ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 2017/HC-A/57 ޤަޟިއްޔާގެ ޙުކުމް
l
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/57
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު
ދިވެހިރާއްޖެ
در دعا
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާޞާ
• ޤަޟިއްޔާ ނަންބަރ: 57/HC-A/2017
• އިސްތިއުނާފުކުރި ފަރާތް:
0
ނަން: މުޙައްމަދު ނަސީމް
ކާޑު ނަންބަރ: A032572
* ދާއިމީ އެޑްރެސް: މ. މޫންބީމްސް | ކ. މާލެ
މިހާރުގެ އެޑްރެސް:
މޫންބީމްސް | ކ. މާލެ
*2
ޢަބީ
0
އިސްތިއުނާފު ރައްދުވި ފަރާތް:
ނަން: ޢަލީ މޫސާ
އައިޑީ ކާޑު ނަންބަރ: A025701
، ދާއިމީ އެޑްރެސް: ދަނބުގެ / ހއ. އިހަވަންދޫ
މިހާރުގެ އެޑްރެސް: މއ. އިވްނިންގރޯސް
ކ. މާލެ
* ރަޖިސްޓްރީކުރެވުނު ތާރީޚް: 06 ރަބީޢުލްއާޚިރު 1438 * ނިމުނު ތާރީޚް: 18 ޛުލްޙިއްޖާ 1439
04 ޖެނުއަރީ 2017
29 އޮގަސްޓް 2018
އިސްތިއުނާފުކުރެވުނު އަމުރު ނަންބަރު: 2016/Cv-C/1252
ނިންމެވިކޯޓު: ސިވިލް ކޯޓު
މައްސަލައިގެ ބާވަތް: ބިމާއި ޢިމާރާތް ކުއްޔަށް
ދިނުމާބެހޭ މައްސަލަ
ހުށަހެޅި ތާރީޚް: 09 ޖޫން 2016
ނިމުނު ތާރީޚް: 09 އޮކްޓޯބަރ 2016
• މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލިސް:
ފަނޑިޔާރު ޢަބްދުﷲ ޙަމީދު ފަނޑިޔާރު މުޙައްމަދު ނިޔާޒް ފަނޑިޔާރު ޝުޢައިބު ޙުސައިން ޒަކަރިއްޔާ
(ރިޔާސަތު)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ދޯން: 3325029، ފެކްސް 3316471
އީމެއިލް [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
2
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސާ
2017/HC-A/57
ދަޢުވާގެ ޚުލާޞާ
މިއީ، ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2016/Cv-C/1252 ޤަޟިއްޔާ އެކޯޓުން ނިންމާފައިވަނީ
ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ އުޞޫލުތަކާއި ޚިލާފަށް ކަމަށްބުނެ މާލެ / މ. މޫންބީމްސް، މުޙައްމަދު ނަސީމް
ނަންބަރު A032572} ގެ ފަރާތުން އެ ޤަޟިއްޔާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި
އިސްތިއުނާފުކުރުމުން ބަލާފައިވާ ޤަޟިއްޔާއެކެވެ. މި އިސްތިއުނާފް ދަޢުވާ ރައްދުވާ ފަރާތަކީ
އިހަވަންދޫ | ދަނބުގެ، ޢަލީ މޫސާ (އައިޑީ ކާޑު ނަންބަރު A025701) އެވެ.
(އައިޑީ ކާޑު
ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތައް:
.
01- ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2016/Cv
-
C/1252 ޤަޟިއްޔާގެ ޝަރީޢަތް ނިމުނުގޮތުގެ
ރިޕޯޓަށް ބެލިއިރު، އެޤަޟިއްޔާއަކީ، މޫންބީމްސް | މާލެ މުޙައްމަދު ނަސީމް، (ދިރ. ކާޑް ނަންބަރު
A032572) އާއި، އިހަވަންދޫ | ދަނބުގެ، ޢަލީ މޫސާ (ދރ. ކާޑް ނަންބަރު A025701) އާއި
ދެމެދު 29 މެއި 2004މ. ގައި މ. މޫންބީމްސް ކުއްޔަށް ދިނުމާ ބެހޭގޮތުން ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ ފުރަތަމަ
09 (ނުވައެއް) އަހަރާއި 11 (އެގާރަ) މަސްދުވަހުގެ މުއްދަތު ހަމަވުމަށްފަހު، އިތުރު 04 (ހަތަރެއް) އަހަރު
ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ޢަލީ މޫސާ އަށް ކުއްޔަށް ދިނުމަށް އެއްބަސްވެ އެމުއްދަތުގެ ކުއްޔަށްވާ -/
200,000ރ.
(ދެލައްކަ ރުފިޔާ) އެޑްވާންސްކޮށް މުޙައްމަދު ނަސީމަށް އެފައިސާ އާ މުޙައްމަދު ނަސީމު
ޙަވާލުވެފައިވާކަމަށާއި، ނަމަވެސް ފުރަތަމަ އެގްރީމެންޓުގެ މުއްދަތަށް 04 (ހަތަރެއް) އަހަރުދުވަސް އިތުރު
ނުކުރާކަމަށް މުޙައްމަދު ނަސީމްގެ ފަރާތުން ބުނާތީ އެއީ ދޮގެއްކަން ޘާބިތުކުރުމަށާއި، މި އެއްބަސްވުމަކީ
ޞައްޙަ އެއްބަސްވުމެއްކަން ޝަރީޢަތަށް ޘާބިތުކޮށްދިނުމަށް ޢަލީ މޫސާގެ ފަރާތުން މުޙައްމަދު ނަސީމް ގެ
މައްޗަށް ދަޢުވާކުރުމުން ބަލާފައިވާ ޤަޟިއްޔާއެއްކަމާއި،
އެމައްސަލަ ބައްލަވައި ކުރައްވާފައިވާ ޙުކުމުގައި، "ދެންފަހެ، މ. މޫންބީމްސް | މާލެ،
މުޙައްމަދު ނަސީމް، (ދ. ރ. ކާރޑް ނަންބަރު A032572) އާއި، އިހަވަންދޫ | ދަނބުގެ، ޢަލީ މޫސާ
(ދ. ރ. ކާރޑް ނަންބަރު A025701) އާއި ދެމެދު 29 މެއި 2004މ. ގައި މޫންބީމްސް
83ދه
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029 ، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް: [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
3
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސް
2017/HC-A/57
ދިނުމާ ބެހޭގޮތުން ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ ފުރަތަމަ 09 (ނުވައެއް) އަހަރާއި 11 (އެގާރަ) މަސްދުވަހުގެ
މުއްދަތު ހަމަވުމަށްފަހު، އިތުރު 04 (ހަތަރެއް) އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ޢަލީ މޫސާ އަށް ކުއްޔަށް ދިނުމަށް
އެއްބަސްވެ އެމުއްދަތުގެ ކުއްޔަށްވާ -/
200,000ރ. (ދެލައްކަ ރުފިޔާ) އެޑްވާންސްކޮށް މުޙައްމަދު ނަސީމަށް
ދީ އެފައިސާ އާ މުޙައްމަދު ނަސީމު ޙަވާލުވެފައިވާކަމަށާއި، ނަމަވެސް ފުރަތަމަ އެގްރީމެންޓުގެ މުއްދަތަށް 04
(ހަތަރެއް) އަހަރުދުވަސް އިތުރު ނުކުރާކަމަށް މުޙައްމަދު ނަސީމްގެ ފަރާތުން ބުނާތީ އެއީ ދޮގެއްކަން
ޘާބިތުކުރުމަށާއި، މި އެއްބަސްވުމަކީ ޞައްޙަ އެއްބަސްވުމެއްކަން ޝަރީޢަތަށް ޘާބިތުކޮށް ދިނުމަށް އަލީ މޫސާގެ
ފަރާތުން މުޙައްމަދު ނަސީމް ގެ މައްޗަށް ހުށަހަޅާފައިވާ މި މައްސަލަގައި؟
ދަޢުވާއަށް ދަޢުވާލިބޭ މުޙައްމަދު ނަސީމް އިންކާރުކޮށް، އަލީ މޫސާގެ އަތުން ދަޢުވާލިބޭ
މުޙައްމަދު ނަސީމަށް -/200,000ރ. (ދެލައްކަ ރުފިޔާ) އެޑްވާންސްކޮށް ލިބިފައިވާކަމަށް މުޙައްމަދު ނަސީމް
ސޮއިކޮށް ފިންގަރޕްރިންޓް ޖަހާފައިވާކަމަށްބުނެ ދަޢުވާކުރާ ޢަލީ މޫސާ ހުށަހަޅާފައިވާ ލިޔުމުގައިވާ
ފިންގަރޕްރިންޓަކީ މުޙައްމަދު ނަސީމްގެ ފިންގަރޕްރިންޓް ނޫންކަމުގައި ބުނެ ދަޢުވާއަށް މުޙައްމަދު ނަސީމް
އިންކާރުކޮށްފައި ވާކަމާއި؛
25 ނޮވެންބަރު 2006މ. ދުވަހު ދެފަރާތުން ސޮއިކޮށްފައިވާކަމަށް ބެލެވޭ ލިޔުމަށް ބަލާއިރު
ޢަލީ ސާ އަށް މުޙައްމަދު ނަސީމްގެ ގެ ކުއްޔަށްދީފައިވާ މުއްދަތުގެ އިތުރަށް 4 (ހަތަރެއް) އަހަރު އިތުރުކޮށް
އެ މުއްދަތުގެ ކުލިކަމުގައިވާ -/
200,000ރ. (ދެލައްކަ ރުފިޔާ) ގެ ތެރެއިން މުޙައްމަދު ނަސީމަށް ފައިސާ
ލިބިފައިވާކަން އެ ލިޔުމުން އެނގެން އޮންނަކަމާއި، އަދި ދަޢުވާކުރާ ޢަލީ މޫސާގެ އަތުން ދަޢުވާލިބޭ މުޙައްމަދު
ނަސީމަށް -/200,000ރ. (ދެލައްކަ ރުފިޔާ އެޑްވާންސްކޮށް ލިބިފައިވާކަމަށް މުޙައްމަދު ނަސީމް
17 ޑިސެމްބަރު 2016މ. ދުވަހު ސޮއިކޮށް ފިންގަރޕްރިންޓް ޖަހާފައިވާކަމަށްބުނެ ދަޢުވާކުރާ ޢަލީ މޫސާ
ހުށަހަޅާފައިވާ ލިޔުމުގައިވާ ފިންގަރޕްރިންޓަކީ މުޙައްމަދު ނަސީމްގެ ފިންގަރޕްރިންޓްތޯ ބެލުމަށްޓަކައި
މުޙައްމަދު ނަސީމްގެ ފިންގަރ ޕްރިންޓްގެ ފޮރެންސިކް ތަޙުލީލެއް މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސް
މެދުވެރިކޮށްހަދައި ބެލުމުން، މުޙައްމަދު ނަސީމްގެ ފިންގަރޕްރިންޓާއި އިސްވެ ބުނެވިދިޔަ ލިޔުމުގައިވާ ފިންގަރ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އެބުރުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން 3325029 ، ފެކްސް 3316471
އީމެއިލް [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
4
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ރޯސް
2017/HC-A/57
k(d)/FCR/2016/056
ޕްރިންޓް ދިމާވާކަން މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްގެ ނަންބަރު
(14 އޯގަސްޓް 2016މ.) ފިންގަރޕްރިންޓް ކޮމްޕްރިސަން ރިޕޯރޓްސް އިން އެނގެން އޮންނަކަމާއި،
އެހެންކަމުން ދަޢުވާކުރާ ޢަލީ މޫސާ އާއި ދަޢުވާލިބޭ މުޙައްމަދު ނަސީމް އާދެމެދު 29 މެއި 2004މ. ގައި
މޫންޓީމްސް ކުއްޔަށް ދިނުމާއި ބެހޭގޮތުން އެއްބަސްވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތު ހަމަވުމަށްފަހު، އިތުރު
04 (ހަތަރެއް) އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ކުއްޔަށް ދިނުމަށް ޢަލީ މޫސާ އާއި ދަޢުވާލިބޭ މުޙައްމަދު ނަސީމް
އެއްބަސްވެފައި ވާކަން ޝަރީޢަތަށް ޘާބިތުވާކަމާއި، އަދި އެމުއްދަތުގެ ކުއްޔަށްވާ -/200,000ރ. (ދެލައްކަ
ރުފިޔާ) އެޑްވާންސްކޮށް މުޙައްމަދު ނަސީމަށް ލިބިފައިވާކަން ޝަރީޢަތަށް ޘާބިތުވާކަމުގައި ކަނޑައަޅައި
ޙުކުމްކޮށްފީމެވެ." މިފަދައިން ޙުކުމް ކޮށްފައިވާކަން ފާހަގަކުރެއެވެ.
02- އިސްވެ ބަޔާންކުރެވުނު ގޮތުގެ މަތީން ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2016/Cv
-
C/1252
ޤަޟިއްޔާގައި ޙުކުމްކުރެއްވުމާއި ގުޅިގެން މާލެ / މ. މޫންޓީމްސް، މުޙައްމަދު ނަސީމް ގެ ފަރާތުން
އެޤަޟިއްޔާ އިސްތިއުނާފުކުރަމުން، މައިގަނޑު އެއް ނުކުތާ ފާހަގަކޮށް އެނުކުތާއާމެދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ
ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ވާހަކަދައްކާފައިވެއެވެ.
އެނުކުތާއަކީ: އެގްރީމެންޓުގެ މުއްދަތު 4 އަހަރަށް އިތުރު ކޮށްފައިވާކަން ޝަރީޢަތަށް
ސާބިތުވާކަމަށް ކަނޑައެޅުއްވުމުގައި ދައުވާލިބޭ ފަރާތުން އެ ލިޔުމުގައި ސޮއިކުރިކަމަށް އިންކާރު ކުރުމާއެކު،
އެލިޔުން ވުޖޫދުވެފައިވާ ކަމަށް އިންކާރު ކޮށްފައިވާ ހިނދު، އިތުރު ހެއްކެއްނެތި އެއީ ވުޖޫދުވެފައިވާ ލިޔުމެއް
ކަމުގައި ކަނޑައަޅާފައި ވުމާއި، މައްސަލައާއި ގުޅިގެން މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސް މެދުވެރިކޮށް ފިންގަރ
ޕްރިންޓް އެނަލައިސް ކުރެވުނު ލިޔުމުގައި، ހިމެނޭ 1 ފިންގަރ ޕްރިންޓަކީ މުޙައްމަދު ނަސީމް ގެ ފިންގަރ
ޕްރިންޓް ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭކަމަށް މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސް އިން ބުނެފައިވާތީ، އެގޮތުގެ މަތީން
މ. މޫންބީމްސް ކުއްޔަށް ދިނުމުގެ އެގްރީމެންޓަށް 4 އަހަރު އިތުރުވެފައިވާކަމަށް ސާބިތުކުރެވުނު އަސާސް
ބިނާކޮށްފައިވާ ލިޔުމުގައި އެގްރީމެންޓަށް 4 އަހަރު އިތުރު ކުރެވުނު ކަން ބުނެފައި ނުވާތީ ޝަރީޢަތުގެ
OcOc
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބު އުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029 ، ފެކްސް 3316471
އީމެއިލް: [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
5
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސް
2017/HC-A/57
ނިންމުން މައްސަލައިގެ ޙަޤީޤަތްތަކާއި ފުށުއަރާތީ އެނިންމުން ދެފަރާތުގެ ދެމެދުގައި ވެފައިވާ ކޮންޓްރެކްޓާއި
ކޮންޓްރެކްޓާއި ބެހޭ ޤާނޫނާ ޚިލާފްވާކަމަށް ބުނެ ހުށަހަޅާފައިވާ ނުކުތާއެވެ.
03- ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2016/Cv
-
C/1252 ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ރިޕޯޓަށާއި،
އެ ޤަޟިއްޔާ ނިމުނުގޮތާމެދު ހިތްހަމަ ނުޖެހޭކަމަށްބުނެ ކ. މާލެ | މ. މޫންބީމްސް، މުޙައްމަދު ނަސީމް ގެ
ފަރާތުން އިސްތިއުނާފްކުރުމަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ނުކުތާތަކަށާއި، އެނުކުތާތަކާއި ގުޅިގެން ދެފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ހައިކޯޓުގެ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ދައްކާފައިވާ ވާހަކައަށާއި، މައްސަލައާއި ގުޅުންހުރި އެންމެހައި ލިއުންތަކަށް
ބަލާއިރު އަންނަނިވި ކަންތައްތައް ޝަރީޢަތަށް ފާހަގަކު
ޕީކ އ.
3.1- ފުރަތަމަ ކަމަކީ: ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު:2016/Cv
-
C/1252 ޤަޟިއްޔާ
ނިންމާފައިވާ ގޮތާއިމެދު ހިތްހަމަ ނުޖެހިގެން، އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން ހުށަހަޅާފައި ނުކުތާއަށް ޝަރީޢަތުން
ބަލާއިރު، އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތް ކަމުގައިވާ ކ.މާލެ، މ. މޫންބީމްސް | މުޙައްމަދު ނަސީމް އާއި
އިސްތިއުނާފް ރައްދުވާ ފަރާތް ކަމުގައިވާ ހއ.އިހަވަންދޫ | ދަނބުގެ، ޢަލީ މޫސާއާ ދެމެދު ކ.މާލެ،
މޫންބީމްސްއެވެ ކިޔާ ބަންޑާރަގޯތީގައި، މުޙައްމަދު ނަސީމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ބައިގައި 03 (ތިނެއް) ބުރީގެ
ޢިމާރާތެއް، ބިން ޙަވާލު ކުރެވޭތާ 18 މަސްދުވަހުގެ ތެރޭގައި ޢިމާރާތްކޮށް ނިންމުމަށް ދެފަރާތުން
އެއްބަސްވެފައިވާކަމާއި، މިއެއްބަސްވުމާއިމެދު ދެފަރާތުގެ ދެމެދުގައި ޚިލާފެއް ނެތްކަން އެގެން އޮންނަ ކަމެވެ.
3.2 ދެވަނަ ކަމަކީ: އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތާއި އިސްތިއުނާފް ރައްދުވާ ފަރާތާއި ދެމެދުގައި
ބަޔާންވެދިޔަ އެއްބަސްވުމުގައި (ޢިމާރާތް) ހަދާ ނިމުމުން، ގެ 09 އަހަރާއި 11 މަސް (1-10-2005ން
2015-08-31ނިޔަލަށް) ދުވަހަށް ގޯތި ޢިމާރާތް ކުރާ ފަރާތަށް ލިބޭނެއެވެ. މިފަދައިން ދެފަރާތުން
އެއްބަސްވެފައި ވާކަން އެއްބަސްވުމުން އެގެން އޮންނަކަމާއި، ދެބަސްވުން އުފެދިފައިވަނީ، މިމުއްދަތު
މަވުމަށްފަހު، އިތުރު މުއްދަތަކަށް މިތަން ދިނުމަށް ދެފަރާތުން އެއްބަސްވެފައިވާކަމަށް އިސްތިއުނާފް
ރައްދުވާ ފަރާތުން ބުނާ ބުނުމުގެ މައްޗަށް އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން އިންކާރު ކުރާ ކުރުންކަމާއި،
ދ
ކުދި
7ށ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029 ، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
6
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސް
2017/HC-A/57
ނަމަވެސް،
ޝަރީޢަތަށް ހުށަހެޅުނު ބަޔާންތަކަށާއި ދެފަރާތުން ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކަށްބަލާއިރު،
އެއްބަސްވުމުގައި ބަޔާން ކުރާ މުއްދަތު ހަމަވުމުން، އިތުރު މުއްދަތަކަށް އިސްތިއުނާފް ރައްދުވާ ފަރާތަށް މިތަން
ކުއްޔަށް ދިނުމަށް އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން އެއްބަސްވެފައިވާކަން އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުގެ އަމިއްލަ
ބަހުން އެގެން އޮންނަކަމާއި، އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން ޝަރީއަތުގައި ބުނެފައިވަނީ؛
"އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ކުއްޔަށް ހިފިފަރާތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ފުރިހަމައަށް ކޮށްފައިވާނަމަ، 2004
ޖޫން 29ވަނަ ދުވަހު ސޮއިކުރެވުނު ކުލީގެ އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތު ހަމަވުމުން، ޢިމާރާތުގެ ގްރައުންޑް ފްލޯ
ފިހާރައާއި ޢިމާރާތުގެ އެންމެ މަތީ ބުރި އެޕާރޓްމަންޓް އިތުރު 8 މަސްދުވަހަށް ބޭނުން ކުރުމަށް ދޭނޭކަމަށް
އަނގަބަހުން އެއްބަސްވެފައިވާނެއެވެ...."
މިފަދައިންކަމާއި، އެހެންކަމުން، 2004 ޖޫން 29 ވަނަ ދުވަހު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތު ހަމަވުމުން،
އިތުރު މުއްދަތަކަށް ކުއްޔަށް ދިނުމަށް ދެފަރާތުން އެއްބަސްވި ކަން އެގެން އޮންނަކަމާއި ނަމަވެސް ޚިލާފު
އުފެދިފައިވަނީ، 2004 ޖޫން މަހު 29 ވަނަ ދުވަހު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތު ހަމަވުމުން، އިތުރު
މުއްދަތަކަށް ކުއްޔަށް ދިނުމަށް އެއްބަސްވި މުއްދަތަކާއިމެދުގައި ކަމާއި، އިސްތިއުނާފް ރައްދުވާ ފަރާތުން
އެމުއްދަތަކީ 04 އަހަރުކަމަށް ބުނެފައިވާއިރު، އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން އެމުއްދަތަކީ 08 މަސްދުވަސްކަމަށް
ބުނެފައިވާކަން އެގެން އޮންނަކަމެވެ.
3.3 ތިންވަނަކަމަކީ، ކަމެއްގެ ޙަޤީޤަތް ޝަރީއަތަށް ސާބިތު ކުރުމާއި ގުޅޭ ގޮތުން، ޤާނޫނު
ނަންބަރު: 76/24 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ގެ 6 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވަނީ،
ހަގީގަތެއް ސާބިތު ވެއްޖެކަމަށް ޝަރީޢަތުން ބެލޭނީ އެކަން ސާބިތު ކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ
ހަމަތަކުގެމަތިން އެކަމެއް ހިނގާކަމަށް ނުވަތަ ހިނގާފައިވާކަމަށް ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހަށް ޤަބޫލު ކުރެވިއްޖެ
ހިނދެއްގައެވެ. އަދި ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރި މީހަކު އެކަމެއް ހިނގާފައިވާކަމަށް ބަލައި، އެމައްޗަށް ޢަމަލު
ކުރަންޖެހޭ ފަދަ މިންވަރަކަށް އެކަމެއް ހިނގާފައިވާކަމަށް ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހަށް ބުރަވެވިއްޖެނަމަ، އެފަދަ
ޚާއްޞަ ޙާލަތަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ އުސޫލެއްގެމަތިން އެކަމެއްގެ ހަގީގަތް ސާބިތުވެއްޖެކަމަށް ޝަރީޢަތުގެ
މަޖިލީހުން ނިންމިދާނެއެވެ.
މިފަދައިންކަމާއި، މަދަނީ މައްސަލަތަކުގައި، ވަކި ޙަޤީޤަތެއް، މަދަނީ މިންގަޑަށް ސާބިތުކޮށް ދިނުމުގެ ބުރައަކީ
(އެއީ ދަޢުވާ ކުރާ ފަރާތް ކަމަށްވިޔަސް، ނޫނީ ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތްކަމަށްވިޔަސް) އެޙަޤީޤަތެއް އޮތްކަމަށް ނުވަތަ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބު ޙުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ޕޯން 3325029، ފެކްސް 3316471
އީމެއިލް: [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސް
2017/HC-A/57
އެޙަޤީޤަތެއް ނެތްކަމަށް ބުނެ ހުށަހަޅާ ފަރާތެއްގެ ކިބައިގައި އޮތް ޒިންމާއެއް (burden simpliciter)
ކަމާއި، މިކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 02/SC
-
A/2010 ޤަޟިއްޔާގައި ބަޔާން
ކޮށްފައިވަނީ އަންނަނިވި ޢިބާރާތުންނެވެ؟
ޢާންމު އުޞޫލެއްގެ ގޮތުގައި މަދަނީ ޚުޞޫމަތްތަކުގައި ޘާބިތުކުރުމުގެ ބުރަ (onus probandi
އުފުލުމަކީ ދަޢުވާކުރާ ފަރާތުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް ކަމާއި، މި މާނައިގައި ދަޢުވާކުރާ ފަރާތަކީ ހަމައެކަނި
ދަޢުވާ ކޯޓަށް އުފުލާ ފަރާތް ނޫންކަމާއި، އެގޭ އިތުރުން ދަޢުވާ ރައްދުވާ ފަރާތުން ދަޢުވާގެ ދިފާޢުގައި ކުރާ
ދިފާޢީ ދަޢުވާ ޘާބިތު ކުރުމަކީ އެ ފަރާތުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއްކަމާއި، އެހެންކަމުން ދަޢުވާއެއްގައި އެއް
ޚަޞްމު އަނެއް ޚަޞްމާ ކުރިމަތިކުރާ "ދަފްޢު" {plea} ޘާބިތު ކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލަންޖެހޭ
ފަރާތަކީ އެ "ދަފްއެއް" ކުރާ ފަރާތްކަން އެގެން އޮންނަ އޮތުމެވެ.
ޙަޤީޤަތުގައި ސާބިތުކުރުމުގެ ބުރަ (burden of proof) ނުވަތަ ސާބިތު ކޮށްދިނުމުގެ ޒިންމާ ދެބަޔަކަށް
ބެހިގެންވާކަމާއި، ފުރަތަމަ ބަޔަކީ ސާބިތު ކުރުމުގެ ޤާނޫނީ ބުރަ (legal burden of proof) ކަމާއި
އެއީ، ދެބަސްވުން އުފެދިފައިވާ ޙަޤީޤަތް، ހުށަހެޅިފައިވާ ހެކިތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، ވުޖޫދުގައިވާކަން
މައްސަލަބަލާ މީހާއަށް ޤަބޫލުކޮށްދިނުމުގެ ޒިންމާކަމާއި، ދެވަނަބަޔަކީ ހެކި ދެއްކުމުގެ
(evidencial burden) ކަމާއި، އެއީ ވަކި ޙަޤީޤަތެއް ވުޖޫދުގައި ވާކަން ސާބިތުކޮށްދިނުމަށް ހެކި
ހުށަހެޅުމުގެ ޒިންމާ ކަމާއި، ދަޢުވާ ކުރާ ފަރާތުން ވިޔަސް ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތުންވިޔަސް ވަކި ޙަޤީޤަތެއް
ވުޖޫދުގައި ވާކަމަށް ބުނުމާއެކު، އެކަމުގެ ހެކި ހުށަހެޅުމަށް ނުކުޅެދިއްޖެނަމަ، އެޙަޤީޤަތެއް ވުޖޫދުގައި
ވާކަމަށްބުނެ ކުރިމަތިކުރާ ސުވާލު ކުރިމަތި ނުކުރެވޭނެކަމާއި ކޮންމެ މައްސަލައެއްވެސް ފައިސަލާކުރެވޭނީ،
ދަޢުވާގައި ހިމެނޭ ފަރާތްތަކުން އުފުލަންޖެހޭ ބުރައެއް އެބުރައެއް އުފުލަންޖެހޭ މިންވަރަށް standard of)
(proof އުފުލުމުންކަން އެނގެން އޮންނަކަމެވެ.
3.4 ހަތަރުވަނަކަމަކީ، އިސްތިއުނާފް ކުރެވިފައިވާ މިމައްސަލައިގައި، އިސްތިއުނާފް ކުރާ
ފަރާތުން، އިސްތިއުނާފް ރައްދުވި ފަރާތުން ދަށުކޯޓުގައި ކުރި ދަޢުވާއާއި ގުޅިގެން ނެގި ދިފާޢަށް ބަލާއިރު،
އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން އެ ދަޢުވާއަށް ހަމައެކަނި އިންކާރުކޮށްފައި ވަނީ ނޫންކަން އެގެން އޮންނަކަމާއި،
އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން ނެގި ދިފާޢުގައި ބަޔާން ކޮށްދީފައިވަނީ ވަކި ޙަޤީޤަތްތަކެއްކަމާއި، އެއީ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އެބުރުޒު ހިނހިގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ދޯން: 3325029، ފެކްސް 3316471
އީމެއިލް: [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
4
8
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސް
2017/HC-A/57
އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތަށް ތާއީދުލިބޭ ގޮތަށް ދަޢުވާގައި ބަޔާން ކުރި ޙަޤީޤަތްތަކުގެ އެހެން ރިވާޔަތެއް
ޝަރީއަތަށް ކިޔައިދީފައިވާ ކިޔައިދިނުމެއް ކަމާއި، މިޙާލަތުގައި، އިސްތިއުނާފް ކުރި ފަރާތުން ކިޔައިދިން
ޙަޤީޤަތްތައް ސާބިތުކޮށްދިނުމުގެ ޤާނޫނީ ޒިންމާ އަކީ އިސްތިއުނާފް ކުރި ފަރާތުން އަދާކުރަންޖެހޭ
ޒިންމާއެއްކަމާއި، މިގޮތުން، ދެފަރާތުގައި 2004 ޖޫން މަހު 29 ވަނަ ދުވަހު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތު
ހަމަވުމަށްފަހު އިތުރު މުއްދަތަކަށް އެތަން ކުއްޔަށް ދިނުމަށް އަނގަބަހުން އެއްބަސްވެފައިވާނެކަމަށާއި ނަމަވެސް
މުއްދަތަކީ 2 މަސްދުވަސްކަމަށް ބުނެފައިވާއިރު، މިޙަޤީޤަތް ސާބިތުކޮށްދިނުމުގެ ޤާނޫނީ ޒިންމާއަކީ
އިސްތިއުނާފް ރައްދުވި ފަރާތުން އުފުލާންޖެހޭ ޒިންމާއެއްކަމަށްވާއިރު، އެކަން ސާބިތުކޮށްދިނުމަށް އެއްވެސް
ހެއްކެއް ހުށަހަޅާފައިނެތްކަމާއި، ދަޢުވާ ކުރާ ފަރާތުން ހުށަހެޅި "ޑޮކިއުމެންޓް 2" ޖަހާފައިވާ ލިޔުމަކީ
އެފަރާތުން އަމިއްލައަށް އުފައްދާފައިވާ ލިޔުމެއްކަމަށް ބުނުން ފިޔަވައި އެލިޔުން ނުވަތަ އެލިޔުމުގެ ނައްޞު
ނަފީކުރުމަށް އިތުރު އެހެން ހެއްކެއް ހުށަހަޅާފައި ނުވާކަމާއި، ދަޢުވާ ކުރާ ފަރާތުން ހުށަހެޅި "ޑޮކިއުމެންޓް 3"
ޖަހާފައިވާ ލިޔުމަކީ އިތުރުކުރި 8 މަސްދުވަހުގެ ކުލީގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅި -/200000ރ (ދެލައްކަ) ރުފިޔާގެ
ތެރެއިން ދީފައިވާ -/67000ރ(ސަތުހައްޓި ހާސް)ރުފިޔާގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ފައިސާއެއް ދިން ދުވަހެއްގައި
ހުސްގަނޑެއްގައި ސޮއިކޮށް އިގިލީގެ ނިޝާން ޖެހުމަށްފަހު ފަހުން އެގަނޑުގައި ލިޔެފައިވާ ލިޔުމެއްކަމަށް
ޤަބޫލު ކުރެވޭކަމަށް ބުނެފައިވާއިރު، އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން މިބަޔާންކުރާ ޙަޤީޤަތްތައް ސާބިތުކޮށްދިނުމުގެ
ޤާނޫނީ ޒިންމާއަކީ މިޙަޤީޤަތްތައް ބަޔާންކޮށްދޭ އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުގައި އޮތްޒިންމާއެއްކަމާއި ނަމަވެސް
މިއިން ޙަޤީޤަތެއް ސާބިތުކޮށްދިނުމަށް އެއްވެސް ހެއްކެއް ހުށަހަޅާފައި ނެތްކަން އެގެން އޮންނަކަމެވެ.
3.5 ފަސްވަނަކަމަކީ، އިސްތިއުނާފް ރައްދުވާ ފަރާތުން ދަށުކޯޓުގައި ކުރި ދަޢުވާ
ސާބިތުކުރުމުގެ ޤާނޫނީ ޒިންމާ އަދާކުރުމުގެ ގޮތުން، ހުށަހަޅާފައިވާ ހެކިތަކަށް ބަލާއިރު، "ޑޮކިއުމެޓް 2"
ޖަހާފައިވާ ލިޔުމުގައި ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ،
ޢަލީ މޫސާއަށް ނަސީމުގެ ގެ ކުއްޔައް ދީފައިވާ މުއްދަތުގެ އިތުރަށް ހަތަރު އަހަރު އިތުރުކޮށް
އެހަތަރު އަހަރުގެ ކުލިކަމުގައި އެއްބަސްވެފައިވާ 200,000.00ރ ދެލައްކަ ރުފިޔާގެ ތެރެއިން
އެޑްވާންސް އެއްގެ ގޮތުގައި 10,000.00ރ ދިހަހާސް ރުފިޔާ މުޙައްމަދު ނަސީމަށް ބޭންކް އޮފް
އެއް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029 ، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް: [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
9
2017/HC-A/57
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސް
މޯލްޑްވްސްގެ ޗެކު ނަންބަރު 124595-7701-
00134 ގައި ލިބިއްޖެ. އަދި މިފައިސާ
ލިބުމާއިއެކު މަސައްކަތް ހުއްޓުމެއްނެތި ކުރިއަށް ގެންދަން ވާނެއެވެ.
މިފަދައިން ކަމާއި، މިލިޔުމުގައި ޢަލީ މޫސާ އާއި ނަސީމް މިދެނަން ޖަހައި ސޮއިކޮށްފައިވަނީ 25 ނޮވެމްބަރު
2006 ގައިކަން އެލިޔުމުން އެގެން އޮންނަކަމާއި، މީގެ އިތުރުން "ޑޮކިއުމެންޓް 3" ޖަހާފައިވާ ލިޔުމުގައި
ބަޔާން ކޮށްފައިވަނީ؟
I
ޢަލީ މޫސާއަށް މުޙައްމަދު ނަސީމުގެ ގެ ކުއްޔަށް ދީފައިވާ މުއްދަތަށް އިތުރުކުރި މުއްދަތަށް
އެއްބަސްވެފައިވާ ކުލިކަމުގައިވާ -/
200000ރ (ދެލައްކަ) ރުފިޔާގެ ތެރެއިން -/5000ރ
(ފަސްހާސް) ރުފިޔާ، ޗެކް ނަންބަރު 001
124595
7701 000333ން މުޙައްމަދު ނަސީމަށް
ލިބިއްޖެ. އަދި މިފައިސާ ލިބުމުން އެޑްވާންސްގެ ގޮތުގައި ޖުމްލަ -/
200000ރ (ދެލައްކަ)
ރުފިޔާ މުޙައްމަދު ނަސީމަށް ދެވުނީއެވެ. އަދި މިފައިސާ ދެވުމުން އެއްބަސްވެފައިވާ ކުލިކަމުގައިވާ
-/200000(ދެލައްކަ)ރުފިޔާ އެޑްވާންސްކޮށްދީ ހަމަވީއެވެ.
މިލިޔުމުގައި ޢަލީ މޫސާ އާއި މުޙައްމަދު ނަސީމް މިދެނަން ޖަހައި ސޮއިކޮށް އިނގިލީގެ ނިޝާން ޖަހާފައިވަނީ
17 ޑިސެމްބަރު 2008 ގައި ކަން މިލިޔުމުން އެގެން އޮންނަކަމާއި، މިލިޔުމުގައިވާ އިނގިލީގެ ނިޝާނަށް
އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން އިންކާރުކޮށްފައިވާތީ، ދަށުކޯޓުގެ އެދުމަށް މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސަރވިސްގެ
ނަންބަރު 2016
/
056/K
(
d
)
/
FCR (14 އޮގަސްޓް 2016) "ފިންގަރޕްރިންޓް ކޮމްޕެރިޝަން ރިޕޯރޓް"
ތައްޔާރުކޮށް ފޮނުވާފައިވާކަމާއި، އެޑޮކިއުމެންޓްގައި ޖަހާފައިވާ އިނގިލީގެ ނިޝާނާއި މުޙައްމަދު ނަސީމް
މ.މޫންޓީމްސްގެ ނަމުގައިވާ އިނގިލީގެ ނިޝާނާ ދިމާވާކަން އަންގާފައި އޮތްކަން އެނގެން އޮންނަކަ ،
އިސްތިއުނާފް ރައްދުވާ ފަރާތުން ކޮށްފައިވާ ދަޢުވާ ސާބިތުކުރުމަށް ހުށަހެޅި "ޑޮކިއުމެންޓް 2" ޖަހާފައިވާ
ލިޔުމުގައި، "ޢަލީ މޫސާއަށް ނަސީމުގެ ގެ ކުއްޔައް ދީފައިވާ މުއްދަތުގެ އިތުރަށް ހަތަރު އަހަރު އިތުރުކޮށް
އެހަތަރު އަހަރުގެ ކުލި" މިފަދައިން ބަޔާން ކޮށްފައިވާތީ، އިތުރު ކުރެވުނު މުއްދަތު ސާފުކޮށް މިލިޔުމުން
އެގެން އޮންނަކަމާއި އަދި "ޑޮކިއުމެންޓް " ޖަހާފައިވާ ލިޔުމުގައި "ޢަލީ މޫސާއަށް މުޙައްމަދު ނަސީމުގެ ގެ
ކުއްޔަށް ދީފައިވާ މުއްދަތަށް އިތުރުކުރި މުއްދަތަށް އެއްބަސްވެފައިވާ ކުލި" މިހެން އޮތް ޢިބާރާތުގައި އިތުރު
ކުރެވުނު މުއްދަތު ސާފުކޮށް ބަޔާން ކޮށްފައިނެތްނަމަވެސް މިލިޔުމުގައި ކުއްޔަށްދީފައިވާ މުއްދަތު ބަޔާންނުކޮށް
6
އ
އިން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބުރު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029 ، ފެކްސް: 3316471
އީމެއިލް: [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv
1)
ޤަޟިއްޔާ ނިމުނު ގޮތުގެ ޚުލާސް
2017/HC-A/57
މަޖުހޫލުކޮށް އޮތްނަމަވެސް އިތުރުކުރި މުއްދަތަކީ ކޮބައިކަން "ޑޮކިއުމެންޓް 2" އިން ސާފުކޮށް އެނގެން
އޮންނަކަމާއި އެހެންކަމުން، އިނގިލީގެ ނިޝާން ތަހުލީލު ކުރެވުނު "ޑޮކިއުމެންޓް 3" ޖަހާފައިވާ ލިޔުމުގައި
އިތުރު ކުރި މުއްދަތު އެގެން ނެތްކަމަށް ބުނެ އިސްތިއުނާފް ކުރާ ފަރާތުން ތަޙައްދީ ކޮށްފައިވަނީ ޤާނޫނީ
ގޮތުން ބުރަދަނެއްދެވޭފަދަ އަސާސެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށްނޫންކަން އެގެން އޮންނަކަމެވެ.
ބަޔާންވެދިޔަ ކަންކަން
ހުރުމާއިއެކު، ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު:
އެހެން
2016/Cv-C/1252 ޤަޟިއްޔާގައި ކުރައްވާފައިވާ ޙުކުމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން ބަދަލެއް ގެންނަންޖެހޭ
ޤާނޫނީ އެއްވެސް ހަމައެއްނެތެވެ.
ޙުކުމް:
ދެންފަހެ، އިސްވެ ބަޔާންވެދިޔަ ކަންކަން އެހެން ހުރުމާއެކު، ސިވިލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު:
2016/Cv-C/1252 ޤަޟިއްޔާގައި ކުރައްވާފައިވާ ޙުކުމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން ބަދަލެއް ގެންނަންޖެހޭ
ޤާނޫނީ އެއްވެސް ހަމައެއްނެތްކަމަށް ކަނޑައަޅައި މިމައްސަލަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ
އިއްތިފާޤުން ޙުކުމް ކޮށްފީމެވެ.
eem
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓް، އާބު އުޒު ހިނގުން، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ، ފޯން: 3325029 ، ފެކްސް 3316471
އީމެއިލް: [email protected] ދެން ސައިޓް www.highcourt.gov.mv