ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމްކޯޓްގް ނަންބަރު 2020/SC-A/30 ޤަޟިއްޔާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު
ވެ
ދިވެހިރާއްޖެ
2020/SC-A/30
މީގެ
ޝަރީޢަތް ނިމުނު ގޮތް
• ޤަޟިއްޔާ ނަންބަރު:
އިސްތިއުނާފު ކުރާ ފަރާތް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
، އިސްތިއުނާފު ރައްދުވާ ފަރާތް: ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު، އަލިވާގެ،
• މައްސަލައިގެ ބާވަތް: ޢަދުލު އިންސާފު ޤާއިމުކުރުމަށް ހުރަސް އެޅުން
• މައްސަލަ އައިގޮތް:
އިސްތިއުނާފު ކުރުމުގެ ހުއްދައަށް އެދި ހުށަހަޅާ ފޯމުން
• ހުށަހެޅުނު ތާރީޚު:
30 ޖަނަވަރީ 2020
ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވުނު ތާރީޚު: 26 ފެބްރުއަރީ 2020
• ނިމުނު ތާރީޚު:
16 އޮގަސްޓް 2020
• މައްސަލަބެވި ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލިސް:
ފަނޑިޔާރު މަޙާޒު ޢަލީ ޒާހިރު، ފަނޑިޔާރު ޑރ. އަޒްމިރާލްދާ ޒާހިރު، ފަނޑިޔާރު ޢާއިޝާ ޝުޖޫން
މުޙައްމަދު
އިސްތިއުނާފު ކުރެވުނު ޤަޟިއްޔާ
• ނަންބަރު.
ރަޖިސްޓްރީ ކުރެވުނު ތާރީޚު: 14 މާރޗް 2018
• ނިންމި ކޯޓު: ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓު • ނިމުނު ތާރީޚު: 13 ޖޫން 2013
2018/HC-A/387
0
0
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު | ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ | ދިވެހިރާއްޖެ
K
*
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male | Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv| ފެކްސް: 3008554
960 + :Fax | ފޯން: 3009990
960 + :fel
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 1
ފަނޑިޔާރު މަޙާޒު ޢަލީ ޒާހިރުގެ ރައުޔު (ފަނޑިޔާރު ޑރ. އަޒްމިރާލްދާ ޒާހިރު އަދި ފަނޑިޔާރު ޢާއިޝާ
ޝުޖޫން މުޙައްމަދު ތާއީދު ކުރައްވާފައި)
44
.1
މި މައްސަލައިގައި އިސްތިއުނާފު ރައްދުވާ، ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު (ދިވެހި ރައްޔިތެއްކަން އަންގައިދޭ ކާޑު
ނަންބަރު A055190) ގެ މައްޗަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ ފަރާތުން ޤާނޫނު ނަންބަރު
9/2014 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު) ގެ 530 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ (2) ވަނަ ނަންބަރާ
ޙަވާލާދީ، އެ މާއްދާގެ (ށ) ގެ ދަށުން ޢަދުލު އިންޞާފު ޤާއިމުކުރުމަށް ހުރަސް އެޅުމުގެ ކުށުގެ
ދަޢުވާ އުފުލިއެވެ. މި ދަޢުވާ އުފުލާފައިވަނީ 06 ފެބްރުއަރީ 2018 ދުވަހު 13:29 އެހައިކަށްހައިއިރު،
ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ތެރޭގައި ހުއްޓާ ޖިނާއީ ތުހުމަތުތަކެއްގައި ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ
ދަށަށް ގެންގޮސް ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ ފޯނު ދިނުމަށް އެދުމުން އެ ފޯނު ދީފައި ނުވާތީއެވެ.
06
.2
OXO.
ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ ފޯނު ދިނުމަށް ފުލުހުން އެދިފައިވަނީ ޤާނޫނީ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި އުފެދުނު
ސަރުކާރު ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ބަދަލު ކުރުމަށް އިތުރު ބަޔަކާ ގުޅިގެން މަސައްކަތްކޮށް، ޝަރީޢަތުގެ
ޙުކުމްތައް އެކި މީސްމީހުން ބޭނުންވާގޮތަށް ކުރުމަށްޓަކައި، އެ މީސްމީހުންގެ އަތުން ރިޝްވަތުގެ
ގޮތުގައި ފައިސާ ނަގައި، ފަނޑިޔާރުންގެ މަސައްކަތަށް ނުފޫޒު ފޯރުވައި، ޤާނޫނު ހިންގުމަށާއި،
ދައުލަތުގެ އެހެނިހެން މަސައްކަތްތައް ކުރުމަށް ހުރަސްއަޅާފައިވާ ކަމަށް ބުނެ، ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ
މައްޗަށް ތުހުމަތު ކުރެވުނު މައްސަލައާ ގުޅޭ ހެކި އެ ފޯނުގައި ހުންނާނޭ ކަމަށް ބެލެވޭތީއެވެ.
CCO
.3
2 20
ކްރިމިނަލް ކޯޓުން
މި މައްސަލަ ބަލާފައިވަނީ އެ ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2015/Cr
-
C/241
އިންނެވެ. އަދި އެ ކޯޓުން ދައުލަތުން ކުރި ދަޢުވާ ސާބިތުވާ ކަމަށް ކަނޑައަޅައި ކުށުގެ
ޢުޤޫބާތެއްގެ ގޮތުން ޤާނޫނު ނަންބަރު 9/2014 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު) ގެ 1002 ވަނަ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓްގެ ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | N[ale'| Republic of Maldives
k
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 2
މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން 01 އަހަރާއި 07 މަހާއި 06 ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު ޖަލަށް
ލުމަށް ނިންމާފައިވެއެވެ.
CO
.4
ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ މި ނިންމުން ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު
ކޮށްފައިވެއެވެ. އެ ކޯޓުން މި މައްސަލަ ބަލާފައިވަނީ އެ ކޯޓުގެ ނަންބަރު 387/HC
-
A/2018
ޤަޟިއްޔާއިންނެވެ.
¢¢ ¢
.5
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ ފަރާތުން ފާހަގަކުރި ކަންކަމުގެ މައްޗަށް ބަލައި، އެ
ކޯޓުން ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2018/Cr
-
C/241 ޤަޟިއްޔާގައި ކޮށްފައިވާ ޙުކުމް
ބާޠިލުކޮށްފައިވެއެވެ.
OX >
¢¢ ¢
OXOC
މިއީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 387/HC
-
A/2018 ޤަޟިއްޔާގެ ފާހަގަކުރެވުނު
ނުކުތާތަކުގެ 03 ވަނަ ނަންބަރުގެ (ނ) ގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން
ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމާމެދު ނިންމާފައިވާ ނިންމުމަކީ ޤާނޫނާ އެއްގޮތަށް ނިންމާފައިވާ
ނިންމުމެއް ނޫންކަމަށް ބުނެ ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ ފަރާތުން އެ ނުކުތާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު ކުރުމުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުން އެ ނުކުތާ ބަލައި
ކަނޑައެޅި ނިޔާއެވެ.
އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭ މައްސަލަ ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނިންމި ގޮތް
.1
.
ކްރިމިނަލް ކޯޓުން މި މައްސަލަ ބަލާފައިވަނީ އެ ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2018/Cr
-
C/241
ޤަޟިއްޔާއިންނެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020}'SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 3
.8
ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ މައްޗަށް އުފުލުނު ދަޢުވާއަށް އޭނާ އިންކާރު ކުރިއެވެ.
ވުމާއެކު،
މި ދަޢުވާ
ދަޢުވާ ސާބިތު ކުރުމަށްޓަކައި ދައުލަތުން ހެކި ހުށަހަޅާފައިވެއެވެ. މި ހެކިތަކުގެ ތެރޭގައި
ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގައިވާ ފަދައިން ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް
ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ދިނުމަށްޓަކައި ތިން ހެއްކަކު ދައުލަތުން ހުށަހަޅާފައިވެއެވެ.
.9
މި މައްސަލައާ ގުޅިގެން ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި ކުރިއަށް ގެންދިޔަ އިބްތިދާއީ އަޑުއެހުމުގައި ދައުލަތުގެ
ފަރާތުން ޝަރީޢަތުގެ ކުރިން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުންތަކުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި ދެ ހުށަހެޅުން
ހިމެނިފައިވެއެވެ.1
c &
9.1- ފުރަތަމަ ހުށަހެޅުމަކީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 119
ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ 05 ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ
ގޮތަށް ހެކިބަސް ނަގައިދިނުމަށް ދައުލަތުން އެދިފައިވާ ހެކިންގެ ހެކިބަސް ނެގުން އެ ފަދައިން
ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް އެދި ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުމެވެ.2
4
9.2- ދެވަނަ ހުށަހެޅުމަކީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 131
ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ހެކިންތަކުގެ ތެރެއިން ހެކިވެރިޔާއަށް
ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނަގައިދިނުމަށް ދައުލަތުން އެދިފައިވާ ހެކި ރައްކާތެރިކޮށް
ދިނުމަށްއެދި ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުމެވެ.
2
1 ސީނިއަރ ޕަބްލިކް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޢާއިޝަތު ރީޝާ 08 މެއި 2018 ގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ދީފައިވާ ބަޔާން.
މިއީ ޝަރީޢަތުގެ ކުރިން ހުށަހަޅަންޖެހޭ ހުށަހެޅުންތައް ބަޔާންކުރާ މާއްދާއެވެ. އަދި މި ނަންބަރުގައި އޮންނަނީ، "ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތް
ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުން."
ފަދައިންނެވެ.
މި އަކުރުގައި އޮންނަނީ،
ޤާނޫނުގެ 129 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ހާމަކުރަންޖެ
ރަންޖެހޭ ހެކި ހާމަ ނުކުރުމަށް ނުވަތަ ވަކި މިންވަރަކަށް
ހާމަކުރުން ފަސްކުރުމަށް އެދި ކޯޓަށް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ
ހު
ދައުލަތުން މި
3
HE
އާލާކުރުމަށް ނުވަތަ
ންނެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
*
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 4
10. މި ބުނެވިދިޔަ ދެ ހުށަހެޅުމާ ގުޅިގެން ކްރިމިނަލް ކޯޓުން މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރު އަންނަނިވި
ފަދައިން ނިންމާފައިވެއެވެ.
10.1- ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 119 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
ގެ 05 ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން ހެކިވެރިޔާއަށް ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް
ނަގައިދިނުމާމެދު ގޮތް ނިންމަމުން މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރު ނިންމާފައިވަނީ "މި
މައްސަލައިގައި ދައުލަތުން ސިއްރު ހެކިންގެ ގޮތުގައި ހުށަހަޅާފައިވާ ފަރާތްތަކުގެ މަޢުލޫމާތާއި،
އެ ފަރާތްތަކުގެ ބަޔާނާއި، އެ ފަރާތްތަކުގެ އައިޑެންޓިޓީ ހާމަވާ އެއްވެސް ލިޔުމެއް ދަޢުވާ
ލިބޭ ފަރާތަށް ދޫނުކުރާ ގޮތަށް ޝަރީޢަތުން ކަނޑައަޅަން." ފަދައިންނެވެ.4
4 ¢ ¢ 0
10.2- ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 131 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
ގެ ދަށުން ހެކި ރައްކާތެރިކުރުމުގެ އަމުރަކަށް އެދި ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުމާ ގުޅިގެން
މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރު ނިންމާފައިވަނީ، "ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 131 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން މި މައްސަލައިގައި ޝަރީޢަތުން
ޙުކުމެއް ކުރަންދެން ހެކި ރައްކާތެރިކުރުމަށް އަމުރު ކޮށްފިން. ހިސާބުން ޝަރީޢަތުގެ
ކުރިން ހުށަހަޅަންޖެހޭ އެންމެހައި ހުށަހެޅުން ނިމުނީ، ދެން އޮންނާނީ މި މައްސަލައިގެ
ޝަރީޢަތް ފެށުން." މި ފަދައިންނެވެ.
¢ ¢
5
Il. ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނަގައިދިނުމަށް އެދި ދައުލަތުން
ހުށަހެޅި ހެކިން ހިމެނޭ ގޮތުން ދައުލަތުން ޢަބްދުﷲ ސަޢީދާ ދެކޮޅަށް ހުށަހެޅި ހެކިން ޢަބްދު
4
5
ސީނިއަރ ޕަބްލިކް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޢާއިޝަތު ރީޝާ 29 މެއި 2018 ގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް ދީފައިވާ ބަޔާން.
(އތމ ލިޔެވިފައިވަނީ "އިސްވެ
އިސްވެ ބަޔާންކުރެވުނު މަޞްދަރު" އަށް ހަވާލާ ދިނުމަށެވެ.)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 5
¢ ¢ ¢
ސަޢީދާ ދެކޮޅަށް ހެކިބަސް ދީފައިވެއެވެ. އަދި ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ މައްޗަށް ހުށަހެޅިފައިވާ ދަޢުވާ
ސާބިތުވާ ކަމަށް ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނިންމާފައިވެއެވެ.
¢ ¢ ¢
¢ ¢ ¢ 0
12. ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ މައްޗަށް ކުށް ސާބިތުވާ ކަމަށް ކަނޑައަޅައި، ކުށުގެ ޢުޤޫބާތެއްގެ ގޮތުން ޤާނޫނު
ނަންބަރު 9/2014 (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތު) ގެ 1002 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން
01 އަހަރާއި 07 މަހާއި 06 ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު ޖަލަށް ލުމަށް ނިންމާފައިވެއެވެ.
އަދި ޢަބްދުﷲ ސަޢީދަށް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދީނީ ނަސޭޙަތް ދިނުމުގެ ހުއްދައާއި، ޤާނޫނީ ވަކީލެއްގެ
ހައިސިއްޔަތުން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ހުއްދަ ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ދޫކޮށްފަ
ން ދޫކޮށްފައިވާނަމަ،
ޙުކުމް ތަންފީޛުކޮށް ނިމުމުން އެ ހުއްދަތަކާމެދު ކަމާބެހޭ އިދާރާއިން ވަކި ގޮތެއް ކަނޑައަޅަންދެން
އެއިން އެއްވެސް ހުއްދައެއްގެ ދަށުން އެއްވެސް ޢަމަލެއް ނުކުރުމަށް ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ޢަބްދު
ސަޢީދުގެ މައްޗަށް އަމުރުކޮށްފައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން މި އަމުރުގެ ފާޢިލިއްޔަތު (Effectiveness)
ދެމެހެއްޓުމުގެ މަގުސަދަށްޓަކައި އެ ހުއްދަތައް ބާޠިލުވެއްޖެ ކަމުގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓުން
ކަނޑައަޅާފައިވެއެވެ.
¢ ¢ ¢3
އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭ މައްސަލަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން ނިންމި ގޮތް
13. ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2015/Cr-C/214 ޤަޟިއްޔާ އެ ކޯޓުން ނިންމާފައިވާ ގޮތާމެދު ހިތްހަމަ
ނުޖެހިގެން ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ ފަރާތުން އެ މައްސަލަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު
ކުރިއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން
މައްސަލަ ބަލާފައިވަނީ އެ ކޯޓުގެ ނަންބަރު
387/HC
-
A/2018 ޤަޟިއްޔާއިންނެވެ.
14. ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2015/Cr
-
C/241 ޤަޟިއްޔާ އެ ކޯޓުން ނިންމާފައިވާ ގޮތާމެދު
ހިތްހަމަ ނުޖެހިގެން ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި 09 (ނުވައެއް)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓްގެ ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | N[ale'| Republic of Maldives
x
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 6
ނުކުތާއެއް ފާހަގަ ކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި މި ނުކުތާތަކުގެ ތެރޭގައި، ޤާނޫނު ނަންބަރު 12/2016
(ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 147 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާއި 149 ވަނަ މާއްދާއާ ޚިލާފަށް މި
މައްސަލައިގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ހެކިބަސް ނަގައި މި މައްސަލަ އެ ކޯޓުން ނިންމާފައިވާ ކަމަށް
ބުނެ ހުށަހެޅި ނުކުތާ ހިމެނެއެވެ.
15. ބުނެވިދިޔަ ނުކުތާއާ ގުޅިގެން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން އަންނަނިވި ކަންކަން ފާހަގަ ކޮށްފައިވެއެވެ.
15.1- ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 163/HC
-
A/2013 ޤަޟިއްޔާގައި ޖިނާއީ ބޮޑެތި
ކުށްތަކުގެ ތުހުމަތުގައި ދަޢުވާކުރެވޭ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ހެކިބަސް ދޭ ހެކިންގެ ނަފްސަށް
ނުވަތަ މުދަލަށް ގެއްލުމެއް
ލިބިދާނެކަމުގެ އިޙްތިމާލު ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ފެންނަން
އޮވެފައި، އެ ހެކިންގެ ހެކިބަހަކީ މައްސަލައަށް މުހިންމު ހެކިބަހެއް ކަމުގައިވާނަމަ،
ޤިއްތަހަމާއި ހެކިވެރިޔާ އެކަކު އަނެކަކަށް ފެންނަ ގޮތުން އެއް ހާޒިރަކަށް ނުގެނެސް،
ހެކިބަސް އަދާކުރަނީ ކާކުކަން މުއްތަހަމަށް ނޭނގޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގިކަމުގައި ވީނަމަވެސް،
ޝަރީޢަތް އިންސާފުވެރިކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދެވިދާނެ ކަމަށް ފަނޑިޔާރަށް ފެންނަ
ޙާލަތުގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހުންގެ
ސިއްރު ކުރެވިދާނެ ކަމަށް
ކަނޑައަޅާފައިވާކަން.
22
ހ22222 ހ2
882142އ
¢ ¢¢ ¢
15.2- ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 364/HC-A/2018 ޤަޟިއްޔާގައި ސިއްރު ހެކިންގެ
ކިބައިގައި ހުރުން ލާޒިމުވާ ޝަރުޠުތަކާއި، ހެކިން ދޭ ހެކިބަހަކީ ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ
ހަމަތަކުން ޝަރީޢަތަށް ބަލައިގަނެވޭނެ ފަދަ ނަޒާހަތްތެރި ހެކިންގެ ފަރާތުން ނެގިފައިވާ
6 ޢަލީ ޙަމީދު މުޙައްމަދު ވ. ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 1
ހެކިބަހެއްކަން ޝަރީޢަތުގެ އަމިއްލަ އިސްނެގުމަށް އެކަން މައްސަލަ ބަލާ ފަނޑިޔާރު ކަށަވަރު
ކުރަންޖެހޭނެ ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާކަން.
15.3- ޢަބްދުﷲ ސަޢީދާ ދެކޮޅަށް މި މައްސަލައިގައި ހެކިބަސް ދީފައިވާ ހެކިންގެ ތެރެއިން ތިން
ހެކިންގެ ހެކިބަސް ނަގާފައިވަނީ އެއީ ކޮންބައެއްކަން ނޭނގޭ ގޮތަށް ކަމަށްވެފައި އެ
ފަރާތްތަކުގެ ނަޒާހަތްތެރިކަމާއި، ޢަދުލުވެރިކަމާއި، މި ނޫންވެސް ހެކިންގެ ކިބައިގައި
ހުންނަންޖެހޭ ޝަރުޠުތައް ޝަރީޢަތުން ކަށަވަރުކޮށްފައިވާ ގޮތެއް އެނގެން ނެތްކަން.
OCCO
29
OXO
އެ
15.4- ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 149 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
ގައިވާ ފަދައިން ހެކިން ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހަށް ޙާޟިރުނުކޮށް ހެކިބަސް ދެނީ ކާކުކަން
ނޭނގޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އިޚްތިޔާރު ފަނޑިޔާރަށް ލިބިގެންވަނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު
24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ގައި ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަންޖެހޭ ޙާލަތްތަކުގައި، އަދި
ޤާނޫނުގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހުން ޙިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރި ކުރެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް
ކަނޑައަޅާފައި އޮންނަންޖެހޭ ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށް ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު،
ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހުން ޙިމާޔަ
ރައްކާތެރި ކުރެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގޮތެއް ނުވަތަ ގޮތްތަކެއް
¢¢ ¢ e
ނެތްކަން އެ ޤާނޫނަށް ބެލުމުން އެނގެން އޮންނަކަން.
16. މަތީގައި ބުނެވިދިޔަ ކަންކަން ފާހަގަ ކުރުމަށްފަހު، ޢަބްދުﷲ ސަޢީދާ ދެކޮޅަށް ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް
ހުށަހެޅުނު މައްސަލައިގައި ހެކިބަސް ދެނީ ކާކުކަން ނޭނގޭ ގޮތަށް ސިއްރު ހެކީންގެ ގޮތުގައި ތިން
ހެކީންގެ ހެކިބަސް ނަގާފައިވަނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 149
ވަނަ މާއްދާގައިވާ އިޖުރާއަތާ އެއްގޮތަށް ކަމުގައި ބެލެވެން ނެތްކަމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން
މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.
OX OC
¢ ¢ ¢
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
k
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
202/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 8
17. ޢަބްދުﷲ ސަޢީދުގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގައި ފާހަގަކުރި ކަންކަމަށް ބަލައި، އިސްތިއުނާފު
ކުރެވޭ މި މައްސަލައިގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2018/Cr
-
C/241 ޤަޟިއްޔާއިން ކޮށްފައިވާ
ޙުކުމް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން މި މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ އިއްތިފާޤުން ބާޠިލުކޮށްފައިވެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު ކޮށްފައިވާ ނުކުތާއާއި އެ ނުކުތާއަށް ދީފައިވާ ރައްދު
18. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 387/HC
-
A/2018 ޤަޟިއްޔާ އެ ކޯޓުން ނިންމި ގޮތް ޤާނޫނާ
ޚިލާފުކަމަށް ބުނެ ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި
ވާހަކަ ދައްކާފައިވަނީ އެންމެ ނުކުތާއަކާ މެދުގައެވެ. އެ ނުކުތާއަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު
387/HC-A/2018 ޤަޟިއްޔާ ނިންމުމުގައި އެ ޤަޟިއްޔާގެ ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ 03 ވަނަ
ނަންބަރުގެ (ނ) ގައި، ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2018/Cr
-
C/241 ޤަޟިއްޔާގައި ސިއްރު
ހެކިންގެ ހެކިބަސް ނަގާފައިވަނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 149
ވަނަ މާއްދާގައިވާ އިޖުރާއަތާ އެއްގޮތަށް ކަމުގައި ބެލެވެން ނެތްކަމަށް ނިންމާފައިވާ ނިންމުމަކީ ޤާނޫނާ
ޚިލާފު ނިންމުމެއް ކަމަށް ދެކޭ ކަމަށް ބުނެ ފާހަގަ ކުރި ނުކުތާއެ
¢ ¢
19. މަތީގައި ބުނެވިދިޔަ ނުކުތާ ތަފުސީލު ކުރަމުން ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ ފަރާތުން
OX
އަންނަނިވި ކަންކަން ފާހަގަކޮށްފައި ވެއެވެ.
19.1- ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 2 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ)
ގައި، އެ ޤާނޫނުގެ މަޤްޞަދުތަކުގެ ތެރޭގައި، "ޖިނާއީ މައްސަލަތަކުގެ ޝަރީޢަތްތައް
ވީހާވެސް އިންޞާފުވެރިކޮށް، އަދި އެކަށީގެންވާ އަވަސް މިނެއްގައި ހިންގުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ
އުސޫލުތައް ކަނޑައެޅުން" ހިމަނާފައިވާއިރު، އެ މަޤްޞަދު ޙާޞިލު ކުރުމަށްޓަކައި، އެ
OX
ޤާނޫނުގައި ސިއްރު ހެކިންގެ ހެކިބަސް ނެގުމާ ގުޅޭ އިޖުރާއަތު އެ ޤާނޫނުގެ 14 ވަނަ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
*
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
202/'SC-A/3]
ޞަފުޙާ 43 ގެ 9
147
ބާބުގައާއި، 119 ވަނަ މާއްދާއާއި 131 ވަނަ މާއްދާއާއި 134 ވަނަ މާއްދާއާއި
ވަނަ މާއްދާއާއި 149 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންވެފައިވާކަން.
19.2- ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 119 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
ގެ 5 ވަނަ ނަންބަރުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދައިން ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު
2018/Cr
-
C/241 ޤަޟިއްޔާއާ ގުޅިގެން 08 މޭ 2018 ދުވަހު ބޭއްވުނު އިބްތިދާއީ
އަޑުއެހުމުގައި، ޝަރީޢަތުގެ ކުރިން ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުމެއްގެ ގޮތުގައި އެ މައްސަލައިގައި
ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ހެކިންގެ ތެރެއިން 03 ހެކިންގެ ހެކިބަސް، ސިއްރު ކޮށްގެން
ނަގައިދިނުމަށް އެދި ހުށަހަޅާފައިވާނެ ކަމާއި، އެ ހުށަހެޅުމާ ގުޅިގެން، 29 މޭ 2018 ދުވަހު
ބޭއްވުނު އަޑުއެހުމުގައި، އެ ހެކިންގެ ހެކިބަސް ސިއްރުން ނެގުމުގެ އަމުރެއް ކްރިމިނަލް
ކޯޓުން ނެރެފައިވާކަން.
19.3- ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 131 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ)
ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ސަބަބުތަކަށްޓަކައި ހެކި ހާމަކުރުމަކީ އިންޞާފުވެރިގޮތް ކަމަށް
ނުފެންނަނަމަ، ހެކި ހާމަ ނުކުރުމަށް ނުވަތަ ހާމަކުރުން ފަސްކުރުމަށް، ނުވަތަ ކަނޑައެޅޭ
ވަކި ޝަރުޠުތަކެއްގެ މަތިން ހާމަކުރުމަށް އެންގުމުގެ އިޚްތިޔާރު ކޯޓަށް ލިބި ދީފައިވާއިރު،
މި އިޚްތިޔާރުތަކުގެ ބޭނުން ހިފައި ހެކި ހާމަކުރުމާމެދު ވަގުތީ އަމުރަކާއި ދާއިމީ އަމުރެއް
އިޚްތިޔާރު، އެ މައްސަލަ ބަލާ ފަނޑިޔާރަށް ލިބިގެންވާކަން، އެ މާއްދާއަށް ބެލުމުން
· 3 2 4
ރީ
އެނގޭކަން.
19.4- ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2015/Cr
-
C/241 ޤަޟިއްޔާއާ ގުޅިގެން 08 މޭ 2018
ދުވަހު ބޭއްވުނު ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި، ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 131 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގެ 1 އަދި 3 ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
k
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
202/SC-A/3
ޞަފުޙާ 43 ގެ 10
ހެކި ހާމަނުކުރުމަށް ދައުލަތުގެ ފަރާތުން އެދިފައިވާނެކަމާއި، އެކަމާ ގުޅިގެން ހެކި ރައްކާތެރި
ކުރުމުގެ އަމުރެއް ނެރެފައިވާކަން.
19.5- ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 126 ވަނަ މާއްދާގައި "މި
ޤާނޫނުގެ ދަށުން ނުވަތަ ކޯޓުގެ އަމުރަކުން އެހެން ގޮތަކަށް ކަނޑަނާޅާހާ ހިނދަކު، މި
މާއްދާގެ ދަށުން ނަގާ ހެކިބަސް ނަގަންވާނީ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ހެކިބަސް ނެގުމުގައި
CO
ޢަމަލުކުރުމަށް މި ޤާ
މި ޤާނޫނުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން ކަމަށެވެ."
މި ފަދައިން ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، މި މައްސަލައިގައި ހެކިބަސް ނަގާފައިވާ ގޮތް،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުން ތަކުލީފު ކޮށްފައި އޮތީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު 12/2016
(ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 149 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ނެގުނު ހެކިބަހެއްގެ
ގޮތުގައިކަން. ނަމަވެސް، މި މައްސަލައިގައި ދައުލަތުން، ޝަރީޢަތް ފެށުމުގެ ކުރިން،
ޝަރީޢަތުގެ ކުރިން ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުމެއްގެ ގޮތުގައި، ސިއްރު ހެކި ނެގުމަށް އެދި ހުށަހެޅި
ހުށަހެޅުމާ ގުޅިގެން، މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރު ބަލަންޖެހޭ ކަންތައްތަކަށް ބެލުމަށްފަހު، އަދި
އެކަމުގެ މައްޗަށް ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ފުރުޞަތު ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތަށްވެސް ލިބިދިނުމަށްފަހު،
ހެކި ރައްކާތެރިކުރުމުގެ އަމުރެއް ނެރެފައިވާއިރު، މި ޙާލަތުގައި، މި މައްސަލައިގައި ތަޠުބީޤް
ކޮށްފައިވަނީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 126 ވަނަ
ޤައްދާގައި އޮތް ގޮތަށް، ކޯޓު އަމުރަކުން އެހެން ގޮތަކަށް ކަނޑައަޅައިގެންކަން ސާފުކޮށް
އެނގޭކަމާއި، އެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި އޮތީ، އެފަދަ އަމުރެއް ނެތްނަމަ
ހހ22 2
0
2
cޑ
20 8
ޢަމަލުކުރަންޖެހޭ ޢާންމު އުޞޫލުގެ ވާހަކަކަން.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
202/SC-A/3]
ޞަފުޙާ 43 ގެ 11
19.6"ސިއްރު ހެކިންގެ ހެކިބަސް ނެގުމަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޝަރުޢީ ނިޒާމު ބަލައިގެންފައިވާ ޖާއިޒު
ކަމެއްކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 163/HC
-
A/2013 ޤަޟިއްޔާއާއި7، އެ
ނަންބަރު HC
-
A286/2015
8
8
އެ ކޯޓުގެ ނަންބަރު
178/HC
-
A/2018 ޤަޟިއްޔާއާއި، އެ ކޯޓުގެ ނަންބަރު 312/HC
-
A/2018
ޤަޟިއްޔާއިން10 އެނގޭކަން.
UCCO
19.7- އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 387/HC
-
A/2018 ޤަޟިއްޔާގެ
ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ 3 ވަނަ ނަންބަރުގެ (ނ) ގައި، "ހެކިބަސް ދެނީ ކާކުކަން
ކުށުގެ ތުހުމަތުގައިވާ މީހާއަށް ދެނެގަނެވޭނެ ގޮތެއް ނެތީތީ ހެކިންގެ ކިބައިގައި ހުރުން
ލާޒިމްވާ ޝަރުތުތަކާއި، ހެކިން ދޭ ހެކިބަހަކީ ޝަރުޢީ އަދި ޤާނޫނީ ހަމަތަކުން ޝަރީޢަތަށް
ބަލައިގަނެވޭނެ ފަދަ ޢަދުލުވެރި ހެކިންގެ ފަރާތުން ނެގޭ ހެކިބަހެއްކަން ޝަރީޢަތުން ކަށަވަރު
ރަންޖެހޭނެ ކަމާއި، މިކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް ކަށަވަރު ކުރެވޭނީ ކުށުގެ ތުހުމަތުގައިވާ
މީހާއަށް އޭނާއާ ދެކޮޅަށް ހެކިބަސް ދެނީ ކާކުކަން އެނގި އެ ދެ ފަރާތުގެ މެދުގައިވާ
ވިޔަފާރީގެ ނުވަތަ ޢާއިލީ ނުވަތަ ޙަސަދަވެރިކަމާއި ރުޅިވެރިކަން ފަދަ ޙާލަތްތަކާއި ގުޅުންތައް
ވާނަމަ އެކަން ޝަރީޢަތަށް ހާމަކުރުމުގެ ފުރުޞަތު މުއްތަހަމަށް ލިބިދީގެންކަމީ ޢާންމު
ވިސްނުމަކުން ވިސްނާލުމުންވެސް އެނގެން އޮތް ހަމައެއްކަމާއި، ނަމަވެސް
މި
މައްސަލައިގައި ޢަބްދުﷲ ސަޢީދާ ދެކޮޅަށް ހެކިބަސް ދޭންތިބި ހެކިންގެ ތެރެއިން ތިން
ހެކިންގެ ހެކިބަސް ނަގާފައިވަނީ އެއީ ކޮންބައެއްކަން ނޭނގޭ ގޮތަށް ކަމަށްވެފައި، އެ
ފަރާތްތަކުގެ ނަޒާހާތްތެރިކަމާއި، ޢަދުލުވެރިކަމާއި، މިނޫންވެސް ހެކިންގެ ކިބައިގައި
ޢަލީ އާރިސް ޝަމީމް ވ. ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު ވ. ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
10 މައުމޫނު ޢަބްދުލްޤައްޔޫމު ވ. ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް
9
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
k
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 12
CC
ހުންނަންޖެހޭ ޝަރުޠުތައް ޝަރީޢަތުން ކަށަވަރު ކޮށްފައިވާކަން އެނގެންނެތް" ކަމަށް ބަޔާން
ކޮށްފައިވާއިރު، ސިއްރު ހެކިން ހުށަހަޅާ ޙާލަތުގައި، ހެކިންނަކީ ކޮން ބައެއްކަމާއި، އެ
ހެކިންނާ ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތާ އޮތް ގުޅުމާއި، މިކަންކަން ކަށަވަރު ކުރުމުގެ ނިޒާމަކީ
ޤާނޫނުގައި ކަނޑައަޅައިފައިވާ ނިޒާމެއްކަން (ހެކި ރައްކާތެރިކުރުމުގެ އަމުރާއި، ހެކި
ހާމަކުރުމުގެ އުޞޫލުތަކުގެ ގޮތުގައި މި ޤާނޫނުގައި ކަނޑައަޅައިފައިވާ އުޞޫލުތައް) މި
ޤާނޫނު އެއްކޮށް ބަލައި ކިޔުމުން އެނގޭކަމާއި، ވުމާއެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ
ފަނޑިޔާރުން ފާހަގަ ކުރެއްވި ކަންކަން، ޤާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ދަށު ކޯޓު މަރުޙަލާގައި
ބެލިފައިވާކަން ޔަޤީންވާކަން.
4
OXO
4cc
¢ ¢¢ e /
OXO
19.8- ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި،
ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާދީފައިވަނީ އެ ޤާނޫނާއެކު،
މަޖިލީހުން ފާސްކޮށް ޢަމަލު ކުރުމުގެ މަޤުޞަދުގައި ކަމާއި،
ނަމަވެސް ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައި ނުވާކަމާއި، އަދި
ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް އިޞްލާޙެއްވެސް ގެނެސްފައި ނުވާކަން.
ޑިޓީޗާބެހޭ ޤާނޫނެއް ރައްޔިތުންގެ
ox o
O COCO
8 ¢ ¢
19.9- ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ހެކިބަސް ދޭ މީހުންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދެވޭ ގޮތަށް
ހެކިބަސް ނަގައިދިނުމަށް އެދެނީ ގެވެށިއަނިޔާއާއި، ކުޑަކުދިންނަށް ޖިންސީ ގޯނާ ކުރުމުގެ
މައްސަލަތަކާއި، ޤާނޫނުއަސާސީގެ 131 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް
ޢަމަލުކުރުމަށް ބަންޑާރަނައިބު ކަނޑައަޅާފައިވާ މައިގަނޑު ސިޔާސަތުގެ ދަށުން އެފަދައިން
ހެކިބަސް ނެގުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މައްސަލަތަކުގައި އެކަނިކަން.
19.10-ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދީގެން ހެކިބަސް ވަކި ގޮތަކަށް ނަގައިދިނުމަށް
އެދޭ ޙާލަތުގައި އެކަމާމެދު ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ފުރުސަތު ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތަށް ލިބޭނެ ކަމާއި،
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 13
އެކަން ކުރަނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ ދަށުން
ޝަރީޢަތް ފެށުމުގެ ކުރިން ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުންތައް ހުށަހެޅުމުގެ މަރުޙަލާގައިކަން.
¢ ¢ 2
20. ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ ފަރާތުން މި މައްސަލަ އިސްތިއުނާފު ކުރަމުން ހުށަހެޅި ނުކުތާއާ
ގުޅިގެން ޖަވާބުދާރީވުމަށް މި މައްސަލައިގެ އިސްތިއުނާފު ރައްދުވާ ފަރާތަށް އެރުވުނު ފުރުސަތުގައި
ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ ފަރާތުން ހުށަހެޅި ނުކުތާއާއި، އެ ނުކުތާ ތަފުސީލު ކުރަމުން ހުށަހަޅާފައިވާ
ކަންކަމާގުޅޭ ގޮތުން އިސްތިއުނާފު ރައްދުވާ ފަރާތުން ވާހަކަ ދައްކާފައިނުވެއެވެ. ނަމަވެސް، ސިއްރު
ހެކިބަހާ ގުޅޭ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުން ފާހަގަކޮށްފައިވާ ކަންކަމަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ހައިކޯޓުން ނިންމާފައިވާ ޤަޟިއްޔާގެ ރޭޝިއޯ ޑެސިޑެންޑީގެ (Ratio decideindi) ނުކުތާއެއްގެ
ގޮތުގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ ނުކުތާއެއް ނޫންކަމާއި، އެ ނުކުތާއަކީ އޮބިޓަރ ޑިކްޓަމް (Obiter dictum)
ގެ ނުކުތާއެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ ނުކުތާއެއް ކަމަށް އިސްތިއުނާފު ރައްދުވާ ފަރާތުން
ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.
ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ކުރިމަތީގައި އޮތް ސުވާލު
OX
21. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 387/HC
-
A/2018 ޤަޟިއްޔާގެ ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ
03 ވަނަ ނަންބަރުގެ (ނ) ގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމާމެދު
ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ ފަރާތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ
މަށް ބަލާއިރު، ޝަރީޢަތުގެ ކުރިމަތީގައި އޮތް ސުވާލަކީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 149 ވަނަ މާއްދާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން މާނަކޮށްފައިވާ ގޮތުންނާއި، އެ
މާއްދާ ޤާނޫނުގައި ލިޔެވިފައި އޮތް ގޮތުން އެ ޤާނޫނުގެ ދަށުން ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ
ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގިދާނެކަން ނުވަތަ ނޫންކަމެވެ.
ކަންކަމަށް
83
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | N[ale'| Republic of Maldives
k
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 14
.22
މި ސުވާލުގެ ޖަވާބު ހޯދުމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 387/HC-A/2018 ޤަޟިއްޔާގެ
ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ 03 ވަނަ ނަންބަރުގެ (ނ) ގައި، ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ
ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމާމެދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުން ނިންމި ގޮތް
ޤާނޫނާ ޚިލާފުކަމަށް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުން ދެކޭ ކަންކަމުގެ ތެރެއިން ޤާނޫނު ނަންބަރު
12/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ މަޤުޞަދަށާއި، އެ ޤާނޫނުގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް
ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބި ދިނުމަށްޓަކައި ޖިނާއީ ޢަދުލުގެ ނިޒާމުގެ އެކި މަރުޙަލާތަކުގައި
ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތް ބަޔާން ކޮށްފައިވާ އުސޫލުތަކަށާއި، އެ ޤާނޫނުގައި، ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76
(ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާ ދީފައިވާ ޙަވާލާ ދިނުންތަކާއި، މި ފަދައިން ޙަވާލާ ދިނުމުގައި
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ގޯހެއް ހެދިފައިވާނަމަ އެ ގޯހަކީ ކޮބައިކަމާއި، އެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން މާނަކޮށްދީފައިވާ ގޮތުން ނުކުންނާނެ ކަމަށް ފެންނަ ނަތީޖާތަކާއި، އެ
ޤާނޫނު މާނަކުރުމުގެ
ތެރެއިން ފަރުވާއެއް ލިބިދާނެކަން ނުވަތަ ނޫންކަމުގެ މައްޗަށް ބަލަން
/ 0 / ތތ
މާއެއަށް
2 ހ222 4
¢ ¢ ¢ ¢
ޖެހެއެވެ.
ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުން ޙަވާލާ ދީފައިވާ ޤާނޫނުގެ މާއްދާތައް
23. އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭ މައްސަލަ ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ނިންމާފައިވަނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 12/2016
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް
ބަޔާންކޮށްފައިވާ އުސޫލުތަކާ އެއްގޮތަށް ކަމަށާއި، ނުކުތާގައި
ގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން
ނިންމަވާފައިވާ ނިންމުން ރަނގަޅު ނޫންކަން ސާބިތުކޮށްދިނުމުގެ ގޮތުން ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ
ތަފާތު އެކި މާއްދާތަކަށް ޙަވާލާ ދީފައިވެއެވެ. ތިރީގައި
އެ މާއްދާތަކުގެ ތަފުސީލެވެ.
ބަޔާންކުރަނީ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 15
23.1- ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ މަޤުޞަދުތައް
t
23.1.1- ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި
¢ ¢¢ ¢
ރައްކާތެރިކަން ލިބި ދެވޭނެ އުސޫލުތައް ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގައި ހިމެނިފައިވަނީ އެ ޤާނޫނުގެ މަޤުޞަދުތަކުގެ ތެރެއިން
އެ ޤާނޫނުގެ 02 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައިވާ މަޤުޞަދު ޙާސިލު ކުރުމުގެ ގޮތުންނެވެ.
23.1.2- ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުން ޙަވާލާދޭ ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 02 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި އޮތީ "ޖިނާއީ މައްސަލަތަކުގެ
ޝަރީޢަތްތައް ވީހާވެސް އިންޞާފުވެރިކޮށް، އަދި އެކަށީގެންވާ އަވަސް މިނެއްގައި
ހިންގުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ
އުސޫލުތައް ކަނޑައެޅުމެވެ." މި ފަދައިންނެވެ.
¢ ¢ ¢ ¢
23.1.3- ބުނެވިދިޔަ މަޤުޞަދު ޤާނޫނުގައި ހިމެނިފައިވަނީ މުހިންމު ދެ ކަމަކަށް
އަހައްމިއްޔަތުކަން ދީގެންކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ފުރަތަމަ ކަމަކީ، ވީހާވެސް
އިންސާފުވެރިކޮށް ޝަރީޢަތް ކުރުމުގެ އުސޫލުތައް އެކަށައެޅުމެވެ. ދެވަނަ ކަމަކީ،
22 0ހ
އެކަށީގެންވާ އަވަސްމިނެއްގައި ޝަރީޢަތްތައް ހިންގުމަށް
ވާ
2
22 ތ 8
އެސްތިއ
އެކަށައެޅުމެވެ.
23.2. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 79 ވަނަ މާއްދާ
23.2.1-( މާއްދާގައި އޮންނަނީ، "ޖިނާއީ މައްސަލައެއްގައި ހެކިބަސް ދޭންހުރި މީހެއްގެ
ފުރާނައަށް
އަށް ނުވަތަ މުދަލަށް ނުވަތަ ޢާއިލާއަށް ގެއްލުންދީފާނެ
ންދީފާނެކަމުގެ އިންޒާރު ނުވަތަ
މަޢުލޫމާތު ލިބިފައިވާނަމަ، ހެކިބަސް ދޭންހުރި މީހަކީ
މަޢުލޫމާތު ޤާނޫނު ތަންފީޛުކުރާ އިދާރާއިން ސިއްރުކުރަން
29ށ2 4ހ (0x
ކުކުނ އމރކނ އނއވެ
ދ ¢ ¢ ¢ ¢
ހއ49
އަދި ދަޢުވާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
ا
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel
ވެރީ
2020/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 16
އުފުލުމަށްޓަކައި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް އެފަދަ މައްސަލަތައް
ފޮނުވާއިރު، ހެކިބަސް ދޭންހުރި މީހާގެ މަޢުލޫމާތު ހިމެނޭ ލިޔުންތައް ފޮނުވަންވާނީ
ސިއްރު ލިޔުންތަކެއްގެ ގޮތުގައެވެ." މި ފަދައިންނެވެ.
23.2.2- މި މާއްދާއަކީ ހެކިބަސް ދޭންހުރި މީހެއްގެ ފުރާނައަށް ނުވަތަ މުދަލަށް ނުވަތަ
ޢާއިލާއަށް ގެއްލުން ދީފާނެކަމުގެ އިންޒާރު ތަޙްޤީޤު އިދާރާއަށް ލިބޭ ޙާލަތުގައި އެ
މީހާގެ މަޢުލޫމާތާމެދު ޤާނޫނު ތަންފީޛުކުރާ އިދާރާތަކުން ޢަމަލުކުރަންޖެހޭ އުސޫލު
ބަޔާންކުރާ މާއްދާއެވެ. މި މާއްދާގެ ދަށުން ތަންފީޛު އިދާރާތަކުން އެފަދަ މަޢުލޫމާތު
ސިއްރުކުރުމާއެކު، ދަޢުވާ ކުރުމަށްޓަކައި އެ މައްސަލަތަކުގެ ލިޔުންތައް
ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ފޮނުވާއިރު ސިއްރު ލިޔުންތަކެއްގެ ގޮތުގައި އެ
ލިޔުންތައް ފޮނުވުން ލާޒިމްވެއެވެ.
COCO
¢ ¢ ¢ 2
23.3. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 53 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ)
23.3.1- ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 83 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންވެފައިވަނީ ޖިނާއީ
މައްސަލައެއްގެ ދަޢުވާ ކޯޓަށް ހުށަހަޅާއިރު ޢަމަލު ކުރަންޖެހޭ އުސޫލުތަކެވެ. މި
ގޮތުން ދަޢުވާ ހުށަހަޅާއިރު، ޢާންމު އުސޫލެއްގެ ގޮތުން އެ ދަޢުވާއާއެކު ދަޢުވާ
ސާބިތު ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ހެކި ހުށަހެޅުން މި މާއްދާ ލާޒިމު ކުރެއެވެ.
402c
¢ ¢ ¢ ;
¢¢ ¢
23.3.2-މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި އޮތީ، "ދައުލަތުން ދަޢުވާއެއް ސާބިތުކުރަން ހުށަހަޅާ ހެކީގެ
ތެރޭގައި ޝަފަހީ ހެކި ހިމެނޭނަމަ، ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތްދިނުމަށް އެދޭ
ޙާލަތުގައި މެނުވީ، އެ ހެކިބަސް ދޭ މީހާ ނުވަތަ މީހުންގެ ތަފްޞީލު ދަޢުވާ ފޯމުގައި
It CCCouc
¢ ¢ e
ދިވާންއެވެ.
މި ފަދައިންނެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
k
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020}'SC-A/3]
ޞަފުޙާ 43 ގެ 17
23.3.3- މަތީގައި ބުނެވިދިޔަ އަކުރުގައި ބަޔާންވެފައި އެވަނީ ދަޢުވާއާއެކު ހެކީގެ ތަފުސީލު
ކޯޓާ ހިއްސާކުރުމުގެ ޢާންމު އުސޫލުގެ އިސްތިސްނާއެކެވެ. މި އިސްތިސްނާގެ ދަށުން
ދައުލަތުން ދަޢުވާއެއް ސާބިތުކުރަން ހުށަހަޅާ ހެކީގެ ތެރޭގައި ޝަފަހީ ހެކި
ހިމެނޭނަމަ، ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތްދިނުމަށް އެދޭ ޙާލަތުގައި، އެ ހެކިބަސް
.މީހާ ނުވަތަ މީހުންގެ ތަފްޞީލު ދަޢުވާ ފޯމުގައި ހިމަނައިގެން ނުވާނެއެވެ.
23.4. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 119 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ 05 ވަނަ ނަންބަރު
ހުށަހެޅުންތައް ހުށްށް
23.4.1- މި މާއްދާއަކީ ޝަރީޢަތް ފެށުމުގެ ކުރިން ހުށަހެޅޭނެ ހުށަހެޅުންތަކަކީ ކޮބައިކަމާއި،
ހުށަހެޅުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެ އުސޫލުތައް ބަޔާންކުރާ މާއްދާއެވެ. މި
މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ހިމެނިފައިވާ ނަންބަރުތަކުގައިވަނީ
އިވަނީ މިފަދަ ހުށަހެޅުންތައް
ލިސްޓްކުރެވިފައެވެ. އަދި (ހ) ގެ 05 ވަނަ ނަންބަރުގައި ވަނީ، "ހެކިބަސް ދޭ
މީހާއަށް ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުން" މަކީ ޝަރީޢަތް ފެށުމުގެ ކުރިން
ހުށަހަޅަންޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައެވެ.
23.5. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 126 ވަނަ މާއްދާ
23.5.1- ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 16 ވަނަ މާއްދާ ހިމެނިފައިވަނީ އެ ޤާނޫނުގެ 15
ވަނަ ބާބުގައެވެ. އެ ހެކިބަހުގެ ގޮތުގައި ފަހުން ބޭނުން ކުރުމަށް ބަޔާން
ބަބަކީ
ނެގުމުގެ އުސޫލުތައް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ބާބެވެ.
-23.5.2
2- ޖިނާއީ އިޖުރާ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 126 ވަނަ މާއްދާއަށް ބަލާއިރު، އެ މާއްދާގައި ވަނީ،
"މި ޤާނޫނުގެ ދަށުން ނުވަތަ ކޯޓުގެ އަމުރަކުން
އެހެން ގޮތަކަށް ކަނޑަނާޅާހައި
ހިނދަކު، މި މާއްދާގެ ދަށުން ނަގާ ހެކިބަސް ނަގަންވާނީ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | N[ale'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
ވެރީ
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 18
FOX OC
އއ 03ވ
ހެކިބަސް ނެގުމުގައި ޢަމަލުކުރުމަށް ޤާނޫނުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުތަކާ
ގޮތުގެމަތިންނެވެ. އަދި މި ޤާނޫނުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އުސޫލުތަކާ
ގޮތުގެމަތިން އެ ހެކީންނާ ސުވާލުކުރުމުގެ ފުރުޞަތު، މައްސަލައިގައި
ހިމެނޭ ފަރާތްތަކަށް ލިބިގެންވެއެވެ." މި ފަދައިންނެވެ.
OXOC
2
އއގނވެ
¢ ¢ ¢ ¢ ¢
23.5.3- ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 120 ވަނަ މާއްދާއާ ގުޅިގެން އިސްތިއުނާފު ކުރާ
ފަރާތުން ފާހަގަކޮށްފައިވަނީ، އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭ މި މައްސަލަ ކްރިމިނަލް ކޯޓުން
ނިންމިއިރު، ޝަރީޢަތް ފެށުމުގެ ކުރިން ހެކިބަސް ދޭ މީހުންނަށް ހިމާޔަތް
ލިބިދެވޭނެހެން ބައެއް ހެކިންގެ ހެކިބަސް ނަގައިދިނުމަށް ދައުލަތުން ހުށަހެޅި
ހުށަހެޅުމާމެދު ގޮތް ނިންމައި، ހެކި ރައްކާކުރުމުގެ އަމުރު ނެރެދިނުމުގައި
ތަޠުބީޤުކޮށްފައިވަނީ މި މާއްދާކަމަށެވެ.
23.5.4- މި ބަޔާންކުރި ފަދައިން އިސްތިއުނާފުކުރާ ފަރާތުން ހުށަހެޅި ނަމަވެސް، ޝަރީޢަތުގެ
ކުރިން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުންތަކާމެދު ގޮތް ކަނޑައެޅުމުގައި ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ
ޤާނޫނުގެ 12 ވަނަ މާއްދާ ތަޠުބީޤު ކުރިކަން ހުށަހެޅިފައިވާ ލިޔުންތަކުން އެނގެން
"] ] ¢ ¢ ¢
23.5.5- ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 126 ވަނަ މާއްދާއަކީ، ހެކި ބަހުގެ ގޮތުގައި ފަހުން
ބޭނުން ކުރުމަށް ހެކިބަސް ނަގާނެ ގޮތް ބަޔާން ކޮށްފައިވާ މާއްދާއެވެ. ވުމާއެކު ދީ
ޚާއްޞަ ޙާލަތެއްގައި
ބޭނުންކުރެވޭނެ މާއްދާއެކެވެ. މިކަން އެނގިގެން ދަނީ އެ
މާއްދާގެ ނައްޞުގައި ޙަވާލާ ދީފައިވާ އަމުރަކީ ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 123
[[" ޔޫ.
ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2015/Cr
-
C/241 ޤަޟިއްޔާގެ ފާހަގަ ކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ 35 ވަނަ ނަންބަރުގައި ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ޝަރީއަތް
ފެނުމުގެ ކުރިން ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުންތަކުގެ ތަފުސީލުގައްޔާއި، މި ޤަޟިއްޔާގައި ދައުލަތުގެ ވަކީލުންގެ ބަޔާންތަކުން މިކަން އެނގެން ނެތެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
+
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
ވެރީ
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 19
ވަނަ މާއްދާގެ (ރ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އަމުރު ކަމުގައިވާތީއާއި، ޢާންމު ޙާލަތުގައި
ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އުސޫލު ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 147 ވަނަ މާއްދާގައި
OXO
ތަފުސީލުކޮށް ބަޔާންކޮށްފައި
ex ހ 22x
2
4
2
އަންނަ އނމނނވ.
23.6. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 131 ވަނަ މާއްދާ އާއި 134 ވަނަ މާއްދާ
23.6.1- ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 131 ވަނަ މާއްދާއަކީ ޝަރީޢަތް ފެށުމުގެ ކުރިން
ދައުލަތުން ހެކި ރައްކާތެރިކުރުމަށް ހުށަހެޅުމާއި، ހެކި ރައްކާތެރި ކުރުމުގެ އަމުރު
ނެރުމުގައި ކޯޓުން ޢަމަލު ކުރާނެ އުސޫލުތަކާއި ރިޢާޔަތްކުރަންޖެހޭ ކަންކަން
ބަޔާންކުރާ މާއްދާއެވެ. އަދި މިފަދައިން ދަޢުވާ ލިބޭ ފަރާތުން ހުށަހަޅާ
ހުށަހެޅުންތަކާއި،
ންތަކާއި، އެ ހުށަހެޅުންތަކާމެދު ގޮތް ނިންމުމުގައި ބަލަންޖެހޭ އިޖުރާއަތު
ބަޔާންވެފައިވަނީ 134 ވަނަ މާއްދާގައެވެ.
23.6.2- އިސްތިއުނާފު މި ކުރެވޭ މައްސަލައާ ގުޅިގެން ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި މި މައްސަލަ
ހިނގަމުންދިޔައިރު، ޝަރީޢަތުގެ ކުރިން ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުމެއްގެ ގޮތުން މި މާއްދާގެ
ދަށުން ދައުލަތުން ހެކި ރައްކާތެރި ކުރުމުގެ އަމުރަކަށް އެދި ހުށަހަޅާފައިވެއެވެ.
އަދި އެ ހުށަހެޅުމާމެދު ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ގޮތެއް ނިންމާފައިވެއެވެ.33
"]2 ¢ ¢ ¢
], ¢ ¢ ¢
23.7. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 147 ވަނަ މާއްދާ
-23.7.1
2- ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 147 ވަނަ މާއްދާއަކީ ހެކިބަސް ނެގުމުގެ ޢާންމު
އިޖުރާއަތު ބަޔާންކޮށްފައިވާ މާއްދާއެވެ. މި މާއްދާގައި ހެކިބަސް ނެގުމުގައި ކްރޮސް
"]2
ސީނިއަރ ޕަބްލިކް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޢާއިޝަތު ރީޝާ 29 މެއި 2018 ގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް ދީފައިވާ މަ
13 ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު 2015/Cr
-
C/241 ޤަޟިއްޔާގެ ފާހަގަ ކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ 05 ވަނަ ނަންބަރުގެ (ހ)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
+
k
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 20
އެގްޒަމިނޭޝަނާއި، ރި-އެގްޒަމިނޭޝަނާއި، މިނޫންވެސް ހެކިބަސް ނެގުމުގައި
ޢަމަލުކުރާނެ
ނެ ޢާންމު ހުރިހާ އުސޫލުތަކެއް ބަޔާންވެފައިވެއެވެ.
4 22
23.7.2- ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 147 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންވެފައިވާ ހެކިބަސް
ނެގުމުގެ ޢާންމު އުސޫލުގެ އިތުރަށް ޚާއްޞަ ޙާލަތްތަކުގައި ހެކިބަސް ނަގާނެ
މައިގަނޑު ތިން އުސޫލެއް ތަޢާރަފު ކޮށްފައިވެއެވެ. އެއީ ހެކިބަހުގެ ގޮތުގައި ފަހުން
ބޭނުންކުރުމަށް ބަޔާން ނެގުމުގެ އުސޫލުތަކާއި،14 ވީޑިއޯ ކޮންފަރެންސް މެދުވެރިކޮށް
ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އުސޫލުތަކާއި،15 ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން
15
4) .
ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް
2
22 ޖީ ޖީ 16
ނެގުމުގެ އެލަވެ."
23.8. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާ
&
OX
23.8.1- ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންވެފައިވަނީ ހެކިބަސް ދޭ
މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމުގައި އަމަލުކުރާނެ
ގޮތުގެ އިޖުރާއަތެވެ. މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންވެފައި އޮންނަނީ، "ހެކިބަސް
ނަގަންވާނީ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހަށް ހެކީން ހާޒިރުކޮށްގެން ކަމަށް މި ޤާނޫނުގެ 147"
ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވީނަމަވެސް، ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76
(ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޙާލަތްތަކުގައި، އަދި އެ ޤާނޫނުގައި
ހެކިބަސް ދޭ މީހުން ޙިމާޔަތްކޮށް، ރައްކާތެރިކުރެވޭނެ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް
14 ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 123 ވަނަ މާއްދާއިން ފެނިގެން 128 ވަނަ މާއްދާގެ ނިޔަލަށް ބަޔާންވެފައިވަނީ މި
874ށސ*
ދު
"]5
އއމ، 148 ވަނަ މާއްދާ
އވމ، 149 ވަނަ މާއްދާ
"lé
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 21
ކަނޑައަޅާފައިވާ ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށް ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އިޚްތިޔާރު
ފަނޑިޔާރަށް ލިބިގެންވެއެވެ." މި ފަދައިންނެވެ.
¢ ¢ ¢ ¢ ¢
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާ ދީފައި އޮތުން
.24
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގެ އިތުރުން އެ ޤާނޫނުގެ އެކި މާއްދާތަކު
ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާ ދީފައިވެއެވެ. ތިރީގައި މިވަނީ އެ ފަދަ
¢ ¢ ¢
މާއްދާތަކެވެ.
24.1. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 128 ވަނަ މާއްދާ
މި މާއްދާއަކީ ހެކިބަހުގެ ގޮތުގައި ފަހުން ބޭނުން ކުރުމަށް ބަޔާން ނެގޭ ޙާލަތްތަކާއި އެކަމުގެ
އިޖުރާއަތު ބަޔާން ކުރާ މާއްދާއެވެ. އަދި މި މާއްދާ ލާޒިމު ކުރަނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76
(ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ގައިވާ ގޮތުގެމަތިން މިފަދަ ހެކިބަސް ނެގުމަށެވެ.
24.2. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 137 ވަނަ މާއްދާ
CC COC
މި މާއްދާއަކީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ގެ ދަށުން ހުއްދަކުރެވިގެން
ނުވާ ހެކިވެސް ހާމަކުރަން ޖެހޭނެކަން ބަޔާންކޮށްދޭ މާއްދާއެވެ. މި މާއްދާއިން
ޤާނޫނުގައި ޝަރީޢަތުގައި ޤަބޫލު ކުރެވޭ ހެއްކާއި އެނޫންހެކި، އަދި ހެއްކެއް ޝަރީޢަތަށް
ޤަބޫލުކުރުމުގައި ބަލަންޖެހޭ ޤާނޫނަކީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ކަން
ދޭހަކޮށްދެއެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
*
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
220SC-A/3]
ޞަފުޙާ 43 ގެ 22
24.3. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 145 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ)
2& ¢ ¢ ¢ ¢.
މި މާއްދާއަކީ ހެކި ހުށަހެޅުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެ އުސޫލުތައް ބަޔާންކުރާ މާއްދާއެވެ. އަދި މި
މާއްދާގެ (ނ) ގައި ހެކި ހުށަހެޅުމުގައި ޢަމަލުކުރާނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ
ޤާނޫނު) ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތުގެމަތިން ކަމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ.
.25
OGO
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާ
ދީފައިވާއިރު، އެ ޤާނޫނަކީ 1976 ވަނަ އަހަރުގެ ސެޕްޓެމްބަރު މަހުގެ 23 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން
ޢަމަލު ކުރެވެމުން އަންނަ ޤާނޫނެކެވެ. އަދި އެ ޤާނޫނުގައި، ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައި، އެ
ޤާނޫނަށް ޙަވާލާ ދީފައިވާ އެއްވެސް ކަމެއްގެ ތަފުސީލު ބަޔާންވެފައި ނުވެއެވެ. އަދި ވަކިން
ޚާއްޞަކޮށް ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި ޙަވާލާ ދީފައިވާ ކަންކަމުގެ
ތަފުސީލެއް ބަޔާންވެފައި ނުވެއެވެ. އެ މާއްދާގައި ޙަވާލާ ދީފައިވާ ތަފުސީލު ބަޔާންވެފައި ނުވަނީ
ހެކިވެރިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދެވޭނެހެން ހެކިބަސް ނެގުމުގެ ބޭނުމެއް 1976 ވަނަ
އަހަރުގައި ރާއްޖޭގައި ނެތުމުން އެކަމަކީ އެކަމަށް ޤާނޫނަކުން ހައްލެއް ހޯދަންޖެހިފައިވާ ކަމަކަށް
¢ ¢ ¢ 2
0¢ ¢ ¢¢ ¢
CCO
މ ( ¢ ¢ 7 [
.
.26
މި ޙާލަތުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން 2016 އޭޕްރިލް 18 ވަނަ ދުވަހު ފާސްކުރި ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައި އޭގެ 39 އަހަރާއި 06 މަހާއި 24 ދުވަސް ކުރިން ފާސްކޮށްފައިވާ
oxo
l7
ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ސިއްރުން ހެކިބަސް ނެގުމާގުޅޭ ގޮތުން ލިޔެވިފައިވާ އުސޫލެއް ޢާންމު ކޮށްފައިވަނީ 2014 ނޮވެމްބަރު 19 ވަނަ
ދުވަހު ކްރިމިނަލް ކޯޓުންނެވެ
ންނެވެ. އެއީ އެ ކޯޓުގެ އުސޫލު ނަންބަރު 03/2014 "ހެކި ހުށަހެޅުމާއި، ބަލައިގަތުމާއި، ހެކިބަސް ނެގުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެ
ލު" އެވެ. މީގެ އިތުރުން އެ ކޯޓުން 2015 ސެޕްޓެމްބަރ 03 ވަނަ ދުވަހު ޢާންމު ކޮށްފައިވާ، އުސޫލު ނަންބަރު 02/2015 "އޯޑިއޯ
ޑިއޯކޮށް ކުށުގެ ތުހުމަތުގައި ހައްޔަރު ކުރެވޭ މީހުންގެ ބަންދާމެދުގައި ގޮތެއް ނިންމުމާއި، ޖިނާއީ މައްސަލަތަކުގެ ޝަރީޢަތް ހިންގުމުގައި
ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތުގެ އުސޫލު" ގައިވެސް ސިއްރުން ހެކިބަސް ނެގުމާބެހޭ އުސޫލުތަކެއް ބަޔާންވެފައިވެއެވެ. އަދި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ކޯޓުތަކުން ޢަމަލު
މިފަދަ އުސޫލެއް އެކުލަވާލެވިފައިވަނީ 21 ޖެނުއަރީ 2016 ގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުންނެވެ. އެއީ އެ ކޯޓުން ޢާންމުކޮށްފައިވާ
"އޯޑިއޯ ނުވަތަ އޯޑިއޯ ވީޑިއޯ މެދުވެރިކޮށް ޝަރީޢަތް ހިންގުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތުގެ ޤަވާޢިދު" އެވެ.
ކޑެ އެ
&s $.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 23
¢ ¢ ¢ ¢ ¢
ޤާނޫނަކަށް ޙަވާލާ ދީފައި އޮތް އޮތުމަކީ، ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ޤާނޫނު ލިޔުމުގައި ލިޔެވިފައިވާ
ކުށެއް ކަމުގައި ބަލަންޖެހެއެވެ. އެހެނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު
އެކަށައެޅި މަޤުޞަދު ހާސިލު ނުވާނޭހެން އެ ޤާނޫނުގައި އެ މަޖިލީހުން މާއްދާއެއް ހިމެނުމަކީ
ޤާނޫނުން ޙައްލު ކުރުމަށް ބޭނުންވާ މައްސަލަ ޙައްލުވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ.
.27
މި ހިސާބުން އުފެދޭ ސުވާލަކީ، ޤާނޫނު އެކަށައަޅާ ފަރާތުން ޤާނޫނު ލިޔުމުގައި ލިޔެވޭ މިފަދަ
ފާޅުކަންބޮޑު ކުށްތަކަށް ކޯޓުތަކުން ޤާނޫނު މާނަކުރުމުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް ހައްލެއް ހޯދޭނެކަން
OCO
ނުވަތަ ނޫންކަމެވެ. އަދި މިކަމަކީ ޙައްލެއް ދެވިދާނެކަމެއްނަމަ، ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން
ދީގެން ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އިޖުރާއަތު ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ
މާއްދާއަށް ފޯރުކޮށްދެވޭނެ ޙައްލަކީ ކޮބައިކަމެވެ.
ޤާނޫނު ލިޔުމުގައި ހުންނަ ކުށްތައް (Scrivener's error) އީޞްލާޙު ކުރުން
.28
22 0 2 0
ނަންހެން
ޤާނޫނު ލިޔުމުގައި ޤާނޫނު ހަދާ ފަރާތަށް މަދުން ނަމަވެސް، ލިޔުމުގެ ކުށްތައް ހިމަނައިގެން ޤާނޫނު
އެކަށައަޅައި އެ ޤާނޫނުތަކަށް ޢަމަލު ކުރުމަށް ދޫކޮށްލެވެއެވެ. މިއީ ރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގެ
ފެންނަން ހުރި ކަމަކަށް ނުވިނަމަވެސް، މިފަދަ ޙާލަތުގައި އެކި ގައުމުތަކުގެ ކޯޓުތަކުން އެފަދަ
ކުށްތަށް ދެނެގަނެ، ޤާނޫނު މާނަކޮށް، އެކަންކަމަށް ޙައްލު ހޯދައިދެއެވެ.18 މި ފަދައިން ޙައްލު
ހޯދައިދޭ އެއް ސަބަބަކީ، ޤާނޫނު ހަދާ ފަރާތުން ޤާނޫނުގައި ބޭނުންކޮށްފައިވާ ޢާންމު ލަފުޒަކުން
ނުވަތަ ސާފުނުވާ އިބާރާތަކުން އަސާސީ ޙައްޤެއް ގެއްލިގެން ދިޔަ ނުދިނުމެވެ.19 ވުމާއެކު ޤާނޫނުގައި
"] $
މިފަދަ ބައެއް މައްސަލަތަކަށް ބަލާއިރު، އެމެރިކާގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ (2015) 988
.King v
.
Burwell
,
576 U.S ގެ މައްސަލައާއި،
ހިގިރޭސިވިލާތުގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ 30
R
(
Noone
)
v The Governor of HMP Drake Hall
[
2010
]
UKSC މައްސަލައާއި،
އިންޑިއާ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ (8) 2010
.Afcons Infrastructure and Ors
.
v
.
Cherian Verkay Construction and Ors
24
SCC މައްސަލައެވެ.
R v Secretary of State for the Home Department, ex p Simms (1999) AC 19
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
k
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
202/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 24
ލިޔެވޭ ކުށްތަކަށް، ޤާނޫނު މާނަ ކުރުމަށް ކޯޓުތަކަށް ލިބިފައިވާ ބާރުގެ ތެރެއިން ޙައްލު ކުރެވޭ
ގޮތަށް ބަލައިލުމަކީ މުހިންމު ކަމެއްކަމުގައި ދެކެމެވެ.
.29
3
2 ހދ
ކެނތއ
OXO
ޤާނޫނު ހަދާ ފަރާތުން ކުށެއް ލިޔުމުގެ ގަސްދެއްނެތި، ޤާނޫނު ލިޔުމުގައި ލިޔެވޭ
އިސްލާހުކޮށް ޤާނޫނު އެކަށައެޅި ފަރާތުގެ ނިޔަތާ އެއްގޮތަށް ޤާނޫނު މާނަކޮށް ހައްލު ހޯދައި ދިނުމުގައި
ކޯޓުތަކުން ރިޢާޔަތްކުރާ ކަންތައްތަކެއްވެއެވެ. މީގެ
މީގެ ތެރޭގައި؟
29.1. ސުވާލު އުފެދުނު ޤާނޫނު ނުވަތަ ޤާނޫނުގެ މާއްދާއިން ހާސިލުކުރަން ބޭނުންވި މަޤްޞަދު
ބެލުމާއި،
2
29. ޤާނޫނުގެ
މާއްދާއިން، ޤާނޫނު އެކަށައެޅި ފަރާތުން ނުވަތަ ޤާނޫނު ޑްރާފްޓްކުރި ފަރާތުން
ހާސިލުކުރަން ބޭނުންވި މަޤްސަދު ހާސިލުވެފައި ނުވަނީ ގަސްތެއްނެތި ލިޔެވިފައިވާ ފާޅުކަން
ބޮޑު ކުށަކުން ކަމަށްވުމާއި،
29.3. ކޯޓުން ފޯރުކޮށްދޭ ޙައްލަކީ، ޤާނޫނު ހަދާ ފަރާތަށް ޤާނޫނު އެކަށައެޅުމުގެ ކުރިން އެ ކުށް
ފެނުނުނަމަ، އެ ކުށް އިސްލާހު ކުރާނީ ކިހިނަކުންކަން ބަލައި، އެ ބީދައިން ޙައްލު ހޯދައި
ދިނުން ހިމެނެއެވެ. އަދި އެންމެ ބޮޑަށް ސަމާލު ވާންޖެހޭ ކަމަކީ މިއީކަމާއި، މި ފަދައިން
ހޯދައިދޭ ޙައްލު ހޯދައި ދިނުމަކީ ޤާނޫނު މާނަކުރުމުގެ ތަރަހައިން ބޭރުވެ ޤާނޫނު
CC CO
ކަށައެޅުމަކަށް ވެގެން ނުވާނެއެވެ.0
20¢ ¢ ¢ ¢,
.30
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 387/HC
-
A/2018 ޤަޟިއްޔާގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް
ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދީގެން ހެކިބަސް ނެގޭނެ ގޮތެއް ނެތްކަމަށް ފާހަގަކޮށްފައިވަނީ ޖިނާއީ
20 Inco Europe Ltd. v First Choice Distribution [2000] 1 WLR 586, 592C-D.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
x
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 25
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް
ޙަވާލާ ދީފައިވާއިރު، ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނުގައި އެކަމުގެ ތަފުސީލުތައް ބަޔާންވެފައި ނެތުމުންނެވެ.
.31
ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމުގައި ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ
ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާދީފައިވަނީ
ދެ ކަމެއްގައެވެ. އެއީ،
31.1. ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް އެ
ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޙާލަތްތަކާއި،
31.2. އެފަދައިން ހެކިބަސް
2 ހއ
یک جي
އެ ޤާނޫނުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ
އ ހ ކ
كهرمان
.32
¢ ¢ ¢9
ކުރިންވެސް އިޝާރާތް ކުރެވުނު ފަދައިން މަތީގައި ބަޔާންކުރެވުނު ކަންތައްތަކުގެ ތަފުސީލެއް ޤާނޫނު
ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ގައި ހިމެނިފައި ނުވެއެވެ. އަދި ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނަށް
ޢަމަލުކުރަން ފެށިފަހުން، މިއަދުގެ ނިޔަލަށް 03 އަހަރާއި 01 މަހާއި 14 ދުވަސް
ފާއިތުވެފައިވާއިރު، ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނުގައި ނުވަތަ އެނޫންވެސް ޤާނޫނެއްގައި އެކަންކަމުގެ
ތަފުސީލުތައް ހިމެނިފައި ނުވެއެވެ.21
o co
eދު ¢ ¢¢
ޖިނާއީ އަދުލުގެ ނިޒާމަށް ތިން ބިލެއްކަމުގައިވާ، ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ބިލާއި، ޤާނޫނުލްޢުޤޫބާތުގެ ބިލާއި،
ބިލުގެ މަސައްކަތް
އެކުއެކީގައި 2012 ވަނަ އަހަރު އެކި ދުވަސް މަތިން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ކޮމިޓީ މަރުޙަލާގައި ކުރިއަށް ގެންދެވިފައިވާކަން އެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ
އޮފީހުގެ އަހަރީ ރިޕޯޓު 2012 އިން (ސަފުޙާ 12 އިން 13 އަށް) އެނގެއެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން، އެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ އަހަރީ ރިޕޯޓު
2017 އިން ހެއްކާބެހޭ ބިލެއްގެ ދެލިކޮޕީ 2017 ވަނަ އަހަރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅުމަށްޓަކައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ އޮފީހަށް ފޮނުވުނުކަން
އެނގެއެވެ. ނަމަވެސް މިފަދަ މަޢުލޫމާތެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ވެބްސައިޓުން ޢާންމުކޮށް ލިބެން ނެތެވެ. މަޢުލޫމާތުން އެނގޭ ކަމަކީ
އައު ޤާނޫނެއް އެކުލަވާލުމުގެ މަސައްކަތްތަކެއް އެކި އަހަރުތަކެއްގައި ކޮންމެވެސް މިންވަރަކަށް ކުރެވިފައިވާކަމެވެ. ނަމަވެސް އެކި ސަބަބުތަކާހުރެ އެފަދަ
ހެއްކާބެހޭ އައު ޤާނޫނެއް މިހައިތަނަށް އެކުލަވާލެވިފައި ނުވާކަމެވެ.
c& $ 8 2
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
x
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
ވެރީ
220/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 26
.33
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނަކީ ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް
ނެގުމުގެ އިޖުރާއަތު ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ރާއްޖޭގެ ޤާނޫނެއްގައި ލިޔެވުނު ޤާނޫނު ކަމުގައި ވުމުން
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ނިޔަތަކީ، ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބޭ ގޮތަށް
ހެކިބަސް ނެގުމުގައި އަމަލުކުރާނެ ތަފުސީލީ އިޖުރާއަތެއް މި ޤާނޫނުން ތަޢާރަފުކޮށް އެކަމުގެ މަންފާ
ހޯދައި ދިނުންކަން ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ.
OX
¢ ¢ ¢
ހައިކޯޓުން ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާއާމެދު ނިންމި ގޮތް
34
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) އާ ގުޅިގެން
ފާހަގަކޮށްފައިވަނީ، "ހެކިން ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހަށް ޙާޟިރުނުކޮށް ހެކިބަސް ދެނީ ކާކުކަން ނޭނގޭ
ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އިޚްތިޔާރު ފަނޑިޔާރަށް ލިބިގެންވަނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76
(ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ގައި ބަޔާންކޮށްފައި އޮންނަންޖެހޭ ޙާލަތްތަކުގައި، އަދި އެ ޤާނޫނުގައި ހެކިބަސް
ދޭ މީހުން ޙިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރި ކުރެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް ކަނޑައަޅާފައި އޮންނަންޖެހޭ
ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތަކަށް ކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާއިރު، ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ
ޤާނޫނު) ގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހުން ރައްކާތެރި ކުރެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް
ކަނޑައަޅާފައިވާ ގޮތެއް ނުވަތަ ގޮތްތަކެއް ނެތްކަން އެ ޤާނޫނަށް ބެލުމުން އެނގެން އޮންނަކަމަށެވެ."
OXO
/ ހ
ހ2ކނ،
.35
މަތީގައިވާ މާނަކުރުމަކީ ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ މަޤުޞަދުތަކަށާއި، އެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ
މާއްދާ އެކުލަވާލެވިފައިވާ ގޮތާއި، އެ މާއްދާގައިވާ އިޖުރާއަތުތަކާ ގުޅުންހުރި އެހެނިހެން
އުސޫލުތަކާއި، އެ މާއްދާއަށް ޢަމަލު ނުކުރެވޭ ގޮތް މެދުވެރިވެއްޖެނަމަ، އެކަމުގެ ސަބަބުން
ޤާނޫނުއަސާސީގައިވާ އަސާސީ ޙައްޤެއް ގެއްލިދާނެކަން ނުވަތަ ނޫންކަން ފަދަ، ސަމާލުވެ
ފާރަވެރިވާންޖެހޭ ކަންކަމަށް ސަމާލުވެ ފާރަވެރި ނުވެވި ކޮށްފައިވާ ތިލަ މާނަ ކުރުމެކެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
x
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/3]
ޞަފުޙާ 43 ގެ 27
.36
¢ ¢¢ ¢ ¢ 2
0
ނެރެވޭނޭ މައެދުތަކެއް
ހައިކޯޓުން ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާ މާނަކޮށްފައިވާ ގޮތުން ނުކުންނާނެ
ނަތީޖާއަކީ، އެ މާއްދާއަކީ ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދީގެން ހެކިބަސް
ނެގުމުގެ އިޖުރާއަތު ބަޔާންކުރާ މާއްދާކަމުގައި ވުމުން އެ ފަދައިން ހެކިބަސް ނެގުމާ ހަމައަށް
ވާސިލުވުމުގައި ޢަމަލުކުރާނެ އިޖުރާއަތު ބަޔާންކޮށްފައިވާ މާއްދާތަކަކީ ޤާނޫނީ ގޮތުން ޞައްޙަ،
އެހެންނަމަވެސް އެ މާއްދާތަކުގެ ބޭނުން ހިފައިގެން ޤާނޫނީ ނަތީޖާތަކެއް ނުނެރެވޭ
ކަމުގައިވުމެވެ. އެހެން ގޮތަކަށް ބުނާނަމަ، އެ ހުރިހައި މާއްދާތަކަކީ ޝަރީޢަތުން ހެކިވެރިޔާއަށް
ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދީގެން ހެކިބަސް ނެގުމާހަމައަށް ވާސިލުކޮށްދޭ މާއްދާތަކެއް
ކަމުގައިވާއިރު، އެ ފަދައިން ޝަރީޢަތުން ހެކިބަސް .އަށް ވާސިލުކޮށް ދިންނަމަވެސް،
ހެކިބަސް ނެގޭނެ އިޖުރާއަތު ހުއްޓުމަކަށް ންނާނެއެވެ. މި ފަދައިން ފާހަގަ ކުރެވޭ މާއްދާތަކަށް
ބަލާއިރު އަންނަނިވި މާއްދާތައް ފާހަގަކުރެވެއެވެ.
ނަމާހަމައަށް
4ހހހ2
36.1. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 79 ވަނަ މާއްދާ
COG
މި މާއްދާގައި އޮންނަނީ، "ޖިނާއީ މައްސަލައެއްގައި ހެކިބަސް ދޭންހުރި މީހެއްގެ ފުރާނައަށް
ނުވަތަ މުދަލަށް ނުވަތަ ޢާއިލާއަށް ގެއްލުންދީފާނެކަމުގެ އިންޒާރު ނުވަތަ މަޢުލޫމާތު
ލިބިފައިވާނަމަ، ހެކިބަސް ދޭންހުރި މީހަކީ ކާކުކަން ހާމަނުކޮށް، އޭނާއާގުޅޭ މަޢުލޫމާތު ޤާނޫނު
ތަންފީޛުކުރާ އިދާރާއިން ސިއްރުކުރަންވާނެއެވެ. އަދި ދަޢުވާ އުފުލުމަށްޓަކައި ޕްރޮސިކިއުޓަރ
ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް އެފަދަ މައްސަލަތައް ފޮނުވާއިރު، ހެކިބަސް ދޭންހުރި މީހާގެ މަޢުލޫމާތު
ހިމެނޭ ލިޔުންތައް ފޮނުވަންވާނީ ސިއްރު ލިޔުންތަކެއްގެ ގޮތުގައެވެ." މި ފަދައިންނެވެ.
29
¢ ¢ ¢
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
220/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 28
36.2. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 53 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ)
މި މާއްދާގައި އޮންނަނީ، "ދައުލަތުން ދަޢުވާއެއް ސާބިތުކުރަން ހުށަހަޅާ ހެކީގެ ތެރޭގައި
ޝަފަކީ ހެކި ހިމެނޭނަމަ، ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތްދިނުމަށް އެދޭ ޙާލަތުގައި މެނުވީ،
އެ ހެކިބަސް ދޭ މީހާ ނުވަތަ މީހުންގެ ތަފްޞީލު ދަޢުވާ ފޯމުގައި ދޭންވާނެއެވެ." މި
ފަދައިންނެވެ.
36.3. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 119 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ 05 ވަނަ ނަންބަރު
މި މާއްދާއަކީ ޝަރީޢަތް ފެށުމުގެ ކުރިން ހުށަހަޅަންޖެހޭ ހުށަހެޅުންތައް ބަޔާންކޮށްފައިވާ
މާއްދާއެވެ. މި ގޮތުން މި މާއްދާގެ (ހ) ގެ 05 ވަނަ ނަންބަރުގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް
ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް އެދޭނަމަ، އެކަމަށް ޝަރީޢަތް ފެށުމުގެ ކުރިން
އެދެންވާނެ ކަމަށް ބަޔާން ކޮށްފައިވެއެވެ.
36.4. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 131 ވަނަ މާއްދާ
o
މި މާއްދާއަކީ ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 129 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ދައުލަތުން
ހާމަކުރަންޖެހޭ ހެކި ހާމަ ނުކުރުމަށް އެދެވޭނެ ޙާލަތްތަކާއި އެކަމުގައި ޢަމަލުކުރަންވީ ގޮތުގެ
އިޖުރާއަތު ބާޔަންކޮށްފައިވާ މާއްދާއެވެ. މި މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންވެފައިވަނީ،
"އަންނަނިވި ސަބަބުތަކަށްޓަކައި އެކި ހާމަކުރުމަކީ އިންޞާފުވެރިގޮތް ކަމަށް ނުފެންނަނަމަ،
ހެކި ހާމަ ނުކުރުމަށް، ނުވަތަ ހާމަކުރުން ފަސްކުރުމަށް، ނުވަތަ ކަނޑައެޅޭ ވަކި
ޝަރުތުތަކެއްގެ މަތިން ހާމަކުރުމަށް އެންގުމުގެ
ފެގުމުގެ އިޚްތިޔާރު ކޯޓަށް ލިބިގެންވެއެވެ. (1)
އެއްވެސް މީހަކަށް ޖިސްމާނީ، ނުވަތަ އެކަށީގެންވާ ބޮޑު އިޤްތިޞާދީ ގެއްލުމެއް ލިބުން
8 ¢ ¢ ¢
ނުވަތަ (2) ކަމަކަށް މަޖުބޫރު ކުރުން ނުވަތަ (3) ތަޙްޤީޤަށް ހުރަސް އެޅުން ނުވަތަ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | N[ale'| Republic of Maldives
x
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 29
ހެއްކެއްގެ އަސްލު އޮޅުވާލުން ނުވަތަ ހެކި ނައްތާލުން، ނުވަތަ ހަލާކުކޮށްލުން، ނުވަތަ
.އްލުވާލުން." މި ފަދައިންނެވެ.
ހައިކޯޓުގެ
.ތަރަކު
ނަތީޖާ
.37
ޝަރީޢަތުގައި ހެކިވެރިޔާއަށް ޙިމާޔަތް ލިބިދޭ ގޮތަށް ޝަރީޢަތުގައި ހެކިބަސް ނެގުމާ ހަމައަށް
ވާސިލުކޮށްދޭ އިޖުރާއަތުތައް ޤާނޫނުގައި ބަޔާންވެފައިވެއެވެ. އަދި އެ އިޖުރާއަތުތަކަށް ޢަމަލުކުރުމަށް
ޤާނޫނީ ގޮތުން އެއްވެސް ހުރަހެއް ކުރިމަތިވެފައިވެސް ނުވެއެވެ. ކަންމިހެން އޮތްއިރު އިސްތިއުނާފު
ކުރެވިފައިވާ މި މައްސަލައިގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ
މާއްދާއާމެދު ނިންމާފައިވާ ނިންމުމުގެ ސަބަބުން އަންނަނިވި ނަތީޖާތައް ކުރިމަތިވާނެ ކަމަށް ގަބޫލު
¢ ¢ ¢ ¢
¢ ¢34
37.1. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާއަށް ޢަމަލު ނުކުރެވުމުގެ ސަބަބުން
ނުކުންނާނެކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ ފުރަތަމަ ނަތީޖާއަކީ، އަދި ފާޅުކަންބޮޑު ނަތީޖާއަކީ،
ޤާނޫނުއަސާސީގެ 42 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންވެފައިވާ ޢަދުލުވެރިކަމާއެކު ޝަރީޢަތް
ކުރެވުމުގެ ޙައްޤަށް ހުރަސް އެޅުމެވެ. މި ފަދައިން ހުރަސް އެޅޭ ސަބަބަކީ ޢަދުލުވެރިކަމާއެކު
ޝަރީޢަތް ކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ އެންމެ އަސާސީ އެއްކަންތައް ކަމުގައިވާ ފަނޑިޔާރުގެ
ކުރިމައްޗަށް ހުށަހެޅޭ ހެކި ވަޒަން ކުރެވޭނެ މަގު ބަންދުވުމެވެ. އިސްތިއުނާފު ކުރެވިފައިވާ
މައްސަލައަށް ބަލާއިރު، ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ހެކިބަސް ދޭ
މީހުންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދީގެން ހެކިބަސް ނެގުމަށްޓަކައި ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް
ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ހެކިން ހުށަހަޅައި، އެ ފަދައިން ހެކިންގެ ހެކިބަސް ނަގައި ދިނުމަށާއި
އެ ހެކިންގެ މަޢުލޫމާތު ހާމަނުކުރުމުގެ އަމުރަކަށް އެދިފައިވެއެވެ. އަދި ކްރިމިނަލް ކޯޓުން
ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ގޮތަށް އެ އަމުރު ނެރުމަށްފަހު، ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
k
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 30
¢ ¢ ¢ ¢
ދިނުމުގެ ގޮތުން ހެކިންގެ ޒާތީ މަޢުލޫމާތު ހާމަނުވާނޭހެން ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތް ދެވޭނެހެން
ހެކިބަސް ނަގާފައިވެއެވެ. ނަމަވެސް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ 149"
ވަނަ މާއްދާއާމެދު ނިންމާފައިވާ ގޮތުން ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ދީގެން
ޝަރީޢަތުގައި ހެކިބަސް ނެގުމުގެ މަގު މުޅިން ބަންދުވެގެންދާނެއެވެ.
¢ ¢ ¢ ¢ ¢ ¢ ¢ 2 *
4 22 6
37.2. ކުށްކުށުގެ ތުހުމަތު ކުރެވޭ މީހުންގެ މައްޗަށް ޤާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތިން ޝަރީޢަތް
ކުރުމުގައި އެނޫން މީހެއްގެ ޤާނޫނީ ޙައްޤަކަށް ނުވަތަ ޤާނޫނީ ވާޖިބަކަށް ހުރަސްއެޅިގެން
ދިއުމަކީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 44 ވަނަ މާއްދާ ތަޞައްވަރު ކުރާކަމެއް ނޫނެވެ.2 ހެކިބަސް
ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ދީގެން ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އިޖުރާއަތެއް ޤާނޫނުގައި
ބަޔާންކުރުމުގެ ބޭނުމަކީ ހެކިބަސް ދިނުމުގެ ސަބަބުން ހެކިބަސް ދޭ މީހާގެ ފުރާނައަށް
ނުވަތަ މުދަލަކަށް ލިބިދާނެ ގެއްލުމަކުން އޭނާ ސަލާމަތް ކޮށްދިނުމެވެ. މި ފަދައިން
ރައްކާތެރިކަން ލިބިފައިވުމަކީ ހެކިބަސް ދޭ މީހާގެ ޙައްޤެކެވެ.23 އަދި ހެކިން ސިއްރުކޮށްގެން
CO
c &
ހެކިބަސް ނެގުމުގައި ރާއްޖޭގައި މިހާރު ޢަމަލު ކުރެވޭ އުސޫލުތަކަށް ބަލާއިރު، ހެކިބަސް
ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނަގައި ދިނުމަށް ދައުލަތުން
އެދޭ މައްސަލަތަކީ ޖިނާއީ ބޮޑެތި މައްސަލަތަކުގެ ތެރެއިން މީހުން މެރުމާއި، ގޭންގު ކުށްތައް
ހިމެނޭ މައްސަލަތަކާއި، ޓެރަރިޒަމްގެ ނުރައްކާތެރި ޢަމަލުތައް ހިމެނޭ މައްސަލަތައްކަން
އެނގެއެވެ. ކަން މިހެން އޮތްއިރު، ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދީގެން ޝަރީޢަތުގައި
ހެކިބަސް ނެގުން ބަންދުވެއްޖެނަމަ އެކަމުން ނުކުންނާނެ ނަތީޖާއަކީ ޙިމާޔަތާއި
22
33ފ3( ސ ޑރ
jeފ03ކޏ
(3ތe
4
މި މާއްދާގައި އޮންނަނީ، " ކުށްކުށުގައި މީހުންގެމައްޗަށް ޤާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތީން ތަޙުޤީޤު ހިންގުމުގައްޔާއި، ޝަރީޢަތް
ސާބިތުވެގެ
ޙުކުމް ތަންފީޛުކުރުމުގައި
އެނޫން މީހެއްގެ ޤާނޫނީ ޙައްޤަކަށް ނުވަތަ ޤާނޫނީ ވާޖިބަކަށް ހުރަސް އަޅައިގެނެއް
މުޤައެއ•
IF 4 43
ލބފއ
ހު (ދައިންނެވެ.
88 އެވެ
23 އބލ 21 ވަނަ މާއްދާ
24 ދަޢުވާ ކުރުމާއި، ނުކޮށް ދޫކޮށްލުމާއި، ދަޢުވާ މުރާޖަޢާކުރުމުގެ 10 ވަނަ ސިޔާސަތު، ޖިނާއީ މައްސަލަތަކުގައި ޢަމަލުކުރާނެ މައިގަނޑު ސިޔާސަތުތައް،
އެޓަރނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް، 2018 ޑިސެމްބަރު 31
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
*
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
202/SC-A/3
ޞަފުޙާ 43 ގެ 31
ރައްކާތެރިކަން ބޭނުންވާ ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ނުލިބި، ހެކިންގެ ޤާނޫނީ
އެހެނިހެން ޙައްޤުތަކަށް ހުރަސްއެޅިގެން ދިއުމެވެ.
ދެކުންކުP
37.3. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާއަށް ޢަމަލު ނުކުރެވުމުގެ ސަބަބުން
ނުކުން ފެކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ ފާޅުކަން ބޮޑު ތިންވަނަ ނަތީޖާއަކީ ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި
ރައްކާތެރިކަން ދީގެން ހެކިބަސް ނަގައި އެ ހެކިބަސް ވަޒަން ކުރުމުގައި ކޯޓުގެ ބާރު
ކެނޑިގެން ދިއުމެވެ. މިއީ ޤާނޫނު މާނަކުރުމުގައި ބޭނުންކުރެވޭނެ ހަމައެއް ނޫނެވެ.25
¢ ¢ 2
¢ ¢¢ ¢9 8 2
¢ ¢
37.4. ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ 33 ވަނަ ނުކުތާގައި އިޝާރާތް ކުރެވުނު ފަދައިން ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނަކީ ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް
ނެގުމުގެ އިޖުރާއަތު ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނެއްގައި ލިޔެވުނު ޤާނޫނު ކަމުގައި
ވުމުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ނިޔަތަކީ، ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން
ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމުގައި އަމަލުކުރާނެ ތަފުސީލީ އިޖުރާއަތެއް މި ޤާނޫނުން
ތަޢާރަފުކޮށް އެކަމުގެ މަންފާ ހޯދައި ދިނުންކަން ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ. އަދި މިފަދައިން
ހެކިބަސް ނެގުމަށް އެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައިވާ އިޖުރާއަތަކީ އެ ޤާނޫނުގައި
ބަޔާންކޮށްފައިވާ މަޤުޞަދަށް ވާސިލުވުމަށްޓަކައި އެ ޤާނޫނުގައި ލިޔެވިފައިވާ
އިޖުރާއަތެއްކަން ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ. މި އިޖުރާއަތަށް ޢަމަލު ނުކުރެވި، ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ މަޤްޞަދު ހާސިލުނުވާނެ ގޮތަކަށް އެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާ
މާނަކުރުމަކީ ޤާނޫނު މާނަކުރުމުގެ ހަމަތައް ހުއްދަ ކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ.26
25 ޤާނޫނު ނަންބަރު 34/2011 (މާނަކުރުމުގެ ހަމަތައް ބަޔާންކުރުމުގެ ޤާނޫނު) ގެ 12 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ)
އهމ، 17 ވަނަ މާއްދާ
26
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 32
.38
ބުނެވިދިޔަ ނަތީޖާތަކަށް އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭ މި މައްސަލަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން ނިންމުމުގައި
ރިޢާޔަތް ކުރެވިފައިވާކަމަށް ނުފެނެއެވެ. އެއިގެ ބަދަލުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާއަށް ދެވިފައިވަނީ ތިލަ މާނަކުރުމެކެވެ. މި މާނަކުރުން
ދެވިފައިވަނީ ޤާނޫނުގެ އެ މާއްދާ ލިޔުމުގައި، ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް
ޙަވާލާ ދީފައިވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ފާހަގަކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ 33 ވަނަ ނުކުތާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
ސަބަބަށްޓަކައި، މިފަދައިން ޙަވާލާ ދެވިފައިވަނީ ކުށެއް ލިޔުމުގެ ގަސްދެއްނެތިކަމުގައި އަހުރެން
ދެކެމެވެ.
.39
ވުމާއެކު، ތަފުސީލުކޮށް ދެން މި ބަޔާންކުރަނީ ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) ގައި
ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އިޖުރާއަތެއް ނުވަތަ
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި އެ ޤާނޫނަށް ޙަވާލާ ދީފައިވާ ކަންކަމުގެ
ތަފުސީލު ނެތުމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާނެ ޤާނޫނީ ހުސްކަމަށް ފަރުވާ ކުރާނެ ގޮތުގެ މައްޗަށެވެ.
މިކަންކަން ބަޔާންކުރަންޖެހޭ ސަބަބަކީ މަތީ މަރުޙަލާގެ ކޯޓުތަކުން ނިންމާ ނިންމުންތަކަށް އެއަށްވުރެ
ދަށު މަރުޙަލާގެ ކޯޓުތަކުން ތަބާވާންޖެހޭތީއާއި،1 ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ
މާއްދާގައިވާ އިޖުރާއަތު ސާފުވެގެން މެނުވީ އެ އިޖުރާއަތަށް ޢަމަލު ނުކުރެވޭނެކަމަށް އަހުރެން
ގަބޫލުކުރާތީއެވެ.
Oo
27
ޤާނޫނީ ހުސްކަމަށް ފަރުވާ ކުރު
.4
ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބޭނެހެން ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާ
ޤާނޫނުގައި އެކަށައެޅިފައި އޮތްގޮތުން އެ މާއްދާއަށް ޢަމަލުކުރެވޭނެ ޤާނޫނީ ހަމަތަކަކީ ކޮބައިކަމާއި،
27 ޤާނޫނުއަސާސީގެ 143 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 33
ކުރިމަތިވެފައިވާ ޤާނޫނީ ހުސްކަމަށް ފަރުވާކުރެވޭނެ ގޮތްތަކަކީ ކޮބައިތޯ ބަލާއިރު ދެ ގޮތަކަށް މިކަމަށް
ފަރުވާ ކުރެވިދާނެއެވެ. ނުވަތަ ޙައްލު ކުރެވިދާނެއެވެ.
Oco
40.1. ފުރަތަމަ ގޮތަކީ، ޤާނޫނު ލިޔުމުގައި ހުންނަ ކުށްތައް (Scrivener's error) އިޞްލާޙު
ކުރުމުގެ މަފްހޫމުގެ ތެރެއިން ކުރިމަތިވެފައިވާ ޤާނޫނީ ހުސްކަމަށް ޤާނޫނު މާނަކުރުމުގެ
ހަމަތަކުގެ ތެރެއިން ހައްލެއް ހޯދައިދިނުމެވެ. ނަމަވެސް މި ޙައްލު ވެގެންދާނީ ވަގުތީ
ޙައްލަކަށެވެ. މިފަދަ ހައްލެއް ވަގުތީ ޙައްލަކަށް ވެގެންދާ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ޤާނޫނު
ހެދުމުގެ އެންމެހައި ބާރުތައް ލިބިގެންވާ ފަރާތަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްކަމުގައި ވެފައި28
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުފަދަ ކަވި އިޖުރާއަތުތަކެއްގެ ތަފުސީލުތައް އޭގެ އެންމެ
ފުރިހަމަގޮތުގައި މާނަކުރުމުގެ ހަމަތަކުގެ ތެރެއިން ހޯދައި ދިނުމަކީ ކުރެވޭނެ ކަމެއްކަމުގައި
4 22
28
ނުވުމެވެ. އަދި މި ފަދައިން ކުރެވޭ މަސައްކަތަކީ ޤާނޫނު އެކަށައެޅުމުގެ މަސައްކަތުގެ
ތެރެއަށް ކޯޓުތަކުން ވަންނަކަމުގެ އިހުސާސް ކުރެވޭނެ ޚުޠޫރަތްތެރި ކަމެކެވެ.
2.
40.2. ދެވަނަ ގޮތަކީ، ކުރިމަތިވެފައިވާ ޤާނޫނީ ހުސްކަމަށް ޤާނޫނު އެކުލަވާލުމުގެ
ތެރެއިން ފަރުވާ
ކޯޓުތަކަށް ކުރެވޭނެ ކަމެއްނޫނެވެ.
ކުރުމެވެ. މިއީ
.41
ތިރީގައި މި ބަލާލަނީ، ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާއާމެދު ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ހައިކޯޓުން ނިންމާފައިވާ ގޮތުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާނެ ޤާނޫނީ ހުސްކަމަށް ފަރުވާކުރާނެ ގޮތްތަކުގެ
ތަފުސީލުތަކަށެވެ.
28 އބލ، 70 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020}'
SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 34
ވަގުތީ ޙައްލު
.42
ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ
މާއްދާގައި ޙަވާލާ ދެވިފައިވަނީ ޤާނޫނުގައި ކުއް ލިޔުމުގެ ގަސްދެއްނެތި ކަމުގައިވުމުން މި
ޙާލަތުގައި، ޤާނޫނު ލިޔުމުގައި ހުންނަ ކުށްތައް (Scrivener's error) އިޞްލާޙު ކުރުމުގެ
އުސޫލުތަކުގެ ތެރެއިން ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާ މާނަކުރެވޭނެ ގޮތަކީ
ކޮބައިކަމާއި، ކުރިމަތިވެފައިވާ މައްސަލަ ޙައްލު ކުރެވޭނީ ކިހިނަކުން ކަމަށް ބަލާއިރު، އެ މާއްދާގައި
ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާ ދީފައިވާ ކަންކަން، ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ
ޤާނޫނުގައިވާ އުސޫލުތަކުގެ ތެރެއިންނާއި، ޤާނޫނު މާނަކުރުމުގެ
އުސޫލަކުން
8 ¢ 8 22 4
ހަމަޖެއްސޭކަން ނުވަތަ ނޫންކަން ބަލަންޖެހެއެވެ.
.43
29
ޤާނޫނު ލިޔުމުގައި ހުންނަ ކުށްތައް (Scrivener's error) އިޞްލާޙު ކުރުމުގެ މަފްހޫމުގެ
ތެރެއިން ފެންނަ ޙައްލު ބަޔާން ކުރުމުގެ ކުރިން މި މަފްހޫމުގެ ތެރެއިން ކޯޓުތަކުން ޙައްލު ހޯދައިދޭ
މިންވަރު ތަފާތުކަން އަހުރެން ފާހަގަކުރަމެވެ.29 އަދި މި މަފްހޫމުގެ ތެރެއިން ހޯދާ ޙައްލު
ބިނާވެފައިވަނީ ޤާނޫނުގައި އޮންނަ ކުށް ލަފުޒު ނުވަތަ ޢިބާރާތުގެ މައްޗަށް
އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭ މި މައްސަލައިގައި ލިޔުމުގެ ކުށެއް ކަމުގައި ފާހަގަ ކުރެވެނީ ވަކި
ކަންތައްތަކެއްގައި އެ ކަންކަމުގެ ތަފުސީލު ބަޔާންވެފައި ނުވާ ޤާނޫނަކާ ޙަވާލާ ދީފައި އޮތް އޮތުން
އ ހ 0
2
2
2
ކަމަށްޅ2)
OX
29 ބައެއްފަހަރު މި މަފްހޫމުގެ ބޭނުން ހިފައިގެން އިސްލާޙުކުރެވިފައި ހުންނަނީ އޮޅިގެން ޤާނޫނުގައި ބޭނުންކުރެވިފައި ހުންނަ ކުށް ޢިބާރާތްތަކެވެ. މީގެ
މިސާލަކީ އިންޑިއާ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ 2010
.Afcons Infrastructure and Ors
.
v
.
Cherin Verkay Construction and Ors
SCC24 (8) މައްސަލައެވެ. އަދި އަނެއްބައި ފަހަރު، މައްސަލައިގެ ވާޤިޢާތަކަށް ބިނާކޮށް ޤާނޫނު އެކަށައަޅާ ފަރާތުން ވަކި ލަފުޒެއް ނުވަތަ ޢިބާރާތެއްގެ
ބަދަލުގައި ބޭނުންކުރަންވާނީ ޤާނޫނު އެކަށައެޅި ފަރާތުން ބޭނުންކޮށްފައިނުވާ ވަކި ލަފުޒެއް ނުވަތަ ޢިބާރާތެއް ކަމުގައި ކޯޓުތަކުން ބަލާފައި ހުރެއެވެ.
މީގެ އެއް މިސާލަކީ އެމެރިކާގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ (2013) 96-2693 ,2675
.United States v
.
Windsor 133 S. Ct މައްސަލައެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
k
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020}'
SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 35
ކަމުގައިވާތީ، (Scrivener's error) މަފްހޫމުގެ ދާއިރާއިން ބޭރުނުވެ، ޙައްލު ބަޔާން މިކުރާ
ކަންކަމަކީ ހަމައެކަނި އެ ޙަވާލާ ދީފައިވާ ކަންކަމަށް ފޯރުކޮށްދެވޭ ޙައްލެއްކަންވެސް ފާހަގަ ކުރަމެވެ.
o COOCO
.44
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން
ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އިޚްތިޔާރު މައްސަލަ ބަލާ ފަނޑިޔާރަށް ދިނުމުގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު
24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާ ދީފައިވާ ދެ ކަންތަކުގެ ތެރެއިން ފުރަތަމަ ކަމަކީ ހެކިބަސް
ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް އެ ޤާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ
ހ##$$.
މިފަދައިން ރިޢާޔަތް ކުރެވިދާނެ ޙާލަތްތައް ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ އެކި
މާއްދާތަކުގައި ބަޔާންވެފައިވެއެވެ. މި ގޮތުން އަންނަނިވި ކަންކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ
¢ ¢ ¢
44.1. ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބި ދިނުމުގެ ގޮތުން އެ ފަދަ
މައްސަލަތަކުގައި ހެކިބަސް ދޭން ތިބި މީހުންގެ މަޢުލޫމާތު ސިއްރުކުރުމުގައި ބަލަންޖެހޭ
ކަންތައްތަކެއް ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫގައި ބަޔާންވެފައިވެއެވެ. މި ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި
ހެކިބަސް ދޭންހުރި މީހެއްގެ ފުރާނައަށް ނުވަތަ މުދަލަށް ނުވަތަ ޢާއިލާއަށް ގެއްލުން
ދީފާނެކަމުގެ އިންޒާރު ނުވަތަ މަޢުލޫމާތު ލިބިފައިވުން ހިމެނިފައިވެއެވެ.30
70cc
44.2. ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައި ހެކި ހާމަކުރުމުގެ އުސޫލުތަކުން އިސްތިސްނާކޮށް ހެކި ހާމަ
ނުކުރުމަށް ނުވަތަ ހާމަ ކުރުން ފަސްކުރުމަށް ނުވަތަ ކަނޑައެޅޭ ވަކި ޝަރުޠުތަކެއްގެ
މަތިން ހާމަކުރުމަށް ކޯޓުން އެންގުމުގައި ބަލަންޖެހޭ ކަންތައްތަކެއް ބަޔާންކޮށްފައިވެއެވެ. މި
ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި އެއްވެސް މީހަކަށް ޖިސްމާނީ، ނުވަތަ އެކަށީގެންވާ ބޮޑު އިޤްތިޞާދީ
ގެއްލުމެއް ލިބުން ނުވަތަ ކަމަކަށް މަޖުބޫރު ކުރުން ނުވަތަ ތަޙްޤީޤަށް ހުރަސް އެޅުން ނުވަތަ
30 ޤާނޫނު ނަންބަރު 12/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު)ގެ 79 ވަނަ މާއްދާ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
x
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
202/SC-A/3
ހެއްކެއްގެ އަސްލު އޮޅުވާލުން ނުވަތަ ހެކި ނައްތާލުން، ނުވަތަ ހަލާކުކޮށްލުން، ނުވަތަ
ގެއްލުވާލުން ނުވަތަ ހެކީގެ ބާރު ކަނޑުވާލުން ނުވަތަ ގެއްލުންދިނުން ހިމެނިފައިވެއެ
ކަންކަމަ
ޞަފުޙާ 43 ގެ 36
ހ ¢ ¢ ¢ [3
.ފއވއވ.
ގެ މައްޗަށް
.45
ބުނެވިދިޔަ
ބަލާއިރު، އެކަންކަމަކީ ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދެވޭ
ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް އެދެވިދާނެ ޙާލަތްތަކެކެވެ. އެހެނީ އެ ޙާލަތްތައް ބަޔާންކޮށްފައިވާ
މާއްދާތަކަކީ، ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައިވާ އިޖުރާއަތު ފުރިހަމަކުރުމާ
ހަމައަށް ވާސިލުކޮށްދީ އެ މާއްދާގެ މަޤުޞަދު ޙާސިލުކުރުމަށްޓަކައި ފުރިހަމަ ކުރަންޖެހޭ
އިޖުރާއަތުތައް ބަޔާންކޮށްފައިވާ މާއްދާތަކަކަށް ވުމެވެ. އަދި މި ކަންކަމަކީ މީގެ ކުރިންވެސް ހެކިބަސް
ދޭ މީހާއަށް ރައްކާތެރިކަން ދިނުމުގައި ކޯޓުތަކުން ރިޢާޔަތްކުރަމުން އައިސްފައިވާ ކަންކަމެވެ.
.46
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން
ލިބޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމުގެ އިޚްތިޔާރު މައްސަލަ ބަލާ ފަނޑިޔާރަށް ދިނުމުގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު
24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާދީފައިވާ ދެ ކަންތަކުގެ ތެރެއިން ދެވަނަ ކަމަކީ ހެކިބަސް
ދޭ މީހުން ހިމާޔަތްކޮށް، ރައްކާތެރިކުރެވޭނެ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނެގުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ގޮތްތަކުގެ
ތެރެއިން ގޮތަކަށް ހެކިބަސް ނެގުމެވެ. މި ފަދަ ގޮތެއް ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައި ބަޔާންވެފައި
OXO
.
ނުވެއެވެ.
.47
ހެކިބަސް ދޭ މީހުންނަށް ޙިމާޔަތް ދީގެން ހެކިބަސް ނުނެގި ދިއުމަކީ، ފާހަގަ ކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ
37.1 އާއި 37.2 ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދައިން އަސާސީ ހައްޤުތަކެއް ގެއްލިގެން ގޮސްދާނެ
ކަމެއްކަމުގައިވާތީ، އަސާސީ ޙައްޤުތައް ލިބިދިނުމުގައި ރިޢާޔަތް ކުރަންޖެހޭނެކަމަށް
3]
އބަރ، 131 އަދި 134 ވަނަ މާއްދާ
ޢަލީ އާރިސް ޝަމީމް
ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް، 163/HC
-
A/2013 މައްސަލައަކީ، މިފަދަ ކަންކަމުގައި ޝަރީޢަތުން
ރިޢާޔަތްކުރެވިދާނެ ކަންކަން އެންމެ ފުރަތަމަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން ކަނޑައެޅި މައްސަލައެވެ. މި މައްސަލައިގެ ފަހުން އެ ކޯޓުން ގިނަ ޢަދަދެއްގެ
މައްސަލަތަކުގައި
ޤަޟިއްޔާއަށް ޙަވާލާ ދީފައިވެއެވެ.
55
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
k
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 37
OXO
ޤާނޫނުއަސާސީގައި ބަޔާންވެފައިވާ ކަންކަމަށް ރިޢާޔަތްކޮށްގެން ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން
ދީގެން ހެކިބަސް ނެގޭނެ އިޖުރާއަތެއް އޮތްކަން ނުވަތަ ނޫންކަން ބަލަންޖެހެއެވެ.
c &
¢ ¢ ¢ ¢ ¢
.48
ހ 2 / x 0ތ
/593ތށް އ
3x3
ހުޅުވިގެންވާ ދީމިޤްރާޠީ މުޖްތަމަޢުތަކުގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހުންނަށް ޙިމާޔަތްދީގެން ހެކިބަސް
ނެގުމުގައި ޢަމަލުކުރާ ތަފާތު ގޮތްތަކެއް ވެއެވެ.33 މިފަދަ ގޮތްތަކަށް ބަލާއިރު، ހެކިވެރިޔާއަކީ ކާކުކަން
މީހާގެ
.ގެ އަޑު ބަދަލު ކުރުމަށްފަހު އޯޑިއޯ ނުވަތަ އަޑު ފޮނުވައިދޭ ވަސީލަތެއްގެ
ޛަރީޢާއިން ހެކިވެރިޔާއާ ސުވާލުކޮށް ހެކިބަސް ނެގުމާއި، ހެކިވެރިޔާއަކީ ކާކުކަން ހާމަނުވާ ގޮތަށް
ހަމައެކަނި މަންޒަރު ބަދަލު ކުރުމަށްފަހު ވީޑިއޯގެ ޛަރީޢާއިން ސުވާލުކޮށް ހެކިބަސް ނެގުންފަދަ
ގޮތްތައް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.31 އަދި މީގެ އިތުރުން ޝަރީޢަތުގެ ކުރިން ނަގާފައިވާ ހެކިބަސް ބޭނުން
ކުރުމާއި، އެ ހެކިވެރިޔަކު ތަޙްޤީޤަށް ދީފައިވާ ބަޔާންތަކުން ލިބިދޭ ހެއްކަށް ރިޢާޔަތްކުރުން ފަދަ
ތަކަކީވެސް ޢަމަލު ކުރެވޭ ގޮތްތަކެވެ. އަދި މި ގޮތްތަކަކީ ރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކުގައިވެސް ޢަމަލު
05 ހ މ 4
کف فرما
ކުރެވިފައިވާ ގޮތްތަކެކެވެ.5
3 6
މީހުންގެ ނަން ހާމަ ނުކުރުވާ
33 ޤާނޫނުއަސާސީގައިވާ އަސާ ޙައްޤުތަކާއި މިނިވަންކަން މާނަކުރުމުގައްޔާއި ލިބިދިނުމުގައި އިންސާނީ ޝަރަފާއި ހަމަހަމަކަމާއި މިނިވަންކަމަށް
ބިނާކޮށް ޅުވިގެންވާ ދީމިޤްރާޠީ މުޖުތަމަޢުތަކުން ޤަބޫލުކުރާ އުސޫލުތަކަށް ރިޢާޔަތްކޮށް އެ އުސޫލުތައް ނެގެހެއްޓުމަކީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ
68 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ކޯޓުތަކަށް ލާޒިމުކަމެކެ
34 މިކަމުގެ މިސާލުތަކަށް ބަލައިރު، އިނގިރޭސިވިލާތުގެ "ކޮރޯނަރސް އެންޑް ޖަސްޓިސް އެކްޓް 2009 ގެ 86 ވަނަ މާއްދާގައި މިފަދަ ގޮތްތައް
އިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ނިއުޒިލޭންޑްގެ "އެވިޑެންސް އެކްޓް 1908 (1986 ވަނަ އަހަރު ތަޢާރަފު ކުރެވުނު) އަށް 1997 ވަނަ އަހަރު އެ
ޤާނޫނުގެ 5.133 އަށް ގެނެވުނު އިޞްލާޙުގެ ދަށުން އެބައެއްގެ ވަނަވަރު ހާމަވެއްޖެނަމަ، ގެއްލުމެއް ކުރިމަތިވެދާނެ ހެކިން، ހެކިބަސް ކޯޓުން ނެގުމުގައި
އެމީހުންގެ ނުކުރުމާއި، ސްކްރީން ވެރިކޮށް ހެކިބަސް ނެގުން ފަދަ ގޮތްތަކަށް ނެގުން ހުއްދަ ކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި ސައުތު
އެފްރިކާގެ ކްރިމިނަލް ޕްރޮސީޖަރ ކޯޑުގެ 153 ވަނަ މާއްދާގައި ހެކިން ޙިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގޮތުން ކެމެރާގެ ޛަރީޢާއިން ހެކިބަސް ނެގުން ހުއްދަ
ކޮށްފައިވެއެވެ. އެމެރިކާއަށް ބަލާއިރު، އެގައުމުގެ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 06 ވަނަ އިޞްލާޙުގައި ބަޔާންވެފައިވާ ހެކިންނާ ކުރިމަތިލައި ސުވާލު ކުރުމުގެ
ޙައްޤަކީ މުޠުލަޤު ހައްގެއް ނޫންކަމަށާއި ހެކިން ޙިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގޮތުން ފިޔަވަޅު އެޅިދާނެކަން Alford v
.
US
(
1931
)
,
Pointer v
.
Texas
,(1990) Smith v
.
Illinois
(
1968
)
.
In Maryland v
.
Craig ,(1965) ފަދަ މައްސަލަތަކުގައި ކަނޑައަޅާފައިވެއެވެ. ވިކްޓޯރިއާގެ
ސުޕްރީމް ކޯޓުން (އޮސްޓްރޭލިޔާގެ) 1995 ވަނަ އަހަރު ނިންމި .84
Jarvie v Magistrates
'
Court of Victoria
[
1975
]
1 WR
މައްސަލައިގައި ފުލުހުންނަށް މަޢުލޫމާތު ހިއްސާކުރާ ފަރާތްތަކާއި، ސިއްރު ފުލުހުންނާއި، އެމީހުންގެ ވަނަވަރު ހާމަވެއްޖެނަމަ، ގެއްލުމެއް ކުރި
ކުރިމަތިވެދާނެ
ހެކިންގެ މައުލޫމާތު ސިއް
ސިއްރު ކުރެ ވިދާނެ ކަމަށް ކަނޑައެޅިފަހުން އެ ގައުމުގައި ހެދިފައިވާ ކަމާ ގުޅޭ ޤާނޫނުތަކުގައި ސިއްރުން ހެކިބަސް ނަގާނެ ގޮތްތައް
ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ހެކިބަސް ދީފިނަމަ، ހެކިބަސްދޭ މީހާއަށް ގެއްލުމެއް ކުރިމަތިވެދާނެކަމަށް ބަލައި އެކަމަށް
އުސޫލުތައް އެކަށައެޅިފައިވާ މުތަކުގައި ހެކިބަސް ނެގުމަށް ބޭނުންކުރަމުން އަންނަނީ މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި މިފަދަ އުސޫލުތަކެކެވެ.
35 މިކަމަށް ދަލާލަތުކޮށްދޭ އެއްކަމަކީ، ޢަލީ އާރިސް ޝަމީމް ވ. ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް، 163/HC
-
A/2013 މައްސަލަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ހައިކޯޓުން ނިންމިފަހު
އެ ކޯޓުން ނިންމާފައިވާ މައްސަލަތަކާއި، ފުޓްނޯޓު 17 ގައި ބަޔާންކުރެވުނު ދެ
e 8
ބަޔާންވެފައިވެއެވެ*
هނ
މިފަހުން މި
ލުއި ޤަވާޢިދެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
x
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
202/SC-A/3]
ޞަފުޙާ 43 ގެ 38
.49
ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ދީގެން ހެކިބަސް ނެގުމަށްޓަކައި މަތީގައި ބުނެވުނު
ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޮތެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް ގޮތެއް ފަނޑިޔާރު އިޚްތިޔާރު ކުރުމުގައި، މިފަދައިން
ހެކިބަސް ނެގުމަށް ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައި ބަޔާންވެފައިވާ އިޖުރާއަތުގެ ތެރެއިން ޝަރީޢަތް
ccc
ފެށުމުގެ ކުރިން ހުށަހެޅިއްޖެނަމަ، އެ ހުށަހެޅުމާމެދު މައްސަލައިގައި ހިމެނޭ ފަރާތްތަކަށް ވާހަކަ
ދައްކައި އެ ފަރާތުން ދެކޭ ގޮތް ހާމަކުރުމަށް ފުރުސަތު ދޭންވާނެއެވެ.36 އަދި ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ
ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) ގައި ބަޔާންވެފައިވާ ކަންތައްތަކަށް ފުރިހަމައަށް ރިޢާޔަތް
ކުރަންވާނެއެވެ.
.50
OXO
37
38
މި ފަދައިން ޢަމަލު ކުރެވިދާނެކަމަށް ފެންނަ މުހިންމު އަދި މައިގަނޑު ސަބަބަކީ، ޤާނޫނެއް
ހެދިފައިނެތުމަކީ، ޤާނޫނުއަސާސީގައި ބަޔާންކޮށްދީފައިވާ އަސާސީ ޙައްޤުތަކާ މިނިވަންކަމަށް ބުރުލެއް
އަރާފަދަ ޢަމަލެއް ހުއްދަ ކުރެވޭނެ ކަމަކަށް ނުވުމުގެ އިތުރަށް،37 ޤާނޫނުއަސާސީގައި ބަޔާންވެގެންވާ
ޙައްޤުތަކާއި މިނިވަންކަން ޙިމާޔަތްކޮށް ކުރިއެރުވުމަކީ މުޅި ދައުލަތުގެ ވާޖިބެއްކަމަށްވެފައި،35 ޖިނާއީ
އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދެވޭނެހެން ހެކިބަސް
ނެގުމާ ހަމައަށް ވާސިލުވެވޭނެ ސާފު، ޞަރީޙަ އިޖުރާއަތުތަކެއް ބަޔާންކޮށް، އިޖުރާއަތުތަކަށް
ޢަމަލުކުރުމަށް ޤާނޫނީ ގޮތުން ހުރަހެއް ކުރިމަތިވެފައިނުވާއިރު، އެ އިޖުރާއަތުތަކުގެ ބޭނުން ކެނޑި
އިންސާފުން ޝަރީޢަތް ކުރެވުމަށް ޤާނޫނުއަސާސީން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާ އަސާސީ ޙައްޤު39
¢ ¢¢ ¢9
2 ހގ ހ މ 8
ގެއްލުމުގެ ފުރުސަތު އޮތުމެވެ.
36
37 ޤާނޫނުތަ
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 119 ވަނަ މާއްދާގެ ދަށުން ޝަރީޢަތުގެ ކުރިން ހުށަހަޅާ ހުށަހެޅުންތަ އެ ހުށަހެޅުންތަކާ ގުޅިގެން ދެ ފަރާތުން
ދެކޭ ގޮތް ހާމަކުރުމުގެ ފުރުސަތު ދޭންޖެހޭ ކަންކަމެވެ. މި ކަން ޝަރީޢަތް ކުރުމާބެހޭ ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤަވާޢިދުގެ 12 ވަނަ މާއްދާއިން އިތުރަށް
ސާފުވެގެން ދެއެވެ.
ގެ 299 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ). މިއީ ޤާނޫނުއަސާސީގެ 14 ވަނަ ބާބު، "އިންތިޤާލީ ކަންތައްތަކާބެހޭ ބާބު" ބަޔާންވެފައިވާ
މާއްދާގެ (ހ) ގައިވާ އުސޫލަކީ ޤާނޫނު މާނަކުރުމުގައި ރިޢާޔަތްކުރެވޭނެ އާންމު އުސޫލެކެވެ. އުސޫލު ބަޔާންކުރުމަށްފަހު މި މާއްދާގެ
(ނ) ގައި ބަޔާންވެފައިވަނީ މި އުސޫލާ ގުޅޭ އިންތިޤާލީ މަރުޙަލާގައި ޤާނޫނުތަކުގެ ޞައްޙަކަން ކަށަވަރު ކުރުމުގައި ޢަމަލު ކުރަންޖެހޭ
އއމ. 18 ވަނަ މާއްދާ
އއވ. 42 ވަނަ މާއްދާ
ތެދެކެވެ.
އދ#
38
39
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | N[ale'| Republic of Maldives
x
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/30
ޞަފުޙާ 43 ގެ 39
ވަގުތީ ހައްލު އިސްތިއުބާ
ތިއުނާފު ކުރެވޭ މައްސަލައަށް ތަޠުބީޤު ކުރުން
.51
އިސްތިއުނާފު ކުރެވިފައިވާ މައްސަލަ ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި ކުރިއަށް ދިޔައިރު، ޝަރީޢަތުގެ މަރުޙަލާ
ފެށުމުގެ ކުރިން ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު)
ގެ 119 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ 05 ވަނަ ނަންބަރުގެ ދަށުން ހެކިބަސް ދޭ މީހާއަށް ޙިމާޔަތް
ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނަގައިދިނުމަށް ދައުލަތުން އެދިފައިވާ ހެކިންގެ ހެކިބަސް އެ ފަދައިން
ނަގައިދިނުމަށް އެދި ހުށަހަޅާފައިވެއެވެ. އަދި ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ
ޤާނޫނު) ގެ 131 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ގެ ދަށުން ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ހެކިންގެ ތެރެއިން
ހެކިވެރިޔާއަށް ޙިމާޔަތް ލިބިދެވޭ ގޮތަށް ހެކިބަސް ނަގައިދިނުމަށް ދައުލަތުން އެދިފައިވާ ހެކި
ރައްކާތެރިކޮށް ދިނުމުގެ އަމުރަކަށް ދައުލަތުގެ ފަރާތުން އެދިފައިވެއެވެ.40
4
.52
¢ ¢ ¢ ¢ ¢
ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި ދައުލަތުގެ ފަރާތުން އެދުނު ފަދައިން މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުވަނީ ދައުލަތުން
ހުށަހެޅި 03 ހެއްކެއްގެ ހެކިބަސް ނަގާނީ އެ މީހުންނަކީ
ކޮންބައެއްކަން ނޭނގޭނެ ގޮތަށް ކަމަށާއި،
އެ މީހުންގެ ޒާތީ މަޢުލޫމާތު ހާމަވެދާނެ އެއްވެސް މަޢުލޫމާތެއް ހާމަ ނުކުރުމަށް އަމުރުކޮށްފައެވެ.1
މި އިޖުރާއަތު މިފަދައިން ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި ކުރިއަށް ގެންދެވިފައިވާކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުން
މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންވެސް ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.42
COCO
.53
މި މައްސަލައިގައި ދައުލަތުން ހުށަހެޅި ހެކިންތަކެއްގެ ހެކިބަސް ސިއްރުން ނެގުމަށް ހުށަހަޅާފައިވަނީ
ހެކިންގެ މަޢުލޫމާތު ހާމަވެއްޖެނަމަ، އެ ފަރާތްތަކަށް ޖިސްމާނީ ގެއްލުމެއް ލިބިދާނެތީއާއި، ނުވަތަ
ކަމަކަށް މަޖުބޫރު ކުރުވަފާނެތީއާއި، ހެއްކެއްގެ އަސްލު އޮޅުވާލައި ހެކިން ނައްތާލައި ހެކި ހަލާކުކޮށް
ދީފައިވާ މަ
2 ތ 8
4]
.
ސީނިއަރ ޕަބްލިކް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޢާއިޝަތު ރީޝާ 08 މެއި 2018 ގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް
ސީނިއަރ ޕަބްލިކް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޢާއިޝަތު ރީޝާ 29 މެއި 2018 ގައި ކްރިމިނަލް
.ކޯޓަށް ދީފައިވާ ބަޔާން.
42 ހައިކޯޓުގެ ޝަރީޢަތް ނިމުނު ގޮތުގެ ރިޕޯޓު، ސަފުހާ 12-14
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
k
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male"| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
.88
2020/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 40
ގެއްލުވާލުމުގެ އިޙްތިމާލު އޮތްކަމަށް ދައުލަތަށް ފެންނާތީއެވެ. އަދި ދައުލަތުން އެދިފައިވަނީ ހެކިން
ދައުވާ ލިބޭ ފަރާތްތަކާ އެއްހާޒިރު ނުވާނޭހެން ކާކުކަން ނޭނގޭ ގޮތަށް އަޑު ބަދަލުކޮށްގެން ވީޑި
ވީޑިއޯ
ކޮންފަރެންސް މެދުވެރިކޮށް ހެކިބަސް ނަގައިދިނުމަށެވެ.43
OG OX
.54
ބުނެވިދިޔަ ހުށަހެޅުމާ ގުޅިގެން މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރު މައްސަލައިގެ ބާވަތުގެ ޚުޠޫރަތްތެރިކަމަށް
ރިޢާޔަތްކޮށް، ހެކީގެ އަސްލު އޮޅުވާލައި ހެކި ނައްތާލުމުގެ ބިރު އޮތްކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭތީ،
ދައުލަތުން އެ ހެކިންގެ މަޢުލޫމާތު ހާމަ ނުކުރުމަށް އެދުނު ހެކިންގެ މަޢުލޫމާތު ހާމަ ނުކުރުމަށް
ދާއިމީ އަމުރެއް ކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި އެ އަމުރުގެ މަޤުޞަދު ގެއްލިގެން ދިޔަ ނުދިނުމުގެ ގޮތުން އެ
ހެކިންނަކީ ކޮންބައެއްކަން ނޭނގޭނެ ފަދައިން ހެކިބަސް ނެގުމަށް ނިންމާފައިވެއެވެ.44
44 ¢ ¢ ¢
co
55. މަތީގައި ބަޔާންވެދިޔަ ތަފުސީލުތަކަށް ބަލާއިރު، އިސްތިއުނާފު މި ކުރެވޭ މައްސަލައިގައި ހެކިންނަށް
ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ދީގެން ހެކިބަސް ނެގުމަށް ދައުލަތުން އެދުނު ހެކިންގެ ހެކިބަސް ނެގުމުގައި
ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ޢަމަލުކޮށްފައިވަނީ ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ މަޤުޞަދު ނުގެއްލޭނެހެން އެ
ޤާނޫނުގެ ތެރެއިން އެފަދައިން ހެކިބަސް ނެގުމުގައި ރިޢާޔަތްކުރެވިދާނެ ޙާލަތްތަކަށް
ރިޢާޔަތްކުރެވިގެން، ހެކިންގެ ޒާތީ މަޢުލޫމާތު ހާމަނުކޮށް ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން
ދީގެން ހެކިބަސް ނެގުމުގައި މިނިވަން ދީމިޤްރާޠީ މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ޢަމަލުކުރެވޭ ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން
¢ ¢ ¢ ¢ 20 2
ގޮތަކަށް ކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ
.
.56
އަދި އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭ މި ޤަޟިއްޔާގައި ހެކިންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދެވޭނެހެން
ހެކިބަސް ނަގައި ދިނުމަށް ދައުލަތުން އެދުނު ހެކިންގެ ހެކިބަސް ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި ނަގާފައިވަނީ
43
. 44
ސީނިއަރ ޕަބްލިކް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޢާއިޝަތު ރީޝާ 08 މެއި 2018 ގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް ދީފައިވާ 6
ސީނިއަރ ޕަބްލިކް ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޢާއިޝަތު ރީޝާ 08 މެއި 2018 ގައި ކްރިމިނަލް ކޯޓަށް ދީފައިވާ ބަޔާން އަދި، ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ ނަންބަރު
2018/Cr
-
C/241 ޤަޟިއްޔާގެ ފާހަގަ ކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގެ 05 ވަނަ ނަންބަރުގެ (ހ)
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
*
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020/SC-A/3g
ޞަފުޙާ 43 ގެ 41
OX OC
ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައިވާ އުސޫލާ އެއްގޮތަށް ނޫންކަމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ
ހައިކޯޓުން ކަނޑައަޅާފައިވަނީ ކަމާބެހޭ ޤާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތިންކަމަށް އަހުރެންނަށް ނުފެނެއެވެ.
ދާއިމީ ޙައްލު
.57
ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 149 ވަނަ މާއްދާއަށް
ޢަމަލުކުރުމުގައި ކުރިމަތިވާ ދަތިތައް ނައްތާލައި، އެ މާއްދާ އެއްގޮތަކަށް މާނަކުރުމަށްޓަކައި އެ
މާއްދާ އިޞްލާޙުކުރެވޭނީ ނުވަތަ ޤާނޫނަށް ބަދަލު ގެނެވޭނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށެވެ. މި ފަދައިން
ޢަމަލު ކުރުމުގައި ދެ ގޮތަކަށް ޢަމަލު ކުރެވިދާނެއެވެ.
¢¢ ¢
57.1. ފުރަތަމަ ގޮތަކީ، ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނުގެ 149 ވަނަ މާއްދާގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު
24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އަށް ޙަވާލާ ދީފައިވާ ކަންކަމުގެ ތަފުސީލުތައް ހެއްކާބެހޭ
ޤާނޫނަށް ޙަވާލާ ދިނުމަކާ ނުލައި، އެ ޤާނޫނުގައި ހިމެނުމެވެ.
57.2. ދެވަނަ ގޮތަކީ، ޤާނޫނު ނަންބަރު 24/76 (ހެއްކާބެހޭ ޤާނޫނު) އިޞްލާޙުކޮށް، އެ
އިޞްލާޙުގައި ޤާނޫނު ނަންބަރު 22/2016 (ޖިނާއީ އިޖުރާއަތުގެ ޤާނޫނު) ގެ 149 ވަނަ
މާއްދާގައި އެ ޤާނޫނަށް ޙަވާލާ ދީފައިވާ ކަންކަމުގެ ތަފުސީލުތައް ހިމެނުމެވެ. ނަމަވެސް
ޢާންމު އުސޫލެއްގެ ގޮތުން މިފަދައިން ގެނެވޭ އިޞްލާޙަކީ ނުވަތަ ބަދަލަކީ ރަޖުޢީ
(retrospectively) ގޮތެއްގައި އެ އިޞްލާޙުގެ ނުވަތަ އެ ބަދަލުގެ މަންފާ ލިބިދެވޭނެ
Ocx
OGO
އިޞްލާޙެއް ނުވަތަ ބަދަލެއް ނޫނެވެ.
27 28 2
.58
/9
/ل
ޒަމާނަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއެ ޖިނާއީ ވައްޓަފާޅިއާއި،
އެ ކުށްކުށާ ގުޅިގެން ހިންގޭ
ތަޙްޤީޤުތަކާއި، އެ ތަޙްޤީޤުތަކުގައި ހެކި ހޯދުމަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތާއި، ހޯދޭ ހެކިތައް މިވަނީ
ބަދަލުވެފައެވެ. އަދި ޝަރީޢަތްތަކުގައި ހެއްކާބެހޭ ކަންކަމުގައި ކުރެވޭ ބަހުސްތައް ވަނީ ގިނަވެފައެވެ.
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓް| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | N[ale'| Republic of Maldives
k
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
202/SC-A/3]
ޞަފުޙާ 43 ގެ 42
Occcc
4 ¢ ¢ ¢ ¢
ފުރިހަމަ ޤާނޫނަކަށް މިވަނީ
މި ބަދަލުތަކާއި، ޙާލަތްތަކަށް ރިޢާޔަތް ކުރެވޭނެހެން ހެއްކާބެހޭ
އިހުނަށްވުރެ ބޮޑަށް ބޭނުން ޖެހިފައެވެ.
.59
މަތީގައި ތަފުސީލުކޮށް ބަޔާންކޮށްދެވުނު ސަބަބުތައް އެގޮތަށް ހުރުމާއެކު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ
ނަންބަރު 387/HC-A/2018 ޤަޟިއްޔާގެ ފާހަގަ ކުރެވުނު ނުކުތާގެ 03 ވަނަ ނަންބަރުގެ (ނ)
ގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހުންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދީގެން ހެކިބަސް ނެގުމާ ގުޅޭ ގޮތުން
ނިންމާފައިވާ ނިންމުމަކީ، ޤާނޫނީ އުސޫލުތަކާ އެއްގޮތަށް ނިންމާފައިވާ ނިންމުމެއް ކަމުގައި އަހުރެން
ނުދެކެމެވެ.
O XOC
ފަނޑިޔާރު ޑރ. އަޒްމިރާލްދާ ޒާހިރުގެ ރައުޔު
.60
މި މައްސަލައިގައި ފަނޑިޔާރު މަޙާޒު ޢަލީ ޒާހިރުގެ ރައުޔަށް އަހުރެން ތާއީދު ކުރަމެވެ.
ފަނޑިޔާރު ޢާއިޝާ ޝުޖޫން މުޙައްމަދުގެ ރައުޔު
.61
މި މައްސަލައިގައި ފަނޑިޔާރު މަޙާޒު ޢަލީ ޒާހިރުގެ ރައުޔަށް އަހުރެން ތާއީދު ކުރަމެވެ.
ޙުކުމް
ދެންފަހެ، އިސްވެ ބަޔާންކުރެވުނު ނުކުތާތަކުގައި ބަޔާންކުރެވުނު ސަބަބުތައް އެފަދައިން ހުރުމުން
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު 387/HC-A/2018 ޤަޟިއްޔާގެ ފާހަގަ ކުރެވުނު ނުކުތާގެ 03 ވަނަ
ނަންބަރުގެ (ނ) ގައި ހެކިބަސް ދޭ މީހުންނަށް ޙިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ލިބިދީގެން ހެކިބަސް ނެގުމާ ގުޅޭ
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓު| ތީމުގެ| އޯކިޑްމަގު| މާލެ| ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
k
ވެބްސައިޓް: URL
:
WWW.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 +
:Fax | ފޯން: 3009998
960 + :fel#
2020SCA3o
ޞަފުޙާ 43 ގެ 43
ގޮތުން ނިންމާފައިވާ ނިންމުމަކީ، ކަމާބެހޭ ޤާނޫނީ ހަމަތަކާ އެއްގޮތަށް ނިންމާފައިވާ ނިންމުމެއް ކަމަށް
ނުފެންނާތީވެ، މި މައްސަލަ ބެލި ފަނޑިޔާރުންގެ މަޖިލީހުގެ އިއްތިފާގުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހައިކޯޓުގެ ނަންބަރު
387/HC
-
A/2018 ޤަޟިއްޔާގެ އެ ބައި ބާޠިލު ކޮށްފީމެވެ.
މި ޤަޟިއްޔާ ބަލައި ޙުކުމް ކުރީ:
اتها)
M)
Cam
އަޒްމިރާލްދާ ޒާހިދު
މަޙާޒު ޢަލީ ޒާހިރު
ޢާއިޝާ ޝުޖޫން މުޙައްމަދު
ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ތީމުގެ| އޯކިޑްމަޤު| މާލެ | ދިވެހިރާއްޖެ
Supreme Court of the Maldives | Theemuge | Orchid Magu | Male'| Republic of Maldives
ވެބްސައިޓް: URL
:
www.supremecourt.gov.mv | ފެކްސް: 3008554
960 + :Fax | ފޯން: 3009998
960 + :Tel