (( yلا 5لا)2! "ތިޔަ ދެބޭކަލުންގެ ކަނޑިކޮޅުތައް ފޮހެލައިފީމު ހެއްޔެވެ؟
ދެންނެވިއެވެ. ނޫނެކެވެ. ވިދާޅުވިއެވެ. ދެބޭކަލުންގެ ކަނޑިކޮޅު ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ދައްކަވާށެވެ.
އެދެކަނޑިކޮޅަށް ކީރިތިރަސޫލާ ގެ ބެއްލެވުމަށްފަހު ވިދާޅުވިއެވެ. އޭނާ ޤަތުލުކުރީ ތިޔަ ދެބޭކަލުންނެވެ.
އެހެންކަމުން، ޝައްކުތައް ނުވަތަ ޝުބުހަތައް ފިލުވާލުމުގެ ގޮތުން، ޙައްދާއި ޤިޞާޞްގެ މައްސަލަތައް
ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާނީ ހަމައެކަނި ހެކިންގެ ހެކިބަހުން ނޫނީ އަމިއްލަ އިޢުތިރާފުން ކަމަށް ބެލުމަކީ
ބަޔާންވެދިޔަ އުޞޫލުތަކުގެ ރަނގަޅު ތަރުޖަމާއެއް ކަމަށް ޤަބޫލެއް ނުކުރެވެއެވެ. ޙައްޤުތައް ރައްކާތެރި
ކުރުމުގައާއި ލޭގެ މައްސަލަތަކާއި، ޙައްދުގެ މައްސަލަތަކުގައި އަދި މުދަލުގެ މައްސަލަތަކުގައިވެސް
ހަމައެކަނި ދެފިރިހެނުންގެ ހެކިބަހަށް ބުރަވުމަކީ ޝަރުޢުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ގޮތް ނޫންކަން އެނގެއެވެ.
އެހެނީ، ޒިނޭގެ މައްސަލަތަކުގައި ބަލިވެ އިން އިނުމުގެ މައްޗަށް ބުރަވެ އަދި ރާ ބުއިމުގެ މައްސަލަތަކުގައި
އަނގައިންދުވާ ވަހާއި އަދި އޭނާ ލާފައިވާ ހޮޑުގެ އަސަރަށް ބެލުމަށްފަހު ޙައްދު ޤާއިމު ކުރެވިދާނެކަން
އެނގެއެވެ.13 އިސްލާމީ
އުޞޫލުތައް ބަޔާން ކުރާ ގޮތުން، ޙަޤީޤަތެއް ސާބިތު ކުރުމުގެ
އުޞޫލަކީ، ހުށަހެޅިފައިވާ "ބައްޔިނާ"ތަކުގެ މައްޗަށް ބުރަވެ، ފަނޑިޔާރަށް އިޤްތިނާޢު ވެވޭނަމަ، އެގޮތަކަށް
ޙުކުމް ކުރުމެވެ. މިމޭރުމުން، "ބައްޔިނާ"އަކީ، ޙައްޤު ކަޝްފުކޮށް ބަޔާން ކޮށްދޭ ކޮންމެ އެއްޗެކެވެ.14
އެހެންކަމުން "للللا ގެ މާނައަކީ، ދެހެކިންގެ ހެކިބަސް، ނޫނީ ހަތަރު ހެކިންގެ ނޫނީ ފިރިހެނެއްގެ
ހެކިބަސް ކަމަށް ގައިދު ކުރުމަކީ، هللا ގެ ޙަޤީޤީ މާނައާ ދުރު މާނަ އެކެވެ.15 ކީރި
ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި،
އައިސްފައިވަނީ ހަމައެކަނި ދެފިރިހެނުންގެ ހެކިބަހުގެ މުރާދުގައެއް ނޫނެވެ. އެއާޚިލާފަށް، އެކަން ބަޔާން
ކުރައްވާފައިވަނީ، "ހުއްޖަތް"، "ދަލީލު"،
މިހުރިހާ މާނައެއްގެ މުރާދު އެކުލެވޭހެންނެވެ.
24 2 04
/4/ހ
15
ބެ ރަހން
22 لا 5هلا هلهل.. (1999). للا lyلل 3
dfهللال، X ޗިޑީ، (لللهلا للللا 2
202-
Nاޑފޅު: «24,1ނވީލް.
33اގ &».(1423) 2 / 1لاބ، ޅ، – Atulގ (لله 551ل،). للا لل. ބ– 190. ފ للاތ: ހދهللا.
.5وފ 25ޅ هلل cاه. (1959) هޖް للا 3 هلل-اފޒީ {{<ގ، (لل هلا 1لللللا).ޖ. 32
Lillه«1,ނވީ.
1ނގ 31».(3423>< هللوޑޕީޑް ސޯ، ޞ هلللގ (للهلا (5,،jtch ud
!
K. هހ 28. هللا ޝެފ ޑރ للهلل.
]4
A. Othman: An introduction to Islamic Law of Evidene, (2000).p.7. Kuala Lumpur,
Mahmud Saedon
Malaysia:The Open Press.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
19
2{17/HC-A/178
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު "
کی مری
އެކަމަށް ޢިޝާރާތް ލިބޭ ގޮތަށް ކީރިތި ރަސޫލާ ގެ ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވަނީ، "للﷲ ޅ للللގ"
16 44 0
މިފަދައިންނެވެ.16
بن
18.ޤަރީނާއިން މަރުގެ ދަޢުވާތައް ސާބިތު ކުރުމާއިމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މެދުގައި މައިގަނޑު ތިން ރައުޔެއް
ބަޔާން ކުރައްވާފައި ވެއެވެ. ފުރަތަމަ ރައުޔަކީ، ޤަރީނާއިން ޤިޞާޞް ސާބިތު ކުރުން ޖާއިޒެވެ. މިފަދައިން
ވިދާޅުވާ هل ވެރިންގެ ތެރޭގައި، ލهل ﷲهގެ هل ވެރިއެއްކަމާއި ابن الغرس و مالکی مذهبی علم
ވެރިއެއް ކަމަށްވާ، اޘަލއާއި للل هގެ هل ވެރިއެއް ކަމަށްވާ ޕޯﷲ ހިމެނިވަޑައިގަނެއެވެ. އަދި
"މަޖައްލަތުލް އަޙްކާމުލް ޢަދުލިއްޔާ"ގެ 1740 ވަނަ މާއްދާގައި ވާގޮތުން، "هلا للله" އަކީ، ޙުކުމް
ބިނާކުރެވިދާނެ، ސަބަބެކެވެ.17 ސަބަބަކީ، އެޤާރީނާއަކީ، ޔަޤީނާ ހަމައަށް ވާސިލް ކޮށްދޭ ދަލީލަކަށް
ވާތީއެވެ. އިސްލާމީ ފިޤުހުގައި، "ޔަޤީން" ކަމޭ ބުނެވެނީ، އެއްވެސް ގޮތަކުން ޝުބުހައެއް ނެތުމަކަށް
ނޫނެވެ. އެއީ ލިބިފައިވާ ހެކިތަކުން، މުއްތަހަމަ އެކަން ކުރިކަމުގެ އީޖާބީ ޢިލްމު ލިބުމެވެ.18 އެކަން،
މައްޖާގެ 1741 ވަނަ މާއްދާއިން އެނގެއެވެ. ދެވަނަ ރައުޔަކީ، މިޙާލަތުގައި ޙުކުމް ކުރެވޭނީ هلهلاގެ
ހުވައި ދިނުމަށެވެ. ނަމަވެސް މިޙާލަތުގައި، ލޮهللل ހިފުމާއި ދިޔަ ދިނުމާއިމެދު هل އެއް ވެއެވެ. للل
ﷲޔ އާއި ދީﷲތ هلއ ކުރީގެ ރައުޔާއި هل هلا އާއި لފޒީ ﷲދ ގައި ޤާهلاهل ހިފޭނެކަމަށް ބަޔާން
ކުރައްވާފައިވާއިރު، ހޮޖު هللا އާއި ﷲޤ ﷲهللاގެ ފަހުގެ ރައުޔުގައި ބަޔާން ކުރައްވަފައިވަނީ ހަމައެކަނި
ލާޒިމު ކުރެވޭނީ ދިދަ ދިނުމަށެވެ. ތިންވަނަ ރައުޔަކީ، ޤަރީނާއިން ޤިޞާޞް ހިފުން ހުއްދަ ނުވާނެ ކަމަށް
ބަޔާން ކުރާ ރައުޔެއެވެ.
މިއެވެ. މިބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި، لا هل هلاﷲ އާއި للا އާއި هل هللا އާއި هلل
ހިމެނިވަޑައިގަންނަވައެވެ. މިޚިލާފުތަކާއިމެދު لهلل هلا ތައް ބަޔާން ކުރެއްވުމަށްފަހު، މިޒަމާނުގެ ފުޤުހާއުން
16
ابن قيم الجوزية: الطريق الحمية في المسياسة الشرعية (1959)، (الطبعة الأولى ). ص. 11. بيروت، لبنان. مكتبة المؤيد.
]
18
Majallah El-Ahkam-l-Adliya, (2001), (Tyser, C.R, Trans.).p.306. Kuala Lumpur, Malayisa:The Other Press.
Mahmud Saedon A. Othman: An
introduction to Islamic Law of Evidene, (2000).p.119. Kuala Lumpur, Malaysia:The Open Press.
!للގ، هل هلللاލه.(1965). هل للل !jjلل ޕީޕީ 51ބާން هل للهللތ، ތ. 74، 1ފ ޤާهللللا، هއދ. އަދި :
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
20
2{17/HC-A/118
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
ﷲ ކުރައްވާ ގޮތަކީ، ހެކިންގެ ހެކިބަސް ލިބެންނެތްނަމަ، ނުވަތަ އިޤްރާރު ލިބެންނެތްނަމަ، ލޭގެ ހުރުމަތް
ރައްކާތެރި ކުރުމުގެ ގޮތުން، ސާބިތު ކޮށްދިނުމުގެ އެހެން ވަޞީލަތަކަށް ރުޖޫޢަ ވެވޭނެ ކަމަށެވެ.
19.ވީމާ ޤަރީނާތަކުގެ ތެރެއިން އެޤަރީނާއަކީ هللا للا هޕޖް ނުވަތަ ޘާޤިގެ هللا އެބަހީ ފާޅުވެ ފެންނާން އޮތް
ނޫނީ ހަރުދަނާ ޤަރީނާއެއް ނަމަ، އެފަދަ ޤަރީނާއެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ޤިޞާޞްގެ މައްސަލަތަކުގައި
ކޯޓުން ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމަކީ، ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ އުޞޫލުތައް ހުއްދަކުރާ ކަމެކެވެ. މީހުން މެރުމާ
އަދި ޖިނާއި އެކި ކުށްތަކަށް އަރައިގަތުމުގައި ބޭނުން ކުރާ ވަޞީލަތްތަކާއި އުކުޅުތައް ޒަމާނާއެއްގޮތަށް
ބަދަލުވެގެން ގޮސްފައިވާއިރު، ސައިންސާއި ޓެކްނޮލޮޖީގެ މިޒަމާނުގައި އެފަދަ ކުށްތައް ސާބިތު ކުރުމަށް
ހެކިންގެ ހެކިބަހަށް ނުވަތަ ކުށްކުރިކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ މީހާގެ އިޤްރާރަށް ބުރަވުމަކީ އިސްލާމީ
ޝަރީޢާގައި ހަމައެކަނި އޮތްގޮތް ކަމަށް ބުނުމަކީ ވަރަށް ޣަރީބު ބުނުމެއް ކަމަށް ނޫނީ ނުބެލެވެއެވެ. އެފަދަ
ކުށްތައް ސާބިތު ކުރުމަށް ސައިންސާއި ޓެކްނޮލޮޖީގެ އަލީގައި ލިބިގެންދާ، ފާޅުކަން ބޮޑު ހަރުދަނާ
ޤަރީނާތައް އޭގެތެރޭ
ތެރޭގައި، هلللالللا (medical evidence) ނުވަތަ ތިއްބާ ޤަރީނާތައް ފަދަ އަދި
އެނޫންވެސް ސައިންޓިފިކް ހަރުދަނާ ޤަރީނާތަކަށް ބުރަ ނުވެވޭ ގޮތަށް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ބަޔާން ކުރާ
ސާބިތު ކުރުމުގެ ވަޞީލަތްތަކަށް ތަރުޖަމާ ދިނުމަކީ ރަނގަޅު ގޮތެއް ނޫނެވެ. މިއުޞޫލުން ބަލާއިރު،
ޤިޞާޞް ހުއްދަވާ މަރުގެ މައްސަލަތަކުގައި އަދި އެނޫންވެސް މަރުގެ މައްސަލަތަކުގައި ޤަޠުޢީ ޤަރީނާއަކީ
ސާބިތު ކުރުމުގެ ވަސީލަތެއްކަމާއި އަދި ބައެއް ޙާލަތްތަކުގައި އެއީ ދެހެކިންގެ ހެކިބަހަށްވުރެވެސް ވަރުގަދަ
ހެއްކެއްކަމުގައި ހިމެނިދާނެ ކަމެވެ.
ހެކިބަސްދިން މިރުފަތު ހަނީފްގެ ހެކިބަހާމެދު އުފައްދާ ސުވާލު
20.ހެކިބަސް ދިން މިރުފަތު އަރީފަކީ، މަސްތުވާތަކެތީގެ ކުށެއް ސާބިތުވެ ޙުކުމް ތަންފީޛު ކުރަމުންދާ
މީހެއްކަމަށްބުނެ، މިރުފަތު ޙަނީފާގެ ޢަދުލުވެރިކަމާއިމެދު މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ ފަރާތުން އުފައްދާފައިވާ
047
* 2
19
رأفت بن علي الصعيدي. (1435م). إثبات القصاص بالقرائن الطبية المستجدة، مؤتمر القران الطبية الماصرة وآثارها الفقهية (البحوث العلمية وأوراق العمل) ص.638. جامعة الإمام
ގ , هللا.
https://www.imamu.edu.sa/elibrary/Documents/medical_evidence_2.pdf we classe players that
ހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
21
2{17/HC-A/118
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
ސުވާލުތަކާއި ގުޅިގެން ބެލިއިރު، މިރުފަތު އަނީފުގެ މައްޗަށް ދިފާޢުން ބަޔާންކުރި މަސްތުވާތަކެތީގެ ކުށް
ސާބިތުވެފައިވަނީ ހުށަހެޅިފައިވާ ދަޢުވާއާއި ގުޅިގެން ހެކިބަސް ނެގުމުގެ މާފަހުންކަން އެނގެން އޮވެއެވެ.
އެހެންކަމުން، އެކަމުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، މިރުފަތު ޙަނީފު އޭގެ ކުރިން ދީފައިވާ ހެކިބަހަށް އެއްވެސް
އަސަރެއް ނުކުރާނެއެވެ. ހެކިބަސްދޭ މީހާއާމެދު އޮތް ޢާންމު އުޞޫލަކީ، "هللللهل هلهل ޢިهلل ވގ
هه" މުސްލިމުންނަކީ، އެއްމުސްލިމު އަނެއް މުސްލިމެއްގެ މައްޗަށް ޢަދުލުވެރިންނެވެ. އެބަހީ، ހެކިބަސް
ދިނުމުގައި މުސްލިމުންނަކީ، އެއްމުސްލިމަކު އަނެއް މުސްލިމެއްގެ މައްޗަށް ޢަދުލުވެރިން ކަމުގައި ވާނެއެވެ.
އެއީ، ދޮގުހެކި ދިންކަން ސާބިތުވެފައިވާ މީހާއާއި، ޙައްދެއްގައި ބެދިފައިވާ މިހާއާއި ގާތްތިމާގެ ކަމުގެ
ގޮތުން ހެކިދިނުން މަނާވެގެންވާ މީހެއްކަމުގައި ނުވާހާހިނދުއެވެ. ފާސިޤުންނާއި ބެހޭ ގޮތުންވެސް
އަންގަވާފައިވަނީ، އެއިން މީހަކު لا އަކާއިގެން އަތުވެއްޖެނަމަ، އޭގެ ދޮގުތެދުބަލައި، لللا ހޯދުމަށެވެ.
ޙަޤީޤަތް ހޯދުމުގެ ކުރިން މުޅިން އެކަން ދޮގު ކުރުމަކަށް ނޫނެވެ.3
ހައިކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު ކުރެވުނު ދެވަނަ ނުކުތާ
21.ޕްރޮސިކިއުޝަންގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާއަކީ، ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ދަޢުވާއެވެ.
ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ކުށް ޝަރީޢަތަށް ސާބިތު ކުރުމުގައި، އެކުށުގެ 03 (ތިނެއް) ރުކުން
ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާން ޖެހެއެވެ.
(ހ) ފުރަތަމަ ރުކުނަކީ، މަރުވި މީހަކީ ލޭގެ ރައްކާތެރިކަން ލިބިގެންވާ ދިރިހުރި އިންސާނެއް
ކަމުގައިވުމެވެ. ހުށަހެޅިފައިވާ މައްސަލައިގެ ޙަޤީޤަތްތަކަށް ބަލާއިރު، 31 ޑިސެމްބަރު 2009 ވަނަ
ދުވަހުގެ ރޭ އިޝާނަމާދަށް ގޮވިފަހުން، މަރްޔަމް ޝީރީން އޭނާގެ މަންމަ ދިރިއުޅޭ މ.ފަންއަރި ގެއިން،
ހޯމަދު ނަޖާޙު އާއެކު ދިޔަކަން ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ. އަދި ހަމަ އެރޭ ގާތްގަނޑަކަށް 8:00 ގައި،
3 ތތ 30
މުޙައެވެ
ދިވެހިރާއްa
2g
→→ لޔاބ 49 ވަނަ އާޔަތް.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
22
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ex ހ02
****
މުޙައްމަދު ނަޖާއު އާއި މަރްޔަމް ޝީރީންއާ ދެމީހުން މ. ކުރަހާގޭގައި އެމީހުން ދިރިއުޅޭ ކޮޓަރިއަށް
ވަތްކަން އެނގެން އޮވެއެވެ. މިއީ ޔަޤީން ކަމެކެވެ. އަދި މިކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އިންކާރު
ނެތެވެ. އެހެންކަމު
މިކަމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން މުޙައްމަދު ނަޖާހުއާއެކު މ.ކުރާހާގޭގައި އެދެމީހުން ދިރިއުޅުނު
ކޮޓަރިއަށް ވަތްއިރު މަރްޔަމް ޝީރީންއަކީ ދިރިހުރި މީހެއްކަން ޔަޤީންކޮށް އެނގެން އޮވެއެވެ.
އިސްތިއުނާފު ރައްދުވާ ފަރާތުން، އުފައްދާ އެއްސުވާލަކީ، މަރްޔަމް ޝީރީން މުޙައްމަދު ނަޖާޙުއާއެކު
އެކޮޓަރިއަށް ވަތްފަހުން އޭނާ ނިކުމެގެން ނުދާކަން އެނގޭނެ ގޮތެއް ނެތެވެ؟ މަރްޔަމް ޝީރީން
އެކޮޓަރިއަށް ވަތްފަހުން ނިކުމެގެން ދިޔަތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ އެއީ އެހެން މީހުންގެ ނިސްބަތުގައި ސުވާލު
އުފެދޭ ކަމެއްކަމަށް ވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް، މަރްޔަމް ޝީރީން އެމީހަކާއިއެކު އެކޮޓަރިއަށް ވަތް މުޙައްމަދު
ނަޖާހުއަށް މަރްޔަމް ޝީރީން އެކޮޓަރިން ނިކުމެގެން ދިޔަކަން ނުވަތަ ނުދާކަން ބަޔާން ކޮށްދޭން
އެނގޭނެކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވެއެވެ. ހަމައެއާއިއެކު މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް ނޭނގި މަރްޔަމް ޝީރީން
އެކޮޓަރިން ނިކުމެގެން ދިއުމުގެ އިހްތިމާލުވެސް އެބައޮތެވެ. ނަމަވެސް މަރްޔަމް ޝީރީން އެކޮޓަރިއަށް
ވަނުމަށްފަހު، އެކޮޓަރިން ނިކުމެގެން ދިޔައީ މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް އެނގިގެންކަން މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ދެ
މަރުޙަލާއެއްގައި ކިޔައިދީފައިވާކަން ހެކިބަސް ދިން ހެކިންގެ ބަހުން އެނގެއެވެ. ފުރަތަމައީ މަރްޔަމް
ޝީރީންގެ މަންމަ މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް ގުޅުމުން، މަރްޔަމް ޝިރީން ނޫޅޭ ކަމަށާއި ރޭގައި އޭނާ ކާރަކަށް
އަރައިގެން ކޮންމެވެސް ތަނަކަށް ހިގައްޖެކަމަށާއި ހީވަނީ އައު އަހަރު ފާހަގަކުރަން ދިޔައީ ކަމަށް ކަމާއި
އޭނާ ދިޔައީ ނިދާ އެއްޗެހި ލައިގެން، ކޮތަޅެއްވެސް ހިފައިގެން ކަމަށް ބުނެފައިވާ ބުނުމެވެ. ދެވަނައީ
މިރުފަތު ހަނީފް، މަރްޔަމް ޝީރީން ކޮބައިތޯ ސުވާލު ކުރުމުން، އޭނާ ރޭފަތިހު ކޮންމެވެސް ރަށަކަށް
ދިޔަކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ބުނެފައިވާ ބުނުމެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީން ކާރާއި ހަމައަށް ގެންގޮސްދޭންވެސް
ދިޔަކަމަށާއި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ގެންދާށޭ ބުނުމުން އޭނާ އެކަނި ދިޔައީ ކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ބުނާ
ބުނުމެވެ. އެހެންކަމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން، މުޙައްމަދު ނަޖާހުއާއެކު ވަތް ކޮޓަރިން ނިކުމެގެން ދިޔައީ
މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް ނޭނގި ނޫންކަމާއި އެނާއަށް އެނގިގެން ކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާހު އެބަ ބުނެއެވެ.
ޖެހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
TEMajallah El-Ahkam-l-Adliya, (2001), (Tyser, C.R, Trans.) Art. 74. p.12. Kuala Lumpur, Malayisa:The Other Press.
23
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
#
ނަމަވެސް، ބަޔާންވެދިޔަ ދެޙާލަތުގައި މަރްޔަމް ޝީރީން ކޮޓަރިން ނިކުމެގެން ދިޔަ ގޮތް މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
ބަޔާންކޮށްދީފައި ވަނީ ވަގުތާއި ތަނާއި ކުރަން އުޅުނުކަމަށް ބަޔާން ކުރާ ކަންތަކާއި ފުށުއަރާ ހަމަނޫން
ގޮތެއްގައެވެ. އެހެންކަމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން ދިރިހުރި އިންސާނެއްގެ ގޮތުގައި، މުޙައްމަދު ނަޖާހުއާއެކު
ކޮޓަރިއަށް ވަތްކަން ޔަޤީނީ ޢިލްމުން އެނގެން އޮތްއިރު، މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް އެނގިގެން، މަރްޔަމް
ޝިރީން އެކޮޓަރިން ނިކުމެގެން ދިޔަކަމަށް ބުނެ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ނަގާ ދިފާޢުއަކީ ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ
ހަމަތަކުން މަދަނީ މިންގަނޑަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ސާބިތު
ސާބިތުކޮށްދޭންޖެހޭނެ ދިފާޢު އެކެވެ. ނަމަވެސް
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ތަޙްޤީޤަށް ޙާޟިރު ކުރުމުން ވަނީ ހަނު ހުރެފައެވެ. މި ޙާދިޘާއާ ގުޅިގެން، މަރްޔަމް
ޝީރީންގެ މަންމަ ގާތުގަ އާއި މިރުފަތު ޙަނީފާގެ ގާތުގައި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކިޔައިދިން ކިޔައިދިނުމާބެހޭ
ގޮތުން އިތުރަށް އެއްވެސް ތަފްޞީލެއްދީފައެއް ނުވެއެވެ. އެހެންކަމުން، ހަރުދަނާ އެއްވެސް ހެއްކެއް ނުވަތަ
ޤާރީނާއެއްވިޔަސްނެތި، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ބުނާ ބުނުމަކީ ޝަރީޢަތަށް ބުރަދަން ދެވޭނެ ބުނުމެއް ނޫނެވެ.
މިޙާލަތުގައި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ދައްކާ ވާހަކަތައް ވެގެންދަނީ، އަސާސެއްނެތް ވަހުމީ ޝައްކަކަށެވެ.
މަރްޔަމް ޝީރީން މުޙައްމަދު ނަޖާހުއާއެކު އެކޮޓަރިއަށް ވަތްކަން ޔަޤީންވާއިރު އެކޮޓަރިން މަރްޔަމް
ޝިރީން ނިކުމެގެން ދިޔަކަމަށް ބުނެ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އުފައްދާ އެއްވެސް އަސާސެއްނެތް ވަހުމެއް
ޤަބޫލެއް ނުކުރެވޭ ނެއެވެ.21 އަދި ހަމައެހެންމެ އުފައްދާ ޝައްކަކުން ޔަޤީންކަން، ފިލައި ނުދާނެކަން
"لل؟ ލޯهل لالهلل" މިއުޞޫލުން އެނގެން އޮވެއެވެ. ވީމާ މަރްޔަމް ޝިރީން އެކޮޓަރިއަށް މުޙައްމަދު
ނަޖާހުއާއެކު ދިރި ހުރި އިންސާނެއްގެ ގޮތުގައި ވަތްކަން ޔަޤީންވާ ޔަޤީންވުން އެގޮތުގައި ދެމިގެންދާކަން
4 22
2 2 2x
އެނގެން އޮވެއެވެ.
(ށ) ދެވަނަ ރުކުނަކީ، ކުށްކުރި މީހާގެ ޢަމަލުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އެމަރު ވާޤިއުވުމެވެ. ޤަތުލު ޢަމުދު
(ޤަޞްދު މަރު) ގައި، މަރަން ބޭނުން ކުރި ހަތިޔާރު ނުވަތަ ވަޞީލަތަކީ، އޭގެ ޒާތާއި ތަބީޢަތުން
އެއެއްޗަކުން މީހަކާއި ދެކޮޅަށް ބޭނުންކޮށްފިނަމަ، ންމުގޮތެއްގައި މީހަކު މަރުވެދާފަދަ އެއްޗެއް ކަމުގައި
4ހ2
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
24
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ވާން ޖެހެއެވެ. މިސާލަކަށް ހަތިޔާރެއް، ދަގަނޑު ބުރިއެއް، ވަރުގަދަ ލަކުޑި ގަނޑެއް، ނުވަތަ ވިހަ
ލާފައިވާ ތިނޯހެއް، ތީރެއް ފަދަ އާންމުކޮށް ނުވަތަ ގިނަފަރަށް މީހަކު ޒަޚަމްކޮށް، މަރާލެވިދާފަދަ އެއްޗަކުން
ޢުދުވާނީ ޢަމަލެއް ކުރުމެވެ. ޤަޞްދު މަރުގައި، އެޢަމަލަކީ ޢާންމު ގޮތެއްގައި މީހަކު މަރާލެވިދާފަދަ
ޢަމަލެއް ކަމުގައި ވާންޖެހުނު ނަމަވެސް ޢަމަލުގެ ބާވަތީ ވަކި ބާވަތެއް ކަމުގައި ވުން ލާޒިމެއް ނޫނެވެ.
އެހެންކަމުން، ޖެހުމާއި، އަނިޔާއެއް ދިނުމާއި، ކަތިލުމާއި، އަލިފާން ރޯކުރުމާއި ނޭވާ ހާސްކޮށްލުމާއި
ވިހައެއް ދިނުމާއި މިއިން ކޮންމެ ގޮތަކަށް އެޢަމަލެއް ހިންގި ނަމަވެސް ތަފާތެއް ނެތެވެ. އަދި އެންމެ
ފަހަރަކު ނުވަތަ ތަކުރާރުކޮށް ކުރާ ޢަމަލަކުންވެސް އެކަން ކުރެވިދާނެއެވެ. އެއީ ކުޑަ ވަގުތު ކޮޅެއްގެ
ތެރޭގައި ނުވަތަ ނުލާހިކު ގިނަ އިރުން ކުރާ ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. ޝަރުޠަކީ، ޢާންމު ގޮތެއްގައި
އެޢަމަލެއްގެ ސަބަބުން އިންސާނަކު މަރުވެދާފަދަ ޢަމަލެއް ކަމުގައި ވުމެވެ. ނަމަވެސް އެޢަމަލީ ޢާންމު
ގޮތެއްގައި އިންސާނަކު މަރުވެދާފަދަ ޢަމަލެއް ކަމުގައި ނުބެލެވޭފަދަ ކަމެއްގެ ސަބަބުން މީހަކު
މަރުވެއްޖެނަމަ، އެމަރު ވެގެންދާނީ، ޤަތުލު ޝިބުހު ޢަމުދު (هلل ޝެއިދީه هلا) އަކަށެވެ. އެހެނީ، ޤަތުލު
ޢަމުދާއި ވައްތަރުގެ މަރަކަށެވެ. ޝިބުހު ޢަމުދުގައި، ކަންކުރާ މީހާ (ޤާތިލު) އެކަން ކުރަނީ ޤަޞްދުގައެވެ.
ނަމަވެސް އޭނާގެ
ކިބައިގައި މެރުމުގެ ނިޔަތް ނުވަތަ އޭނާ އެބޭނުން
ބޭނުން ކުރި ހަތިޔާރު ނުވަތަ ވަޞީލަތަކީ
ޢާންމު ގޮތެއްގައި މީހަކު މަރާލެވޭފަދަ ހަތިޔާރެއްކަމުގައި ނުވަތަ ވަޞީލަތެއް ކަމުގައި ނުވެއެވެ.
ހުށަހެޅިފައިވާ ދަޢުވާގައި ބަޔާން ކުރާ ޙަޤީޤަތްތަކަށް ބަލާއިރު، މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވީ
ކިހިނެތްކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ. ޖަހައިގެންތޯ، އިންތޯ ނުވަތަ ވިހައެއް ދީގެންތޯ މިއިން
އެއްވެސް ކަމެއް ސާފުކޮށް އެނގޭކަށް ނެތެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ޕޯސްޓްމޯޓަމް (post
-
mortem)
ހެދިފައި ނެތުމުން، އޭނާގެ ހިތުގެ ހިނގުން ހުއްޓުނު ވަގުތެއް، ނުވަތަ އޭނާގެ ސިކުޑީގެ މަސައްކަތް
ހުއްޓުނު ވަގުތެއް ނުވަތަ އެނާގެ ނޭވާލުން ހުއްޓުނު ވަގުތެއް އަދި މަރުވި ސަބަބެއް ދެނެގަނެވިފައެއް
ނެތެވެ. ނަމަވެސް މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވެފައި އޮތްކަން ޔަޤީންކޮށް އެނގެއެވެ. ޕޯސްޓްމޯޓަމް
ނުހެދިނަމަވެސް، ޔަޤީންވާ ކަމަކީ މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވެއްޖެކަމެވެ. މަރްޔަމް ޝިރީން މަރުވެފައި
2c
0
0x
2 ބ2
ނޭވާހާސްކޮށްގެނޭޖް
4 22
xތ 2
އީހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
25
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
0 2 0
ފެނުނީ މ.އަންގާގިރި ތެރޭގައި ކަމެވެ. އެހެންކަމުން، މަރާލި ސިފަ ނުވަތަ ކައިފިއްޔަތު އެނގެން
ނެތްނަމަވެސް، މަރާލާފައި އޮތްކަން އެނގެއެވެ. އެކަންކުރީ، މުޙައްމަދު ނަޖާޙުކަން މޮلللا للللهފއެބަހީ
ފާޅުވެ ފެންނާން އޮތް ޤަރީނާތަކުން އެނގެއެވެ.
ހުށަހެޅިފައިވާ ހެކިތަކުން ސާބިތުކޮށްދޭ ޙަޤީޤަތްތަކަށް ބަލާއިރު، މަރްޔަމް ޝީރީނާއި
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އާ ދެމީހުން ދިރިއުޅެމުން ދިޔަ މ.ކުރަހާގޭގެ ކޮޓަރިއަށް ވަތްރޭގެ 10:30 އާއި 11:00
އާދެމެދު މަރްޔަމް ޝީރީން އެކޮޓަރީގެ އެނދުމަތީގައި ފާރާވީ ފަރާތަށް އެނބުރިގެން އޮތްތަން މިރުފަތު
ހަނީފަށް ފެނިފައިވެއެވެ. ޚިރުފަތު ޙަނީފް މަރްޔަމް ޝީރީންއަށް ވެފައި އޮތީ ކިހިނެތްތޯ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
ކުރެން އެހުމުން، ބޮލުގައި ރިއްސާތީ ބިޑިއެއް ބޯލައިގެން އޮތީކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާހު ބުނެފައިވެއެވެ. އެރޭ
ގާތްގަޑަކަށް 1:30 އެހާކަށްހާއިރު، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ސިޓިންގރޫމަށް ނިކުމެ އުޅޭތީ، އަދިވެސް ނިދާކަށް
ނުވޭހޭ މިރުފަތު ޙަނީފު ސުވާލު ކުރުމުން، ނިދަންވީހޭ ކިޔާފައި އައިސްއަލަމާރިން ބިއްލޫރި ފެންފުޅިއެއް
ހިފައިގެން މުޙައްމަދު ނަޖާހު އެކޮޓަރިއަށް ވަނެވެ. އެރޭ މިރުފަތު ޙަނީފު ނިދީ
ގާތްގަޑަކަށް 2:00
ޖެހިތަނާހެން ކަމަށް މިރުފަތުހަނީފު ބުނެފައިވެއެވެ. ނިދާފައި އޮއްވާ އަޑެއް އިވިގެން ތެދުވެ ގަޑިބެލިއިރު
04:30 ވެފައިވާ ކަމަށް ބުނެފައި ވެއެވެ. ދެން މިރުފަތު ޙަނީފް ކޮޓަރިން ނިކުމެ ބެލިއިރު، މުޙައްމަދު
ނަޖާޙް ކޮޓަރީގެ ދޮރުހުޅުވައިގެން ދޮރުކައިރީގައި ހުއްޓެވެ. ވީ ކީއްތޯ ސުވާލު ކުރުމުން ނޭންގޭ ކަމަށް ބުނެ
މުޙައްމަދު ނަޖާހު ކޮޓަރިއަށް ވަނެވެ.
ޖެހިގެން އައިދުވަހު ( 01 ޖެނުއަރީ 2010) ހެދުނު 9:30 ހާއިރު މިރުފަތު ޙަނީފް ކޮޓަރިން
ނިކުމެ ބެލްކަނީގައި އިންދައި މުޙައްމަދު ނަޖާހު އައިސް އެރޭ ކޮޓަރިއަށް ވެއްދި ބިއްލޫރި ފުޅި ތެޅުނުކަމަށް
ބުނެފައިވެއެވެ. އެދުވަހު 10:30 ހާއިރު، މުޙައްމަދު ނަޖާހު ކޮޓަރިން ނިކުމެ ކޮޓަރި ބޭރުން ތަޅުލާފައި
އެޕާޓްމަންޓުން ބޭރަށް ދިޔައެވެ. އޭގެ ފަހުން މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކޮޓަރިއަށް އެނބުރިއައިސް ކޮޓަރި
ދޮރުހުޅުވާފައި މުޙައްމަދު ނަޖާހު ކޮޓަރިއަށްވަދެ ދޮރު ތަޅުލިއެވެ. ދެން މުޙައްމަދު ނަޖާހު ކޮޓަރިން ނިކުތީ
އެދުވަހު ހަވީރުގެ ވަގުތެއްގައެވެ. އެއަށްފަހު މުޙައްމަދު ނަޖާހު ކޮޓަރިއަށް އައީ 01 ޖެނުއަރީ 2010
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
26
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ދުވަހުގެ ރޭގަނޑުއެވެ. އަދި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އެރޭ ނިދީވެސް އެކޮޓަރީގައެވެ. އެރޭ އެޕާޓްމަންޓަށް ވަންނަ
މައިދޮރުގެ ތަޅުތަނޑި މިރުފަތު ޙަނީފާ ނެގިއެވެ. އެއީ ކުރިން ދޮރުގެ ތަޅަށް ޖަހާފައި ހުންނަ ތަޅު
ދަނޑިއެކެވެ.
2 އތ
އެހެންކަމުން ދެން ޖެހިގެން އައިދުވަހު (02 ޖެނުއަރީ 2010 ދުވަހު ހެދުނުގެ ވަގުތެއްގައި،
ސިޓިންގްރޫމުން އެޕަރޓްމަންޓަށް ވަންނަ މައިދޮރު ހުޅުވައިދިނުމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މިރުފަތު އަނީފް
ގާތުން އެދުނެއެވެ. އެދޮރު ހުޅުވަން ދިޔައިރު، މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ ކައިރީގައި މަރްޔަމް ޝީރީން
ފުރަތަމަ އައިދުވަހު ގެނައި ފޮށި ހުއްޓެވެ. އެފޮށި ހުރީ ވަރަށް ބޮޑަށް ފުރި ފުއްޕާފައި ކަން މިރުފަތު
ހަނީފަށް ފާހަގަ ކުރެވުނުކަމަށް އެނާ ބުނެފައިވެއެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙުގެ ގާތުގައި ގެންދަނީ ކޮންއެއްޗެއްތޯ
އެހުމުން އެއީ އޭނާގެ އަންނައުނުކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާހު ބުނެފައިވެއެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާހު އެގެއަށް އައި
ދުވަހު ގެނައީ ދަބަހަކާއި ލެޕްޓޮޕް ލާވައްތަރުގެ ދަބަހެއްކަން މިރުފަތު ޙަނީފު ބުނެފައިވެއެވެ. މުޙައްމަދު
ނަޖާޙް އެގެއިން ނިކުމެގެން ދިޔައީ ކޮޓަރި ތަޅުލާފައެވެ. ދެން އެނބުރި އައީ އެދުވަހު (02 ޖެނުއަރީ
2010)ގެ 02:30 ހާއިރު އެވެ. 31 ޑިސެންބަރު 2009ގެ ވަނަ ދުވަހުގެ ރެއިން ފެށިގެން 02 ޖެނުއަރީ
2010 ދުވަހުގެ ހެނދުނު މުޙައްމަދު ނަޖާހު މ.ކުރަހާގެއިން ނުކުމެގެން ދިއުމާއި ހަމައަށް މަރްޔަމް
4 22
ޝީރީންގެ ޚަބަރެއް ނުވެގެން މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކަންބޮޑުވެގެން އުޅުނުކަމުގެ އެއްވެސް އަސަރެއް
ހުށަހެޅުނު ބަޔާން ތަކުން ފެންނާކަށް ނެތެވެ.
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު 02 ޖެނުއަރީ 2010 ދުވަހު މ.ކުރަހާގެއިން ބަޔާންވެދިޔަ ފޮށި ހިފައިގެން
ނުކުތީ ހެދުނު ކޮޅުގައިކަން އެނގެއެވެ. އަދި ހަމަ އެދުވަހުގެ ހެދުނުކޮޅު ގާތްގަޑަކަށް 8:30 އާއި 8:45
އާ ދެމެދު، މާފަންނު ގަޑިބުރު ކައިރިން، މުޙައްމަދު ނަޖާހު ފޮށްޓެއްހިފައިގެން ޓެކްސީއަށް އެރިކަމަށް އެ
ޓެކްސީ ދުއްވި އަޙްމަދު މުޙައްމަދު ހެކިބަސް ދެމުން ބުނެފައިވެއެވެ. ޓެކްސީ ދުއްވި އަޙްމަދު މުޙައްމަދު
ބުނެފައިވަނީ 02 ޖެނުއަރީ 2010 ވަނަ ދުވަހުގެ ހެނދުނު ގާތްގަނޑަކަށް 8:30 އާއި 8:45 އާއި
ދެމެދު ޕިން ގަރާޖުން ކާރަށް ވައިޖައިގެން ދުއްވާލިތަނާ މ.ހުދުހުދުގެއަށް ވަންނަ ގޯޅި ގަނޑާދިމާގައި
ހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
27
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތު
کی مری
2017/HC-A/178
04 0x
4772
ހޮޅުވެންވާ
0/-
މީހަކު އަތްހިއްލާފައި ދަތުރަކަށް އެދުނު ކަމަށެވެ. އޭރު އޭނާގެ ގާތުގައި ދެފޫޓް ހުންނަވަރުގެ
ހުރިކަމަށެވެ. ޓެކްސީ ދަތުރަށް އެދުނު މީހަކީ، މުޙައްމަދު ނަޖާޒުކަން އަޙްމަދު މުޙައްމަދަށް އެނގިގެން
ގޮސްފައިވާ ގޮތް ޝަރީޢަތުގައި ކިޔައިދީފައި ވެއެވެ. ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު އަޙްމަދު މުޙައްމަދަކީ، މުޙައްމަދު
ނަޖާޙް އެއްގޮތަކަށްވެސް ދަންނަ މީހެއް ނޫނެވެ. އެދުވަހު އެގަޑީގައި ޓެކްސީ ދަތުރު ނެގީ މުޙައްމަދު
ނަޖާޙްކަން އެގުނީ ފުލުހުން ތަޙްޤީޤުން ދެއްކި ފޮޓޯ ބެލުމުން، އެފޮޓޯގައި އިން މީހަކީ އެދަތުރު
ނެގިމީހާކަން އަޙްމަދު މުޙައްމަދުއަށް ޔަޤީން
ހަމައެއާއެކު، އެދުވަހު އެދަތުރު ނެގީ
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ނޫންކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޢުގެ ފަރާތުން ހެކިބަސް ތަޢުނުކޮށް ސުވާލެއް އުފައްދާފައެއް
ނެތެވެ. ހަމައެކަނި ކުރި ސުވާލަކީ "ޑިކީއަށްލީ ފޮށި ކާރުގެ ޑިކީއިން ބޭލިގަޑީގައި ކާރުގެ ޑިކީއިން ނުވަތަ
އެފޮށިން އެއްވެސް ކަހަލަ ނުބައި ވަހެއް ނުވި" ތޯ އެވެ. މިސުވާލުން ސާފުވަނީ، ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު
ބުނިފަދައިން، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ޓެކްސީ ދަތުރު ނެގިއިރު، އޭނާގެ ކައިރީގައި ފޮށްޓެއް ހުރިކަމާއި، އެފޮށި
އެކާރަށް އެރުވިކަމާއި އަދި އެފޮށި އަންގާގިރި ކައިރިއަށް ބޭލިކަމެވެ. މިއީ ޔަޤީނީ ޢިލްމުން ސާފުވާން
އަދި އެފޮށްޓަކީ މ.ކުރަހާގެއިން ނެރެގެން ގެނައި ފޮށި
މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ ފަރާތުން ބަޔާން ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. މ.ކުރަހާގެއިން 2 ފޫޓް ހުންނަވަރުގެ ބޮޑު
ފޮށްޓެއް ނެރެގެން 02 ޖެނުއަރީ 2010 ވަނަ ދުވަހުގެ ހެނދުނު މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ދިޔަކަމަށް މިރުފަތު
ޙަނީފް ހެކިބަސް ދީފައިވާއިރު، ހަމަ އެދުވަހު ހެނދުނު މ.ކުރަހާގެއިން ފެށިގެން މާފަންނު ގަޑި ބުރާ
ހިސާބުން ދެފޫޓް ހުންނަވަރުގެ ފޮށްޓެއް ހިފައިގެން ހުރި މީހަކު ޓެކްސީ ދަތުރަކަށް އެދި އެފޮށި ހިފައިގެން
ދަތުރުކުރިކަން ޓެކްސީގެ ޑްރައިވަރު އަޙްމަދު މުޙައްމަދުގެ ހެކިބަސް ލިބިފައި ވެއެވެ. މިދެހެކިބަސް
ގުޅުވާލުމުން ނިކުންނަ ނަތީޖާއަކީ، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މ.ކުރަހާގެއިން 02 ފޫޓް ހުންނަވަރުގެ ބޮޑު ފޮށްޓެއް
ހިފައިގެން ނިކުންކަމެވެ. އެފޮށި ހިފައިގެން ޓެކްސީގައި ދަތުކުރިކަމެވެ. މިކަންކަން މިހިސާބަށް ހެކިންގެ
ބަހުން ސާބިތުވުމުން، އެކަމުގެ ރައްދު ދިފާޢު ބަޔާން ކޮށްދިނުމަކީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙުގެ ޒިންމާ އެކެވެ.
ނަމަވެސް މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ ފަރާތުން އެފަދަ އެއްވެސް ދިފާއެއް ހުށަހަޅާފައެއް ނެތެވެ. ޝަރީޢަތުގައި
ބ 2
2
2
އެތެކަމެކެވެ"
0 2 2 0 22
ފޮޓެއްކަމަށްވެސް
2 203
އީހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
28
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ ފަރާތުން ބުނެފައިވަނީ ދިފާޢުގައި ހުށަހަޅާނެ ހެއްކެއް ނެތްކަމަށެވެ.
ވީމާ މުޙައްމަދު
ނަޖާޙް މ.ކުރަހާގެއިން 02 ފޫޓް ހުންނަވަރުގެ ފޮށްޓެއް ހިފައިގެން ދިޔަކަމާއި އަދި އެފޮށި ހިފައިގެން
ޓެކްސީއެއްގައި ދަތުރުކުރިކަން ޔަޤީނީ ޢިލްމުން ސާބިތުވާން އޮވެއެވެ. ދެން އުފެދޭ ސުވާލަކީ، މުޙައްމަދު
ނަޖާޙް ޓެކްސީގައި އެފޮށި އުފުލީ ކޮންތާކަށްތޯއާއި އެ ފޮށީގައި ހުރީ ކޮންއެއްޗެއްތޯ؟ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
ޓެކްސީ ދަތުރަކަށް އެދި އަތް ނެގިއިރު އޭނާގެ ކައިރީގައި ހުރި ފޮށި ޓެކްސީއަށް އަރުވައިގެން ދަތުރުކުރީ
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކިޔައިދިން ގޮތަށް ކިޔައިދިން މަގުތަކުންނެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކިޔައިދިން ގޮތުން،
އޭނާގެ ވަކި މަންޒިލެއް އޮތްކަން ހާމަ ނުވާކަން ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު އަޙްމަދު މުޙައްމަދު ދީފައިވާ ހެކިބަހުން
އެނގެއެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އުފުލި ފޮށި ހިފައިގެން ފޭބީ މ.އަންގާގިރި ކިޔާ ކޮންސްޓްރަކްޝަން
މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ގެއެއްގެ ކައިރިއަށްކަން ހެކިބަސް ދިން އަޙްމަދު މުޙައްމަދުގެ ބަހުން އެނގެއެވެ.
މިކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޙުގެ ފަރާތުން އިންކާރު ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. ކުރިން ބަޔާން ކުރިހެން ހަމައެކަނި
އުފެއްދި ސުވާލަކީ ފޮށި ބޭލިއިރު ކާރުގެ ޑިކީއިން ނުވަތަ އެފޮށިން ނުބައި ވަހެއް ދުވިތޯއެވެ؟ މ.އަންގާގިރި
ކައިރިއަށް ބަރު ފޮށްޓެއް (ފޮށީގެ ބަރުކަން ބަޔާން ކޮށްދިނުމަށް ޓެކްސީޑްރައިވަރު ބުނެފައިވަނީ "މިފޮށްޓަށް
މިހުރީ ތިމަރަ އަޅާފަހޭ") މުޙައްމަދު ނަޖާހު ބޭލިއެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މ. އަންގާގިރި ކައިރިއަށް
ބޭލިފަހުން، ހަމައެދުވަހު (02 ޖެނުއަރީ 2010) ދުވަހުގެ ހެދުނު 9:30 އާއި 9:45 އާ ދެމެދު އަޅިވިލާ
މަގުން މަޖީދީމަގަށް ފޮށްޓެއް ހިފައިގެން މުޙައްމަދު ނަޖާހު ނިކުންނަނިކޮށް ފެންނަ ސީސީ.ޓީ.ވީ ފުޓޭޖެއް
ހުށަހެޅިފައި އޮވެއެވެ. އެއީ މަޖީދީމަގު ސޯސަން ސްޓޯރު ކުރިމަތީގައި ހަރުކޮށްފައިވާ ޕޮލިސް ކެމެރާއަށް
އަރާފައިވާ މަންޒަރެކެވެ. އެވީޑިއޯ ފޫޓޭޖް އެނަލައިޒް ކުރުމުން އެފޮށި ހިފައިގެން އަޅިވިލާ މަގުން ނިކުތީ
މުޙައްމަދު ނަޖާޙުކަމާއި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ހިފައިގެން ހުރި ފޮށްޓަކީ މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ފޮށިކަން
ސާބިތުވާން އޮވެއެވެ. އަދި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އޭރު ހިފައިގެން ނިކުތީ، ބަރު ފޮށްޓެއް ނޫންކަން އެނގެން
މިއިން ޙަލާލުކުރަނީ، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ބަރު ފޮށްޓެއް ހިފައިގެން ޓެކްސީގައި މ.އަންގާގިރި
:191
ދިއެހިރާއްaގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
29
2{17/HC-A/118
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު
کی مرک
ކޮންއެއްޗެއްކަ
24 2
ދެއެއެ8އެތެ އެފަދަ
ކައިރިއަށް ފައިބައި، އެތަނަށް އެފޮށި ހުސްކުރުމަށްފަހު ހުސްފޮށި ހިފައިގެން އަޅިވިލާ މަގުން މަޖީދީމަގަށް
ނިކުންނަކަމެވެ.
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މ.އަންގާގިރި ކައިރިއަށް ގެންދިޔަ ފޮށީގައި ހުރީ
ސުވާލަށް ބަލާއިރު، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ގެންދިޔަ ފޮށީގައި ހުރީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ލާންގެންގުޅުނު
އަންނައުނު ކަމަށް މ.ކުރަހާގެއިން އެފޮށި ފުރަތަމަ ނެރެން ފެށުމުން، މިރުފަތު ހަނީފު ކުރި ސުވާލަށް
ޖަވާބު ދެމުން މުޙައްމަދު ނަޖާހު ބުނެފައިވެއެވެ. އެކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އިންކާރެއް ކުރެއެވެ.
މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މ.ކުރަހާގެއިން އެފޮށި ނެރުނުއިރު، އެފޮށި ހުރީ ވަރަށް ބޮޑަށް ފުރި ފުއްޕާފައިކަން
މިރުފަތު ޙަނީފާގެ ހެކިބަހުން އެނގެއެވެ. އަދި އެފޮށި ގާތުން ފެނި، އަދި އެފޮނި އުފުލަށް އެހީތެރިވި
ފަރާތެއްގެ ގޮތުން، ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު ދިން ހެކިބަހުގައި، އެފޮށްޓަކީ ވަރަށް ބަރު ފޮށްޓެއްކަން އޭނާއަށް
އަންދާޒާ ކުރެވިފައިވެއެވެ. މ.އަންގާގިރި ކައިރިއަށް ޓެކްސީ މަޑުކޮށް އެފޮށި ބޭލުމަށް އެހީތެރިވުމުގެ ގޮތުން
ދިޔައިރު މުޙައްމަދު ނަޖާހު އެފޮށި ބާލާފައި ހުރި ނަމަވެސް މުޙައްމަދު ނަޖާހުއާއެކު އެފޮށި
މ.އަންގާގެރީގެ ޓިނުން ހަދާފައިވާ ވަންނަ ދޮރާއި ހަމައަށް އުފުލުމަށް އެފޮށީގައި ޓެކްސީ ޑްރައިވަރު
ހިފިއެވެ. ހަޤީޤަތުގައިވެސް އެފޮށި ބަރުކަން ޓެކްސީ ޑްރައިވަރަށް އެނގުމުން، މިއަށް މިހުރީ ތިމަރަ
އަޅާފައިހޭ ޓެކްސީ ޑްރައިވަރަށް ސުވާލު ކުރެވުނެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މ.ކުރާގެއިން ގެންދިޔަ ފޮށީގައި
ހުރިއޮތް އެއްޗެއް ހުސްކޮށް ހުސްފޮށި ހިފައިގެން އެނބުރި މ.ކުރާގެއަށް ގޮސް މަރްޔަމް ޝިރީން
ދިރިއުޅުނު ކޮޓަރީގައި އެފޮށި ބެހެއްޓިކަމާއިމެދު ދެބަސްވުމެއް ނެތެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މ. އަންގާގިރި
ކައިރިއަށް މަޑުކޮށް ގެންދިޔަ ފޮށި ހުސްކުރިފަހުން، 03 ޖެނުއަރީ 2010 ދުވަހު، މ.އަންގާގިރި، ތިރީގައި
ޖަމާކޮށްފައިވާ ހުސްގޯނިތަކާއި ކުނިބުނިތައް އުކާލުމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް އެގޯނިތައް ނަގަން އުޅުނު
މީހާއަށް ފެނުނީ މުޙައްމަދު ނަޖާހު ބުނާ އަންނައުނުތަކެއް ނޫނެވެ. އޭނާއަށް އެގޯނިތަކުގެ ތެރެއިން ފެނުނީ
އިންސާނެއްގެ ކަކުލުން ތިރީބަ އެވެ. އޭނާ އެކަން ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކަށް އެންގިއެވެ. އެތަން ފުލުހުންނާއި
އެގޯއްޗާއި އޭރު ޙަވާލުވެ ހުރި ފަރާތާއި މަސައްކަތް ކުރަން އުޅުނު މީހުން ތިބެގެން ބެލިއިރު، އެތަނުގައި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
30
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
އޮތީ ފުރާނަނެތް އިންސާނެކެވެ. އަދި އެތަނުގައި މަރުވެފައި އޮތް މީހަކީ މުޙައްމަދު ނަޖާހު އެމީހަކާއެކު
31 ޑިސެމްބަރު 2009 ދުވަހުގެ ރޭ މ.ކުރަހާގޭގައި ހުރި ކޮޓަރިއަށް ވަތްފަހުން ޚަބަރެއް ނުވެގެން އުޅޭ
ލ.ގަން ތުނޑި، ހުރަވީ މަރްޔަމް ޝީރީނެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ބަރު ފޮށްޓެއް ހިފައިގެން، މ.އަންގާގިރި
ކައިރިއަށް އައުމާއި އެގޭގެ ތެރެއިން، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ބުނާހެން އަންނައުނު ތަކެއް ނުފެނި، މަރުވެފައިވާ
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ހަށިގަނޑު ފެނުމާއި މިއީ އިއްތިފާގެއް ނޫނެވެ. މީގެ އިތުރުން، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
މ.އަންގާގިރި ކައިރިއަށް ގެނެސް އަނބުރާ މ.ކުރަހާގެއަށް ގެންދިޔަ ފޮށީގެ ތެރެއިން، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ
ހަށިގަނޑުގެ ދިޔަ ފެނިފައިވާކަން ހުށަހެޅިފައިވާ ތަޙުލީލު ރިޕޯޓުން އެނގެން އޮވެއެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
އުފުލި ފޮށީގައި ހުންނާނީ އަންނައުނުކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާހު ބުނެފައިވާއިރު އެކަން އޭނާއަށް ސާބިތު
ކޮށްދެވިފައެއް ނެތެވެ. ބަޔާންވެދިޔަ ހެކިތަކާއި ގުޅިފައިވާ ޤަޢުޢީ ޤަރީނާ ތަކުން އެނގެނީ، މުޙައްމަދު
ނަޖާޙު އުފުލި ފޮށާގައި އޮތީ މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ހަށިގަނޑު ކަމެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ފުރާނަނެތް
ހަށިގަނޑު މ.ކުރާހާގެއިން މ.އަންގާގިރިއަށް ގެންގޮސް އެއްލައިލީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙުކަމެވެ. އެނޫން އެހެން
ގޮތަކަށް އެހެން މީހަކު މަރްޔަމް ޝީރީން ހަށިގަނޑު މ.އަންގާގިރި ތެރެއަށް ގެނެސްފައި އޮވެދާނެކަމަށް
މުޙައްމަދު ނަޖާހު ސުވާލު އުފައްދާނަމަ، އެސުވާލުގެ ޖަވާބަކީ މިޙާލަތުގައި ޚުދު މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
ދޭންޖެހޭނެ ޖަވާބެކެވެ. ދައުލަތުން ހުށަހަޅާ މިބާވަތުގެ ދަޢުވާ ތަކުގައި، ދައުލަތުން ހެކި ހުށަހަޅައި
އެހިތަކު ގެމައްޗަށް ބުރަވާއިރު، އެޙަޤީޤަތް އެގޮތުގައި ހިނގާފައިވާކަމަށް ޔަޤީނާ ގާތަށް ބުރަވެވޭ ހެކި
ހުރިނަމަ، މުއްތަހަމުގެ ފަރާތުން އިދިކޮޅު ހެކި ދައްކަންޖެހޭނެއެވެ. އެފަދައިން އިދިކޮޅު ހެކި ނުދެއްކޭނަމަ،
ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ހެކިތަކުގެ މައްޗަށް ބުރަވެ ދަޢުވާ ސާބިތު ކުރެވޭނެއެވެ.
މިހުރިހައި ކަމެއް މިހެން ހުރިއިރު، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ތަޙްޤީޤުގައި ހުރީ ހަނެވެ. އަދި
ޝަރީޢަތުގައި ބުނެފައިވަނީ ދިފާޢުގައި ހުށަހަޅާނެ ހެއްކެއް ނެތްކަމަށެވެ. ހަނު ހުރުމަކީ ޤާނޫނުއަސާސީން
ލިބިދީފައިވާ ޙައްޤެކެވެ. ނަމަވެސް ބަޔާންވެދިޔަ ހެކިތަކާއި ގުޅިފައިވާ ޤާރީނާތަކުން މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ
މައްޗަށް ޖަވާބެއް ދިނުން ލާޒިމު ކުރެއެވެ. އެޖަވާބަކީ ވަހުމީ ޖަވާބެއް ނޫނެވެ. އެކަށީގެންވާ ހަރުދަނާ
ދިވެހިރާa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
31
2{17/HC-A/118
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
ހެއްކާއެކު
ދޭންޖެހޭ ޖަވާބެކެވެ. ނުވަތަ މަދަނީ މިންގަނޑުން އެކަން ޝަރީޢަތަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭނެ
މިންވަރަކަށް ދޭންޖެހޭނެ ޖަވާބެކެވެ. ނަމަވެސް އެކަން މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް ކުރެވިފައެއް ނެތެވެ.
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ފުރާނަނެތް ހަށިގަނޑު މ.އަންގާބިރީގެ ތިރީގައި ހުރި ހުސްގޯނިތަކުގެ
ތެރެއިން ފެނުނުއިރު އޮތް ގޮތަށް ނަގާ ޝަރީޢަތަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ފޮޓޯ ރިޕޯޓުން ފެންނަން އޮތް ގޮތުގައި
މަރްޔަމް ޝީރީން އޮތީ ދެއަތާއި ދެކަކޫ މެއާދިމަށް ކުރުގަޅުވާލާފައެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ފުރާނަނެތް
ހަށިގަނޑު ބަޔާންވެދިޔަ ފޮށްޓަށް ލެވޭގޮތަށް ލަބާ ބައްޓަންކޮށް ފައެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވެފައި
އޮތްއިރު އޭނާ ލައިގެން ހުރި އަންނައުނަކީ ޢާންމު ގޮތެއްގައި މަރްޔަމް ޝީރީން ނިދަންލާއިރު ލާ
އެއްޗެހިކަން މިރުފަތު ޙަނީފު ބަހުން އެނގެއެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ޚަބަރެއް ނުވެގެން އޭނާގެ މަންމަ
މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް ގުޅުމުން ނިދާ ހެދުން އަޅައިގެން އާއަހަރު ފާހަގަ ކުރަން ދިޔަކަމަށް މުޙައްމަދު
ނަޖާޙް ބުނި ބުނުމާއި މަރްޔަމް ޝީރީން އެހެންތަނަކުން އެހެދުން އަޅައިގެން އޮއްވާ ފެނިއްޖެނަމަ،
މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ ބަހުގެ ތެދުކަން ހާމަކޮށްދިނުމަށް ދުރާލާ އުޅެފައިވާކަމަށް ދަލީލު ކުރެއެވެ.
އެހެންކަމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވެފައިވަނީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކުރި ޢަމަލެއްގެ ނަތީޖާއެއްގެ
2ގތ
کر کر میرا سری
ބަޔާންވެދިޔަ ކަންތައްތަކުން ސާފުކޮށް އެނގެން އޮވެއެވެ.
(ނ) ތިންވަނަ ރުކުނަކީ، މެރުމުގެ ޤަޞްދު އޮވެގެން އެ ޢަމަލު ހިންގުމެވެ. ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ބަޔާން
ކުރައްވާ ގޮތުގައި، ޢާންމުކޮށް އެހަތިޔާރަކީ މީހަކު މަރާލެވޭފަދަ ހަތިޔާރެއް ކަމަށްވީނަމަވެސް، އެމީހަކު
މެރުމަށްޓަކައި އެހަތިޔާރު ތައްޔާރު ކޮށްފައި ނުވާނަމަ، އެއީ ޤަޞްދު މަރަކަށް ނުވާނެއެވެ. މިސާލަށް
ކަތިވަޅިއަކީ ޢާންމުކޮށް މީހަކު މަރާލެވިދާފަދަ ހަތިޔާރެކެވެ. ނަމަވެސް ވަކިމީހަކު ޤަޞްދުކޮށް އޭނާ
މެރުމަށްޓަކައި އެކަތިވަޅި ތޫނުކޮށް ތައްޔާރު ނުކުރާނަމަ، ޤަޞްދުމަރެއް ކަމުގައި ނުބެލޭނެކަމަށް ބައެއް
ޢިލްމުވެރިން ބަޔާން ކުރެއެވެ. ގިނަޢިލްމުވެރިން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި، އެމެރުމުގައި ބޭނުންކުރި
ޙަތިޔާރަކީ ޢާންމުކޮށް މީހަކު މަރާލެވިދާފަދަ ހަތިޔާރެއްނަމަ، އެއީ ޤަޞްދުގައި މީހަކު ވެރިކަން އަންގައިދޭ
ކަމެކެވެ. ޤަޞްދު ނުވަތަ ނިޔަތަކީ، ފޮރުވިފައިވާ އެއްޗެއް ކަމަށްވާތީ، އެކަން ދެނެގަނެވެނީ، އެޢަމަލު
ދިވެހިރާa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
32
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ހިންގުމުގެ ކުރިން ޤާޠިލުގެ ޢަމަލުތައް ހުރިގޮތާއި އެޢަމަލު ހިންގުމުގައި ބޭނުން ކޮށްފައިވާ ހަތިޔާރާއި،
އެހަތިޔާރު ބޭނުން ކުރިގޮތާއި އެހަތިޔާރުން ދިން އެތިފަހަރު މަރާލެވުނު މީހާގެ ހަށިގަނޑުން
އަމާޒުކުރެވިފައިވާ ތަނާއި އެޢަމަލު ހިންގުމަށްފަހު ޤާޠިލު ކަން ކުރި ގޮތާއި އަދި މިނޫންވެސް
އެމައްސަލައެއްގެ ވަށައިގެން ހުރި އެންމެހައި ކަންކަމަށް ނަޒަރު ކޮށެވެ.
މަރްޔަމް ޝީރީން މަރާލުމަށްފަހު، އޭނާގެ ހަށިގަނޑު ފޮށްޓަކަށް ލައިގެން މ.ކުރަހާގެއިން
ނެރެގެން ގެންގޮސް، ގަޑިބުރު ކައިރިން ޓެކްސީއެއް ނަގައިގެން އެފޮށި ޓެކްސީއަށް އަރުވައިގެން ގެންގޮސް
މ.އަންގާގިރި ތެރެއަށް އެއްލާލީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙުކަން ޔަޤީނާ ގާތަށް އެނގެއެވެ. ނަމަވެސް، ޤަޞްދުގައި
މީހަކު މެރުމުގެ ތިންވަނަ ރުކުނާއި ގުޅިގެން، ސާފުވާން ޖެހޭ ކަމަކީ، މަރްޔަމް ޝީރީން މެރުމުގެ ޤަޞްދު
މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ ކިބައިގައި އޮތް ތޯއެވެ. އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ޤިޞާޞް ހިފެވޭނީ، ޤަޞްދުގައި
މެރި އެރުމެއް ކަމުގައި ވާނަމައެވެ. ކުރިން ބަޔާން ކުރިހެން، ޤަޞްދުގައި ކުރި ކަމެއްގެ ސަބަބުން މީހަކު
މަރުވިޔަސް މެރުމުގެ ޤަޞްދު ނޯވެ ހިގައިދާނެއެވެ. މިސާލަކަށް ދެމީހަކު ސަމާސާ ކުރުމުގެ ތެރޭގައި،
އެކަކު އަނެކަކު ގައިގާ ޖަހާފާނެއެވެ. އެޖެހޭ ގޮތަކުން މީހަކު މަރުވެދާނެއެވެ މިޙާލަތުގައި ޖެހީ ޤަޞްދުގައި
ކަމަށްވިޔަސް މެރުމުގެ ޤަޞްދު ނެތްކަން އެނގެއެވެ. ހުށަހެޅިފައިވާ ދަޢުވާއާއި ގުޅިގެން، މަރްޔަމް
ޝީރީން މަރުވި ނުވަތަ މަރާލީ ކިހިނެއް ކަމެއް އެނގޭކަށް ނެތެވެ. އޭނާ ބޭނުންކުރި ހަތިޔާރެއް
ވަޞީލަތެއް އެނގޭކަށް ނެތެވެ. ކުރިން ބަޔާން ކުރިހެން، ބޭނުންކުރި ހަތިޔާރަކީ ނުވަތަ ވަޞީލަތަކީ
ޢާންމުކޮށް އޭގެ ބޭނުން ކުރުމުން އިންސާނަކު މަރުނުވާނެ ޒާތުގެ އެއްޗެއް ނުވަތަ ވަޞީލަތެއްނަމަ،
ޤާތިލުގެ ކިބައިން ޤިޞާޞް ނުހިފެވޭނެކަން އިސްލާމީ ފިޤުހުން އެނގެން އޮވެއެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
ޝީރީން މެރިގޮތް ޙަޤީޤަތުގައިވެސް ދެނެގަނެވެން އޮތް އެންމެ ހަރުދަނާ ވަޞީލަތަކީ ޑޮކްޓަރުންގެ
އިރުޝާދާ އެއްގޮތަށް އޭނާގެ ޕޯސްޓްމޯޓަމް ހެދުމެވެ. ނަމަވެސް އެކަން ދައުލަތުން ކޮށްފައެއް ނެތެވެ.
މިޙާލަތުގައި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މިނިވަނެއްގެ ގޮތުގައި ކޯޓުން ނިކުމެގެން ދާނީ ހެއްޔެވެ؟
04 ތތ
މަރެޔަމް
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
33
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
2
22. މިޙާލަތުގައި މުޙައްމަދު ނަޖާއަށް މިނިވަނެއްގެ ގޮތުގައި ކޯޓުން ނިކުމެގެން ދެވިދާނެ ކަމަށް އިސްލާމީ
ފިޤުހުގައި މަރުބެހިފައިވާ ބައިތަކާއި، އަދި މިދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ޤާނޫނީ ނައްސައް ބަލާއިރު ބުރައެއް
ނުވެއެވެ. މިމައްސަލައިގައި، މަރްޔަމް ޝީރީން މަރާލުމަށްފަހު، މ.ކުރާހާގެއިން މ.އަންގާގިރިއަށް
ގެންގޮސް އެއްލާލީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކަން އެނގެން އޮވެއެވެ. ސާފުނުވާ ކަމަކީ، މަރްޔަމް ޝީރީން
މަރުވެގެން ދިޔައީ، މުޙައްމަދު ނަޖާހު މެރުމުގެ ޤަޞްދުގައި ކުރިކަމުންތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯއެވެ؟ އެކަން
ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުންތަކުންވެސް ސާފުވާކަށް ނެތެވެ. މިޙާލަތުގައި ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ
ކުށް، އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ބަޔާން ކުރާ ދެه ޅهل (ޤަޞްދުމަށާއި ވައްތަރުގެ މަރު) ގެ ގޮތުގައި
ސާބިތު ވެގެންދާނެއެވެ. ސުވާލަކީ، ދައުލަތުން ކުޅި ދަޢުވާއަކީ ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުން ކަމުގައިވާއިރު،
އެނޫން އެހެން ދަޢުވާއެއް ސާބިތު ކުރުމުގެ ޤާނޫނީ ނަތީޖާއަކީ
ކޮބާހެއްޔެވެ؟
ކުރިން ބަޔާން ކުރިހެން، ޤާނޫނު ނަންބަރު: 1/66 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު ޗެޕްޓަރ
3) ގެ 88 ވަނަ (ހ)ގެ ފުރަތަމަ ބަޔާއި އެމާއްދާގެ (ރ) ގައި ވަކި ދަޢުވާއެއްގެ ވާހަކަ ބަޔާންކޮށްފައެއް
ނެތެވެ. އަދި އެމާއްދާގެ (ރ) ގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާ ޢުޤޫބާތަކީވެސް ވަކި އުޤޫބާތެއް ނޫނެވެ. އޮތީ
"އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އޮންނަ" ޢުޤޫބާތެއް ދިނުމަށެވެ. އެހެންކަމުން، މަރުގެ މައްސަލައެއްގެ ދަޢުވާ
އުފުލުމުން، އެކަން ބަލާއިރު، އެއުފުލި ދަޢުވާގައި ބަޔާން ކުރާ ކުށް ނޫން އެއަށްވުރެ ލުއިކުށެއް ސާބިތުވާ
ޙާލަތުގައި އެކުށަކަށް ޢުޤޫބާތް ދެވޭނެއެވެ. އެއީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި މަނާ ކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ.
މިއުޞޫލު މިހާރު ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޢަމަލު ކުރަމުންދާ ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައިވެސް ހިމެނިފައި
(
4 22
UCO
ވެއެވެ.
H1
22 ޤާނޫނު ނަންބަރު:12/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) " މީހެއްގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށުގެ ޝަރީޢަތުގައި
ހާމަވާ ހެކީގެ ސަބަބުން އޭނާ އެހެން ކުށެއްގެ ޢަމަލު ހިންގިކަން ސާބިތުވާ ޙާލަތުގައި، އޭނާގެ މައްޗަށް އެ ދެވަނަ ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައިނުވި ނަމަވެސް،
އެ ކުށް ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އެފަދައިން ކަނޑައެޅޭނީ، އެއީ އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ފުރަތަމަ ކުށުގެ ޢަމަލުން
ފުރިހަމަވާ ކުށެއް ކަމުގައިވާ ޙާލަތުގައި އެކަންޏެވެ." އަދި 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) މީހެއްގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށުގެ ޢަމަލުގެ ތެރޭގައި،
އެއް ކުރަށްވުރެ ގިނަ ކުށުގެ ޢަމަލު ހިމެނޭ ޙާލަތުގައި، އަދި އޭގެ ތެރޭގައި އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުރަށްވުރެ ކުޑަ ކުށެއް ހިމެނޭ ޙާލަތުގައި،
އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށް އޭނާ ކުރިކަމަށް ސާބިތުނުވިނަމަވެސް، އެ ކުށުގެ ޢަމަލުން ފުރިހަމަވާ އަނެއް ކުށް އޭނާ ކުރިކަމަށް ސާބިތުވާނަމަ،
އެ ދެވަނަ ކުށް އޭނާގެ މައްޗަށް ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ."
ދިވެހިރާޘްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
34
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2{17/HC-A/118
ޤަތުލު ލބުހު ޢަމުދު:
23. ޤަތުލު ޝިބުހު ޢަމުދުގެ ރުކުންތަކަކީވެސް ތިނެކެވެ. ފުރަތަމަ ރުކުނަކީ، މަރުވިމީހާ މަރުވެދާފަދަ ޢަމަލެއް
ޤާތިލު ކުރުމެވެ. އެކަމުގެ ތަފްޞީލު އިސްވެ ބަޔާން ކުރެވިފައިވާތީ، ތަކުރާރު ކުރުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ.
ދެވަނަ ރުކުނަކީ، އެޢަމަލު ހިންގީ ދެކޮޅުވެރި ކަމާއި ޢުދުވާނީ ގޮތުން ކަމުގައި ވުމެވެ. އަދި ޤާތިލު
އެޢަމަލު ހިންގީ، ގަޞްދުގައި ނަމަވެސް މެރުމުގެ ނިޔަތެއް ނެތި ކަމުގައި ވުމެވެ. އެހެންކަމުން، އެ
ހިންގި ޢަމަލެއް ހިންގުމުގެ ޤަޞްދު މުއްތަހަކުގެ ކިބައިގައި އޮންނަންޖެހެއެވެ. ޤަތުލު ޢަމުދާއި ޤަތުލު
ޝިބުހު ޢަމުދުގެ މައިގަޑު ތަފާތަކީވެސް މިއެވެ. އެއީ އެހެން މީހަކު ޤަޞްދުގައި ކުރިކަމެއްގެ ސަބަބުން
އެމީހަކު މެރުމުގެ ނިޔަތް ނެތްނަމަވެސް، އެކަން އަމާޒުވި މީހާ މަރުވެގެން ދިޔުމެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
މަރްޔަމް ޝީރީނާ ދެކޮޅަށް ހިންގި ޢަމަލު ހިންގުމުގައި، ދެކޮޅުވެރިކަން އޮތްކަން އެނގޭ ސަބަބުތައް
ޝަރީޢަތަށް ހުށަހެޅިފައި އެބަހުއްޓެވެ. އެހުށަހެޅުންތަކުން މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މަރްޔަމް ޝީރީނާމެދު ޢަމަލު
ކުރަމުން އައިގޮތް ދެނެ ގަނެވެއެވެ. އެހެނީ، ހެކިންގެ ހެކިބަހުން، މުޙައްމަދު ނަޖާހު މަރްޔަމް
ޝީރީންއަށް
ކުރިންވެސް އަނިޔާ ކުރަނިކޮށް ފެނިފައިވާކަން އެނގެއެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީން މާލެ
ބަދަލުވީވެސް މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އަނިޔާ ކުރާތީކަން އެނގެއެވެ. ހަމައެހެންމެ، މަރްޔަމް ޝީރީނަށް
މުޙައްމަދު ނަޖާހު އަނިޔާ ކުރާތީ، ތިމަންނަ މަރުވެގެންދާނީ "އެޅައި އަތުންނޭ" މިހެން ބުނެ މުޙައްމަދު
ނަޖާޙުއަށް އިޝާރާތް ކޮށްފައިވާކަން އެނގެން އޮވެއެވެ. މިއިން އެނގެނީ، މުޙައްމަދު ނަޖާހު މަރްޔަމް
ޝީރީންއަށް ޤަޞްދުގައި އަނިޔާ ކުރާކަމެވެ. އެހެންކަމުން، މަރްޔަމް ޝީރީން ނިޔާވި ޙާދިޘާގައިވެސް
މުޙައްމަދު ނަޖާހު މަރްޔަމް ޝީރީނާމެދު ކޮޅު ޢަމަލެއް ކޮށްފައިވަނީ ދެކޮޅުވެރިވުމުގެ ގޮތުން
ޤަޞްދުގައިކަން ދަލާލަތު ކުރެއެވެ. އަދި މަރްޔަމް ޝީރީން ނިޔާވިފަހުން، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ހަށިގަނޑު
ގެންގޮސް، މ.އަންގާގިރި ތެރޭގައިވާ ކުނިތަކުގެ ތެރެއަށްލައި ފޮރުވަން މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކުރި
މަސައްކަތުން، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކުޅަ ޢަމަލަކީ، ހެޔޮނިޔަތެއްގައި ކުޅަ ކަމެއް ނޫންކަމާއި އެއީ އޭނާ
22
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
35
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
2292
ގަޞްދުގައި ކުރި ކަމެއްގެ ނަތީޖާ ފޮރުވަން ކުރި މަސައްކަތެއްކަން އެނގެއެވެ. ތިންވަނަ ރުކުނަކީ،
އެޢަމަލާއި މަރާއި ދެމެދު ގުޅުވައިލެވޭ ސަބަބެއް އޮތުމެވެ. އެހެނީ، އެމަރަކީ މުއްތަހަމުގެ ޢަމަލުގެ
ނަތީޖާއެއްކަން ޤަބޫލު ކުރެވޭފަދަ ގުޅުވައިލެވޭ ސަބަބެއް އޮތުމެވެ. އެފަދަ ސަބަބެއް ނެތްނަމަ،
އެމަރާއިމެދު މުއްތަހަމާ ސުވާލެއް ނުކުރެވޭނެއެ މިމައްސަލައިގައި، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކުޅަ ޢަމަލާއި
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަރާއި ދެމެދު ސާފު ޤަޠަޢީ ޤާރީނާތަކުން ގުޅުވާލެވޭ ކަމާއި އެކަން ގުޅިގެންދާ ގޮތް
މިރިޕޯޓްގައި އިސްވެ ބަޔާން ކުރެވިއްޖެއެވެ.
2 22 22 22
ا ވަހީއެ•
ޝިބުހު ޢަމްދުގެ ޢުޤޫބާތް:
24. ޤަތުލު ޝިބުހު ޢަމުދުގެ އަޞްލީ ޢުޤޫބާތަކީ، ދިޔައެވެ. ހަދީ
ބަރު ކުރެވިގެންވާ ދިޔައެކެވެ.2 ގިނަ
ޢިލްވެރިން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި، ދިޔައަކީ، ޖަމަލާއި، ރަނާއި ރިހިން އަދި ފައިސާ އިން ދެވިދާނެ
އެއްޗެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި މަރުގެ މައްސަލަތާއި ގުޅިގެން ދިޔަ ދިނުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ އުޞޫލު ބަޔާން
ކޮށްފައިވަނީ، ޝަރީޢަތް ކުރުމާއިބެހޭ ގޮތުން ހެދިފައިވާ ޤަވާޢިދު (6) ގައެވެ. އެޤަވާޢިދުގެ 76 ވަނަ
މާއްދާގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ
25
" މުޚައްފަފު މަރުގެދިޔައަކީ -/100000(އެއްލައްކަ) ރުފިޔާއެވެ. ވީމާ، 29 އޭޕްރީލް 1993 ދުވަހުން
ފެށިގެން ނިންމާ މަރުގެ ޤަޟިއްޔާތަކުގައި މަރުގެ ދިޔަ ކަނޑައަޅާނީ މިގޮތުގެ މަތިންނެވެ.
މުޚައްފަހު (ލުއި) މަރުގެ ދިޔައަކީ، -/100000ރ (އެއްލައްކަ) ރުފިޔާ ކަމަށް ވުމާއިއެކު، ދިޔަ
މުޣައްލަތު (ބަރު) ކުރަންޖެހޭ ޙާލަތުގައި ޢަމަލު ކުރަމުންދަނީ، ލުއި ދިޔުއިގެ 1/3 (ތިންބައިކުޅަ
އެއްބައި) އިތުރު ކޮށްގެންނެވެ. ހެންކަމުން، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބަރު މަރުގެ ދިޔައަކީ، 133,333
/
33ރ
23
عبدالقادر عودة بالتشريع الجنائي الإسلامي مقاريا بالقانون الوضعي. (الطبعة الرابعة عشرة مؤسسة الرسالة، بيروت، لينان . الجزالثاني.ص 189.
24
Prof.Dr.Anwarulla (1997). The Criminal Law of Islam, Kuala Lumpur, Malaysia: A.S.Noordeen.p. 86
ޢީވެހިޅެ
25
މިނިސްޓްރީ އޮފް ޖަސްޓިސްގެ ނަންބަރު: MIC-93117 (05 މެއި 1992)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
36
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
(އެއްލައްކަ ތެއްތިރީސްހާސް ތިންސަތޭކަ ތެއްތިރީސް ރުފިޔާ ތެއްތިރީސްލާރި) އެވެ. މަރުގެ ދިޔައިގެ
ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ މިންވަރަކީ، އެކަށީގެންވާ މިންވަރެއްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ބަލައި،
މުރާޖަޢާ ކުރުމަކީ އެކަން ކުރަންޖެހޭ ފަރާތަކުން އަވަހަށް ކުރަންޖެހޭ މުހިންމު ކަމެކެވެ. ޤަވާޢިދެއްގައި
މިންވަރު ކަނޑައެޅިފައިވާ ކަންކަމުގައި ކޯޓުން އަމިއްލައަށް އެމިންވަރުތައް މަތިކޮށް ދަށް ކުރުމަކީ،
ރަނގަޅު ކަމެއް ކަމަށް ނުބެލެވެއެވެ.
ތަޢުޒީރު:
ޢުޤޫބާތެއް
26 24 2
25.މީގެ އިތުރުން، ޝިބުހު ޢަމުދުގެ ޢުޤޫބާތެއްގެ ގޮތުގައި، ދިޔައިގެ ބަދަލުގައި ނުވަތަ ދިޔައިގެ އިތުރުން
ތަޢުޒީރީ ޢުޤޫބާތެއް ކަނޑައެޅުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި މަނާ ކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ. މިއީ، ޖަމާޢަތުގެ
ޙައްޤެކެވެ. ވީމާ، ދިޔަ ދޭންޖެހިފައި އޮތަސް ނުވަތަ ދިޔަ މަޢާފުވެގެންދިޔަސް ތަޢުޒީރީ ޢުޤޫބާތް
ޤާނޫނެއްގައި ހިމެނުމަކީ ޤަތުލުގެ ޖަރީމާތަކާއި ގުޅޭގޮތުން ކުރެވިދާނެ ކަމެކެވެ. މިގޮތުން، ޢާންމު
މަސްލަޙަތާއި
އެމައްސަލައެއްގެ ވަށައިގެންވާ ކަންކަމަށް
ބެލުމަށްފަހު
ތަޢުޒީރީ
ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ.25 ޖުމްހޫރު ޢިލްމުވެރިން ދެކެލައްވާ ގޮތުގައި، ޤާތިލުގެ ކިބައިން ޤިޞާޞްހިފުން
ނެތިއްޖެނަމަ ނުވަތަ އޭނާއަށް މަޢާފު ދެވިއްޖެނަމަ، ތަޢުޒީރީ ޢުޤޫބާތެއްގެ ގޮތުގައި ވަކި ޢުޤޫބާތެއް
ޢައްޔަންވެފައި އޮންނާކަށް ނުޖެހެއެވެ. އެބޭކަލުން ދެކެލައްވާ ގޮތުގައި، ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހަށް އެފަދަ
ކުށްވެރިން ތައުދީބު ކުރަން ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް އަދި އެހެންމީހުންނަށް ޢިބުރަތަކަށް ވާގޮތަށް، ތަޢުޒީރީ
ޢުޤޫބާތް އެކަށައެޅި ދާނެއެވެ. މިގޮތުން ތިލު މެރުމާއި ޢުމުރަށް ޖަލަށް ލުމަކީވެސް ތަޢުޒީރީގޮތުން
ދެވިދާނެ ޢުޤޫބާތެކެވެ.7
26.ދިވެހިރާއްޖޭގައި މިހާރު ޢަމަލު ކުރަމުންދާ ޤާނޫނު ނަންބަރު:9/2014 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު)
ގައި "ޤަޞްދަކާ ނުލައި މީހަކު މެރުން" މިކުށް ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ، 111 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައެވެ.
Prof.Dr.Anwarulla (1997). The Criminal Law of Islam, Kuala Lumpur, Malaysia: A.S.Noordeen.p. 86.
27
هللا ޚާއް! هلهللللهللا{{{ އގ ދه ,{ لاގjދهل.(1997). (لللللا لللهلا هلނޑޫ) !للފهللل.ތ. 184. އވެ.لا للا ޤާ، ދީهلا لاގ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
37
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2{017/HC-A/178
މ 04
4
00
ކުށްއެކަމަށް
އަދި އެކުށަކީ ޖިނާޔަތުގެ 2 ވަނަ ދަރަޖައިގެ 111 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާން
ކޮށްފައިވެއެވެ. 1002 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާން ކުރާ ތާވަލުން އެނގެން އޮތް ގޮތުގައި،
ޖިނާޔަތުގެ ދެވަނަ ދަރައިގެ ކުށަކަށް އަދަބު ކަނޑައެޅުމުގެ އަސާސީ މިންގަނޑަކީ 6 އަހަރު ދުވަހުގެ
މުއްދަތަށް ޖަލަށް ލުމެވެ. މިފަދަ ކުށަކަށް ކަނޑައެޅޭނެ އެންމެ ބޮޑު އަދަބަކީ 15 އަހަރު ދުވަހަށް ޖަލަށް
ލުމެވެ. އަދި މިފަދަ ކުށަކަށް ކަނޑައެޅޭނެ އެންމެ ކުޑަ އަދަބަކީ 1 އަހަރާއި 6 މަސްދުވަހަށް ޖަލަށް
ލުމެވެ. އެހެންކަމުން
މިކަމުން، މިމައްސަލައިގައި، ތަޢުޒީރީ ޢުޤޫބާތެއް ކަނޑައެޅުމުގައި، ޖިނާޔަތުގެ 2 ވަނަ
ދަރަޖައިގެ ކުށަކަށް ޢުޤޫބާތް ކަނޑައެޅުމަށް ބަޔާން ކޮށްފައިވާ އަސާސީ މިންގަނޑުން ފެށި ދާނެއެވެ. އަދި
ބަޔާންވެ ދިޔަ ތާވަލުގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާ ހަމަތަކުގެ މަތިން، އެ އުޤޫބާތް މަތިކޮށް ދަށް ކުރެވިދާނެއެވެ.
މިމައްސަލައިގައި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު އަކީ، ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތުގެ 1102 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (2) ވަނަ
ނަންބަރުގެ (i) ގައި ބަޔާން ކުރާ ފަދައިން ކުށުގެ ޢަމަލު ހިންގުނު މީހާގެ މަޞްލަހަތަށްޓަކައި ޢަމަލު
ކުރުމުގެ ޤާނޫނީ ޒިންމާ އޮތް މީހެކެވެ. އެޒިންމާއާ ޚިލާފު ވެފައިވާތީ، ކަނޑައެޅޭ އަދަބުގެ މިންވަރަށް
01 ދަރަޖަ މަތި ކުރަންޖެހެއެވެ. އަދި އިންސާނެއްގެ ޤަދަރާއި ކަރާމަތަށް ފަރުވާތެރިކަމެއް ބެހެއްޓުމަކާއި
ނުލައި މުޙައްމަދު ނަޖާހު ހިންގި ޢަމަލުތައް ހިންގާފައިވާތީ، ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތުގެ 1103 ވަނަ މާއްދާގެ
ދަށުން ކަނޑައެޅޭ އަދަބުގެ މިންވަރަށް 1 ދަރަޖަ އިތުރު ކުރަންޖެހެއެވެ. އަދި 1003 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
އާއި (ށ) އަށް ރިޢާޔަތްކޮށް، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު ކުށްވެރިވާ ނިސްބަތާއި، ކުށުގެ ބުރަދަނުގެ ނިސްބަތަށް
ބަލާއިރު، އެކަށީގެންވާ މިންވަރެއްގެ ޢުޤޫބާތެއް ކަނޑައެޅުމަށް ލިބިދޭ އިޚްތިޔާރުގެ ދަށުން، 2 ދަރަޖަ،
އެކު ޖުމްލަ 04 ދަރަޖަ މަތިކޮށް، މިކުށުގެ ތައުޒީރީ އަދަބެއްގެ ގޮތުގައި މުޙައްމަދު ނަޖާޙު 12 އަހަރު
0x0/
ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ޖަލަށްލާން ޖެހެއެވެ.
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ވާރިޘުން.
28
ޤާނޫނުނަންބަރު: 3/2012 ( ގެވެށި އަނިޔާ ހުއްޓުވުމުގެ ޤާނޫނު)ގެ 3 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެވެށި ގުޅުން" އެމާއްދާގެ (ހ) ގެ (2) ވަނަ
ނަންބަރު، (6) ވަނަ ނަންބަރު.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
2
38
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
4 22
27.މަރުގެ މައްސަލަތަކުގައި ވާރިޘުންގެ ގޮތުގައި ބަލާނީ، ފިރިހެނުންނާއި އަންހެނުންގެ ތެރެއިން ތަރިކައިގެ
އުޞޫލުން މަޤްތޫލުގެ މުދަލުން ޙިއްޞާ ލިބޭ ކޮންމެ މީހެކެވެ. މީގެ މާނައަކީ އެމީހުންނަ މަޤްތޫލުގެ
މުދަލުން ޙިއްޞާއެއް ލިބިފައި ވުމެއް ނޫނެވެ. މަޤްތޫލުގެ ދަރަންޏެއްފަދަ އެއްޗެއް
މުދަލުން ވާރިޘުންނަށް ލިބޭނެ އެއްޗެއް ނެތްނަމަވެސް، އޭނާގެ މުދަލެއް ހުރިނަމަ އެމުދަލަކުން ތަރިކައިގެ
އުޞޫލުން ޙިއްޞާއެއް ލިބޭނެ ކޮންމެ މީހަކީ މަރުގެ މައްސަލަތަކުގައި ވިލާޔަތު ލިބިގެންވާ މީހެކެވެ.
ވެގެން އޭނާގެ
04
28.މަރްޔަމް ޝިރީން ނިޔާވިއިރު އޭނާގެ ވާރިޘުންގެ ގޮތުގައި ތިބީ، އޭނާގެ ބައްޕަ ލ.ގަން، ތުނޑި، އަމާޒް،
ޢަބުދުﷲ ޢަލީ (A134590) އާއި މަންމަ ލ.ގަން، ތުނޑި، ހުރަވީ، ޝަރީފާ އިބްރާހިމް
(A1345589) އާއި 03 (ތިނެއް) ފިރިހެން ދަރިން، ޝައިބާން ސުހައިލް އާއި ޝުޢައިބު ސުހައިލް29
އާއި ޖުމާން މުޙައްމަދު އާއި 01 (އެކެއް) އަންހެންދަރި ޙަލީމަތު ނާޢިޝާ، އެކު ޖުމްލަ 06 ( ހައެއް)
29
ވާރިޘުންނެވެ.
29.މިމައްސަލައިގައި، ކްރިމިނަލް ކޯޓުން މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ވާރިޘުންގެ ގޮތުގައި ބަލައި، ޝަރީޢަތުން ބަޔާން
ނަގާފައިވަނީ، އޭނާގެ ބައްޕައާއި އޭނާގެ މަންމަގެ އިތުރުން މަރްޔަމް ޝީރީންގެ އެއްބަޑު އެއްބަފާ
އަޚުންނާއި އުޚުތުންގެ އެވެ. ޙަޤީޤަތުގައި މަރްޔަމް ޝީރީންގެ އެއްބަނޑު އެއްބަފާ އަޚުންނާއި
އުޚުތުންނަކީ، މިމައްސަލައިގައި ވާރިޘުންނެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ، އޭނާގެ ބައްޕަ އާއި އޭނާގެ ފިރިހެން ދަރިން
ދުނިޔޭގައި ތިބުމުގެ ސަބަބުން، އޭނާގެ އެއްބަނޑު އެއްބަފާ މީހުންނަކީ، ހަޖަބު ވެގެންދާނެ ބައެކެވެ.
އެހެންކަމުން، ވާރިޘުންގެ ގޮތުގައި އެމީހުންގެ ބަޔާން ނަގާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ދަރިން
ތިބިކަން އެނގެން އޮތްއިރު، އެދަރިންނާބެހޭ ގޮތުން ޝަރީޢަތުން އެއްވެސް ކަމެއް ސާފުކޮށްފައި ނެތެވެ.
މަރުގެ މައްސަލަތަކުގައި އެ ދަޢުވާއެއް ދަށުކޯޓަށް ސާބިތު ވިޔަސް ނުވަތަ ނުވިޔަސް، ވާރިޘުންގެ ގޮތުގައި
ހިމެނޭ ފަރާތްތައް ރަނގަޅަށް ބަލައި އެކަން ސާބިތުކޮށް، އެފަރާތްތަކުގެ ބަޔާންތަކާއި އެފަރާތްތަކުގެ
ދިވެހިރާaa
2g
މިހާރު ނިޔާވެފައި، ނަންބަރު: A1
/
95
/
20191501-196 (10 ސެޕްޓެމްބަރު 2019) ސިޓީ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
39
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ފުރިހަމަ މަޢުލޫމާތު ޝަރީޢަތް ނިމުނު ގޮތުގެ ރިޕޯޓުގައި ހިމަނަން ޖެހޭނެއެވެ. ޢުމުރުގެ ގޮތުން ޅަ ކުދިން
ނުވަތަ ދުވަސް ވުމުގެ ސަބަބުން ނޫނީ އެނޫންވެސް ސަބަބެއް އޮވެގެން ބަޔާން ނެގެން ނެތްނަމަ،
އެކަންވެސް ސާފުކޮށް ބަޔާންކޮށް،
ންކޮށް، އެމީހުންގެ ފަރާތުން ބަސްބުނުމުގެ ވިލާޔަތު އޮތް މީހެއްގެ ބަޔާން ނަގައި
އެކަން ހިމެނިފައި އޮންނަން ޖެހޭނެއެވެ.
30.މިދަޢުވާއަކީ، ކުރިން ބަޔާން ކުރިހެން، ޤިޞާޞް ހިފޭނެ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް، މަރްޔަމް
ޝީރީންގެ ވާރިޘުންގެ ކިބައިން ދިޔަ އާ މެދު ބުނާ އެއްޗެއް ސާފުކުރަންޖެހެއެވެ. އެކަން ސާފުކުރަން
ބަލާއިރު، ދަށު ކޯޓުން ބަހެއް ހޯދާފައިވަނީ މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަންމައާއި ބައްޕަގެ ކިބައިން އެކަންޏެވެ.
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ އެއްވެސް ދަރިއެއްގެ ކިބައިން ބަހެއް ހޯދަފައެއް ނެތެވެ. އަދި އެކުދިންގެ ބަދަލުގައި
ބަހެއް ބުނާނެ މީހަކު ހުރިތޯ ބަލައި އެކަން ސާފުކޮށްފައެއްވެސް ނެތެވެ. ހައިކޯޓުން އެކުދިންގެ ބަހެއް
ހޯދަން ބެލިއިރު، އޭގެ ތެރެއިން، 1 (އެކެއް) ފިރިހެންދަރި މިހާރުވަނީ ނިޔާވެފައެވެ. ދެން ތިބި ކުދިންގެ
ބަޔާން އެކި އެކި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި އަދިވެސް ވަނީ ލިބޭ ގޮތް ނުވެފައެވެ. މިސަބަބަށްޓަކައި ވާރިޘުންގެ
ފަރާތުން، ދިޔަ ލިބިގަތުމަށް އެދޭނަމަ، އެއީ ވަކި މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި، ތަރިކައިގެ މައްސަލަތައް
ބެލުމުގެ އިޚްތިޞާޞް ލިބިފައިވާ ދަށު ކޯޓަކަށް ހުށަހަޅައިގެން ކުރިއަށް ގެންދެވިދާނެ
މައްސަލައެއްކަމަށްވާތީ، މިމައްސަލައިގެ ތެރޭގައި ދިޔަ ލިބި ދިނުމާބެހޭ ގޮތުން، ގޮތެއް ކަނޑައެޅިފައެއް
ނުވާނެއެވެ.
ފަނޑިޔާރު އަލްއުސްތާޛު ޙުސައިން ޝަހީދު
31.ފަނޑިޔާރު އަލްއުސްތާޛު މުޙައްމަދު ނިޔާޒު ފާހަގަ ކުރައްވާފައި ކަންކަމަށް ބަލާއިރު، ހައިކޯޓުގައި
އިސްތިއުނާފު ކުރެވުނު ދެވަނަ ނުކުތާގެ (ށ) (ދެވަނަ ރުކުނަކީ)" ގައި ބަޔާން ކުރެވިފައިވާ ކަންކަމުން
ދިވެހިރާޗްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
40
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/118
ފެށިގެން މަތީގައި ބަޔާންކުރައްވާފައިވާ ކަންކަމަށް އަހުރެން ތާއީދު ކުރަމެވެ. އެގޭ އިތުރުން އަންނަނިވި
ކަންކަން ފާހަގަކުރަމެވެ.
ހ 4ޑއ އ
32.ޕްރޮސިކިއުޝަންގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާއަކީ، ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ދަޢުވާއެވެ.
ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ކުށް ޝަރީޢަތަށް ސާބިތު ކުރުމުގައި، އެކުށުގެ 03 (ތިނެއް) ރުކުން
ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާން ޖެހެއެވެ. އެގޮތުން ތިންވަނަ ރުކުނަކީ މެރުމުގެ ޤަޞްދު އޮވެގެން އެކަން އެ
ޢަމަލު ހިންގުމެވެ. ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި، ޢާންމުކޮށް އެހަތިޔާރަކީ މީހަކު
މަރާލެވޭފަދަ ހަތިޔާރެއް ކަމަށްވީނަމަވެސް، އެމީހަކު މެރުމަށްޓަކައި އެހަތިޔާރު ތައްޔާރު ކޮށްފައި ނުވާނަމަ،
އެއީ ޤަޞްދު މަރަކަށް ނުވާނެއެވެ. ގިނަޢިލްމުވެރިން ބަޔާން ކުރައްވާ ގޮތުގައި، އެމެރުމުގައި ބޭނުންކުރި
ޙަތިޔާރަކީ ޢާންމުކޮށް މީހަކު މަރާލެވިދާފަދަ ހަތިޔާރެއްނަމަ، އެއީ ޤުޞްދުގައި މީހަކު މެރިކަން އަންގައިދޭ
ކަމެކެވެ. ޤަޞްދު ނުވަތަ ނިޔަތަކީ، ފޮރުވިފައިވާ އެއްޗެއް ކަމަށްވާތީ، އެކަން ދެނެގަނެވެނީ، އެޢަމަލު
ހިންގުމުގެ ކުރިން ޤާޠިލުގެ ޢަމަލުތައް ހުރިގޮތާއި އެޢަމަލު ހިންގުމުގައި ބޭނުން ކޮށްފައިވާ ހަތިޔާރާއި،
އެހަތިޔާރު ބޭނުން ކުރިގޮތާއި އެހަތިޔާރުން ދިން އެތިފަހަރު މަރާލެވުނު މީހާގެ ހަށިގަނޑުން
އަމާޒުކުރެވިފައިވާ ތަނާއި އެޢަމަލު ހިންގުމަށްފަހު ޤާޠިލު ކަން ކުރި ގޮތާއި އަދި މިނޫންވެސް
އެމައްސަލައެއްގެ ވަށައިގެން ހުރި އެންމެހައި ކަންކަމަށް ނަޒަރު ކޮށެވެ.
ދެޔަމް ޝީރީން މަރާލުށްފަހު، އޭނާގެ ހަށިގަނޑު ފޮށްޓަކަށް ލައިގެން މ.ކުރަހާގެއިން
ނެރެގެން ގެންގޮސް، ގަޑިބުރު ކައިރިން ޓެކްސީއެއް ނަގައިގެން އެފޮށި ޓެކްސީއަށް އަރުވައިގެން ގެންގޮސް
މ.އަންގާގިރި ތެރެއަށް އެއްލާލީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙުކަން ޔަޤީނާ ގާތަށް އެނގެއެވެ. ނަމަވެސް، ޤަޞްދުގައި
މީހަކު މެރުމުގެ ތިންވަނަ ރުކުނާއި ގުޅިގެން، ސާފުވާން ޖެހޭ ކަމަކީ، މަރްޔަމް ޝީރީން މެރުމުގެ ޤަޞްދު
މުޙައްމަދު ނަޖާޙުގެ ކިބައިގައި އޮތް ތޯއެވެ. އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ޤިޞާޞް ހިފެވޭނީ، ޤަޞްދުގައި
މެރި އެރުމެއް ކަމުގައި ވާނަމައެވެ. ކުރިން ބަޔާން ކުރިހެން، ޤަޞްދުގައި ކުރި ކަމެއްގެ ސަބަބުން މީހަކު
މަރެވެ
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
41
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ވެ
މަރުވިޔަސް މެރުމުގެ ޤާޞްދު ނޯވެ ހިގައިދާނެއެވެ. މިސާލަކަށް ދެމީހަކު ސަމާސާ ކުރުމުގެ ތެރޭގައި،
އެކަކު އަނެކަކު ގައިގާ ޖަހާފާނެއެވެ. އެޖެހޭ ގޮތަކުން މީހަކު މަރުވެދާނެއެވެ. މިޙާލަތުގައި ޖެހީ ޤަޞްދުގައި
ކަމަށްވިޔަސް މެރުމުގެ ޤަޞްދު ނެތްކަން އެގެއެވެ. ހުށަހެޅިފައިވާ ދަޢުވާއާއި ގުޅިގެން، މަރްޔަމް ޝީރީން
މަރުވީ ނުވަތަ މަރާލީ ކިހިނެތް ކަމެއް އެނގޭކަށް ނެތެވެ. އޭނާ ބޭނުންކުރި ހަތިޔާރެއް ވަޞީލަތެއް
އެނގޭކަށް ނެތެވެ. ކުރިން ބަޔާން ކުރިހެން، ބޭނުންކުރި ހަތިޔާރަކީ ނުވަތަ ވަޞީލަތަކީ ޢާންމުކޮށް
ބޭނުން ކުރުމުން
އިންސާނަކު މަރުނުވާނެ ޒާތުގެ އެއްޗެއް ނުވަތަ ވަޞީލަތެއްނަމަ، ޤާތިލުގެ ކިބައިން
ޤިޞާޞް ނުހިފެވޭނެކަން އިސްލާމީ ފިޤުހުން އެނގެން އޮވެއެވެ. މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މަރްޔަމް ޝީރީން
މެރިގޮތް ޙަޤީޤަތުގައިވެސް ދެނެގަނެވެން އޮތް އެންމެ ހަރުދަނާ ވަޞީލަތަކީ ޑޮކްޓަރުންގެ އިރުޝާދާ
އެއްގޮތަށް އޭނާގެ ޕޯސްޓްމޯޓަމް ހެދުމެވެ. ޑޮކްޓަރުން އެކަމަށް އިރުޝާދު ދެމުން ޕޯސްޓްމޯޓަމް ހަދަން
ބޭނުންވަނީ މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވެފައިވާގޮތުގެ ޙަޤީޤަތް ދެނެގަތުމަށް ކަމަށް ބުނެފައިވީނަމަވެސް
ދައުލަތުން އެކަންކޮށްފައި ނުވެއެވެ.
އެހެންކަމުން މިމައްސަލައިގައި ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ހެކި ޤަރީނާތަކުން މިމައްސަލައިގައި،
ޝީރީން މަރާލުމަށްފަހު، މ. ކުރަހާގެއިން މ.އަންގާގިރިއަށް ގެންގޮސް އެއްލާލީ މުޙައްމަދު ނަޖާޙު
ކަން އެނގެން އޮތަސް މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވެގެން ދިޔައީ، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މަރްޔަމް ޝީރީން
މެރުމުގެ ޤަޞްދުގައި ކުރިޢަމަލެއްގެ ސަބަބުންކަން ނުވަތަ ނޫންކަން އެނގޭކަށްނެތެވެ.
OX
މަރެޔާގެ
ދަޢުވާގެ ޤާނޫނީ ސިފަ ބަދަލުކުރުން
33.އިސްތިއުނާފީ ފުރަތަމަ މަރުޙަލާ ކަމުގައިވާ ހައިކޯޓުގައި ދަށު ކޯޓަކުން ނިންމާ ނިންމުމެއް އިސްތިއުނާފު
ކުރެވޭނީ އެނިންމުމެއް ޤާނޫނު އަސާސީއާ ނުވަތަ ޤާނޫނަކާ، ނުވަތަ ޤާނޫނަކުން ބާރުލިބިގެން ހަދާފައިވާ
ޤަވާޢިދަކާ ޚިލާފުކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭ ޙާލަތުގައެވެ. އަދި މިފަދަ ޙާލަތުގައި ހައިކޯޓުން މައްސަލަ ބަލާނީ
ފުރަތަމަ މަރުޙަލާގެ ކޯޓުގައި ހުށަހެޅުނު ހެކިތަކާއި ދިފާޢު ތަކަކީ އަސާސް ކަމުގައި ބަލައިގެން
މިހިރާއްޖޭގެ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
42
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
Cox
ހުށަހަޅާފައިވާ ދަޢުވާގެ ސީޣާ ބަޔާންކުރާ ކުށް، ފެންނަން ހުރި ހެކި ޤަރީނާތަކުގެ މައްޗަށް ބަލައި ކުށުގެ
ތުހުމަތުގައިވާ މީހާގެ މައްޗަށް ސާބިތުވާން އޮތްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ކަމަށްވާއިރު، މިމައްސަލަ ހައިކޯޓުގައި
އިސްތިއުނާފު ކުރަމުން ދައުލަތުގެ ފަރާތުން އެދިފައިވަނީ އިސްތިއުނާފު ކުރެވިފައި މިވާ މައްސަލާގައި
ލިބިފައިވާ ހެކި ޤަރީނާ ވަޒަންކުރެއްވުމުގައި ޝާރުޢީ ހަމަތަކުގެ މަތިން ޤާރީނާތަކަށް ލިބިދޭންޖެހޭ ފުރިހަމަ
ބުރަދަންދެއްވައި މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކުރި ގަސްދުގައި މީހަކު މަރާލުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ
ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައަޅައި ދިނުމަށްކަން އެނގެއެވެ.
34.އިސްތިއުނާފު ކުރެވިފައިމިވާ މައްސަލައަކީ މިހާރު ޢަމަލު ކުރަމުންދާ ޤާނޫނު ނަންބަރ 12/2016( ޖިނާއީ
އިޖުރާތުގެ ޤާނޫނު) ގެ ކުރީގެ މައްސަލައަކަށް ވެފައި މި މައްސަލަ ދަށު ކޯޓުގައި ހިންގާފައި
އަސާސްތަކަށް ބަލައި މިހާރު ޢަމަލު ކުރަމުންދާ ޤާނޫނު ނަންބަރ 12/2016 ( ޖިނާއީ އިޖުރާތުގެ
ޤާނޫނުގެ 87 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)30 އަދި (ނ)31ގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވާ ކަންކަމަށް ބަލައި
މިމައްސަލައިގެ ދަޢުވާގެ ޤާނޫނީ ސިފަ ބަދަލުކޮށް ޤަސްދު މަރުގެ ކުށް ޤަތުލު ޝިބުހު ޢަމުދު" (ޤަތުލު
ޢަމުރާއި ވައްތަރުގެ މަރު) ގެ އަދަބު ތުހުމަތު ކުރެވޭފަރާތުގެ މައްޗަށް އިސްތިއުނާފް މި ކޯޓުގައި
ކަނޑައެޅިދާނެތޯ ބަލާއިރު، ޝަރީޢަތުން ކަށަވަރު ކުރަންޖެހޭ މުހިންމު އަސާސަކީ މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ
މައްޗަށް ދައުލަތުން ކުރި ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާގެ ޝަރީޢަތް ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި
ހިންގުނުއިރު، އުފުލިފައިވާ ދަޢުވާ ސާބިތު ނުވިނަމަވެސް، މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ހާމަވާ ހެކީގެ
ސަބަބުން އޭނާ އެހެން ކުށެއްގެ ޢަމަލު ހިންގިކަން ސާބިތުވާ ޙާލަތުގައި، އޭނާގެ މައްޗަށް އެ ދެވަނަ ކުށުގެ
ދަޢުވާ އުފުލިފައި ނުވިނަމަވެސް، އެކުށް ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައެޅިދާނެކަން މުޙައްމަދު ނަޖާހަށް
30
"މީހެއްގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށުގެ ޝަރީޢަތުގައި ހާމަވާ ހެކީގެ ސަބަބުން އޭނާ އެހެން ކުށެއްގެ ޢަމަލު ހިންގިކަން ސާބިތުވާ ޙާލަތުގައި،
އޭނާގެ މައްޗަށް އެ ދެވަނަ ކުށުގެ ދަޢުވާ އުފުލިފައި ނުވިނަމަވެސް، އެކުށް ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ. ނަމަވެސް، އެފަދައިން ކަނޑައެޅޭނީ، އެއީ
އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ފުރަތަމަ ކުށުގެ ޢަމަލުން ފުރިހަމަވާ ކުށެއްކަމުގައިވާ ޙާލަތުގައި އެކަންޏެވެ."
"މީހެއްގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށުގެ ޢަމަލުގެ ތެރޭގައި، އެއް ކުށަށްވުރެ ގިނަ ކުށުގެ ޢަމަލު ހިމެނޭ ޙާލަތުގައި، އަދި އޭގެ ތެރޭގައި އޭނާގެ
މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށަށްވުރެ ކުޑަކުށެއް ހިމެނޭ ހާލަތުގައި އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށް އޭނާ ކުރިކަމަށް ސާބިތު ނުވިނަމަވެސް
އެކުށުގެ ޢަމަލުން ފުރިހަމަވާ އަނެއް ކުށް އޭނާ ކުރިކަމަށް ސާބިތުވާނަމަ އެ ދެވަނަ ކުށް އޭނާގެ މައްޗަށް ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައެޅިދާނެއެވެ."
ދިވެހިރާa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
43
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
4 22
ސާފުކޮށްދެވިފައިވޭތޯ
ވޭތޯއާއި އަދި އުފުލިފައިވާ ކުށުގެ ޢަމަލުގެ ތެރޭގައި، އެއް ކުށަށްވުރެ ގިނަ ކުށުގެ ޢަމަލު
ހިމެނޭ ޙާލަތުގައި، އަދި އޭގެ ތެރޭގައި އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށަށްވުރެ ކުޑަކުށެއް ހިމެނޭ
ހާލަތުގައި އޭނާގެ މައްޗަށް ދަޢުވާ އުފުލިފައިވާ ކުށް އޭނާ ކުރިކަމަށް ސާބިތު ނުވިނަމަވެސް އެކުށުގެ
ޢަމަލުން ފުރިހަމަވާ އަނެއް ކުށް އޭނާ ކުރިކަމަށް ސާބިތުވާނަމަ އެ ދެވަނަ ކުށް އޭނާގެ މައްޗަށް
ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައެޅިދާނެކަންވެސް މުޙައްމަދު ނަޖާހަށް ސާފުކޮށްދެވިފައިވޭތޯއެވެ. އިސްވެ ( ބުނެވުނު
ކަންކަން ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ޝަރީޢަތުގައި މުޙައްމަދު ނަޖާހަށް ސާފުކޮށްދެވިފައިވާކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ.
އަދި މިކަމާއި ބެހޭގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައިވެސް ވާހަކަ ދެކެވިފައި
ނުވެއެވެ. އެހެން
ހެންކަމުން އަދަބު ކަނޑައެޅޭ ކުށުން ދިފާޢުވުމަށް ފުރުޞަތު ދިނުމަކާ ނުލައި ޤާނޫނު
ނަންބަރު: 1166 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު ޗެޕްޓަރ 3) ގެ 88 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ފުރަތަމަ
ބަޔާއި އެމާއްދާގެ (ރ) ގައި ވަކި ދަޢުވާއަކާއި ޢުޤޫބާތެއް ނެތްކަމަށް ބަލައި، ދަޢުވާގެ ޤާނޫނީ ސިފަ
ބަދަލުކޮށް،
، ދައުލަތުން މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ފާޅުކަން ބޮޑުގޮތެއްގައި އުފުލާފައިވާ ގަސްދުގައި
މީހަކު މެރުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާއަށް ސަޕްރައިޒް އަދަބެއް އިސްތިއުނާފުގެ މި މަރުޙަލާގައި ކަނޑައެޅިދާނެ
ކަމަކަށް ނުފެނެއެވެ.
35.މީގެ އިތުރުން ކޯޓަށް ހުށަހެޅޭ ޖިނާއީ މައްސަލަތަކުގައި ހުށަހަޅާ ދަޢުވާ ނޫން އެހެން ދަޢުވާއަކަށް ދަޢުވާގެ
ޤާނޫނީ ސިފަ ބަދަލުކުރުމަކީ ޤާނޫނަކުން ބާރުލިބިގެން ބައެއް ޤައުމުތަކުގެ ކޯޓު ތަކުން ޢަމަލުކުރަމުންދާ
އުޞޫލެއްކަން އެނގޭކަމާއި، ނަމަވެސް މިގޮތަށް ޢަމަލު ކުރެވޭ ގިނަ ޤައުމުތަކުގައިވެސް ދަޢުވާގެ ޤާނޫނީ
ސިފަ ބަދަލުކުރާއިރު، ދަޢުވާއަށް ބަދަލެއް އަތުވެއްޖެކަން ދަޢުވާލިބޭފަރާތަށް އަންގާ، ބަދަލު ކުރެވުނު
ދަޢުވާއަށް ޖަވާބުދާރީވުމަށް ދަޢުވާ ލިބޭފަރާތަށް ފަނޑިޔާރުން ފުރުޞަތުދޭކަމާއި، ނަމަވެސް އެގޮތަށް ދެވޭ
ފުރުޞަތަކީ ދަށު ކޯޓުގައި ލިބުމަކާ ނުލައި ހަމައެކަނި އިސްތިއުނާފް ކޯޓުގައި ދެވޭ ފުރުޞަތަކަށްވެ އެ
މައްޗަށް ބިނާކޮށް އަދަބު ކަނޑައެޅިގެން ހިނގައްޖެނަމަ އިސްތިއުނާފު ކުރުމުގެ ޙައްޤުގެ އެއް މަރުޙަލާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
44
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
އެފަރާތަކަށް ގެއްލިގެން ދާނެކަމެއްކަމާއި، އެހެންކަމުން އިސްތިއުނާފު ކުރެވިފައިވާ މި މައްސަލާގައި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި މުޙައްމަދު ނަޖާއަށް އެފުރުޞަތު ދިނުމާއެކު ދަޢުވާގެ ޤާނޫނީ ސިފަ
ބަދަލުކުރިނަމަވެސް ޤާނޫނު އަސާސީގައި
އަސާސީ ހައްޤުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ
އިސްތިއުނާފު ކުރުމުގެ ޙައްޤުގެ އެއް މަރުޙަލާ މުޙައްމަދު ނަޖާހަށް ގެއްލިގެން ދާނެކަން ފާޅުކަން
ބޮޑުގޮތެއްގައި އެނގެއެވެ.
ހއ 2
2
2
0 /
ބަޔާންގންވާ
36.ދައުލަތުން މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ކުޅު ގަސްދުގައި މީހަކު މަރާލުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ ކްރިމިނަލް
ކޯޓުގައި އުފުލި އެދަޢުވާގެ އަދަބު ކަނަޑައެޅުމާ ހަމައަށްވެސް ދިވެހި ދައުލަތުގެ ޖިނާއީ ޢަދުލުގެ ނިޒާމުގައި
ދަޢުވާގެ ޤާނޫނީ ސިފަ ބަދަލުކުރުމުގެ ބާރު ފަނޑިޔާރަށް ލިބިދީފައިވާ ޤާނޫނީ އެއްވެސް ނައްސެއް
ފެންނަން ނެތްއިރު އަދި ދައުލަތުގެ ފަރާތުން އިސްތިއުނާފު ކުރެވިފައިވާ މިމައްސަލަ އިސްތިއުނާފު
ކުރުމުގައިވެސް ލިބިފައިވާ ހެކި ޤަރީނާތަކަށް ބަލައި ދަޢުވާގެ ޤާނޫނީ ސިފަ ބަދަލުކޮށް އަދަބު ކަނޑައަޅައި
ދިނުމަށް އެދިފައިނުވަނީސް، ޖިނާއީ ތަހުޤީޤުކުރާ އެކިއެކި އިދާރާތަކުން ހުށަހަޅާ ހެއްކާއި ޤަރީނާ
ވަޒަންކޮށް އެ ހެކިތަކާއި ޤަރީނާތަކުގެ މައްޗަށް ދަޢުވާއެއް އުފުލަން ޖެހޭކަން ނުވަތަ ނޫންކަން
ކަނޑައަޅައި، ދަޢުވާ އުފުލަން ޖެހޭ ފަރާތެއްގެ މައްޗަށް އުފުލާނެ ދަޢުވާ ކަނޑައެޅުމުގެ ޤާނޫނީ ޒިންމާ
މަތިކުރެވިފައިވާ ފަރާތުން، ހެއްކާއި ޤަރީނާ ވަޒަންކުރުމުގައި ހަދާފައިވާ ނުވަތަ ހެދިފައިވާ ގޯހެއްގެ
ސަބަބުން ތުހުމަތު ކުރެވުނު ފަރާތް މިނިވަނެއްގެ ގޮތުގައި ކޯޓުން ނިކުމެގެންދާ ދިއުން ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި
ހުށަހެޅިފައިވާ ދަޢުވާނޫން އެހެން ދަޢުވާއަކަށް ފަނޑިޔާރުގެ އަމިއްލަ އިސްނެގުމުގެމަތިން ޙުކުމްކުރާނަމަ
އެކަމަކީ ޤާނޫނު އަސާސީން ކުށުގެ ތުހުމަތުގައިވާ މީހާއަށް ލިބިގެންވާ ތުހުމަތުކުރެވިފައިވާ ކުށަކީކޮބައިކަން
އެނގުމުގެ ޙައްޤުންނާއި،32 ކުރެވިފައިވާ ތުހުމަތުން ދިފާޢުވުމަށް
އުނިކަން
ކަމުގެ އިތުރުން ޖިނާއީ ޢަދުލުގެ ނިޒާމާމެދު ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ނުތަނަވަސްކަން އުފެދި، ޖިނާއީ
32
އޮންނަޙައްޤަށް
33
އަނނނކމއ
32 ޤާނޫނު އަސާސީގެ 51 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
33 ޤާނޫނު އަސާސީގެ 51 ވަނަ މާއްދާގެ (ޅ)
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް WWW.highcourt.gov.mv
45
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
3/
ޢަދުލުގެ ނިޒާމަށް އޮންނަ އިތުބާރު ގެއްލިގެން ހިނގައިދާނެ ކަމެއްކަމުގައި މެނުވީ ނުވާނެއެވެ. އަދި މިފަދަ
ގޯސްތައް ހުއްޓުމަށްޓަކައި އެޅޭނެ އެންމެ ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅަކީ މިފަދަކަންކަމުގައި އެއްވެސް ފަރާތެއްގެ
އިހުމާލެއްވާނަމަ އެފަރާތެއް ޤާނޫނީ އިމުގެ ތެރެއިން ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުން ކަމާމެދަކު ޝައްކެއްނެތެވެ.
22 2ތ / ހދ
އިސްވެ ފާހަގަކުރި ކަންކަން އެހެން ހުރުމާއެކު، ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު: -Cr/1153
2010/C ޤަޟިއްޔާއިން ބެލުނު ލ.ކަޅައިދޫ، އޯޝަންވިލާ | މުޙައްމަދު ނަޖާޙުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކުޅަ
ޤަޞްދުގައި މީހަކު މަރާލުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާ އޭނާގެ މައްޗަށް ސާބިތުނުވާކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވަނީ
މަރްޔަމް ޝީރީން މަރުވެގެން ދިޔައީ، މުޙައްމަދު ނަޖާހު މަރިޔަމް ޝީރީން މެރުމުގެ ޤަޞްދުގައި
ކުރިކަމަކުންކަން ނުވަތަ ނޫންކަން ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާވަރުގެ ހެކި ހުށަހަޅާފައި ނުވާތީކަން އެނގެން
އޮންނައިރު، މިމައްސަލަ ބެލި ދެވިހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންނަށްވެސް މަރްޔަމް ޝީރީން
މަރުވެގެން ދިޔައީ، މުޙައްމަދު ނަޖާޙު މަރިޔަމް ޝީރީން މެރުމުގެ ޤަޞްދުގައި ކުރިކަމަކުންކަން ނުވަތަ
ނޫންކަން ދައުލަތުން ހުށަހަޅާފައިވާ ހެކީ ޤަރީނާތަކުން ސާބިތު ނުވާކަމަށް އިއްތިފާޤުވެފައިވާތީ، ވ.
ކަޅައިދޫ | އޯޝަންވިލާ މުޙައްމަދު ނަޖާހުގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ކޮށްފައިވާ ޤަޞްދުގައި މީހަކު މަރާލުމުގެ
ކުށް ސާބިތުނުވާކަމަށް ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު: 2010!Cr
-
C;1153 ޤަޟިއްޔާގައި ކުރައްވާފައިވާ
ޙުކުމަށް
ކހ
ގެންނަންޖެހޭ ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ ސަބަބެއް އޮތްކަމަކަށް އަހުރެން ޙުސައިން ޝަހީދު
ނުދެކެމެވެ.
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv
46
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/178
ބަޔާންވެދިޔަ ސަބަބުތައް އެހެން ހުރުމުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި މިޤަޟިއްޔާ ބެލި
ފަނޑިޔާރުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތަށް ބުރަވެވެނީ، ކުރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު:2010/Cr
-
C/1153 ޤަޟިއްޔާގެ
ޙުކުމް ބާޠިލު ކުރަންޖެހޭ ކަމަށެވެ.
ޙުކުމް:
ހަވަދު/0
ދެންފަހެ،
ބަޔާންވެދިޔަ
އެހެން ހުރުމާއިއެކު، ކުރިމިނަލް ކޯޓުގެ
ނަންބަރު:2010/Cr
-
C/1153 ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމަކީ ބާޠިލު ޙުކުމެއް ކަމަށް މިޤަޟިއްޔާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ހައިކޯޓުގައި ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ކަނޑައަޅައި، ލ.ކަޅައިދޫ | އޯޝަންވިލާ މުޙައްމަދު ނަޖާޙުގެ
މައްޗަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ކޮށްފައިވާ ޤަޞްދުގައި މީހަކު މެރުމުގެ ކުށުގެ ދަޢުވާއަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ހައިކޯޓުން ބެލިއިރު، ހުށަހެޅިފައިވާ ޤަޢުޢީ ޤާރީނާތަކުން ޤަތުލު ޝިބުހު ޢަމްދުގެ ކުށް (ޤާޞްދުމަރާއި
ވައްތަރުގެ މަރު) ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައަޅައި، މިކުށުގެ ތައުޒީރީ ޢުޤޫބާތެއްގެ ގޮތުން، ލ.ކަޅައިދޫ
އޯޝަންވިލާ މުޙައްމަދު ނަޖާހު 12 (ބާރަ) އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ޖަލަށް ލުމަށާއި، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ
ވާރިޘުންގެ ފަރާތުން މަރުގެ ދިޔަ މަޢާފު ނުކުރާހާހިނދު، މަރްޔަމް ޝީރީންގެ މަރުގެ ދިޔައަކީ މުޙައްމަދު
ނަޖާހުގެ ޢާޤިލާއިން ނުވަތަ މުޙައްމަދު ނަޖާހު އަމިއްލައަށް ދޭން އޮތް ދިޔައެއްކަމާއި، އެދިޔަ ލިބިގަތުމަށް،
މަރްޔަމް ޝީރީންގެ ވާރިޘުންނަށް ދަށުކޯޓުގައި ދަޢުވާ ކުރުމުގެ ޙައްޤު އޮތްކަން އަންގައި، ކައްފާރާގެ ގޮތުގައި
ވިދިވިދިގެން ހަނދުމަހުގެ 02 (ދެއެއް) މަސްދުވަހު ރޯދަ ހިފުމަކީ، މުޙައްމަދު ނަޖާހް ކުޅަ މިބޮޑު ފާފައިން
އޮތް މަގެއްކަމަށްވާތީ، އެކަމަށް މުޙައްމަދު ނަޖާހުއަށް ނަސޭހަތްތެރިވެ މިގޮތުގެ މަތީން ޙުކުމް
ކޮށްފިމެވެ.
16@ ވީމަށް
ދިވެހިރާއްa
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އުބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 33252029، ފެކްސް: 3316472
އީމެއިލް [email protected] ވެބް ސައިޓް: WWW.highcourt.gov.mv